Η διαπάλη για το «τι είναι ιμπεριαλισμός»

Με τον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πόλε­μο στην Ουκρα­νία να βρί­σκε­ται σε πλή­ρη εξέ­λι­ξη και τον σφο­δρό αντα­γω­νι­σμό μετα­ξύ του Ευρω­α­τλα­ντι­κου μπλοκ (ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ) και του ανα­δυό­με­νου Ευρω­α­σια­τι­κού (Ρωσία-Κίνα) να αιω­ρεί­ται ως πέλε­κυς πάνω απ’ τους λαούς, η συζή­τη­ση για το «τι είναι ιμπε­ρια­λι­σμός» απο­κτά ιδιαί­τε­ρη σημα­σία. Ακο­λου­θεί ένα ιδιαί­τε­ρα ενδια­φέ­ρον από­σπα­σμα της ομι­λί­ας (ολό­κλη­ρη η ομι­λία στο link που βρί­σκε­ται στο τέλος) του Γιώρ­γου Μαρί­νου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και βου­λευ­τή, στην 22η Διε­θνή Συνά­ντη­ση Κομ­μου­νι­στι­κών και Εργα­τι­κών Κομ­μά­των, στο οποίο γίνε­ται ανα­φο­ρά στο ζήτη­μα του ιμπεριαλισμού:

Στο κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα γίνε­ται μεγά­λη συζή­τη­ση, δια­πά­λη για το “τι είναι ιμπε­ρια­λι­σμός” και κατά τη γνώ­μη μας επι­βάλ­λε­ται να συνε­χι­στεί πολύ­μορ­φα, συντρο­φι­κά, με ανταλ­λα­γή επι­χει­ρη­μά­των για­τί πρό­κει­ται για θεμε­λιώ­δη ζήτημα.

Η Λενι­νι­στι­κή θεω­ρία για τον ιμπε­ρια­λι­σμό παρα­μέ­νει επί­και­ρη και εξο­πλί­ζει τους κομ­μου­νι­στές οι οποί­οι έχουν καθή­κον να την ανα­πτύσ­σουν πάρα πέρα παίρ­νο­ντας υπό­ψη την αλμα­τώ­δη επέ­κτα­ση και κυριαρ­χία των μονο­πω­λί­ων στις μέρες μας, το ρόλο των αστι­κών κρα­τών ως βάση της δρά­σης τους, την όξυν­ση των αντα­γω­νι­σμών και της βασι­κής αντί­θε­σης του συστή­μα­τος ανά­με­σα στο κεφά­λαιο και την μισθω­τή εργα­σία, σε ανώ­τε­ρο επίπεδο.

Ο ιμπε­ρια­λι­σμός είναι ο μονο­πω­λια­κός καπι­τα­λι­σμός, στη­ρί­ζε­ται στις μεγά­λες μετο­χι­κές επι­χει­ρή­σεις, στα μονο­πώ­λια, την αύξη­ση της σημα­σί­ας της εξα­γω­γής κεφα­λαί­ου σε σχέ­ση με την εξα­γω­γή εμπο­ρευ­μά­των, τη δημιουρ­γία του χρη­μα­τι­στι­κού κεφα­λαί­ου (ως σύμ­φυ­ση του Βιο­μη­χα­νι­κού με το τρα­πε­ζι­κό κεφά­λαιο), το μοί­ρα­σμα και το ξανα­μοί­ρα­σμα των αγο­ρών και των εδαφών.

Τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά αυτά δεν αφο­ρούν μόνο τα κρά­τη που βρί­σκο­νται στην κορυ­φή της ιμπε­ρια­λι­στι­κής πυρα­μί­δας, αλλά είναι ενιαία, αφο­ρούν όλα τα κρά­τη, ισχυ­ρό­τε­ρα ή ασθε­νέ­στε­ρα για­τί η μονο­πω­λια­κή, αντι­δρα­στι­κή επο­χή του καπι­τα­λι­σμού είναι ενιαία.

Το κάθε καπι­τα­λι­στι­κό κρά­τος εντάσ­σε­ται στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­μα και ασκεί ιμπε­ρια­λι­στι­κή πολι­τι­κή, ανά­λο­γα με την οικο­νο­μι­κή, πολι­τι­κή και στρα­τιω­τι­κή του δύνα­μη, μέσα σε ένα πλέγ­μα ανι­σό­τι­μων αλλη­λε­ξαρ­τή­σε­ων και εξαρ­τή­σε­ων, με αλλα­γές και ανα­δια­τά­ξεις που προ­κα­λεί ο νόμος της ανι­σό­με­τρης ανά­πτυ­ξης. Στην επο­χή του ιμπε­ρια­λι­σμού όλα τα αστι­κά κρά­τη εμπλέ­κο­νται στους αντα­γω­νι­σμούς για τα συμ­φέ­ρο­ντα των μονο­πω­λί­ων τους.

Συνε­πώς, ο περιο­ρι­σμός της έννοιας του ιμπε­ρια­λι­σμού στις ΗΠΑ και την επι­θε­τι­κή εξω­τε­ρι­κή τους πολι­τι­κή ή ισχυ­ρών κρα­τών της ΕΕ, ξεπερ­νά αβά­σι­μα το κοι­νω­νι­κό – οικο­νο­μι­κό περιε­χό­με­νο του ιμπε­ρια­λι­σμού, την αντι­δρα­στι­κή φύση του συστήματος.

Η ανά­λυ­ση που περιο­ρί­ζει τον ιμπε­ρια­λι­σμό στις ΗΠΑ, οδη­γεί σε λαθε­μέ­να πολι­τι­κά συμπε­ρά­σμα­τα, σε θέσεις που προ­ω­θούν τη συμ­μα­χία της εργα­τι­κής τάξης με τμή­μα­τα των εκμε­ταλ­λευ­τών της, με τμή­μα­τα της αστι­κής τάξης, στο όνο­μα της αντι­με­τώ­πι­σης π.χ του αμε­ρι­κά­νι­κου ιμπε­ρια­λι­σμού και της εξα­σφά­λι­σης της «εθνι­κής ανεξαρτησίας».

Η επι­λο­γή αυτή εγκλω­βί­ζει εργατικές–λαϊκές δυνά­μεις και αφή­νει την αστι­κή τάξη στο απυ­ρό­βλη­το, την ώρα που αυτή προ­ω­θεί τα συμ­φέ­ρο­ντα της στο εσω­τε­ρι­κό της κάθε χώρας και στο διε­θνή αντα­γω­νι­σμό, συμ­με­τέ­χει στο σχε­δια­σμό των ιμπε­ρια­λι­στι­κών συμμαχιών.

Ο νόμος της ανι­σό­με­τρης ανά­πτυ­ξης ως χαρα­κτη­ρι­στι­κό στοι­χείο του καπι­τα­λι­σμού, δια­μορ­φώ­νει αντι­κει­με­νι­κά ανι­σό­τι­μες σχέ­σεις, κάποια κρά­τη ξεχω­ρί­ζουν και βρί­σκο­νται στην κορυ­φή της ιμπε­ρια­λι­στι­κής πυρα­μί­δας λόγω της οικο­νο­μι­κής, πολι­τι­κής και στρα­τιω­τι­κής δύνα­μης που δια­θέ­τουν, αλλά αυτό δεν αθω­ώ­νει τις αστι­κές τάξεις και τα αστι­κά κρά­τη που κατέ­χουν χαμη­λό­τε­ρη θέση στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­μα, τα οποία επι­ζη­τούν την ανα­βάθ­μι­ση τους.

Ο συσχε­τι­σμός ανά­με­σα στα καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη μετα­βάλ­λε­ται. Ισχυ­ρά κρά­τη-πιστω­τές του 20ού αιώ­να έχουν μετα­τρα­πεί σήμε­ρα σε κρά­τη-οφει­λέ­τες (π.χ. το μεγά­λο σημε­ρι­νό κρα­τι­κό χρέ­ος των ΗΠΑ, της Γαλ­λί­ας, της Ιτα­λί­ας), ενώ η Κίνα είναι σήμε­ρα κρά­τος-πιστω­τής. Η μετα­βο­λή της ισχύ­ος της Βρε­τα­νί­ας συγκρι­τι­κά με την Ινδία από τον 20ό στον 21ο αιώ­να απο­τε­λεί ένα από τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά παραδείγματα.

Τα μονο­πώ­λια με έδρα την Ελλά­δα ελέγ­χουν την οικο­νο­μία, εξά­γουν κεφά­λαια σε πολ­λές χώρες. Το εφο­πλι­στι­κό κεφά­λαιο βρί­σκε­ται στην κορυ­φή της παγκό­σμιας ναυ­τι­λί­ας. Η αστι­κή τάξη διεκ­δι­κεί τη στρα­τη­γι­κή της ανα­βάθ­μι­ση, οι αστι­κές κυβερ­νή­σεις έχουν μπλέ­ξει τη χώρα στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, συμ­με­τέ­χουν σε μεγά­λο αριθ­μό ιμπε­ρια­λι­στι­κών απο­στο­λών στο εξω­τε­ρι­κό, στο μοί­ρα­σμα της λείας.

22η Διε­θνής Συνά­ντη­ση Κομ­μου­νι­στι­κών & Εργα­τι­κών Κομ­μά­των: Παρέμ­βα­ση ΚΚΕ | Γιώρ­γος Μαρίνος

«Τσε Γκε­βά­ρα, πρε­σβευ­τής της Επα­νά­στα­σης», του Νίκου Μόττα