Επιστήμη και Θρησκεία

 Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Η όλη συζή­τη­ση με αφορ­μή τη στά­ση της Ιεράς Συνό­δου, αλλά και τη στά­ση επι­στη­μό­νων σε σχέ­ση με τον κορο­νο­ϊό φέρ­νει ξανά στη επι­φά­νεια το μεγά­λο ζήτη­μα της σχέ­σης επι­στή­μης με τη θρη­σκεί­ας. Ας δού­με επι­γραμ­μα­τι­κά ορι­σμέ­να ζητήματα:

Η επι­στή­μη και η θρη­σκεία είναι ανει­ρή­νευ­τες. Η θρη­σκεία και η εκκλη­σία ήταν και εξα­κο­λου­θούν να είναι εχθροί της επι­στη­μο­νι­κής γνώ­σης, πράγ­μα όμως που δεν εμπο­δί­ζει ωστό­σο τις θρη­σκευ­τι­κές οργα­νώ­σεις ‚να εκμε­ταλ­λεύ­ο­νται την επι­στή­μη, να κάνουν ψεύ­τι­κες προ­σπά­θειες για να ”συμ­φι­λιώ­σουν” τις ανα­κα­λύ­ψεις της με τα θρη­σκευ­τι­κά δόγματα.

Είναι αυτο­νό­η­το ότι η πραγ­μα­τι­κή σκέ­ψη ενός επι­στή­μο­να και η αντί­λη­ψη που έχει για τη νόη­ση, δια­φέ­ρουν ουσια­στι­κά μετα­ξύ τους.

Γι’ αυτό και ο Λένιν είχε κάθε λόγο να απο­κα­λεί τον Μαχ («Υλι­σμός και Εμπει­ριο­κρι­τι­κι­σμός» ένα χρή­σι­μο βιβλίο και για το σήμε­ρα) μεγά­λο επι­στή­μο­να στον τομέα της Φυσι­κής, αλλά μικρό και αντι­δρα­στι­κό φιλό­σο­φο, δηλα­δή ψευ­τοει­δι­κό στον τομέα που ερευ­νά τη συνεί­δη­ση και τους νόμους εμφά­νι­σης και εξέ­λι­ξής της.

Όλα αυτά ο Λένιν τα απο­δει­κνύ­ει. Το να σκέ­πτε­σαι καλά στο δικό σου εξει­δι­κευ­μέ­νο τομέα ‑στη φυσι­κή- δε σημαί­νει ότι σκέ­πτε­σαι το ίδιο καλά και στον τομέα της επι­στή­μης για τη νόη­ση, τη συνεί­δη­ση και τον ψυχι­σμό. Εδώ είναι απα­ραί­τη­το να γνω­ρί­ζεις τα γεγο­νό­τα όχι μόνο με βάση την προ­σω­πι­κή σου εμπει­ρία, αλλά με βάση τη γενί­κευ­ση της γνώ­σης της ανθρω­πό­τη­τας και έτσι δικαιο­λο­γεί­ται ότι. «οι εξέ­χο­ντες θεω­ρη­τι­κοί δεί­χνουν και μια τέλεια άγνοια της διαλεκτικής»

Έτσι ας μην μας παρα­ξε­νεύ­ει το γεγο­νός ότι ακό­μη και δια­πρε­πείς επι­στή­μο­νες παίρ­νουν μια φιλο­σο­φι­κή θέση, που είναι στην ουσία αντιε­πι­στη­μο­νι­κή και εχθρι­κή προς την επι­στή­μη γενι­κά, και προς τη δική τους επι­στή­μη ειδικά.

Φυσι­κά μέσα στο περι­βάλ­λον της κρί­σης της καπι­τα­λι­στι­κής κοι­νω­νί­ας παρει­σφρύ­ει ο ανορ­θο­λο­γι­σμός, όχι μόνο ο θρη­σκευ­τι­κός αλλά και ο κοσμι­κός. Η μόνη μορ­φή ορθο­λο­γι­σμού στη θεω­ρία και την κοι­νω­νι­κή πρά­ξη που μπο­ρεί και επι­βάλ­λε­ται να αντι­τα­χθεί στη σημε­ρι­νή κατά­στα­ση σήψης, της καπι­τα­λι­στι­κής κοι­νω­νί­ας (που σημα­το­δο­τεί η πρω­τό­γνω­ρη σημε­ρι­νή ανα­βί­ω­ση του ανορ­θο­λο­γι­σμού και της θρη­σκεί­ας) είναι ο επα­να­στα­τι­κός ορθο­λο­γι­σμός, θεω­ρη­τι­κός και πρα­κτι­κός ταυ­τό­χρο­να, υλο­ποιού­με­νος μέσα στη συνε­χή και συνε­πή δρά­ση και ανά­πτυ­ξη του εργα­τι­κού και κομ­μου­νι­στι­κού κινήματος.

Αλέκος Χατζηκώστας

Δημο­σιο­γρά­φος και εκδό­της της εφη­με­ρί­δας «Η Άλλη Άπο­ψη της Ημα­θί­ας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημο­σιευ­τεί σε εφη­με­ρί­δες, περιο­δι­κά και site εδώ και δεκα­ε­τί­ες, ενώ έχει συμ­με­τά­σχει με ειση­γή­σεις σε μια σει­ρά ιστο­ρι­κά συνέ­δρια και ημε­ρί­δες. Έχει εκδώ­σει 9 βιβλία και συμ­με­τέ­χει σε συλ­λο­γι­κούς τόμους.