Ημέρα της ποίησης…  Έμιλυ Μπροντέ ‑190 χρόνια από τη γέννηση της ‑160 χρόνια από τον θάνατο της.

21 Μάρ­τη ημέ­ρα της ποί­η­σης καθιε­ρω­μέ­νη διε­θνώς από το 1999. Ποί­η­ση- ποι­η­τής-ποιώ-δημιουρ­γώ. Θείο δημιούρ­γη­μα, Θεί­ος ποιητής-δημιουργός…

Τιμής ένε­κεν και με αφορ­μή την επέ­τειο των 190 χρό­νων από τη γέν­νη­ση της στις 30 Ιου­λί­ου 1818 και των 160 χρό­νων από το θάνα­το της στις 19 Δεκεμ­βρί­ου του 1848 το άρθρο μας για την ημέ­ρα της ποί­η­σης αφιε­ρώ­νε­ται στην μεγά­λη κυρία της αγγλι­κής μα ταυ­τό­χρο­να και παγκό­σμιας λογο­τε­χνί­ας Έμι­λυ Μπροντέ.

Αγά­πη και φιλία

Η αγά­πη το τρια­ντά­φυ­λο, το άγριο πως μοιάζει!
Και η φιλία με το σκού­ρο κυπαρίσι.
Το κυπα­ρί­σι σκο­τει­νό, το ρόδο λουλυδιάζει.
Μα ποιο το χρό­νο ολό­κλη­ρο μπο­ρεί ν’ ανθίσει;
……….
Την άνοι­ξη ωραιό­τα­το το ρόδο, πόσο λάμπει,
Και του καλο­και­ριού μυρώ­νει τον αγέρα!
Μα του χει­μώ­να, σαν θαρ­θούν τα κρύα και τα θάμπη,
Το ρόδο μες στη γύμνια θάναι και συην ξέρα.
……….
Με το τρε­λό τρια­ντά­φυ­λο, γελά­στε φίλοι τώρα,
Θορώ­ντας την λαμπρό­τη του κυπαρισιού,
Που σαν πεθά­νουν όλα στου Δεκέμ­βριου την μπόρα,
Μεν’ η μορ­φή του σκού­ρου του καλοκαιριού.

Η Έμι­λυ Μπρο­ντέ-Emily Bronte μυθι­στο­ριο­γρά­φος και ποι­ή­τρια κόρη του ιρλαν­δι­κής κατα­γω­γής πάστο­ρα της Αγγλι­κα­νι­κής Εκκλη­σί­ας Πάτρικ Μπρο­ντέ-πατέ­ρα συνο­λι­κά έξι παιδιών‑, θα μεγα­λώ­σει και θα ζήσει σχε­δόν όλη της την ζωή στο Χόγου­ερθ του Γιορκ­σάιρ όπου η ενο­ρία του εφη­μέ­ριου πατέ­ρα της.

Ο ήλιος εβα­σί­λε­ψε και το ψηλό χορτάρι
Πως κυμα­τί­ζει λυπη­ρά στη βρα­δυ­νή νοτιά,
Και τ’ αγριο­πού­λι φτέ­ρι­σεν απ’ το τεφρό λιθάρι
Να κοι­μη­θεί σε μια ζεστή και στορ­γι­κή γωνιά.
……….
Σ’ ολό­κλη­ρο το γύρω μου παντέ­ρη­μο τοπίο
Ολά­δεια η θέα, ολά­δεια γύρω-γύρω η ακοή.
Τίπο­τα μόν’ ο άνε­μος πούρ­χε­ται όλο κρύο
Πέρ’ απ’ τη θάλασ­σα κι ‘ όλο πικρή βοή.
(άτιτλο)-1837.
Στε­νά συν­δε­δε­μέ­νη με την αδελ­φή της Σαρ­λότ και την μικρό­τε­ρη Άνν μαζί οι τρείς θα εκδώ­σουν το 1848 μια κοι­νή ποι­η­τι­κή συλ­λο­γή. Τα κορί­τσια θα χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν ανδρι­κά ψευ­δώ­νυ­μα λόγω της προ­κα­τά­λη­ψης που υφί­στα­το στην Βικτω­ρια­νή Αγγλία κατά των γυναι­κών λογο­τε­χνών. Η συλ­λο­γή απέ­σπα­σε καλές κρι­τι­κές μα μέσα σε ένα χρό­νο πού­λη­σε δυο και μόνο αντίτυπα…

Η Έμι­λυ που παρα­κο­λού­θη­σε κάποια μαθή­μα­τα στο Λάν­κα­σαϊρ στη σχο­λή καλο­γραιών για κόρες κλη­ρι­κών ‚την περισ­σό­τε­ρη μόρ­φω­ση της την πήρε από την μεγα­λύ­τε­ρη αδελ­φή της Σαρ­λότ με την οποία και ταξί­δε­ψε το 1842 στις Βρυ­ξέλ­λες για να σπου­δά­σουνν γλώσ­σες. Είναι, η Έμι­λυ, η συγ­γρα­φέ­ας του κλασ­σι­κού αρι­στουρ­γή­μα­τος της παγκό­σμιας λογο­τε­χνί­ας Ανε­μο­δαρ­μέ­να Ύψη ‑1847 που στην αρχή πέρα­σε σχε­δόν απα­ρα­τή­ρη­το… Είναι ένα από πιο δια­βα­σμέ­να μυθι­στο­ρή­μα­τα στον κόσμο…

Καμιά δεν έχω υπό­λη­ψη στα πλούτη
Και την αγά­πη την περιφρονώ
Της φήμης η λαχτά­ρα όνει­ρο και τούτη
Οπου σβή­στη­κε στο πρωινό.
……….
Κι’ από τις προ­σευ­χές η προσευχή
Στα χεί­λη πούρ­χε­ται μ’ αιθρία:
Άς την καρ­διά που ξέρω να οδη­γώ γραμή
Και δόσμου θεέ μου ελευτερία.(άτιτλο)
Μάρ­της 1841.

Μετά τον θάνα­το της σε ηλι­κία 30 χρό­νων από φυμα­τί­ω­ση όπως και οι δυο μεγα­λύ­τε­ρες αδελ­φές της Μαρία και Ελί­ζα­μπεθ ‚η αδελ­φή της Σαρ­λότ επι­με­λή­θη­κε την δεύ­τε­ρη κυκλο­φο­ρία του Ανε­μο­δαρ­μέ­να Ύψη για­τί η πρώ­τη έκδο­ση είχε πολ­λά λάθη. Σαφώς καμ­μιά από τις δυο αδελ­φές δεν θα μπο­ρού­σε να φαντα­στεί ότι κρα­τού­σαν στα χέρια τους ένα βιβλίο που μετά το θάνα­το της Έμλυ θα την περ­νού­σε στην αθανασία.

ΕΥΤΥΧΙΑ

Η ευτυ­χία μου στ’ αλή­θεια πόσο πιο μεγάλη
Όταν κρα­τώ απ’ το σώμα πιο απά­νω την ψυχή
Μια νύχταν ανε­μό­δαρ­τη που το φεγ­γά­ρι θάλει
Και πλέ­ου­νε τα μάτια μου σε κόσμο διαυ­γή.
(Φλε­βά­ρης 1838).

• Σαρ­λότ Μπρο­ντέ. Charlotte Bronte. 21 Απρι­λί­ου 1816–31 Μαρ­τί­ου 1855, το τρί­το από τα έξη παι­διά του κλη­ρι­κού Π. Μπρο­ντέ, συγ­γρα­φέ­ας του κλασ­σι­κού Jane Eyre-1847 και ποιήτρια.
• Άνν Μπροντέ.Ann Bronte. Το μικρό­τε­ρο παι­δί της οικο­γέ­νειας συγγ­γρα­φέ­ας και ποι­ή­τρια 1820–1849 ‚η συγ­γρα­φέ­ας του Άγκνες Γκρέη που πέθα­νε μόλις 29 ετών από φυματίωση.

Η Έμι­λυ Μπρο­ντέ πολ­λά ποι­ή­μα­τα της τα άφη­νε άτι­τλα. Τα ποι­ή­μα­τα της στο παρόν άρθρο προ­έρ­χο­νται από την πρώ­τη μετά­φρα­ση ποι­η­μά­των της στην ελλη­νι­κή γλώσ­σα που έκα­νε η Πρω­ταί­ου στο βιβλίο Ο Πύρ­γος των καταιγίδων/εκδόσεις Μπόμπολη/1965.

Πύρ­γος των καται­γί­δων: ο πρώ­τος σε Ελλη­νι­κή μετά­φρα­ση τίτλος του έργου της Ε.Μ., Ανε­μο­δαρ­μέ­να Ύψη.

Βασι­κό βοή­θη­μα: Εγκυ­κλο­παι­δι­κό Λεξι­κό ΗΛΙΟΣ.