Η διχόνοια για τη Λιβύη, τα ανομολόγητα συμφέροντα και ο οδικός χάρτης του Βερολίνου

Στο Βερο­λί­νο μετα­φέ­ρε­ται το νέο παζά­ρι για τη Λιβύη όπου ο δοτός πρω­θυ­πουρ­γός Φαγιέζ Σάρατζ και ο στρα­τη­γός Χαλί­φα Χάφταρ διεκ­δι­κούν τον έλεγ­χο της χώρας. Μια σύγκρου­ση ενταγ­μέ­νη στο πλαί­σιο του σφο­δρού αντα­γω­νι­σμού ανά­με­σα σε ιμπε­ρια­λι­στι­κές δυνά­μεις στην ευρύ­τε­ρη περιο­χή της Νοτιο­α­να­το­λι­κής Μεσο­γεί­ου για το ξανα­μοί­ρα­σμα πηγών και οδών Ενέρ­γειας, αγο­ρών και γεω­στρα­τη­γι­κών σφαιρών.

Βέβαια τα ανο­μο­λό­γη­τα συμ­φέ­ρο­ντά τους και οι αντα­γω­νι­σμοί κρύ­βο­νται πίσω από ένα νέο ρεσι­τάλ υπο­κρι­σί­ας. Αξιω­μα­τού­χοι ιμπε­ρια­λι­στι­κών χωρών που πρω­το­στά­τη­σαν στην απο­στα­θε­ρο­ποί­η­ση και διά­λυ­ση της Λιβύ­ης καμώ­νο­νται πως ενδια­φέ­ρο­νται για μία… «βιώ­σι­μη εκε­χει­ρία», ασκώ­ντας παράλ­λη­λα κρι­τι­κή σε συμ­μά­χους και αντα­γω­νι­στές τους για το ρόλο που παί­ζουν στην περιοχή.

Ανομολόγητα συμφέροντα

«Όταν το Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κο έρθουν στο Βερο­λί­νο οι ηγέ­τες της Ρωσί­ας, της Τουρ­κί­ας, της Γαλ­λί­ας και άλλων δυνά­με­ων στο πλαί­σιο της Διά­σκε­ψης για τη Λιβύη δεν απο­κλεί­ε­ται να υπάρ­ξουν περισ­σό­τε­ρες από­ψεις από συμ­με­τέ­χο­ντες, γρά­φει η εφη­με­ρί­δα Die Zeit σε άρθρο με τίτλο «Η διχό­νοια για τη Λιβύη». Καμία άλλη χώρα δεν έχει προ­κα­λέ­σει διε­θνώς τόσες δια­φω­νί­ες και προ­στρι­βές όσο η Λιβύη. Μόνο που καμία πλευ­ρά δεν μιλά ανοι­χτά για τα πραγ­μα­τι­κά της συμ­φέ­ρο­ντα. Η περι­πλο­κό­τη­τα της κατά­στα­σης στη Λιβύη επι­τρέ­πει στον στρα­τη­γό Χαλί­φα Χαφτάρ, ο οποί­ος ελέγ­χει το ανα­το­λι­κό τμή­μα και τα πετρέ­λαια της χώρας να δια­λέ­ξει τους συμ­μά­χους του κατά το δοκούν.

Όταν αρχί­σει να ρέει η βοή­θεια από το Παρί­σι χτυ­πά την πόρ­τα του Κρεμ­λί­νου, όταν ο Πού­τιν τον πιέ­ζει για εκε­χει­ρία εκεί­νος ζητά από το Άμπου Ντά­μπι δια­βε­βαιώ­σεις στή­ρι­ξης. Λόγω της ισχυ­ρής του θέσης ο Χαφτάρ δεν εξαρ­τά­ται μόνο από έναν υπο­στη­ρι­κτή. Ούτε η Ρωσία, ούτε η Γαλ­λία, ούτε κάποιο αρα­βι­κό κρά­τος είναι σε θέση να του επι­βά­λει κάτι. Και εδώ ακρι­βώς είναι το σημείο αφε­τη­ρί­ας της Άγκε­λας Μέρ­κελ στη Διά­σκε­ψη. Μέχρι στιγ­μής δεν γνω­ρί­ζου­με αν θα συμ­με­τά­σχουν Σαράτζ ή Χαφτάρ. Ούτως ή άλλως δεν έχει καθο­ρι­στι­κή σημα­σία. Στό­χος της καγκε­λα­ρί­ου είναι να συμ­με­τά­σχουν στη συζή­τη­ση οι υπο­στη­ρι­κτές τους και εκεί­νοι που κινούν τα νήμα­τα εκ του μακρό­θεν και στο τέλος να πετύ­χει μια συμ­φω­νία για μια κοι­νή ανα­κοί­νω­ση, πάνω στην οποία να στη­ρι­χθεί μια δια­δι­κα­σία ειρήνευσης».

Γερ­μα­νοί κυβερ­νη­τι­κοί αξιω­μα­τού­χοι εξέ­φρα­σαν χαμη­λές προσ­δο­κί­ες για το τυχόν απο­τέ­λε­σμα της συνό­δου, τονί­ζο­ντας πως είναι «η αρχή» και όχι το τέλος μίας δια­δι­κα­σί­ας με απώ­τε­ρο στό­χο μία «βιώ­σι­μη εκε­χει­ρία», εννο­ώ­ντας βέβαια την προ­ο­πτι­κή να καθο­ρι­στεί από τους ιμπε­ρια­λι­στές το μέλ­λον αυτής της χώρας, με βάση τα δικά τους συμφέροντα

Παρών στη διάσκεψη του Βερολίνου ο Χαφτάρ

Ο επι­κε­φα­λής του Εθνι­κού Στρα­τού της Λιβύ­ης (LNA) Χαλί­φα Χαφτάρ συμ­φώ­νη­σε να συμ­με­τά­σχει στη Διά­σκε­ψη του Βερο­λί­νου για τη Λιβύη στις 19 Ιανουα­ρί­ου, σύμ­φω­να με πλη­ρο­φο­ρί­ες που μετέ­δω­σε το Al-Hadath επι­κα­λού­με­νο πηγές στον LNA. Όπως επί­σης μετα­δί­δε­ται, στο Βερο­λί­νο συμ­φώ­νη­σε να μετα­βεί και ο ανα­γνω­ρι­σμέ­νος από τον ΟΗΕ πρω­θυ­πουρ­γός της Λιβύ­ης Φαγιέζ Αλ Σαράτζ.

Στο μετα­ξύ, ο υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών της Γερ­μα­νί­ας Χάι­κο Μάας μετα­βαί­νει σήμε­ρα αιφ­νι­δια­στι­κά στη Λιβύη με την ελπί­δα να συνα­ντη­θεί με τον στρα­τάρ­χη Χαλί­φα Χάφταρ στο πλαί­σιο των προ­σπα­θειών που κατα­βάλ­λο­νται για να επι­τευ­χθεί εκε­χει­ρία στην εμπό­λε­μη χώρα.

Είναι σημα­ντι­κό και οι δύο αντι­μα­χό­με­νες πλευ­ρές στη Λιβύη να συμ­με­τά­σχουν στην ειρη­νευ­τι­κή δια­δι­κα­σία που οργα­νώ­νε­ται υπό την αιγί­δα του ΟΗΕ, τόνι­σε ο Μάας προ­τού ανα­χω­ρή­σει για τη Βεγ­γά­ζη, ένα ταξί­δι το οποίο δεν είχε ανακοινωθεί.

Στην Αθήνα ο Χαλίφα Χαφτάρ για επαφές με Κ. Μητσοτάκη και Ν. Δένδια

Στην Αθή­να βρί­σκε­ται ο στρα­τη­γός Χαλί­φα Χαφτάρ επι­κε­φα­λής του «Λιβυ­κού Εθνι­κού Στρα­τού» που στη­ρί­ζε­ται από το κοι­νο­βού­λιο της Λιβύης.

Σύμ­φω­να με διπλω­μα­τι­κές πηγές, ο Χαφτάρ θια συνα­ντη­θεί με τον υπουρ­γό Εξω­τε­ρι­κών στις 9.20 το πρωί στο υπουρ­γείο Εξω­τε­ρι­κών, ενώ είναι προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νη συνά­ντη­ση και με τον πρωθυπουργό.

Η συνά­ντη­ση αυτή γίνε­ται δύο 24ωρα πριν την διά­σκε­ψη στο Βερο­λί­νο και από φιλο­κυ­βερ­νη­τι­κά ΜΜΕ προ­βάλ­λε­ται ως δήθεν η παρέμ­βα­ση της Ελλά­δας, σε αντι­στάθ­μι­σμα της μη πρό­σκλη­σής της στο Βερολίνο.

Οδικός χάρτης

Τον οδι­κό χάρ­τη για την δια­μόρ­φω­ση της κατά­στα­σης παρου­σιά­ζει η αρα­βό­φω­νη εφη­με­ρί­δα με έδρα το Λον­δί­νο, Asharq Al-Awsat, η οποία ‑όπως ισχυ­ρί­ζε­ται- έχει στην κατο­χή της προ­σχέ­διο ενό­ψει της Διά­σκε­ψης στο Βερολίνο.

Σε αυτή, η οποία πραγ­μα­το­ποιεί­ται τυπι­κά υπό την αιγί­δα των Ηνω­μέ­νων Εθνών, θα υπάρ­ξει συμ­με­το­χή 14 χωρών, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των πέντε μόνι­μων μελών του Συμ­βου­λί­ου Ασφαλείας.

Ο Γερ­μα­νός κυβερ­νη­τι­κός εκπρό­σω­πος Στέ­φεν Ζάι­μπερτ ανα­φέρ­θη­κε στη σύνο­δο της Κυρια­κής, λέγο­ντας ότι η καγκε­λά­ριος Μέρ­κελ απέ­στει­λε προ­σκλή­σεις σε ΟΗΕ, ΕΕ, Αρα­βι­κό Σύν­δε­σμο, Αφρι­κα­νι­κή Ενω­ση, τις πέντε χώρες — μόνι­μα μέλη του Συμ­βου­λί­ου Ασφα­λεί­ας του ΟΗΕ, την Αίγυ­πτο, την Τουρ­κία, την Αλγε­ρία, τα Ηνω­μέ­να Αρα­βι­κά Εμι­ρά­τα, τη ΛΔ Κον­γκό. Πρό­σθε­σε πως η δια­δι­κα­σία τελεί υπό την αιγί­δα του ΟΗΕ και του απε­σταλ­μέ­νου του διε­θνούς Οργα­νι­σμού στη Λιβύη , Γκα­σάν Σαλα­μέ. Ανα­κοι­νώ­θη­κε επί­σης πως μία μέρα πριν από τη σύνο­δο, η Γερ­μα­νί­δα καγκε­λά­ριος θα συνα­ντή­σει την (επί­σης Γερ­μα­νί­δα) πρό­ε­δρο της Ευρω­παϊ­κής Επι­τρο­πής, Ούρ­σου­λα φον ντερ Λάιεν, στο Βερο­λί­νο, ώστε να την ενη­με­ρώ­σει για τους στό­χους της συνόδου.

Διπλω­μα­τι­κές πηγές από τη Δύση ανέ­φε­ραν στην εφη­με­ρί­δα ότι το συνέ­δριο θα επε­ξερ­γα­στεί το πολι­τι­κό, οικο­νο­μι­κό και στρα­τιω­τι­κό μέλ­λον της Λιβύης.

Ειδι­κό­τε­ρα, στο προ­σχέ­διο γίνε­ται ανα­φο­ρά στο σχη­μα­τι­σμό μιας επι­τρο­πής, η οποία θα απο­τε­λεί­ται από 14 εκπρο­σώ­πους του κοι­νο­βου­λί­ου, 14 από το κυβερ­νη­τι­κό συμ­βού­λιο και 14 από τις πολι­τι­κές δυνά­μεις με τη μεγα­λύ­τε­ρη επιρ­ροή, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και προ­σώ­πων που παρα­μέ­νουν πιστά στον πρώ­ην ηγέ­τη της Λιβύ­ης, Μουα­μάρ Καντά­φι. Καθή­κον της επι­τρο­πής θα είναι ο σχη­μα­τι­σμός μιας νέας κυβέρ­νη­σης και η προ­ε­τοι­μα­σία γενι­κών εκλογών.

Ο οδι­κός χάρ­της καλεί επί­σης για την υπό­δει­ξη δέκα στρα­τιω­τι­κών, πέντε από την πλευ­ρά του Χαφτάρ και πέντε του Σάρατζ, επι­φορ­τι­σμέ­νων με το καθή­κον να δια­λύ­σουν τις πολι­το­φυ­λα­κές και να ενο­ποι­ή­σουν τον λιβυ­κό στρατό.

Σε οικο­νο­μι­κό επί­πε­δο, ο οδι­κός χάρ­της θα προ­βλέ­πει τον τρό­πο με τον οποίο θα αξιο­ποι­η­θούν κατάλ­λη­λα οι φυσι­κοί πόροι της χώρας, καθώς και ποιος θα είναι ο ρόλος της Κεντρι­κής Τράπεζας.

Σύμ­φω­να με τις πηγές που επι­κα­λεί­ται η εφη­με­ρί­δα, ενδε­χο­μέ­νως θα δοθούν «κίνη­τρα» στον στρα­τη­γό Χαφτάρ προ­κει­μέ­νου να δια­τη­ρη­θεί το τρέ­χον status quo στις πετρε­λαιο­πη­γές, για να μην δια­τα­ρα­χθεί η στα­θε­ρό­τη­τα των αποθεμάτων.

Τέλος, ο οδι­κός χάρ­της απευ­θύ­νει ένα «αόρι­στο» κάλε­σμα σε όλες πλευ­ρές να συμ­μορ­φω­θούν με το εμπάρ­γκο όπλων προς τη Λιβύη που έχει κηρύ­ξει ο ΟΗΕ, ενώ προ­βλέ­πει τον σχη­μα­τι­σμό επι­τρο­πών για την επί­βλε­ψη της εκε­χει­ρί­ας και της παρο­χής ανθρω­πι­στι­κής βοήθειας.

Η (μη) συμμετοχή της Ελλάδας

Την ίδια ώρα  κυβέρ­νη­ση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ συνε­χί­ζουν τον καβγά για την απου­σία της Ελλά­δας από την επερ­χό­με­νη Διά­σκε­ψη στο Βερο­λί­νο για τη Λιβύη και τον δια­γκω­νι­σμό για το ποιος μπο­ρεί να δια­σφα­λί­σει τα συμ­φέ­ρο­ντα του εγχώ­ριου κεφα­λαί­ου στη μοι­ρα­σιά της λεί­ας στην περιοχή.

Παρου­σιά­ζο­ντας την ακό­μα βαθύ­τε­ρη εμπλο­κή στα ιμπε­ρια­λι­στι­κά σχέ­δια ΗΠΑ — ΝΑΤΟ — ΕΕ στην περιο­χή ως προ­ϋ­πό­θε­ση για τη δια­σφά­λι­ση των κυριαρ­χι­κών δικαιω­μά­των, ο ΣΥΡΙΖΑ κατα­λό­γι­σε χτες «βαριά ευθύ­νη» στην κυβέρ­νη­ση, υπο­στη­ρί­ζο­ντας ότι η συγκε­κρι­μέ­νη εξέ­λι­ξη «απο­τε­λεί ένα ακό­μη πισω­γύ­ρι­σμα για την εξω­τε­ρι­κή πολι­τι­κή της χώρας μας», προ­σθέ­το­ντας πως «μάλ­λον δεν είναι η Τουρ­κία απο­μο­νω­μέ­νη από τη διε­θνή κοι­νό­τη­τα, αλλά η Ελλά­δα απού­σα από μια κρί­σι­μη δια­δι­κα­σία που πλέ­ον αφο­ρά τα ίδια τα κυριαρ­χι­κά της δικαιώ­μα­τα». «Το να επι­χαί­ρει ο ΣΥΡΙΖΑ επει­δή η Ελλά­δα δεν προ­σε­κλή­θη σε μια διά­σκε­ψη, οι ρίζες της οποί­ας χρο­νο­λο­γού­νται από επο­χής του, μας ξεπερ­νά», απά­ντη­σε ο κυβερ­νη­τι­κός εκπρό­σω­πος, Στ. Πέτσας, ο οποί­ος προ­χτές δήλω­νε ότι η κυβέρ­νη­ση κατα­βάλ­λει προ­σπά­θειες για να συμμετάσχει.

Στη Γερ­μα­νία, η ανα­πλη­ρώ­τρια κυβερ­νη­τι­κή εκπρό­σω­πος Ουλ­ρί­κε Ντέ­μερ εξέ­φρα­σε την «κατα­νό­η­σή» της για το «θεμι­τό ενδια­φέ­ρον και την ανη­συ­χία» της Ελλά­δας σχε­τι­κά με το μέλ­λον της Λιβύ­ης, λέγο­ντας ωστό­σο ότι η Διά­σκε­ψη του Βερο­λί­νου δεν θα ασχο­λη­θεί με «θέμα­τα θαλασ­σί­ων συνό­ρων, πιθα­νώς δικαιω­μά­των εκμε­τάλ­λευ­σης στη Μεσό­γειο». Επι­πλέ­ον, απέ­φυ­γε να ανα­φερ­θεί στα κρι­τή­ρια με τα οποία δια­μορ­φώ­θη­κε ο κύκλος των συμ­με­τε­χό­ντων στη Διά­σκε­ψη, ενώ τόνι­σε ότι σε κάθε βήμα υπήρ­ξε στε­νός συντο­νι­σμός με τα Ηνω­μέ­να Εθνη.