Η έλλειψη εμβολίων οδηγεί σε (αμφιλεγόμενες) λύσεις μιας δόσης

Καθώς οι κυβερ­νή­σεις σε όλο τον κόσμο κάνουν αγώ­να δρό­μου για να εμβο­λιά­σουν κατά του κορο­νοϊ­ού όσους περισ­σό­τε­ρους πολί­τες μπο­ρούν όσο γίνε­ται πιο γρή­γο­ρα, αλλά τα εγκε­κρι­μέ­να εμβό­λια προς το παρόν δεν φαί­νε­ται να επαρ­κούν, οι επι­στή­μο­νες έχουν έλθει πλέ­ον αντι­μέ­τω­ποι με πιε­στι­κά διλήμ­μα­τα και έχουν ανοί­ξει το σχε­τι­κό διά­λο­γο. Μήπως η δεύ­τε­ρη δόση του εμβο­λί­ου πρέ­πει σκο­πί­μως να καθυ­στε­ρή­σει, προ­κει­μέ­νου να κάνουν περισ­σό­τε­ροι άνθρω­ποι την πρώ­τη δόση; Μήπως πρέ­πει να χορη­γη­θούν ακό­μη και μισές δόσεις, από το να μη χορη­γη­θεί καμία; Μήπως η δεύ­τε­ρη δόση μπο­ρεί να είναι από δια­φο­ρε­τι­κής εται­ρεί­ας εμβό­λιο σε σχέ­ση με την πρώτη;

Ορι­σμέ­νοι ειδι­κοί πιστεύ­ουν, σύμ­φω­να με τους «Τάιμς της Νέας Υόρ­κης», ότι εφό­σον η πρώ­τη δόση παρέ­χει κάποια προ­στα­σία ένα­ντι της Covid-19, η στρα­τη­γι­κή ‑ελλεί­ψει επαρ­κών εμβο­λί­ων- πρέ­πει να είναι να κάνει την πρώ­τη δόση ο μεγα­λύ­τε­ρος δυνα­τός αριθ­μός ανθρώ­πων, έστω κι αν αυτό σημαί­νει καθυ­στέ­ρη­ση της δεύ­τε­ρης δόσης ή ακό­μη και μισή πρώ­τη δόση. Ήδη οι υγειο­νο­μι­κές Αρχές στη Βρε­τα­νία έχουν επι­λέ­ξει να καθυ­στε­ρή­σουν τις δεύ­τε­ρες δόσεις των εμβο­λί­ων Οξφόρδης/Astra Zeneca και Pfizer/BioNTech, προ­κει­μέ­νου να παρέ­χουν μερι­κή ανο­σία πρώ­της δόσης σε περισ­σό­τε­ρους ανθρώπους.

Αντί­θε­τα, οι αρχές στις ΗΠΑ είναι κάθε­τα αντί­θε­τες σε αυτή την ιδέα. Όπως δήλω­σε την Παρα­σκευή στο CNN ο επι­κε­φα­λής λοι­μω­ξιο­λό­γος δρ ‘Αντο­νι Φάου­τσι, «δεν θα υπο­στή­ρι­ζα κάτι τέτοιο. Θα συνε­χί­σου­με να κάνου­με αυτό που κάνου­με». Όμως την Κυρια­κή ο Μον­σέφ Σλά­ουϊ, επι­στη­μο­νι­κός επι­κε­φα­λής της αμε­ρι­κα­νι­κής εθνι­κής επι­χεί­ρη­σης εμβο­λια­σμού “Warp Speed”, δήλω­σε ότι ‑εν μέσω περιο­ρι­σμέ­νης προ­σφο­ράς εμβο­λί­ων — εξε­τά­ζε­ται η χορή­γη­ση δύο μισών δόσε­ων (αντί για δύο ολό­κλη­ρων) του εμβο­λί­ου της Moderna σε ορι­σμέ­νους πολίτες.

Στις ΗΠΑ, αλλά και σε άλλες χώρες, ιδί­ως στην Ευρώ­πη, επι­κρα­τεί απο­γο­ή­τευ­ση για την ταχύ­τη­τα των εμβο­λια­σμών, καθώς έχουν δια­ψευ­σθεί οι προσ­δο­κί­ες για τον αριθ­μό των εμβο­λια­σθέ­ντων έως το τέλος του 2020. Χώρες όπως το Ισρα­ήλ, που κατά­φε­ρε να εξα­σφα­λί­σει μεγά­λες ποσό­τη­τες εμβο­λί­ων εξαρ­χής και να εμβο­λιά­σει ήδη πάνω από το 10% του πλη­θυ­σμού του, απο­τε­λούν εξαί­ρε­ση παγκο­σμί­ως. Στις ΗΠΑ έως την Κυρια­κή περί­που 4,2 εκα­τομ­μύ­ρια άνθρω­ποι στις ΗΠΑ είχαν κάνει την πρώ­τη δόση του εμβο­λί­ου, λίγο πάνω από το 1% του πλη­θυ­σμού, ένα­ντι αρχι­κού στό­χου για 20 εκα­τομ­μύ­ρια μέχρι το τέλος του 2020.

         Όλα τα έως τώρα εμβό­λια (Pfizer/BioNTech, Moderna, Οξφόρδης/Astra Zeneca) απαι­τούν δύο δόσεις. Η πρώ­τη δόση «διδά­σκει» το ανο­σο­ποι­η­τι­κό σύστη­μα να ανα­γνω­ρί­ζει τον κορο­νο­ϊό SARS-CoV‑2, ενώ η δεύ­τε­ρη να τον θυμά­ται σε βάθος χρό­νου. Οι κλι­νι­κές δοκι­μές έδει­ξαν μεγα­λύ­τε­ρη απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα, όταν το διά­στη­μα ανά­με­σα στις δύο δόσεις ήταν τρεις έως τέσ­σε­ρις εβδομάδες.

         Κάποια προ­στα­σία δημιουρ­γεί­ται μετά την πρώ­τη δόση, αλλά είναι ασα­φές πόσο ισχυ­ρή και διαρ­κής είναι. Παρό­λα αυτά, ορι­σμέ­νοι επι­στή­μο­νες υπο­στη­ρί­ζουν πως η έμφα­ση στη χορή­γη­ση πρώ­της δόσης σε περισ­σό­τε­ρους ανθρώ­πους, με τίμη­μα την καθυ­στέ­ρη­ση της δεύ­τε­ρης δόσης, μπο­ρεί να σώσει περισ­σό­τε­ρες ζωές, από ό,τι αν οι μισοί άνθρω­ποι εμβο­λια­σθούν και με τις δύο δόσεις με βάση τον αρχι­κό προγραμματισμό.

 Στις ΗΠΑ οι αρχές κρα­τούν στην άκρη δια­θέ­σι­μα εμβό­λια για να κάνουν τη δεύ­τε­ρη δόση στην ώρα της, αλλά στη Βρε­τα­νία προ­τι­μούν να ανα­βά­λουν τη δεύ­τε­ρη δόση για αργό­τε­ρα (έως και 12 εβδο­μά­δες, δηλα­δή τρι­πλά­σιο χρο­νι­κό διά­στη­μα), προ­κει­μέ­νου να κάνουν περισ­σό­τε­ρες πρώ­τες δόσεις. Ορι­σμέ­νοι Αμε­ρι­κα­νοί επι­στή­μο­νες φοβού­νται ότι αυτή η τακτι­κή της καθυ­στέ­ρη­σης μπο­ρεί να απο­βεί κατα­στρο­φι­κή, εν μέρει για ψυχο­λο­γι­κούς λόγους.

«Όσο μεγα­λύ­τε­ρο είναι το μεσο­διά­στη­μα ανά­με­σα στις δόσεις, τόσο πιθα­νό­τε­ρο είναι ότι οι άνθρω­ποι θα ξεχά­σουν να κάνουν τη δεύ­τε­ρη δόση. Ή μπο­ρεί οι άνθρω­ποι να μη θυμού­νται ποιό εμβό­λιο έκα­ναν και δεν ξέρου­με τι επί­πτω­ση μπο­ρεί να έχει ο συν­δυα­σμός των εμβο­λί­ων», δήλω­σε η βιο­λό­γος Σβέ­τα Μπαν­σάλ του Πανε­πι­στη­μί­ου Τζορτζτάουν.

       Ο δρ Σλά­ουι, που ηγεί­ται την εμβο­λια­στι­κής επι­χεί­ρη­σης στις ΗΠΑ και δεν απο­κλεί­ει την χορή­γη­ση δύο μισών δόσε­ων, δήλω­σε ότι «η προ­σέγ­γι­ση μερι­κών χωρών να καθυ­στε­ρή­σουν τη δεύ­τε­ρη δόση, μπο­ρεί να γυρί­σει μπού­με­ρανγκ και να μειώ­σει την εμπι­στο­σύ­νη στα εμβόλια».

   Τι λένε οι εταιρείες

Οι ίδιες οι φαρ­μα­κευ­τι­κές εται­ρεί­ες έχουν δια­φο­ρε­τι­κές θέσεις. Στην κλι­νι­κή δοκι­μή της Οξφόρδης/Astra Zeneca μερι­κοί εθε­λο­ντές στη Βρε­τα­νία έκα­ναν τις δύο δόσεις με από­στα­ση αρκε­τών μηνών, παρό­λα αυτά απέ­κτη­σαν κάποια προ­στα­σία ένα­ντι της Covid-19. Ο ελλη­νι­κής κατα­γω­γής εκτε­λε­στι­κός αντι­πρό­ε­δρος της εται­ρεί­ας Μενέ­λα­ος Πάγκα­λος δήλω­σε ότι ένα παρα­τε­τα­μέ­νο μεσο­διά­στη­μα ανά­με­σα στις δόσεις «δίνει πολύ ευε­λι­ξία στη δια­χεί­ρι­ση των εμβο­λί­ων, ανά­λο­γα με τη δια­θέ­σι­μη προ­σφο­ρά τους» και πρό­σθε­σε ότι η καθυ­στέ­ρη­ση της δεύ­τε­ρης δόσης «μπο­ρεί να βοη­θή­σει τις χώρες να εμβο­λιά­σουν μεγά­λα τμή­μα­τα του πλη­θυ­σμού τους για να τα προ­στα­τεύ­σουν γρή­γο­ρα».

Από την άλλη, ο εκπρό­σω­πος της Pfizer εμφα­νί­στη­κε πιο επι­φυ­λα­κτι­κός, λέγο­ντας ότι «μολο­νό­τι μια μερι­κή προ­στα­σία από το εμβό­λιο φαί­νε­ται να αρχί­ζει από την 12η μέρα μετά την πρώ­τη δόση, δύο δόσεις απαι­τού­νται για να επι­τευ­χθεί η μέγι­στη προ­στα­σία του 95%. Δεν υπάρ­χουν στοι­χεία που να δεί­χνουν πως η προ­στα­σία μετά την πρώ­τη δόση δια­τη­ρεί­ται μετά την 21η μέρα». Εκπρό­σω­πος της Moderna δήλω­σε ότι η εται­ρεία δεν επι­θυ­μεί να σχο­λιά­σει σε αυτή τη φάση τυχόν αλλα­γές στη χορή­γη­ση των δόσε­ων της.

   Οι επι­στή­μο­νες γενι­κά πιστεύ­ουν ότι η δεύ­τε­ρη δόση δεν πρέ­πει να απέ­χει πολύ από την πρώ­τη, έτσι ώστε η ανα­μνη­στι­κή δόση να γίνε­ται όσο ακό­μη το σώμα μπο­ρεί να ανα­γνω­ρί­σει τον κορο­νο­ϊό χάρη στην πρώ­τη δόση. Όμως είναι ασα­φές πότε αρχί­ζει να κλεί­νει αυτό το «παρά­θυ­ρο ευκαι­ρί­ας» στον οργανισμό.

Η δια­κε­κρι­μέ­νη ιαπω­νι­κής κατα­γω­γής καθη­γή­τρια ανο­σο­λο­γί­ας Ακί­κο Ιβα­σά­κι του Πανε­πι­στη­μί­ου Γέιλ, η οποία υπο­στη­ρί­ζει την καθυ­στέ­ρη­ση της δεύ­τε­ρης δόσης, εκτι­μά ότι αυτή μπο­ρεί να χορη­γη­θεί ακό­μη και λίγους μήνες μετά την πρώ­τη, κάτι που συμ­βαί­νει με εμβό­λια για άλλες νόσους, χωρίς πρό­βλη­μα για την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα τους. Όπως δήλω­σε, «ας εμβο­λιά­σου­με όσους περισ­σό­τε­ρους ανθρώ­πους μπο­ρού­με τώρα ένα­ντι της Covid-19 και τους δίνου­με τη δεύ­τε­ρη δόση, όταν υπάρ­ξουν δια­θέ­σι­μα περισ­σό­τε­ρα εμβόλια».

   Με τη στρα­τη­γι­κή αυτή συμ­φω­νεί και ο λοι­μω­ξιο­λό­γος δρ Ρόμπερτ Γουά­χτερ του Πανε­πι­στη­μί­ου της Καλι­φόρ­νια-Σαν Φραν­σί­σκο. Αλλά η συνά­δελ­φος του στο ίδιο πανε­πι­στή­μιο λοι­μω­ξιο­λό­γος Φίλις Τιέν δια­φω­νεί, θεω­ρώ­ντας ότι η καθυ­στέ­ρη­ση χωρίς απτά υπο­στη­ρι­κτι­κά στοι­χεία «είναι σαν να πηγαί­νει κανείς στην ‘Αγρια Δύση. Πρέ­πει να ακο­λου­θή­σου­με το πλά­νο: από­στα­ση 21 ημε­ρών ανά­με­σα στις δύο δόσεις για το εμβό­λιο της Pfizer και 28 μέρες για της Moderna».

Από την άλλη, σύμ­φω­να με τον Σλά­ουι, στις κλι­νι­κές δοκι­μές της Moderna οι άνθρω­ποι 18 έως 55 ετών που έκα­ναν δύο μισές δόσεις των 50 μικρο­γραμ­μα­ρί­ων (αντί τις ολό­κλη­ρες των 100 μικρο­γραμ­μα­ρί­ων), εμφά­νι­σαν παρό­μοια ανο­σια­κή αντί­δρα­ση. Γι’ αυτό η εται­ρεία και η Υπη­ρε­σία Τρο­φί­μων και Φαρ­μά­κων (FDA) των ΗΠΑ ήδη εξε­τά­ζουν να εγκρί­νουν τη χορή­γη­ση δύο μισών δόσε­ων σε μεγα­λύ­τε­ρη κλίμακα.

   Κατά τον Σλά­ουι, ενώ δεν υπάρ­χουν επαρ­κή στοι­χεία για να υπο­στη­ρί­ξουν την καθυ­στέ­ρη­ση της δεύ­τε­ρης δόσης, υπάρ­χουν στοι­χεία υπέρ των μισών δόσε­ων, του­λά­χι­στον για το εμβό­λιο της Moderna. ‘Αλλοι πάντως επι­στή­μο­νες εμφα­νί­σθη­καν επι­φυ­λα­κτι­κοί. Όπως είπε ο ειδι­κός στα εμβό­λια Τζον Μουρ του Πανε­πι­στη­μί­ου Κορ­νέλ της Νέας Υόρ­κης, «το κόψι­μο της δόσης στο μισό δεν είναι κάτι που θα ήθε­λα να δω, εκτός κι αν υπάρ­χει από­λυ­τη ανάγκη».

Πηγή: ΑΠΕ