Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Η άνοδος και η πτώση του Σουηδικού καπιταλιστικού “θαύματος”. Θέσεις του ΚΚ Σουηδίας

 

Επι­μέ­λεια Πάνος Αλε­πλιώ­της //

H εμφά­νι­ση και ανά­πτυ­ξη της σου­η­δι­κής κοι­νω­νι­κής πολι­τι­κής δεν είναι απο­τέ­λε­σμα μηχα­νι­κής σχέ­σης του αγώ­να της εργα­τι­κής τάξης και των παρα­χω­ρή­σε­ων των καπι­τα­λι­στών, αλλά έχει προ­κύ­ψει από μια δια­λε­κτι­κή δια­δι­κα­σία δια­φό­ρων ενερ­γών παραγόντων.

Mια μαχη­τι­κή και καλά οργα­νω­μέ­νη εργα­τι­κή τάξη προ­ώ­θη­σε την κοι­νω­νι­κή πολι­τι­κή ταυ­τό­χρο­να που η ύπαρ­ξη του Υπαρ­κτού Σοσια­λι­σμού μετρί­α­ζε συνε­χώς την πίε­ση που ο καπι­τα­λι­σμός θα μπο­ρού­σε να ασκή­σει στους εργα­ζό­με­νους: ο σοσια­λι­σμός έδει­ξε ότι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός.

Από την άλλη, σχε­δόν όλες οι μεταρ­ρυθ­μί­σεις κοι­νω­νι­κής πρό­νοιας έχουν επί­σης το υπό­βα­θρο τους στην πιε­στι­κή ανά­γκη από μεγά­λα τμή­μα­τα του κεφα­λαί­ου για τη δια­σφά­λι­ση της ανα­πα­ρα­γω­γής του εργα­τι­κού δυνα­μι­κού, αλλά παράλ­λη­λα και για την παθη­τι­κο­ποί­η­ση μιας αγω­νι­στι­κής και καλά οργα­νω­μέ­νης εργα­τι­κής τάξης αλλά και για την ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνάμεων.

  • Το απο­κα­λού­με­νο “λαϊ­κό σπί­τι” της Σου­η­δί­ας, κεντρι­κός στό­χος της Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας, που προ­έ­κυ­ψε μετά τον Δεύ­τε­ρο Παγκό­σμιο Πόλε­μο δεν είναι κάτι το μονα­δι­κό σε ένα Ευρω­παϊ­κό πλαί­σιο, το οποίο χαρα­κτη­ρί­στη­κε όχι μόνο από την ταξι­κή πάλη και την ύπαρ­ξη του υπαρ­κτού σοσια­λι­σμού, αλλά και από την ανά­γκη του κεφα­λαί­ου των αντί­στοι­χων χωρών για ανοι­κο­δό­μη­ση των χωρών τους. Η ανά­πτυ­ξη του Ευρω­παϊ­κής ευη­με­ρί­ας ήταν απο­τέ­λε­σμα τόσο των παρα­χω­ρή­σε­ων όσο και των καπι­τα­λι­στι­κών επεν­δύ­σε­ων, όπως απο­δει­κνύ­ε­ται από ορι­σμέ­νες σου­η­δι­κές μεταρρυθμίσεις.
  • Η θεσμο­θέ­τη­ση του Ενιαί­ου Σχο­λεί­ου σήμαι­νε ότι η εργα­τι­κή τάξη είχε για πρώ­τη φορά πρό­σβα­ση στην εκπαί­δευ­ση και τη σχο­λι­κή αγω­γή, και το κεφά­λαιο εξα­σφά­λι­ζε παράλ­λη­λα την ανα­πα­ρα­γω­γή ειδι­κευ­μέ­νων εργα­ζο­μέ­νων που θα μπο­ρού­σαν να χει­ρι­στούν τα ολο­έ­να και πιο προηγ­μέ­να μέσα παρα­γω­γής παρα­γω­γή, παράλ­λη­λα με το γεγο­νός ότι ο ιδε­ο­λο­γι­κός έλεγ­χος της νεο­λαί­ας μπο­ρού­σε να ενταθεί.
  • Οι συντα­ξιο­δο­τι­κές μεταρ­ρυθ­μί­σεις απάλ­λα­ξαν το βάρος της φρο­ντί­δας των ηλι­κιω­μέ­νων από την οικο­γέ­νεια και τους έκα­νε πιο ανε­ξάρ­τη­τους, ενώ οι μεταρ­ρυθ­μί­σεις επέ­τρε­ψαν επί­σης τους συντα­ξιού­χους και τους ηλι­κιω­μέ­νους να κατα­να­λώ­νουν. Τα συντα­ξιο­δο­τι­κά ταμεία έχουν επί­σης παί­ξει και παί­ζουν ακό­μη πολύ σημα­ντι­κό ρόλο τρο­φο­δό­τη­σης δημό­σιου χρή­μα­τος προς το ιδιω­τι­κό κεφάλαιο.
  • Η οικο­δό­μη­ση της υγειο­νο­μι­κής περί­θαλ­ψης δημιούρ­γη­σε ασφά­λεια και σιγου­ριά για τους εργα­ζό­με­νους και προ­ώ­θη­σε την κατά­στα­ση της υγεί­ας τους με θετι­κό τρό­πο, ενώ αυτό σήμαι­νε ότι οι ασθε­νείς εργα­ζό­με­νοι, που προη­γου­μέ­νως ήταν απρό­σι­τοι στην καπι­τα­λι­στι­κή παρα­γω­γή, τώρα θα μπο­ρού­σαν εύκο­λα να επι­στρέ­ψουν στην εργα­σία μετά από τραυματισμούς.
  • Το πρό­γραμ­μα των “Εκα­τομ­μυ­ρί­ων” δημιούρ­γη­σε μια λύση στην έλλει­ψη στέ­γης που υπήρ­χε πριν και εξα­σφά­λι­σε στέ­γα­ση για την εργα­τι­κή τάξη, ενό­σω το εργα­τι­κό δυνα­μι­κό συγκε­ντρω­νό­ταν στις βιο­μη­χα­νι­κές πόλεις. Ταυ­τό­χρο­να εξαρ­τή­θη­καν οι εργα­ζό­με­νοι από το βάρος του ενοι­κί­ου και άρα από τις θέσεις εργα­σί­ας που προ­σέ­φε­ραν τα μονοπώλια.
  • Η ανά­πτυ­ξη των νηπια­γω­γεί­ων δημιούρ­γη­σε ένα ασφα­λές περι­βάλ­λον για τα παι­διά και ανα­κού­φη­σε από τα βάρη, ειδι­κό­τε­ρα τις γυναί­κες της εργα­τι­κής τάξης, ανοί­γο­ντας παράλ­λη­λα την πόρ­τα στην αγο­ρά εργα­σί­ας για τις γυναί­κες και, ως εκ τού­του, ένα τερά­στιο απο­θε­μα­τι­κό εργα­τι­κής δύνα­μης τέθη­κε στη διά­θε­ση του κεφαλαίου.

Κάθε μεταρ­ρύθ­μι­ση επο­μέ­νως είναι διτ­τή και κανέ­να μέτρο δεν έγι­νε μονο­με­ρώς υπέρ της εργα­τι­κής τάξης, αλλά οι μεταρ­ρυθ­μί­σεις ήταν απα­ραί­τη­τες για τον σου­η­δι­κό καπι­τα­λι­σμό. Οι ανα­γκαί­ες επεν­δύ­σεις στην κοι­νω­νι­κή πολι­τι­κή απέ­δω­σαν επι­πλέ­ον κέρ­δη για τον Σου­η­δι­κό Ιμπε­ρια­λι­σμό μέσα και έξω από την Σου­η­δία, βασί­ζο­νται δε εξ ολο­κλή­ρου στην εκμε­τάλ­λευ­ση της εργα­τι­κής δύναμης.

Η προ­ϋ­πό­θε­ση για την ανά­πτυ­ξη της κοι­νω­νι­κής πολι­τι­κής στον καπι­τα­λι­σμό ήταν η ύπαρ­ξη ενός ισχυ­ρού και ήδη ανε­πτυγ­μέ­νου κεφαλαίου.

Σήμε­ρα η κατά­στα­ση είναι διαφορετική.

Τα συστή­μα­τα που δημιουρ­γή­θη­καν στη μετα­πο­λε­μι­κή περί­ο­δο απο­συ­ναρ­μο­λο­γού­νται και υφί­στα­νται σημα­ντι­κές αλλαγές.

Οι ανά­γκες και τα περι­θώ­ρια του σου­η­δι­κού καπι­τα­λι­σμού δεν είναι τα ίδια όπως ήταν κάποτε.

Τα μέτρα κοι­νω­νι­κής πολι­τι­κής που απαι­τού­νταν προη­γου­μέ­νως για την ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων και για την εξα­σφά­λι­ση της ανα­πα­ρα­γω­γής του εργα­τι­κού δυνα­μι­κού προ­σαρ­μό­ζο­νται ώστε να αντα­πο­κρί­νε­ται στον ολο­έ­να και πιο σκλη­ρές αντι­θέ­σεις του ιμπε­ρια­λι­στι­κού συστήματος.

Προ­κει­μέ­νου να αυξη­θεί η εισ­ροή κεφα­λαί­ων, ανοί­γο­νται τομείς που προη­γου­μέ­νως μονο­πω­λού­νται από το κρά­τος: τα σχο­λεία και η υγειο­νο­μι­κή περί­θαλ­ψη ανοί­γε­ται στις ιδιω­τι­κές εται­ρεί­ες που με ταχύ­τη­τα μονο­πω­λούν τους εν λόγω κλά­δους και τρο­φο­δο­τούν με δισε­κα­τομ­μύ­ρια δημό­σια χρή­μα­τα στα ιδιω­τι­κά μονοπώλια.

Ωστό­σο αυτό το γεγο­νός, δεν έρχε­ται σε αντί­θε­ση με την δια­τή­ρη­ση του επι­πέ­δου του εξει­δι­κευ­μέ­νου προ­σω­πι­κού που απαι­τεί ο καπιταλισμός.

Δεδο­μέ­νου ότι η χρη­μα­το­δό­τη­ση όλων των μεταρ­ρυθ­μί­σε­ων, καθώς και τα κέρ­δη των μονο­πω­λί­ων, προ­έρ­χο­νται από την υπε­ρα­ξία που παρά­γε­ται από τους εργα­ζό­με­νους και επει­δή η αξία που παρά­γε­ται δεν είναι ανε­ξά­ντλη­τη τα μονο­πώ­λια πρέ­πει να προ­σπα­θούν συνε­χώς να μειώ­σουν το μερί­διο του ανα­γκαί­ου χρό­νου εργα­σί­ας και να αυξή­σουν την προ­στι­θέ­με­νη αξία στο χρό­νο εργασίας.

Προ­κει­μέ­νου να αυξη­θεί η προ­στι­θέ­με­νη αξία, το ανα­πα­ρα­γω­γι­κό κόστος πρέ­πει να μειω­θεί – μόνο με αυτόν τον τρό­πο μπο­ρεί να αυξη­θεί το μερί­διο της προ­στι­θέ­με­νης αξί­ας της εργασίας.

Για το λόγο αυτό, όλη η πρό­ο­δος της ευη­με­ρί­ας των εργα­ζο­μέ­νων είναι προ­σω­ρι­νή και απει­λεί­ται συνεχώς. 

Στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­μα, η Σου­η­δία κατέ­χει σχε­τι­κά εξέ­χου­σα θέση με ισχυ­ρό συγκε­ντρω­μέ­νο κεφά­λαιο, απο­τε­λε­σμα­τι­κό κρά­τος και σημα­ντι­κά συμ­φέ­ρο­ντα στο εξωτερικό.

Η θέση της εκδη­λώ­νε­ται μέσω της ολο­έ­να και πιο ενερ­γού συμ­με­το­χής σε διε­θνείς ενώ­σεις, όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, των οποί­ων η αμυ­ντι­κή συνερ­γα­σία περι­λαμ­βά­νει ισχυ­ρές στρα­τιω­τι­κές απο­κα­τά­στα­ση και προ­ε­τοι­μα­σία για πόλε­μο. Αυτό αντι­κα­το­πτρί­ζει επί­σης την ανά­γκη τα σου­η­δι­κά μονο­πώ­λια με τη σει­ρά τους να συνερ­γά­ζο­νται σε ισχυ­ρό­τε­ρους παί­κτες για να απο­κτή­σουν πλεονεκτήματα.

Ο σου­η­δι­κός καπι­τα­λι­σμός επω­φε­λή­θη­κε τόσο από την αντε­πα­νά­στα­ση στην Ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη όσο και από την έντα­ξη στην ΕΕ, η οποία επω­φε­λή­θη­κε ιδί­ως από τη διείσ­δυ­ση στις αγο­ρές στα πρώ­ην σοσια­λι­στι­κά κρά­τη, αλλά και ανοί­γο­ντας την ενδο­ευ­ρω­παϊ­κή αγο­ρά στα σου­η­δι­κά μονοπώλια.

Η ανα­ζή­τη­ση των σου­η­δι­κών μονο­πω­λί­ων για μεγα­λύ­τε­ρο κέρ­δος τους οδη­γεί να εντα­χθούν τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ, μέσω των οποί­ων μπο­ρούν να εγγυ­η­θούν τη διε­θνή τους θέση ακό­μη πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κά. Είναι μια φυσι­κή ανά­πτυ­ξη που ωφε­λεί επί του παρό­ντος τον σου­η­δι­κό καπι­τα­λι­σμό και η οποία δεν γίνε­ται αντι­λη­πτή σαν υπο­τα­γή, σαν απώ­λεια της εθνι­κής κυριαρ­χί­ας ή της αυτοδιάθεσης.

Σε μια προηγ­μέ­νη καπι­τα­λι­στι­κή χώρα όπως η Σου­η­δία, δεν μας καθο­δη­γεί το ζήτη­μα της ισχύ­ος του έθνους και η αυτο­διά­θε­ση αλλά εμείς επι­διώ­κου­με ενερ­γά να επι­λύ­σου­με το ζήτη­μα της εξου­σί­ας των εργαζομένων.

Αυτό σημαί­νει ότι αντι­με­τω­πί­ζου­με τις επι­τα­χυ­νό­με­νες ιμπε­ρια­λι­στι­κές αντι­φά­σεις των τελευ­ταί­ων ετών χωρίς ψευ­δαι­σθή­σεις ότι αυτές μπο­ρούν να επι­λυ­θούν από μεταρ­ρυθ­μί­σεις στις καπι­τα­λι­στι­κές χώρες ή εντός του ΟΗΕ. Ο αγώ­νας μας για ειρή­νη πρέ­πει ταυ­τό­χρο­να να είναι ένας αγώ­νας για τη δύνα­μη των εργα­ζο­μέ­νων, καθώς είναι η μόνη δύνα­μη που μπο­ρεί να εγγυ­η­θεί την ειρήνη.

Δεν έχου­με καμία ελπί­δα ότι οι πολι­τι­κοί του καπι­τα­λι­σμού θα φέρουν ειρή­νη ή ανθρώ­πι­νη ευη­με­ρία. Είναι οι εκπρό­σω­ποι του καπι­τα­λι­σμού και του καπι­τα­λι­στι­κού κρά­τους και έχουν τον απώ­τε­ρο στό­χο την ενί­σχυ­ση της θέσης των σου­η­δι­κών μονο­πω­λί­ων στον διε­θνή ανταγωνισμό.

Πηγή ΚΚ Σου­η­δί­ας, θέσεις για το 38ο Συνέδριο.

Πάνε καλά αυτοί οι Σουηδοί;

 

 

 

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο