Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Η Αθήνα ως πρωτεύουσα: σχεδιασμός, εξέλιξη ταξική συγκρότηση

Μια ιστο­ρι­κή ανα­δρο­μή στον πολε­ο­δο­μι­κό σχε­δί­α­σμό, στην εξέ­λι­ξη και ταξι­κή συγκρό­τη­ση της ευρύ­τε­ρης περιο­χής της Αθή­νας επιβε­βαιώνει πως πάντα (και μάλι­στα σήμε­ρα, που η λεγό­μενη «αυτο­διοί­κη­ση» διεκ­πε­ραιώ­νει ένα σημα­ντι­κό μέρος των κεντρι­κών κρα­τι­κών αρμο­διο­τή­των) τα «τοπι­κά» προ­βλή­μα­τα απο­τε­λού­σαν έκφρα­ση της κοι­νω­νι­κής ανι­σότητας.
Γι’ αυτό κι αδυνα­τούν να επι­λυ­θούν χωρίς σύγκρου­ση με το κερ­δο­σκο­πι­κό-εκμε­ταλ­λευ­τι­κό σύστη­μα και την κρα­τι­κή πολι­τι­κή που το συντηρεί.
Όσοι το κρύ­βουν αυτό, απλά επι­θυ­μούν να δια­χει­ρι­στούν ένας μέρος της εξουσίας.
Το βλέ­που­με καθη­με­ρι­νά το είδα­με και στις τελευ­ταί­ες δημο­τι­κές και περι­φε­ρεια­κές εκλο­γές, όπου πολ­λοί και διά­φο­ροι συνδυα­σμοί παρί­στα­ναν τους «ανε­ξάρτητους», που εξυπηρε­τούν τάχα «όλους τους πολί­τες», σε πόλεις και περιφέ­ρειες ταξι­κά δομη­μέ­νες και σε επο­χή όπου, για να βγά­λουν το σύστη­μα απ’ την κρί­ση του, τα μεγά­λα οικονο­μικά και πολι­τι­κά συμφέρο­ντα επεν­δύ­ουν πρώ­τα- πρώ­τα στη διά­βρω­ση των λαϊ­κών συνει­δή­σε­ων. Το φαι­νόμενο ασφα­λώς και δεν είναι καινούργιο.

Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση στην Αθήνα μετά το 1830

Είμα­στε στο πρώ­το μισό του 19ου αιώ­να. Η Γαλ­λι­κή Επα­νά­στα­ση έχει κατα­βα­ρα­θρω­θεί από το Ναπο­λέ­ο­ντα, όμως οι αρχές της εξα­κο­λου­θούν να συνε­παίρ­νουν τις λαϊ­κές δυνά­μεις, με απο­τέ­λε­σμα το ξέσπα­σμα αστι­κών εξε­γέρ­σε­ων στη 2η και 3η  10καετία του 19ου αιώ­να με αιτή­μα­τα δημο­κρα­τί­ας σύμ­φω­να με τις αρχές της Γαλ­λι­κής Επανάστασης.
Όμως, όσο περ­νάν οι δεκα­ε­τί­ες, οι εξε­γέρ­σεις παίρ­νουν χαρα­χτή­ρα περισ­σό­τε­ρο ή λιγό­τε­ρο προ­λε­τα­ρια­κών κινη­μά­των με κορύ­φω­ση το 1848, χρο­νιά-ορό­ση­μο στην πολι­τι­κή σκέ­ψη αλλά και πρα­χτι­κή, καθώς δημο­σιεύ­τη­κε το Κομ­μου­νι­στι­κό Μανι­φέ­στο των Μαρξ και Ένγκελς, που ουσια­στι­κά καθο­δή­γη­σε το «1848». Στη συνέ­χεια η Ιστο­ρία προ­χώ­ρη­σε στη Γαλ­λι­κή Κομ­μού­να του 1871 και στη Σοβιε­τι­κή Επα­νά­στα­ση του 1917.

Το 1830 η Ελλά­δα γίνε­ται «ανε­ξάρ­τη­το βασί­λειο», για την «ανε­ξαρ­τη­σία» του οποί­ου κοντα­ρο­χτυ­πιού­νται τσα­ρι­κοί, Γερ­μα­νοί, Αυστρια­κοί, Γάλ­λοι και Άγγλοι: σε κάποια στιγ­μή συμ­φω­νί­ας επι­λέ­γε­ται συμ­βι­βα­στι­κά ως «Βασι­λεύς» ο Όθω­νας και το «Ελλη­νι­κόν Βασί­λειο» κάνει τα πρώ­τα του βήματα.

Το ευρω­παϊ­κό κλί­μα ακό­μη είναι ιδιαί­τε­ρα συντη­ρη­τι­κό· κυριαρ­χούν ο τσά­ρος, Γερ­μα­νοί τιτλού­χοι, Γάλ­λοι πρω­θυ­πουρ­γοί, ο ιδιαί­τε­ρα αντι­δρα­στι­κός Μέτ­τερ­νιχ, κυρί­αρ­χη πολι­τι­κή προ­σω­πι­κό­τη­τα της Αυστρο­ουγ­γρι­κής Αυτο­κρα­το­ρί­ας και οι υπε­ρά­νω κομ­μά­των αλλά πιστές στο Σύστη­μα και το Στέμ­μα Βρε­τα­νι­κές κυβερνήσεις.
Η κυρί­αρ­χη ιδε­ο­λο­γία, που ανα­λυ­τι­κά περιέ­γρα­ψαν ο Μαρξ και ο Ένγκελς, είναι η ιδε­ο­λο­γία της κυρί­αρ­χης τάξης, και αυτή περι­κλεί­ε­ται στα εξής: κυριαρ­χία των αστών βιο­μη­χά­νων, τρα­πε­ζι­τών και εμπό­ρων, ιδε­ο­λο­γι­κό όρα­μα ο Νεο­κλα­σι­κι­σμός σε συν­δυα­σμό με τη Βασι­λεία (το κυρί­αρ­χο πολι­τι­κό σύστη­μα τότε, συνταγ­μα­τι­κή ή όχι).
Νεο­κλα­σι­κι­σμός σημαί­νει «Επι­στρο­φή σε μορ­φές του ένδο­ξου παρελ­θό­ντος» που εκφρά­ζα­νε, στα λόγια, ακμαία κοι­νω­νι­κά συστή­μα­τα, όπως της αρχαί­ας αθη­ναϊ­κής Δημο­κρα­τί­ας, στην πρά­ξη όμως τη ρωμαϊ­κή απο­λυ­ταρ­χία της επο­χής των Αυγού­στων, που ήταν παράλ­λη­λη με την τότε πολι­τι­κή κατά­στα­ση μετά τον εκφυ­λι­σμό της Γαλ­λι­κής Επα­νά­στα­σης και τον Ιμπε­ρια­λι­σμό που κυριαρχούσε.

Τέτοιες επο­χές έχουν ανά­γκη «συμ­βο­λι­σμών» για να επι­βάλ­λουν την ιδε­ο­λο­γία τους, και οι συμ­βο­λι­σμοί σε επο­χές ακμής είναι η από­λυ­τη Γεω­με­τρία και Συμ­με­τρία, συμ­βο­λι­σμοί όμως που εμφα­νί­ζο­νται επί­σης και σε επο­χές παρακμής
Η δια­φο­ρά είναι ότι στην πρώ­τη είναι πηγαί­ες, ενώ στη δεύ­τε­ρη είναι κακέ­κτυ­πες, προ­σπα­θώ­ντας με τη χρή­ση γνω­ρι­σμά­των της Ακμής να προσ­δώ­σουν εκ των έξω Ακμή και εκεί που δεν υπάρ­χει πλέον.

Για την Αθή­να, που διά­νυε τις πρώ­τες φάσεις μετά τη φεου­δαρ­χία της Οθω­μα­νι­κής περιό­δου, η κατά­στα­ση είναι ενδιά­με­ση, θα μπο­ρού­σαν να χαρα­χτη­ρι­στούν και πηγαί­ες, πάντα βέβαια με τη διευ­κρί­νι­ση «για ποιόν είναι η Ακμή».
Έχου­με μια δοτή Βασι­λι­κή Εξου­σία, η οποία όμως σχε­δόν δεν αμφι­σβη­τεί­ται ‑οι δημο­κρα­τι­κές δια­κη­ρύ­ξεις των Συνταγ­μά­των της επο­χής της Επα­νά­στα­σης του 21 έχουν κατα­λα­γιά­σει προς το παρόν, αστι­κή τάξη σχε­δόν δεν είχε ακό­μη δια­μορ­φω­θεί, αν και υπήρ­χε στις πόλεις των παροι­κιών ή της οθω­μα­νι­κής Επι­κρά­τειας (Σμύρ­νη, Θεσ­σα­λο­νί­κη, Τερ­γέ­στη, Οδησ­σός, Βου­κου­ρέ­στι, Λει­ψία κ.λπ.).
Μην ξεχνά­με ότι η Αθή­να ήταν μια μικρή πόλη των 12.000 κατοί­κων καθα­ρά φεου­δα­λι­κής δομής, στην οποία ξαφ­νι­κά λόγω της επι­λο­γής της ως Πρω­τεύ­ου­σας συνέρ­ρευ­σαν Φανα­ριώ­τες, Πάροι­κοι, ξένοι Φιλέλ­λη­νες και «Φιλέλ­λη­νες», τσι­φλι­κά­δες από τα οθω­μα­νι­κά ακό­μη μέρη, συν ακό­μη οι βαυα­ροί ακό­λου­θοι του Όθω­να και τα στρα­τιω­τι­κά τμή­μα­τα που έφε­ρε μαζί του, οι οποί­οι και πήραν αμέ­σως το Κρά­τος στα χέρια τους.
Έτσι η κοι­νω­νι­κή δομή των Νέων Αθη­νών ήταν αρκε­τά ιδιόρ­ρυθ­μη: κτη­μα­τί­ες, Φανα­ριώ­τες, τσι­φλι­κά­δες, μεγα­λέ­μπο­ροι, στρα­τιω­τι­κοί Βαυα­ροί και Έλλη­νες (2.000 Βαυα­ροί σε ιθύ­νου­σες θέσεις στους 12.000 παλαιούς κατοί­κους ήταν αρκε­τά μεγά­λη υπό­θε­ση…), και από την άλλη μεριά, εργα­ζό­με­νοι, αγρερ­γά­τες και μικρο­κτη­μα­τί­ες, μικρέ­μπο­ροι και τεχνί­τες, υπη­ρε­τι­κό προ­σω­πι­κό και εργά­τες στις τότε ιδρυό­με­νες βιο­τε­χνί­ες και υπο­τυ­πώ­δεις βιο­μη­χα­νί­ες μικρής κλί­μα­κας. (1)

Μην ξεχνά­με ότι ως το τέλος του 19ου αιώ­να, ο Πει­ραιάς ήταν ακό­μη ένα μικρό λιμά­νι ‑η Σύρος ήταν το βασι­κό λιμά­νι αλλά και ο βιο­μη­χα­νι­κός πόλος ελλη­νι­κού Βασι­λεί­ου- και μετά τη διά­νοι­ξη της διώ­ρυ­γας της Κορίν­θου ολο­κλη­ρώ­θη­κε ο Πει­ραιάς ως το λιμά­νι και η βιο­μη­χα­νι­κή πόλη της Ελλάδας.Αθήνα σχέδιο Κλεάνθη Σάουμπερτ

Το πρώτο σχέδιο της πόλης: το σχέδιο Κλεάνθη — Σάουμπερτ

Στο πλαί­σιο αυτό λοι­πόν έρχο­νται ο Κλε­άν­θης και ο Σάου­μπερτ και εκπο­νούν το πρώ­το σχέ­διο της πόλης.
Οι Αρχές του ήταν τυπι­κές σε όλη την Ευρώ­πη: περι­κλεί­ει την παλιά πόλη με το Νέο Σχέ­διο και εκτεί­νε­ται πέραν αυτής σε άξο­νες που συν­δέ­ουν σημα­ντι­κά σημεία (π.χ. στο Ανό­βε­ρο το παλά­τι κά.).
Η ιδε­ο­λο­γία του: έξαρ­ση της Βασι­λι­κής Εξου­σί­ας και σύν­δε­σή της με την αρχαιο­λα­τρία του νεοκλασικισμού.

Το σχέ­διο τοπο­θε­τεί στην κορυ­φή του, όπου σήμε­ρα η πλα­τεία Ομο­νοί­ας, τα ανά­κτο­ρα και τα κτή­ρια διοί­κη­σης αλλά και στρα­τώ­νες (και για την ασφά­λεια του βασι­λιά βεβαίως).

Τρεις συμ­με­τρι­κοί βασι­κοί άξο­νες εκκι­νούν από τα ανά­κτο­ρα στο­χεύ­ο­ντας σε σημα­ντι­κά σημεία της αρχαί­ας πόλης:

  • Ο ανα­το­λι­κός άξο­νας στο­χεύ­ει στο αρχαίο Στά­διο, στη ρομα­ντι­κή ήδη από την αρχαιό­τη­τα συμ­βο­λή με την κοί­τη του κατα­πρά­σι­νου Ιλισ­σού είναι βεβαί­ως η οδός Στα­δί­ου με τις παραλ­λή­λους της Ακα­δη­μί­ας και Πανε­πι­στη­μί­ου. Η κατά­λη­ξή τους σημα­δεύ­ε­ται από την πλα­τεία Μου­σών (περί­που στη σημε­ρι­νή πλα­τεία Συντάγ­μα­τος), όπου τοπο­θε­τού­νται πανε­πι­στή­μια και άλλα πολι­τι­στι­κά ιδρύματα
  • Ο δυτι­κός άξο­νας κατευ­θύ­νε­ται στο αρχαίο νεκρο­τα­φείο των Ηρώ­ων, τον Κερα­μει­κό είναι η σημε­ρι­νή οδός Πει­ραιώς, με κατά­λη­ξη το σημε­ρι­νό Γκά­ζι, που προ­ο­ρι­ζό­ταν για το «οικο­νο­μι­κό κέντρο», με το Χρη­μα­τι­στή­ριο κά., γνω­στή ως «η τρί­τη πλα­τεία» με το όνο­μα Πλα­τεία Κέκρο­πος, που δεν κατα­σκευά­στη­κε ποτέ. Η οδός Πει­ραιώς συνέ­χι­ζε στον ανύ­παρ­κτο τότε Πει­ραιά, ακο­λου­θώ­ντας τη δια­δρο­μή των Μακρών Τει­χών το πρώ­το λιμά­νι των Αθη­νών ήταν στο Φάλη­ρο με επι­κοι­νω­νία μέσω ενός ασή­μα­ντου δρό­μου, στη θέση της λεω­φό­ρου Συγγρού.
  • Ο κεντρι­κός, και σημα­ντι­κό­τε­ρος, άξο­νας στο­χεύ­ει στην Ακρό­πο­λη, είναι ο βασι­κός άξο­νας του νέου Κέντρου της πόλης, που οριο­θε­τεί­ται από την οδό Αθη­νάς, την οδό Αιό­λου και την οδό Σωκρά­τους, ανά­με­σα στις οποί­ες χωρο­θε­τεί­ται το εμπο­ρι­κό κέντρο, η μεγά­λη Αγο­ρά η οποία δια­σχί­ζε­ται από την οδό Αθηνάς.

Η πλα­τεία Μου­σών και η «Τρί­τη Πλα­τεία» (τότε ως Πλα­τεία Κέκρο­πος) συν­δέ­ο­νται με έναν ακό­μη άξο­να που κλεί­νει το τρί­γω­νο ‑πρό­κει­ται για την οδό Ερμού.

Πίσω (βόρεια) από τα ανά­κτο­ρα και στις δύο μεγά­λες πλα­τεί­ες υπάρ­χουν κήποι, όπως και περι­φε­ρεια­κά στους άξο­νες που είδα­με, οι οποί­οι είναι πλα­τιές λεω­φό­ροι, τα βου­λε­βάρ­τα, που σχη­μα­τί­ζουν ένα τετρά­γω­νο με δεντρο­στοι­χί­ες και πλα­τιά πεζο­δρό­μια περι­πά­των, ακό­μη και ανά­με­σα στην Αθη­νάς και την Αιό­λου, που εναλ­λάσ­σο­νται με πλα­τεί­ες και κήπους.

Στο μέσο των αξό­νων υπάρ­χουν δύο μεγά­λες πλα­τεί­ες, στη Στα­δί­ου η σημε­ρι­νή Πλα­τεία Κλαυθ­μώ­νος και στην Πει­ραιώς η σημε­ρι­νή Πλα­τεία Κουμουνδούρου.
Οι πλα­τεί­ες αυτές εντάσ­σο­νται στο συμ­με­τρι­κό μεγά­λο τετρά­γω­νο που περι­κλεί­ει την Αγο­ρά και τα ανά­κτο­ρα με πλα­τιές επί­σης λεω­φό­ρους, τα τέσ­σε­ρα βου­λε­βάρ­τα που ανα­φέ­ρα­με, από τα οποία δια­σώ­θη­καν δύο, η οδός Ευρι­πί­δου και η οδός Χαλ­κο­κον­δύ­λη, με ελά­χι­στα πλά­τη πλέον.

Αν και οι Αθη­ναί­οι κτη­μα­τί­ες και ιδιο­κτή­τες είχαν δώσει «γην και ύδωρ», για να έλθει η Πρω­τεύ­ου­σα στην Αθή­να, και είχαν προ­σφέ­ρει ελκυ­στι­κές τιμές για τις ενδε­χό­με­νες απαι­τού­με­νες απαλ­λο­τριώ­σεις, όταν δημο­σιεύ­τη­κε το Σχέ­διο Κλε­άν­θη-Σάου­μπερτ έγι­νε ο χαμός.
Παρ’ όλο που υπήρ­ξαν τρο­πο­ποι­ή­σεις με σκο­πό να μειω­θούν οι απαλ­λο­τριώ­σεις, οι αντι­δρά­σεις και οι δια­μαρ­τυ­ρί­ες συνε­χί­στη­καν έντο­νες, τόσο που ο πατέ­ρας του Όθω­να Λου­δο­βί­κος έστει­λε τον αυλι­κό αρχι­τέ­κτο­να Λέο φον Κλέν­τσε να συμ­βι­βά­σει τα πράγματα.
Ο Κλέν­τσε στέ­νε­ψε δρό­μους, εξα­φά­νι­σε πλα­τεί­ες, αλλά ακό­μη κατη­γο­ρή­θη­κε ότι ξεσή­κω­νε και τους Αθη­ναί­ους κατά του σχε­δί­ου Κλε­άν­θη, ενώ ο ίδιος άλλα­ζε και τη δομή του σχε­δί­ου: ενώ το σχέ­διο ήταν ανοι­χτό προς τα έξω, για να μπο­ρεί να επε­κτα­θεί (το υπο­λό­γι­ζε ο Κλε­άν­θης για 40.000 κατοί­κους), ο Κλέν­τσε το «έκλει­σε», για να έλθει η Πρω­τεύ­ου­σα στην Αθή­να, και για λόγους οχυ­ρω­μα­τι­κούς χωρίς εξό­δους προς την ενδο­χώ­ρα ‑κατά τον Μπί­ρη, αντί να κοι­τά­ξει μπρο­στά σε μια σύγ­χρο­νη πόλη, κοί­τα­ζε προς τα πίσω σε μια μεσαιω­νι­κής δομής κλει­στή οχυ­ρω­μέ­νη πόλη.
Ταυ­τό­χρο­να είχε κηρύ­ξει πόλε­μο ενα­ντί­ον όλων των βυζα­ντι­νών εκκλη­σιών (Καπνι­κα­ρέα, Άγιοι Ασώ­μα­τοι κά.) τις οποί­ες ρυμο­το­μού­σε! Ευτυ­χώς δεν εφαρ­μό­στη­καν όλες οι μεταρ­ρυθ­μί­σεις του…Αθήνα σχέδιο Κλεάνθη Σάουμπερτ 1

Από την άλλη μεριά προ­έ­κυ­ψαν νέα προ­βλή­μα­τα, από τους νέους κατοί­κους, πλού­σιους και τιτλού­χους των παρα­δου­νά­βιων ηγε­μο­νιών, Φανα­ριώ­τες ή κεφα­λαιού­χους των ευρω­παϊ­κών εμπο­ρι­κών πόλε­ων, αλλά και ξένους φιλέλ­λη­νες οι οποί­οι αγό­ρα­ζαν γη στην Αθή­να εν όψει της μετα­φο­ράς της πρω­τεύ­ου­σας σ’ αυτήν.
Η γη δεν ήταν μόνο αστι­κά οικό­πε­δα ‑κυρί­ως όπου το σχέ­διο Κλε­άν­θη προ­έ­βλε­πε αύξη­ση των τιμών γης, όπως π.χ. στην περιο­χή των Ανα­κτό­ρων- αλλά και γεωρ­γι­κές εκτά­σεις εκτός πόλης.


Μέρος 1ο |>συνε­χί­ζε­ται<|


(1)
Υπάρ­χει πλού­σια βιβλιο­γρα­φία, ενδει­κτι­κά σημειώ­νου­με πέρα από την πολύ­το­μη Ιστο­ρία της Ελλά­δας του Γιάν­νη Κορ­δά­του, το σύγ­γραμ­μα του Μιχ. Μάλιου «Η σύγ­χρο­νη φάση ανά­πτυ­ξης του Καπι­τα­λι­σμού στην Ελλά­δα, Αθή­να 1979» — και στα δύο υπάρ­χει πολυά­ριθ­μη βιβλιογραφία.Γιώργος Σαρηγιάννης ΕΜΠ

Με πλη­ρο­φο­ρί­ες από: Θέμα­τα Παιδείας
Γιώρ­γου Σαρηγιάννη
Αρχι­τέ­κτο­να Ομό­τι­μου καθη­γη­τή Ε.Μ. Πολυτεχνείου
Πολε­ο­δο­μί­ας — Χωροταξίας


Ο Γεώρ­γιος Μ. Σαρη­γιάν­νης γεν­νή­θη­κε στην Αθή­να το 1940.
Σπου­δές: Ε.Μ.Πολυτεχνείο, Δίπλω­μα Αρχι­τέ­κτο­να ‑Μηχα­νι­κού (1963), Μετα­πτυ­χια­κές σπου­δές στο Technische Universität Wien (1966–67), Διδά­κτωρ ΕΜΠ (1971), Υφη­γη­τής ΕΜΠ (1983).

Ακα­δη­μαϊ­κή στα­διο­δρο­μία: Βοη­θός στην Έδρα Πολε­ο­δο­μί­ας (1965), Επι­με­λη­τής (1973), Λέκτο­ρας (1982), Επί­κου­ρος καθη­γη­τής (1983), Ανα­πλη­ρω­τής καθη­γη­τής (1985), Καθη­γη­τής στην Σχο­λή Αρχι­τε­κτό­νων του ΕΜΠ (1994 – 2007). Από το 2008 είναι ομό­τι­μος καθη­γη­τής του Εθνι­κού Μετσό­βιου Πολυτεχνείου.

Ακα­δη­μαϊ­κές διοι­κη­τι­κές θέσεις: Διευ­θυ­ντής Τομέα Πολε­ο­δο­μί­ας της Σχο­λής Αρχι­τε­κτό­νων του ΕΜΠ (1989–1991 & 1995–1996), Ανα­πλη­ρω­τής Πρό­ε­δρος Τμή­μα­τος Αρχι­τε­κτό­νων (1991–1992), Διευ­θυ­ντής του Σπου­δα­στη­ρί­ου Πολε­ο­δο­μι­κών Ερευ­νών (1994–2007), Ανα­πλη­ρω­τής (2003–2005) και στη συνέ­χεια Διευ­θυ­ντής Σπου­δών Μετα­πτυ­χια­κού Προ­γράμ­μα­τος Πολε­ο­δο­μί­ας και Χωρο­τα­ξί­ας στο ΕΜΠ (2005 – 2007).

Βιβλία: «Πολε­ο­δο­μι­κά δυνα­μι­κά πεδία» (1971, διδα­κτο­ρι­κή δια­τρι­βή), «Έννοια και λει­τουρ­γία της πόλης» (1977), «Η γένε­ση και συγκρό­τη­ση της Σου­λιώ­τι­κης Ομο­σπον­δί­ας (1981), «Εισα­γω­γή στη Ιστο­ρία και Θεω­ρία της πόλης» (1985), «Η πρω­ταρ­χι­κή Αστι­κο­ποί­η­ση στον αρχαίο ελλα­δι­κό χώρο  της  2ης π.Χ. χιλιε­τί­ας» (1993, Υφη­γε­σία), «Αθή­να 1830–2000, εξέ­λι­ξη, πολε­ο­δο­μία, μετα­φο­ρές» (2000), «Ιστο­ρία του Αγί­ου Ιωάν­νη Ρέντη» (σε συνερ­γα­σία 2002), «Η αρχαία πόλη» (2011), «Η βυζα­ντι­νή πόλη και πολε­ο­δο­μία» (υπό έκδοση).

Συμ­με­το­χή σε ερευ­νη­τι­κά προ­γράμ­μα­τα: Πελο­πόν­νη­σος (1966), Καλα­μά­τα (1969), Πολε­ο­δο­μι­κά πρό­τυ­πα (1977), Παρό­διες χρή­σεις στο κύριο οδι­κό δίκτυο (1997) Ανά­πτυ­ξη του δικτύ­ου τραμ στην Αθή­να και προ­τά­σεις νέων γραμ­μών (2004).

Ο καθη­γη­τής Γ. Μ. Σαρη­γιάν­νης έχει δημο­σιεύ­σει πάνω από 200 επι­στη­μο­νι­κές έρευ­νες και 400 άρθρα σε θέμα­τα πολε­ο­δο­μί­ας, μετα­φο­ρών, προ­στα­σί­ας περι­βάλ­λο­ντος, γενι­κής ιστο­ρί­ας και ιστο­ρί­ας της πόλης και της πολε­ο­δο­μί­ας, παι­δεί­ας, πολε­ο­δο­μι­κής ιστο­ρί­ας και σύγ­χρο­νων πολε­ο­δο­μι­κών προ­βλη­μά­των της Αθή­νας, κ.ά., και έχει μετά­σχει με ανα­κοι­νώ­σεις σε πάνω από 40 ελλη­νι­κά και διε­θνή Συνέ­δρια με αντί­στοι­χα θέματα.
Είναι μέλος σε πλή­θος επι­στη­μο­νι­κών και πολι­τι­στι­κών σωμα­τεί­ων και διε­τέ­λε­σε Πρό­ε­δρος της Επι­στη­μο­νι­κής Επι­τρο­πής απο­κα­τά­στα­σης του μεσαιω­νι­κού οικι­σμού Ανα­βά­του Χίου (1999–2003) και μέλος της ISΟCARP, της Österreichische Geselschaft fur Raumforschung und Raumplanung, του Διοι­κη­τι­κού Συμ­βου­λί­ου του Οργα­νι­σμού Σιδη­ρο­δρό­μων Ελλά­δος (1989–1992), της Ομά­δας Εμπει­ρο­γνω­μό­νων για την χάρα­ξη δικτύ­ου τραμ στην Αθή­να (2003–2005) και της Συντα­κτι­κής Επι­τρο­πής του περιο­δι­κού του ΣΑΔΑΣ «Αρχι­τέ­κτο­νες» (2001–2006).

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο