Ο χρόνος κυλάει πλέον ‑ανεπαίσθητα- πιο γρήγορα, καθώς η Γη περιστρέφεται με μεγαλύτερη ταχύτητα από ό,τι έκανε τα τελευταία 50 χρόνια. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα η φετινή χρονιά να είναι λίγο πιο μικρή σε διάρκεια. Το 2021, σύμφωνα με επιστημονικές εκτιμήσεις, αναμένεται να είναι το μικρότερης διάρκειας έτος εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Από την άλλη, ίσως χρειαστεί για πρώτη φορά οι επιστήμονες που είναι οι αρμόδιοι «φύλακες του χρόνου», να προσθέσουν στο άμεσο μέλλον ένα αρνητικό εμβόλιμο δευτερόλεπτο για να διασφαλίσουν ότι τα ατομικά ρολόγια θα παραμένουν απολύτως ακριβή στον υπολογισμό της Συντονισμένης Παγκόσμιας Ώρας (UTC).
Λόγω της ταχύτερης περιστροφής του πλανήτη μας πέριξ του άξονα του, η μέση διάρκεια της μέρας φέτος αναμένεται να είναι 0,05 χιλιοστά του δευτερολέπτου μικρότερη από τα 86.400 δευτερόλεπτα που απαρτίζουν ένα 24ωρο, σύμφωνα με το “Time and Date”. Στην πορεία του έτους αυτό ισοδυναμεί με μια χρονική υστέρηση σχεδόν 19 χιλιοστών του δευτερολέπτου. Η τελευταία φορά που η μέση διάρκεια της μέρας ήταν μικρότερη των 86.400 δευτερολέπτων, ήταν το 1937.
Όταν η διάρκεια περιστροφής της Γης, που εξαρτάται από διάφορους παράγοντες (κίνηση πυρήνα πλανήτη, άνεμοι, ρεύματα ωκεανών, ατμοσφαιρική πίεση κ.α.), αποσυγχρονίζεται από τα ατομικά ρολόγια, τότε προκύπτει η ανάγκη να προστεθεί ή να αφαιρεθεί ένα εμβόλιμο δευτερόλεπτο, μία διαδικασία που ξεκίνησε το 1972 και από τότε έχει συμβεί σε 27 έτη (πάντα προσθήκη δευτερολέπτου και ποτέ αφαίρεση), δηλαδή περίπου κάθε δυόμισι χρόνια, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτου Προτύπων και Τεχνολογίας (NIST) των ΗΠΑ. Η τελευταία φορά που χρειάστηκε, ήταν το 2016.
Μέχρι πριν μερικά χρόνια, η τάση της Γης ήταν να επιβραδύνει το ρυθμό της περιστροφής της και η μέρα να είναι ελαφρώς μεγαλύτερη από 24 ώρες, οπότε προέκυπτε η ανάγκη για προσθήκη εμβόλιμων δευτερολέπτων. Όμως πιο πρόσφατα, από τα μέσα της δεκαετίας του 2020, η Γη επιταχύνει συνεχώς το ρυθμό της, άρα ίσως χρειαστεί το αντίθετο, δηλαδή να αφαιρεθεί ένα δευτερόλεπτο.
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι 28 ταχύτερες (μικρότερες σε διάρκεια) μέρες μετά το 1960 όλες συνέβησαν το 2020. Το ρεκόρ μικρότερης διάρκειας μέρας κατέχει η 19η Ιουλίου 2020, όταν η Γη συμπλήρωσε μια περιστροφή σε 1,46 χιλιοστά του δευτερολέπτου λιγότερα από τα 86.400 δευτερόλεπτα.
Εξαιτίας της τάσης επιτάχυνσης της Γης, ίσως κάποια στιγμή θα απαιτηθεί ένα αρνητικό εμβόλιμο δευτερόλεπτο, με άλλα λόγια τα ρολόγια θα «πηδήξουν» ένα δευτερόλεπτο, ώστε να συντονισθούν με την περιστροφή του πλανήτη μας. Τα εμβόλιμα δευτερόλεπτα δεν έχουν πρακτική επίπτωση στην καθημερινή ζωή, αλλά είναι πολύ σημαντικά σε πεδία όπως η αστρονομία, η πλοήγηση, οι διαστημικές πτήσεις, τα υπολογιστικά δίκτυα κ.α.
«Είναι σίγουρα σωστό ότι η Γη περιστρέφεται ταχύτερα από οποιαδήποτε φορά τα τελευταία 50 χρόνια. Είναι αρκετά πιθανό ότι θα χρειαστεί ένα αρνητικό εμβόλιμο δευτερόλεπτο, αν η ταχύτητα περιστροφής της Γης αυξηθεί κι άλλο, αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς για να πούμε κατά πόσο αυτό θα συμβεί», δήλωσε ο φυσικός Πίτερ Γουιμπερλέι του Εθνικού Εργαστηρίου Φυσικής της Βρετανίας στην «Τέλεγκραφ».
Την απόφαση για τα εμβόλιμα δευτερόλεπτα λαμβάνει η Διεθνής Υπηρεσία Περιστροφής της Γης και Συστημάτων Αναφοράς (IERS) που εδρεύει στο Παρίσι.
«Ο Μεγάλος Ζωολογικός Κήπος» του Νικολάς Γκιγιέν, απόδοση Γιάννη Ρίτσου
