Ενα ενδιαφέρον συνέδριο για την καρδιακή ανεπάρκεια

Ένα πολύ ενδια­φέ­ρον Συνέ­δριο για την καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια διορ­γα­νώ­νε­ται 3  έως 5 Φεβρουα­ρί­ου στο Ξενο­δο­χείο Κάρα­βελ 3–5 Φεβρουα­ρί­ου, Αίθου­σα Μακε­δο­νία. Στο συνέ­δριο εκτός από την παρου­σί­α­ση των σημα­ντι­κό­τε­ρων εξε­λί­ξε­ων στην αντι­με­τώ­πι­ση του συν­δρό­μου της Καρ­δια­κής Ανε­πάρ­κειας θα γίνει και συζή­τη­ση για τις κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κές επιπτώσεις.

   ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ  ΠΡΟΒΛΗΜΑ   Η ΚΑΡΔΙΑΚΗ   ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Η καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια είναι ένα σύν­δρο­μο, το οποίο σχε­τί­ζε­ται με κακή ποιό­τη­τα ζωής, πολύ υψη­λό κόστος και είναι δυνη­τι­κά θανα­τη­φό­ρος. Πέραν, όμως, της σοβα­ρής ιατρι­κής και ανθρώ­πι­νης διά­στα­σης η καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια θέτει στις σύγ­χρο­νες κοι­νω­νί­ες ένα μεί­ζον οικο­νο­μι­κό πρό­βλη­μα: επι­δη­μιο­λο­γι­κά στοι­χεία από τις ΗΠΑ και την Ευρώ­πη δεί­χνουν ότι ενώ η θνη­τό­τη­τα των ασθε­νών με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια έχει βελ­τιω­θεί την τελευ­ταία τρια­κο­ντα­ε­τία, ωστό­σο οι νοση­λεί­ες των ασθε­νών για απορ­ρύθ­μι­ση του συν­δρό­μου έχουν τρι­πλα­σια­στεί. Η αύξη­ση του μέσου προσ­δό­κι­μου επι­βί­ω­σης του γενι­κού πλη­θυ­σμού αλλά και των ασθε­νών με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια (λόγω εμφύ­τευ­σης απι­νι­δι­στών που προ­λαμ­βά­νουν τον αιφ­νί­διο θάνα­το), η πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κή θερα­πεία  του οξέ­ος εμφράγ­μα­τος του μυο­καρ­δί­ου και η τεχνο­λο­γι­κή εξέ­λι­ξη οδή­γη­σε στην αύξη­ση του πλη­θυ­σμού των ασθε­νών με προ­χω­ρη­μέ­νη καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια, η οποία απαι­τεί συχνές νοσηλείες.

Η αύξη­ση των νοση­λειών οδη­γεί μοι­ραία στην αύξη­ση των δαπα­νών για την υγεία, διπλα­σιά­ζο­ντας το κόστος την τελευ­ταία τρια­κο­ντα­ε­τία έτσι ώστε οι εισα­γω­γές στο νοσο­κο­μείο ασθε­νών με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια να απορ­ρο­φούν πλέ­ον πάνω από το 2% των συνο­λι­κών δαπα­νών για την υγεία.

Στοι­χεία από την Μεγά­λη Βρε­τα­νία αλλά και από την Ελλά­δα δεί­χνουν ότι περί­που το 70–80% των δαπα­νών για την καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια οφεί­λο­νται στις νοση­λεί­ες των ασθε­νών, ενώ το υπό­λοι­πο ποσο­στό οφεί­λε­ται στη φαρ­μα­κευ­τι­κή αγω­γή (10–18%) και τις εξω­τε­ρι­κές επι­σκέ­ψεις των ασθε­νών (10–20%).

Στοι­χεία από τις ΗΠΑ δεί­χνουν ότι τα 2/3 των νοση­λειών θα μπο­ρού­σαν να είχαν απο­φευ­χθεί για­τί οφεί­λο­νταν από πλευ­ράς των ασθε­νών σε κακή συμ­μόρ­φω­ση τους με τις διαι­τη­τι­κές οδη­γί­ες (υπερ­βο­λι­κή πρό­σλη­ψη αλα­τιού και υγρών) και τη φαρ­μα­κευ­τι­κή αγω­γή αλλά και από πλευ­ράς της ιατρι­κής κοι­νό­τη­τας σε μη ορθή τήρη­ση των κατευ­θυ­ντή­ριων οδη­γιών για την συντα­γο­γρά­φη­ση και τιτλο­ποί­η­ση των δόσε­ων των φαρ­μά­κων. Συνε­πώς, η εκπαί­δευ­ση τόσο των ασθε­νών όσο και των ατό­μων που παρέ­χουν υπη­ρε­σί­ες υγεί­ας είναι απα­ραί­τη­τη για τη μεί­ω­ση των νοση­λειών για ΚΑ. Χαρα­κτη­ρι­στι­κό παρά­δειγ­μα του ευερ­γε­τι­κού ρόλου της εκπαί­δευ­σης και της εφαρ­μο­γής των διε­θνών κατευ­θυ­ντη­ρί­ων οδη­γιών προ­σφέ­ρει και η Ελλά­δα όπου η αύξη­ση της συντα­γο­γρά­φη­σης θερα­πειών όπως οι βήτα-ανα­στο­λείς από το 30% στο 80% την τελευ­ταία δεκα­ε­τία συνε­τέ­λε­σε στην μεί­ω­ση της ενδο­νο­σο­κο­μεια­κής θνη­τό­τη­τας των ασθε­νών με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια από το 7% στο 4%.

Όσο νωρί­τε­ρα η καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια δια­γνω­σθεί και η κατάλ­λη­λη θερα­πεία αρχί­σει, τόσο περισ­σό­τε­ρες είναι οι προ­ο­πτι­κές για καλύ­τε­ρη ποιό­τη­τα ζωής των ασθε­νών στο μέλ­λον, λιγό­τε­ρες εισα­γω­γές στα νοσο­κο­μεία και αυξη­μέ­νες πιθα­νό­τη­τες επιβίωσης.

Στην κατεύ­θυν­ση αυτή το συνέ­δριό μας θα δώσει έμφα­ση στην δημιουρ­γία ιατρεί­ων καρ­δια­κής ανε­πάρ­κειας σε όσο το δυνα­τόν περισ­σό­τε­ρα νοσο­κο­μεία της χώρας με σκο­πό την έγκαι­ρη διά­γνω­ση, στα­διο­ποί­η­ση και πρό­γνω­ση ασθε­νών με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια καθώς και την παρα­πο­μπή στα εξει­δι­κευ­μέ­να κέντρα των ασθε­νών που χρειά­ζο­νται ειδι­κές θεραπείες.

Προ­γράμ­μα­τα σωμα­τι­κής άσκη­σης, «ταμπού» πριν από μερι­κά χρό­νια, όχι μόνο βελ­τιώ­νουν την ποιό­τη­τα ζωής, όχι μόνον ελατ­τώ­νουν τις εισα­γω­γές στο νοσο­κο­μείο, απο­φορ­τί­ζο­ντας οικο­νο­μι­κά το σύστη­μα υγεί­ας, αλλά φαί­νε­ται να παρα­τεί­νουν αυτή την ίδια τη ζωή στους ασθε­νείς με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια. Ο συν­δυα­σμός αερο­βι­κής με ασκή­σεις ενδυ­νά­μω­σης και ασκή­σεις ανα­πνευ­στι­κών μυών τόσο σε ασθε­νείς με χρό­νια καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια και μετα­μο­σχευ­μέ­νους ασθε­νείς όσο, ακό­μα, και σε ασθε­νείς με «τεχνη­τές καρ­διές» θα υπο­γραμ­μι­σθούν σαν οι πλέ­ον δόκι­μοι μέθο­δοι σωμα­τι­κής άσκη­σης στην ιδιαί­τε­ρη αυτή ομά­δα ασθενών.

Η καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια είναι ένα σύν­δρο­μο με μεγά­λη νοση­ρό­τη­τα και θνη­τό­τη­τα που όπως προ­λαμ­βά­νε­ται και «θερα­πεύ­ε­ται.»

Η ΝΟΣΟΣ

 Η καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια είναι η τελι­κή κατά­λη­ξη κάθε καρ­διο­πά­θειας και σχε­τί­ζε­ται με κακή ποιό­τη­τα ζωής, υψη­λό κόστος και μεγά­λη νοση­ρό­τη­τα και θνη­τό­τη­τα. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, το 30% των ασθε­νών με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια πεθαί­νουν μέσα σε ένα χρό­νο από την έξο­δο τους από το νοσο­κο­μείο, θνη­τό­τη­τα μεγα­λύ­τε­ρη και από τις πιο βαριές μορ­φές καρ­κί­νου. Περί­που 10 εκα­τομ­μύ­ρια Ευρω­παί­οι πάσχουν από καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια ενώ 600000 ασθε­νείς δια­γι­γνώ­σκο­νται ετη­σί­ως. Μάλι­στα σε ασθε­νείς πάνω από τα 65 έτη η επί­πτω­ση της καρ­δια­κής ανε­πάρ­κειας αυξά­νε­ται προ­ο­δευ­τι­κά, όσο αυξά­νε­ται η ηλι­κία, φθά­νο­ντας μέχρι και 10%, ενώ η καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια απο­τε­λεί για αυτές τις ηλι­κί­ες την κύρια αιτία εισα­γω­γής στο νοσο­κο­μείο. Αν μάλι­στα ανα­λο­γι­σθεί κανείς ότι σε λίγα χρό­νια ο πλη­θυ­σμός των ηλι­κιω­μέ­νων θα αυξη­θεί, μαζι θα αυξά­νε­ται και ο αριθ­μός των ασθε­νών με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια που θα χρή­ζουν πιο εξει­δι­κευ­μέ­νες αλλά και πιο δαπα­νη­ρές θερα­πεί­ες (όπως η αμφι­κοι­λια­κή βημα­το­δό­τη­ση, οι απι­νι­δω­τές και η μηχα­νι­κή υπο­στή­ρι­ξη με «τεχνη­τή» καρ­διά). Στην Ελλά­δα οι πάσχο­ντες από καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια εκτι­μά­ται ότι ανέρ­χο­νται σε 250.000 περί­που και περισ­σό­τε­ρα από 500–600 νοσο­κο­μεια­κά κρε­βά­τια είναι μονί­μως κατει­λημ­μέ­να από ασθε­νείς που πάσχουν από καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια. Εξαι­τί­ας του υψη­λού επι­πο­λα­σμού και των συχνών νοση­λειών το κλι­νι­κό σύν­δρο­μο της καρ­δια­κής ανε­παρ­κεί­ας ταξι­νο­μεί­ται μετα­ξύ των πιο πολυ­δά­πα­νων ιατρι­κών προ­βλη­μά­των. Υπο­λο­γί­ζε­ται ότι οι νοση­λεί­ες στο νοσο­κο­μείο λόγω καρ­δια­κής ανε­πάρ­κειας απορ­ρο­φούν πάνω από το 2% των συνο­λι­κών δαπα­νών για την υγεία.

Η αύξη­ση του κόστους είναι απο­τέ­λε­σμα και της αλμα­τώ­δους εξέ­λι­ξη της τεχνο­λο­γί­ας με την δημιουρ­γία αμφι­κοι­λια­κών βημα­το­δο­τών, απι­νι­δι­στών και της «τεχνη­τής καρ­διάς» που έχουν βοη­θή­σει σημα­ντι­κά στη θερα­πεία της καρ­δια­κής ανε­πάρ­κειας, η οποία ωστό­σο εξα­κο­λου­θεί κάθε χρό­νο  να σκο­τώ­νει περισ­σό­τε­ρους ανθρώ­πους  και από τις πιο βαριές μορ­φές καρκίνου!

Ελπί­δες για σημα­ντι­κή βελ­τί­ω­ση της νοση­ρό­τη­τας και της θνη­τό­τη­τας για ορι­σμέ­νες ομά­δες  ασθε­νών με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια δίνουν τα νεώ­τε­ρα φάρ­μα­κα, όπως η σακουμπιτρίλη/βαλσαρτάνη, που έχουν πρό­σφα­τα κυκλο­φο­ρή­σει στην Ευρώπη.

«Ορι­στι­κή» λύση στο τερά­στιο παγκό­σμιο πρό­βλη­μα των καρ­δια­κών μετα­μο­σχεύ­σε­ων, λόγω έλλει­ψης μοσχευ­μά­των, ανα­μέ­νε­ται να δώσει τα επό­με­να χρό­νια η πλή­ρως εμφυ­τεύ­σι­μη τεχνη­τή καρ­διά!. Η ετή­σια επι­βί­ω­ση ασθε­νών που φέρουν συσκευ­ές μηχα­νι­κής υπο­στή­ρι­ξης σαν γέφυ­ρα για μετα­μό­σχευ­ση πλη­σιά­ζει το 90% και ουσια­στι­κά δεν δια­φέ­ρει από την ετή­σια επι­βί­ω­ση ασθε­νών μετά από μετα­μό­σχευ­ση καρ­διάς έτσι ώστε το ενδε­χό­με­νο να υπο­κα­τα­στή­σουν οι τεχνη­τές καρ­διές την μετα­μό­σχευ­ση, δίνο­ντας έτσι ορι­στι­κή λύση στο τερά­στιο πρό­βλη­μα της έλλει­ψης μοσχευ­μά­των, δεν τοπο­θε­τεί­ται στο μακρι­νό μέλλον».

Βεβαί­ως, «Η μετα­μό­σχευ­ση καρ­διάς εξα­κο­λου­θεί να απο­τε­λεί την πλέ­ον δόκι­μη θερα­πεία στους ασθε­νείς  με βαριά καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια καθώς όχι μόνο επι­μη­κύ­νει τη ζωή (μέσος χρό­νος επι­βί­ω­σης πάνω από 12 χρό­νια σε ασθε­νείς που αν παρα­μεί­νουν με την συμ­βα­τι­κή θερα­πεία θα έχουν μέσο χρό­νο επι­βί­ω­σης λιγό­τε­ρο από 12 μήνες) αλλά προ­σφέ­ρει εντυ­πω­σια­κή βελ­τί­ω­ση στην ποιό­τη­τα ζωής δεδο­μέ­νου ότι πάνω από 50% των μετα­μο­σχευ­μέ­νων επι­στρέ­φουν στην εργα­σία τους και συνε­χί­ζουν να εργά­ζο­νται ακό­μα και πέντε χρό­νια μετά την μεταμόσχευση»

Ωστό­σο, η έλλει­ψη μοσχευ­μά­των παγκο­σμί­ως ώθη­σε την διε­θνή επι­στη­μο­νι­κή κοι­νό­τη­τα να εξεύ­ρει την λύση που ανα­ζη­τού­σε για τους ασθε­νείς με καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια τελι­κού στα­δί­ου στην εφαρ­μο­γή των συσκευών χρό­νιας μηχα­νι­κής υπο­στή­ρι­ξης των κοι­νώς ονο­μα­ζό­με­νων “τεχνη­τών καρ­διών”. Ο ταχύ­τε­ρα εξε­λισ­σό­με­νος αυτός τομέ­ας της τεχνο­λο­γί­ας στην καρ­διο­λο­γία επι­τρέ­πει όχι μόνον την σημα­ντι­κή βελ­τί­ω­ση της ποιό­τη­τας ζωής αλλά και την εντυ­πω­σια­κή αύξη­ση του προσ­δό­κι­μου επι­βί­ω­σης των ασθε­νών με βαριά καρ­δια­κή ανεπάρκεια.

Σήμε­ρα, η τεχνη­τή καρ­διά χρη­σι­μο­ποιεί­ται είτε σαν γέφυ­ρα για μετα­μό­σχευ­ση (bridge to transplantation), “αγο­ρά­ζο­ντας” έτσι χρό­νο μέχρι την ανεύ­ρε­ση του πολυ­πό­θη­του κατάλ­λη­λου μοσχεύ­μα­τος, είτε σαν κατα­λη­κτι­κή (τελι­κή) θερα­πεία σε ασθε­νείς που δεν είναι κατάλ­λη­λοι για μετα­μό­σχευ­ση (destination therapy) και στους οποί­ους πριν μερι­κά χρό­νια τα θερα­πευ­τι­κά μας όπλα είχαν εξαντληθεί.

Υπάρ­χει μία τρί­τη, μικρό­τε­ρη, κατη­γο­ρία ασθε­νών στους οποί­ους η “τεχνη­τή καρ­διά” προ­κα­λεί τέτοια βελ­τί­ω­ση της λει­τουρ­γί­ας του πάσχο­ντος μυο­καρ­δί­ου ώστε να καθί­στα­ται δυνα­τός ο απο­γα­λα­κτι­σμός του ασθε­νούς από το μηχά­νη­μα (bridge to recovery) με απο­τέ­λε­σμα η καρ­διά να είναι πλέ­ον ικα­νή να αντα­πο­κρί­νε­ται στις ανά­γκες του οργα­νι­σμού για μήνες ή και για χρό­νια χωρίς την ανά­γκη νέας μηχα­νι­κής υπο­στή­ρι­ξης ή μεταμόσχευσης.

   ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ    ΚΑΡΔΙΑΣ

Κάθε χρό­νο οι μετα­μο­σχεύ­σεις παγκο­σμί­ως δεν υπερ­βαί­νουν τις 5500–6000, όταν μόνο στις ΗΠΑ ο αριθ­μός των ασθε­νών με βαριά καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια ανέρ­χε­ται με τους μετριό­τε­ρους υπο­λο­γι­σμούς στις 300000!

Μάλι­στα ο αριθ­μός ασθε­νών με βαριά καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια, κάτω των 75 χρό­νων, που θα μπο­ρού­σαν να ωφε­λη­θούν με μετα­μό­σχευ­ση καρ­διάς ή μηχα­νι­κή υπο­στή­ρι­ξη, ανέρ­χε­ται με τους μετριό­τε­ρους, επί­σης, υπο­λο­γι­σμούς στις 150000.

Λόγω, λοι­πόν, του περιο­ρι­σμέ­νου αριθ­μού δωρη­τών καρ­διάς η συνο­λι­κή ευερ­γε­τι­κή επί­δρα­ση της μετα­μό­σχευ­σης στην καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια κρί­νε­ται ως «επι­δη­μιο­λο­γι­κά πολύ μικρή».

Αντί­στοι­χα στη χώρα μας ο αριθ­μός των ασθε­νών με βαριά καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια, στους οποί­ους η συμ­βα­τι­κή αγω­γή έχει κατα­στεί ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κή, ανέρ­χε­ται σε 10–20000 και πιο ειδι­κά ο αριθ­μός ασθε­νών με βαριά καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια κάτω από των 75 χρό­νων, που θα μπο­ρού­σαν να ωφε­λη­θούν με μετα­μό­σχευ­ση καρ­διάς ή μηχα­νι­κή υπο­στή­ρι­ξη, ανέρ­χε­ται σε του­λά­χι­στον 5000.

Ως εκ τού­του η ανά­γκη αντι­με­τώ­πι­σης του ολο­έ­να αυξα­νό­με­νου αυτού πλη­θυ­σμού, πέραν της μετα­μό­σχευ­σης, είναι πλέ­ον διε­θνώς άκρως επι­τα­κτι­κή και η χρό­νια υπο­στή­ρι­ξη με τις τεχνη­τές καρ­διές εμφα­νί­ζε­ται αυτή την στιγ­μή και για το προ­σε­χές, του­λά­χι­στον, μέλ­λον ως η πιο πρό­σφο­ρη εφαρ­μό­σι­μη λύση. Στην αύξη­ση αυτή της επι­βί­ω­σης που προ­σφέ­ρουν οι συσκευ­ές αυτές έχουν συμ­βάλ­λει 3 παρά­γο­ντες: η εκρη­κτι­κή τεχνο­λο­γι­κή πρό­ο­δος, η καλύ­τε­ρη γνώ­ση της λει­τουρ­γί­ας και των επι­πλο­κών των συσκευών αυτών και η ορθό­τε­ρη επι­λο­γή των πλέ­ον κατάλ­λη­λων ασθε­νών με βαριά καρ­δια­κή ανε­πάρ­κεια για την συγκε­κρι­μέ­νη θεραπεία.

Σημα­ντι­κή ελπί­δα για το μέλ­λον υπάρ­χει και στον τομέα της μυο­καρ­δια­κής ανα­γέν­νη­σης με κυτ­τα­ρι­κές θερα­πεί­ες, σε επι­λεγ­μέ­νους ασθε­νείς με στα­φα­νιαία νόσο.