Ελισαίος Βαγενάς: Για την σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ

Συνέντευξη με τον Ελισαίο Βαγενά, μέλος της ΚΕ και υπεύθυνο του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ

Για τις πολύ επι­κίν­δυ­νες εξε­λί­ξεις στη σύγκρου­ση του Αζερ­μπαϊ­τζάν και της Αρμε­νί­ας στο Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ μιλά­ει στον «Ριζο­σπά­στη» ο Ελι­σαί­ος Βαγε­νάς, μέλος της ΚΕ και υπεύ­θυ­νος του Τμή­μα­τος Διε­θνών Σχέ­σε­ων της ΚΕ του ΚΚΕ.

– Την περα­σμέ­νη Κυρια­κή ξέσπα­σε η ένο­πλη σύγκρου­ση στο Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ, όπου οι δύο αντι­μα­χό­με­νες πλευ­ρές (Αζέ­ρων και Αρμε­νί­ων) μιλούν για εκα­το­ντά­δες νεκρούς κι από τις δύο πλευ­ρές. Ποια είναι η αλή­θεια και πόσο σημα­ντι­κή μπο­ρεί να είναι αυτή η ένο­πλη αντιπαράθεση;

– Η τελευ­ταία πολε­μι­κή ανα­μέ­τρη­ση είναι ένας ακό­μη «κρί­κος» στην αιμα­το­βαμ­μέ­νη «αλυ­σί­δα», στην οποία σύμ­φω­να με εκτι­μή­σεις από τα τέλη της δεκα­ε­τί­ας του ’80, έχουν χάσει τη ζωή τους πάνω από 30 χιλιά­δες άνθρω­ποι και εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες χρειά­στη­κε να ξεσπι­τω­θούν. Η αζέ­ρι­κη πλευ­ρά μιλά για 2.300 νεκρούς Αρμέ­νιους και η αρμε­νι­κή πλευ­ρά για 920 νεκρούς Αζέ­ρους. Σε τέτοιες στιγ­μές υπάρ­χει το στοι­χείο της υπερ­βο­λής, κι όπως έλε­γε ο Γερ­μα­νός Μπί­σμαρκ, «οι άνθρω­ποι ποτέ δεν λένε τόσα ψέμα­τα, όσα μετά το κυνή­γι, στη διάρ­κεια του πολέ­μου και πριν τις εκλο­γές». Ετσι η αρμε­νι­κή πλευ­ρά έχει παρα­δε­χτεί μέχρι τώρα απώ­λειες στο 20% απ’ αυτές που υπο­λο­γί­ζουν οι Αζέ­ροι. Σε κάθε περί­πτω­ση, όμως, μιλά­με για μια ανα­μέ­τρη­ση που έχει περά­σει σε θύμα­τα την προη­γού­με­νη εκτε­τα­μέ­νη σύγκρου­ση του 2016. Επι­πλέ­ον, η χρο­νι­κή στιγ­μή της αντι­πα­ρά­θε­σης, η έντα­ση και οι δυνά­μεις, που μπο­ρούν να βρε­θούν αντι­μέ­τω­πες, έχουν κάποια ποιο­τι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά δια­φο­ρε­τι­κά από πριν.

Στο χάρ­τη απο­τυ­πώ­νε­ται όλο το «μωσαϊ­κό» των κρα­τών και αυτό­νο­μων περιο­χών που προ­έ­κυ­ψε μετά την ανα­τρο­πή και τη διά­λυ­ση της ΕΣΣΔ (η δια­γραμ­μι­σμέ­νη περιο­χή είναι εδά­φη γύρω από το Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ που έχουν κατα­λη­φθεί από την Αρμε­νία). Στο κάτω μέρος της Αρμε­νί­ας το Ναχτσι­βάν ανή­κει στο Αζερμπαϊτζάν

– Πριν περά­σου­με στις σημε­ρι­νές εξε­λί­ξεις, έχει μια σημα­σία να δού­με πώς ξεκί­νη­σε αυτή η αντι­πα­ρά­θε­ση και ποια ήταν η κατά­στα­ση στα χρό­νια του σοσιαλισμού.

– Τα εδά­φη αυτά του Καυ­κά­σου για εκα­το­ντα­ε­τί­ες βρί­σκο­νταν στο επί­κε­ντρο πολε­μι­κών ανα­με­τρή­σε­ων, κατά­στα­ση που επι­δει­νω­νό­ταν και από το εθνι­κό «μωσαϊ­κό» του Καυ­κά­σου, όπου κατοι­κούν πάνω από 100 εθνό­τη­τες. Είχαν ενσω­μα­τω­θεί στα εδά­φη της τσα­ρι­κής αυτο­κρα­το­ρί­ας. Το τσα­ρι­κό καθε­στώς όχι μόνο δεν εμπό­δι­ζε, αλλά και καλ­λιερ­γού­σε την εθνο­τι­κή, θρη­σκευ­τι­κή και φυλε­τι­κή έχθρα, επι­διώ­κο­ντας έτσι να στρέ­ψει μακριά από επα­να­στα­τι­κές ιδέ­ες τον λαό, και με κατα­σταλ­τι­κά μέσα να ενι­σχύ­σει και να δια­τη­ρή­σει την αστι­κή εξου­σία. Μετά την Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση και τη διά­λυ­ση της τσα­ρι­κής Αυτο­κρα­το­ρί­ας, την περί­ο­δο 1918–1920 έγι­ναν εκτε­τα­μέ­νες πολε­μι­κές συγκρού­σεις ανά­με­σα σε Αζέ­ρους και Αρμέ­νιους. Την ίδια ώρα οι μπολ­σε­βί­κοι Αζέ­ροι και Αρμέ­νιοι έδι­ναν μάχες ενά­ντια στον αστι­κό εθνι­κι­σμό, επε­δί­ω­καν την καλ­λιέρ­γεια της διε­θνι­στι­κής αλλη­λεγ­γύ­ης και του προ­λε­τα­ρια­κού διε­θνι­σμού. Οι εχθρο­πρα­ξί­ες στα­μά­τη­σαν μονά­χα με την επι­κρά­τη­ση του Κόκ­κι­νου Στρα­τού στην περιο­χή, που εκδί­ω­ξε τις αντε­πα­να­στα­τι­κές δυνά­μεις και τους Αγγλους ιμπε­ρια­λι­στές από τον Καύ­κα­σο. Ωστό­σο, η σοβιε­τι­κή εξου­σία είχε να αντι­με­τω­πί­σει σύν­θε­τα ζητή­μα­τα, όπως π.χ. ήταν η ύπαρ­ξη εθνο­τι­κών «θυλά­κων» μέσα στα εδά­φη όπου κυριαρ­χού­σε κάποιο άλλο έθνος. Η λύση που βρέ­θη­κε ήταν η δημιουρ­γία αυτό­νο­μων περιο­χών. Ετσι, π.χ. το Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ, που κατοι­κού­νταν σε μεγά­λο βαθ­μό από Αρμέ­νιους, αλλά βρι­σκό­ταν μέσα στα εδά­φη του Αζερ­μπαϊ­τζάν, είχε τη δική του αυτο­νο­μία, μέσα στα διοι­κη­τι­κά πλαί­σια της Σοβιε­τι­κής Δημο­κρα­τί­ας του Αζερ­μπαϊ­τζάν και βέβαια μέσα στη σύν­θε­ση της ΕΣΣΔ.

Το γεγο­νός πως στα 1979 περί­που 475 χιλιά­δες Αρμέ­νιοι ζού­σαν ειρη­νι­κά και εργά­ζο­νταν μέσα στα εδά­φη του Αζερ­μπαϊ­τζάν και 160 χιλιά­δες Αζέ­ροι ζού­σαν εξί­σου ειρη­νι­κά στα εδά­φη της Αρμε­νί­ας, δεί­χνει πως στα χρό­νια του σοσια­λι­σμού είχαν γίνει μεγά­λα βήμα­τα στην ειρη­νι­κή συμ­βί­ω­ση δύο λαών, που χρό­νια πριν ζού­σαν μέσα στην έχθρα. Σήμε­ρα αυτοί οι αριθ­μοί έχουν στην πρά­ξη μηδενιστεί.

– Πώς, όμως, φτά­σα­με στη σημε­ρι­νή κατάσταση;

– Οπως έχει ανα­δεί­ξει το Κόμ­μα μας, με την Από­φα­ση του 18ου Συνε­δρί­ου του, στην ΕΣΣΔ υπήρ­ξε μια μακρό­χρο­νη πορεία καπι­τα­λι­στι­κής παλι­νόρ­θω­σης. Η όλο και μεγα­λύ­τε­ρη ανά­μει­ξη των στοι­χεί­ων της αγο­ράς στη σοσια­λι­στι­κή οικο­νο­μία, μια σει­ρά άλλων λαθε­μέ­νων απο­φά­σε­ων, π.χ. η κατάρ­γη­ση των κλα­δι­κών υπουρ­γεί­ων και η μετα­φο­ρά των αρμο­διο­τή­των τους σε Οργα­να Περι­φε­ρεια­κής Διοί­κη­σης, γενι­κό­τε­ρα η υπο­χώ­ρη­ση των θεσμών της εργα­τι­κής εξου­σί­ας κ.ά., απο­δυ­νά­μω­σαν τη σοσια­λι­στι­κή εξου­σία. Το λεγό­με­νο «σκιώ­δες κεφά­λαιο», που ήταν απο­τέ­λε­σμα όχι μόνο πλου­τι­σμού από το επι­χει­ρη­σια­κό κέρ­δος, αλλά και της «μαύ­ρης» αγο­ράς, εγκλη­μα­τι­κών πρά­ξε­ων σφε­τε­ρι­σμού του κοι­νω­νι­κού προ­ϊ­ό­ντος, επε­δί­ω­κε τη νόμι­μη λει­τουρ­γία του ως κεφα­λαί­ου στην παρα­γω­γή, δηλα­δή την ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση των μέσων παρα­γω­γής, την παλι­νόρ­θω­ση του καπι­τα­λι­σμού. Oι κάτο­χοί του απο­τέ­λε­σαν την κινη­τή­ρια κοι­νω­νι­κή δύνα­μη της αντε­πα­νά­στα­σης. Αξιο­ποί­η­σαν τη θέση τους στον κρα­τι­κό και κομ­μα­τι­κό μηχα­νι­σμό και βέβαια ενδια­φέ­ρο­νταν για την ανά­πτυ­ξη εκ νέου του εθνι­κι­στι­κού μίσους.

Ετσι, στα 1988 έγι­ναν σοβα­ρά αιμα­τη­ρά γεγο­νό­τα και μετά τη διά­λυ­ση της ΕΣΣΔ στο 1991, ανα­κη­ρύ­χθη­κε η «ανε­ξαρ­τη­σία» του Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ. Ακο­λού­θη­σε μια περί­ο­δος (1991–1994) στρα­τιω­τι­κών συγκρού­σε­ων, όπου το Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ είχε τη στή­ρι­ξη της Αρμε­νί­ας. Υπό τον έλεγ­χο των Αρμε­νί­ων, όχι χωρίς την έμμε­ση βοή­θεια της Ρωσί­ας, βρέ­θη­κε σχε­δόν όλο το έδα­φος του Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ, αλλά και 7 γει­το­νι­κές περιο­χές του Αζερ­μπαϊ­τζάν, που απο­τε­λούν τον «δίαυ­λο» της επι­κοι­νω­νί­ας των εδα­φών της Αρμε­νί­ας με το Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ. Οι εξε­λί­ξεις οδή­γη­σαν στην προ­σφυ­γιά εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες Αζέ­ρους και Αρμένιους.

– Με ποια­νού την ευθύ­νη ξέσπα­σε η νέα σύγκρουση;

– Βεβαί­ως και οι δύο πλευ­ρές της σύγκρου­σης ρίχνουν την ευθύ­νη η μία στην άλλη, όπως συμ­βαί­νει σε ανά­λο­γες περιπτώσεις.

Πρέ­πει να έχου­με υπό­ψη μας πως η όξυν­ση της καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης και στις δύο χώρες, η όξυν­ση των οικο­νο­μι­κών και κοι­νω­νι­κών αδιε­ξό­δων, γίνε­ται προ­σπά­θεια να κατευ­θυν­θεί στο στεί­ρο και επι­κίν­δυ­νο έδα­φος των εθνι­κι­σμών και της αλλη­λο­σφα­γής των λαών, ώστε να μην κλο­νι­στεί η εξου­σία των αστι­κών τάξεων.

Επι­πλέ­ον, η λογι­κή λέει πως το Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ (με πλη­θυ­σμό 150 χιλιά­δες) και η Αρμε­νία (με πλη­θυ­σμό ούτε 3 εκα­τομ­μύ­ρια), την ώρα που κατέ­χουν σχε­δόν το σύνο­λο του Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ, καθώς και 7 περιο­χές του Αζερ­μπαϊ­τζάν και η οικο­νο­μία και οι Ενο­πλες Δυνά­μεις τους είναι σαφώς πιο αδύ­να­τες από αυτές του Αζερ­μπαϊ­τζάν (με περί­που 10 εκα­τομ­μύ­ρια πλη­θυ­σμό), δεν είχαν κανέ­να συμ­φέ­ρον να ξεκι­νή­σουν μια νέα ένο­πλη αντι­πα­ρά­θε­ση. Επι­πλέ­ον, η δήλω­ση του Προ­έ­δρου της Τουρ­κί­ας, Ρ. Ερντο­γάν, πως «ήρθε η ώρα να τελειώ­σει αυτή η κρί­ση που ξεκί­νη­σε με την κατο­χή του Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ. Μόλις η Αρμε­νία εγκα­τα­λεί­ψει το έδα­φος που έχει κατα­λά­βει, η περιο­χή θα ξανα­βρεί την ειρή­νη και την αρμο­νία», δεί­χνει σαφώς πως η νέα ένο­πλη ανα­μέ­τρη­ση ξεκι­νά από το Αζερμπαϊτζάν.

-- Για­τί επι­λέ­χθη­κε αυτήν τη χρο­νι­κή στιγμή;

– Το τελευ­ταίο διά­στη­μα έχει εντα­θεί η προ­σπά­θεια των ευρω­α­τλα­ντι­κών δυνά­με­ων, σε διά­φο­ρα σημεία του πλα­νή­τη, να τεθούν εμπό­δια στα σχέ­δια των αντα­γω­νι­στών τους, της Κίνας και της Ρωσί­ας. Ειδι­κά για την Αρμε­νία, που είναι μια χώρα όπου η Ρωσία δια­θέ­τει στρα­τιω­τι­κή βάση, που είναι ενταγ­μέ­νη σε πολι­τι­κο­οι­κο­νο­μι­κές και στρα­τιω­τι­κές ενώ­σεις, όπως η Ευρα­σια­τι­κή Οικο­νο­μι­κή Ενω­ση (ΕΟΕ) και ο Οργα­νι­σμός του Συμ­φώ­νου Συλ­λο­γι­κής Ασφά­λειας (ΟΣΣΑ), όπου «ατμο­μη­χα­νή» είναι η Ρωσία, γίνε­ται μεθο­δι­κή προ­σπά­θεια αλλα­γής αυτού του γεω­πο­λι­τι­κού προ­σα­να­το­λι­σμού της. Ο νέος πρω­θυ­πουρ­γός, Νικόλ Πασι­νιάν, εμπό­δι­σε το ρωσι­κό σχέ­διο εμβά­θυν­σης της ΕΟΕ, τον περα­σμέ­νο Μάη. Οι αρμε­νι­κές Ενο­πλες Δυνά­μεις συμ­με­τεί­χαν σε γυμνά­σια του ΝΑΤΟ στη γει­το­νι­κή Γεωρ­γία. Στην ίδια την Αρμε­νία πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν κάποιες κινη­το­ποι­ή­σεις ενά­ντια στη ρωσι­κή στρα­τιω­τι­κή βάση, παρου­σιά­ζο­ντας τη Ρωσία ως «κατα­κτη­τή». Λίγες μέρες πριν από τη σύγκρου­ση, οι αρχές της Αρμε­νί­ας προ­χώ­ρη­σαν στη σύλ­λη­ψη και φυλά­κι­ση του Γκά­γκικ Τσα­ρου­κιάν, επι­κε­φα­λής του κόμ­μα­τος «Ευη­με­ρού­σα Αρμε­νία», που τάσ­σε­ται υπέρ των στε­νό­τε­ρων σχέ­σε­ων με τη Ρωσία.

Ετσι, βλέ­που­με πως η «ανα­θέρ­μαν­ση» της πολε­μι­κής σύγκρου­σης ήρθε σε μια στιγ­μή που οι σχέ­σεις της Αρμε­νί­ας με τη Ρωσία βρί­σκο­νται σε μια δύσκο­λη «καμπή», ενώ αντί­θε­τα αυτές του Αζερ­μπαϊ­τζάν με την Τουρ­κία έχουν ενισχυθεί.

Οσο οι Ενο­πλες Δυνά­μεις του Αζερ­μπαϊ­τζάν κινού­νται στα εδά­φη του Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ, η «ανε­ξαρ­τη­σία» του οποί­ου δεν ανα­γνω­ρί­ζε­ται από κανέ­ναν, ή στα αζέ­ρι­κα εδά­φη που έχουν κατα­λη­φθεί από τους Αρμέ­νιους, θα είναι δύσκο­λο για την Αρμε­νία να επι­κα­λε­στεί πρό­βλη­μα εδα­φι­κής ακε­ραιό­τη­τας και να ζητή­σει στρα­τιω­τι­κή βοή­θεια από τον ΟΣΣΑ. Βοή­θεια που ακό­μη κι αν ζητη­θεί, μπο­ρεί να έρθει, εξαι­τί­ας της γεω­γρα­φι­κής θέσης της, μόνο μέσω των εδα­φών ή του ενα­έ­ριου χώρου του Ιράν.

– Ποιος ο ρόλος της Τουρκίας;

– Οπως είδα­με, ο Ερντο­γάν άμε­σα στή­ρι­ξε το Αζερ­μπαϊ­τζάν, ενώ υπάρ­χουν οι κατη­γο­ρί­ες πως έχει απο­στεί­λει χιλιά­δες εμπει­ρο­πό­λε­μους τουρ­κο­μά­νους μισθο­φό­ρους από τη Συρία, ακό­μη πως η τουρ­κι­κή Πολε­μι­κή Αερο­πο­ρία συμ­με­τέ­χει σε επι­χει­ρή­σεις και κατέρ­ρι­ψε ένα αρμε­νι­κό πολε­μι­κό αεροσκάφος.

Η Τουρ­κία έχει, λοι­πόν, έναν «ειδι­κό» ρόλο στην ανα­μέ­τρη­ση. Οχι μόνο με την έννοια του πολι­τι­κού και στρα­τιω­τι­κού συμ­μά­χου του Αζερ­μπαϊ­τζάν. Αλλά και από αυτήν της ανα­μέ­τρη­σης με τη Ρωσία σε διά­φο­ρα μέτω­πα, όπως σε Συρία και Λιβύη, όπου στη­ρί­ζουν δια­φο­ρε­τι­κές ένο­πλες πλευ­ρές. Ολα δεί­χνουν πως οι πολε­μι­κές επι­χει­ρή­σεις Αζερ­μπαϊ­τζάν — Αρμε­νί­ας συν­δέ­ο­νται με τις ενδοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κές ανα­με­τρή­σεις και τα παζά­ρια που γίνο­νται για Συρία, Λιβύη, γενι­κό­τε­ρα για την περιο­χή Καυ­κά­σου, Κεντρι­κής Ασί­ας, Βαλ­κα­νί­ων, Ανα­το­λι­κής Μεσο­γεί­ου, όπου συγκρού­ο­νται ισχυ­ρά μονο­πώ­λια και ιμπε­ρια­λι­στι­κές δυνά­μεις, που έχουν δια­φο­ρε­τι­κούς σχεδιασμούς.

– Ποιες άλλες δυνά­μεις εμπλέκονται;

– Σαφώς και εμπλέ­κο­νται και άλλες δυνά­μεις. ΗΠΑ, Γαλ­λία και Ρωσία είναι πρό­ε­δροι στην «Ομά­δα του Μινσκ», που έχει συγκρο­τή­σει ο ΟΑΣΕ για την ειρή­νευ­ση στην περιο­χή, και στην οποία συμ­με­τέ­χουν κι άλλες χώρες, όπως Γερ­μα­νία, Ιτα­λία, Τουρ­κία κ.ά. Ωστό­σο, πρέ­πει να βλέ­που­με και πέρα από τους τύπους. Ετσι, π.χ. πρό­σφα­τα επι­κε­φα­λής των μυστι­κών υπη­ρε­σιών της Βρε­τα­νί­ας ανέ­λα­βε ο Ρίτσαρντ Μουρ, πρώ­ην πρε­σβευ­τής στην Τουρ­κία και μαχη­τι­κός υπο­στη­ρι­κτής του λεγό­με­νου «παντουρ­κι­σμού», δηλα­δή της αξιο­ποί­η­σης από την αστι­κή τάξη της Τουρ­κί­ας του τουρ­κι­κού σοβι­νι­σμού και μεγα­λοϊ­δε­α­τι­σμού. Υπο­στη­ρι­κτής της αντί­λη­ψης πως ο παντουρ­κι­σμός «δένει» με τα συμ­φέ­ρο­ντα του ευρω­α­τλα­ντι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού και μπο­ρεί να στρέ­ψει την Τουρ­κία σε πολ­λά μέτω­πα κατά της Ρωσί­ας και της Κίνας. Βλέ­που­με, λοι­πόν, πως η ΝΑΤΟι­κή Τουρ­κία, ενώ έχει τα «καβγα­δά­κια» της με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και έχει ανα­πτύ­ξει πολύ­μορ­φες σχέ­σεις με τη Ρωσία, την ίδια ώρα προ­ω­θεί σχε­δια­σμούς των ΗΠΑ — ΝΑΤΟ σε Συρία και Λιβύη και τώρα επι­διώ­κει να «στρι­μώ­ξει» τη Ρωσία και στον Καύ­κα­σο, υλο­ποιώ­ντας με ακρί­βεια τους σχε­δια­σμούς του ευρω­α­τλα­ντι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού σε βάρος των αντα­γω­νι­στι­κών συμ­φε­ρό­ντων, που έχει η ρωσι­κή αστι­κή τάξη.

-- Ωστό­σο και οι δύο πλευ­ρές της σύγκρου­σης επι­κα­λού­νται το διε­θνές δίκαιο. Πώς έχει το ζήτημα;

– Το Αζερ­μπαϊ­τζάν επι­κα­λεί­ται την ανά­γκη απο­κα­τά­στα­σης της εδα­φι­κής του ακε­ραιό­τη­τας, της υλο­ποί­η­σης των σχε­τι­κών απο­φά­σε­ων του ΟΗΕ και η Αρμε­νία το δικαί­ω­μα της «αυτο­διά­θε­σης του λαού» στο Ναγκόρ­νο Καρα­μπάχ και της «άμυ­νάς» της, σε ό,τι αφο­ρά την κατο­χή των αζέ­ρι­κων εδα­φών. Ολα αυτά δεί­χνουν πως το διε­θνές δίκαιο στις μέρες όπου πλέ­ον δεν υπάρ­χουν η Σοβιε­τι­κή Ενω­ση και οι σοσια­λι­στι­κές χώρες, ερμη­νεύ­ε­ται κατά το δοκούν. Φτά­νου­με στα όρια του παρα­λό­γου, όταν βλέ­που­με την Τουρ­κία να στέ­κε­ται στο πλευ­ρό του Αζερ­μπαϊ­τζάν και να επι­κα­λεί­ται την ανά­γκη απο­κα­τά­στα­σης της «εδα­φι­κής ακε­ραιό­τη­τάς» του, όταν η ίδια σε τρεις περι­πτώ­σεις (Κύπρος, Συρία, Ιράκ) παρα­βιά­ζει αυτή την αρχή, εισβάλ­λο­ντας, κατέ­χο­ντας ξένα εδά­φη, τεμα­χί­ζο­ντας άλλες χώρες.

– Τελι­κά, μπο­ρεί να υπάρ­ξει ειρη­νι­κή επί­λυ­ση αυτού του ζητήματος;

– Οι δύο λαοί, που για πολ­λές δεκα­ε­τί­ες έζη­σαν μαζί και προ­ό­δευ­σαν ειρη­νι­κά, στο πλαί­σιο της Σοβιε­τι­κής Ενω­σης, πρέ­πει να διδα­χθούν από την Ιστο­ρία τους. Οπως τονί­ζε­ται και στη σχε­τι­κή ανα­κοί­νω­ση του Κόμ­μα­τός μας, σήμε­ρα οι δύο λαοί «πλη­ρώ­νουν με το αίμα τους την προ­ώ­θη­ση εκεί­νων ή των άλλων — αλλά πάντα ξένων — καπι­τα­λι­στι­κών συμ­φε­ρό­ντων». Πρέ­πει, λοι­πόν, να κινη­θούν σε κατεύ­θυν­ση σύγκρου­σης με τα συμ­φέ­ρο­ντα των αστι­κών τάξε­ων, των ξένων ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυνά­με­ων. Να δια­μορ­φώ­σουν προ­ϋ­πο­θέ­σεις για τη ρήξη με το καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα, που γεν­νά κρί­σεις, πολέ­μους, προσφυγιά.

«Ριζο­σπά­στης», 3–4 Οκτώ­βρη 2020.