Η είσοδος της Ελλάδας και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ

Γρά­φει ο Απο­στό­λης Σερέ­της //

Η λήξη του εμφυ­λί­ου πολέ­μου, έφε­ρε μαζί της και μία πολι­τι­κή αστά­θεια της αστι­κής κυβερ­νη­τι­κής εξου­σί­ας. Τα έκτα­κτα μέτρα του εμφυ­λί­ου συνε­χί­στη­καν, τα βασι­λι­κά προ­νό­μια διευ­ρύν­θη­καν, η νομο­θε­τι­κή λει­τουρ­γία της Βου­λής υπο­κα­τα­στά­θη­κε ενώ στην ύπαι­θρο τρό­μο σκορ­πού­σαν τα Τάγ­μα­τα Εθνι­κής Ασφά­λειας. Ο έλεγ­χος νομι­μο­φρο­σύ­νης πολι­τών και το φακέ­λω­μα χιλιά­δων υπό­πτων για κομ­μου­νι­στι­κή δρά­ση ήταν χαρα­κτη­ρι­στι­κό στοι­χείο της επο­χής, ενώ πολ­λά στρα­το­δι­κεία πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν για αντε­θνι­κούς λόγους με στό­χο κυρί­ως στε­λέ­χη του παρά­νο­μου πλέ­ον ΚΚΕ.

Βασι­κό χαρα­κτη­ρι­στι­κό στοι­χείο της μετεμ­φυ­λια­κής περιό­δου είναι η ρήξη του εαμι­κού κινή­μα­τος με το ΚΚΕ, η δια­φο­ρο­ποί­η­ση μέρους βενι­ζε­λο­γεν­νών δυνά­με­ων απέ­να­ντι στον αντι­κομ­μου­νι­σμό του συντη­ρη­τι­κού και αυταρ­χι­κού κρά­τους της δεξιάς παράταξης.

Αυτό που χαρα­κτη­ρί­ζει την περί­ο­δο μετά τον Εμφύ­λιο μέχρι και την έντα­ξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, είναι μία συνε­χό­με­νη εναλ­λα­γή κυβερ­νή­σε­ων, με ένα μικρό κεντρώο διά­λειμ­μα όπου τρία κόμ­μα­τα τον Μάρ­τιο του 1950 κέρ­δι­σαν την πλειο­ψη­φία ψήφων και εδρών εξαι­τί­ας της πολυ­διά­σπα­σης της Δεξιάς παρά­τα­ξης. Έτσι σχη­μα­τί­στη­κε η κυβέρ­νη­ση Σοφο­κλή Βενι­ζέ­λου. Μετά την κατα­ψή­φι­ση της κυβέρ­νη­σης Σοφο­κλή Βενι­ζέ­λου, η εντο­λή δόθη­κε από τον Βασι­λιά Παύ­λο στον αρχη­γό της ΕΠΕΚ Νικό­λαο Πλα­στή­ρα που ορκί­στη­κε στις 15 Απρι­λί­ου 1950. Ο Πλα­στή­ρας ανα­γκά­στη­κε να παραι­τη­θεί αμέ­σως μετά το λόγο που έβγα­λε στην Τήνο στις 15 Αυγού­στου για τα «μέτρα επιεί­κειας» και τις αντι­δρά­σεις που προκάλεσαν.

Έπει­τα ακο­λού­θη­σαν 6 κυβερ­νή­σεις και μία υπη­ρε­σια­κή κυβέρ­νη­ση. Ο Σοφο­κλής Βενι­ζέ­λος και ο Νικό­λα­ος Πλα­στή­ρας απο­τε­λού­σαν τους βασι­κούς πυλώ­νες αυτών των συνε­χό­με­νων κυβερ­νη­τι­κών εναλ­λα­γών τη διε­τία 1950–1952. Η υπο­στή­ρι­ξη που απο­λάμ­βα­νε ο Παπά­γος από τον αμε­ρι­κα­νι­κό παρά­γο­ντα και η πολι­τι­κή αστά­θεια, τον ώθη­σαν να παραι­τη­θεί από τις τάξεις του στρα­τού και να γίνει αρχη­γός του Ελλη­νι­κού Συνα­γερ­μού και να γεφυ­ρώ­σει την αδυ­να­μία πια αλλά και την κλα­σι­κή διαί­ρε­ση των Ελλή­νων σε βενι­ζε­λι­κούς και αντι­βε­νι­ζε­λι­κούς.[1]

Σημείο σταθ­μός της περιό­δου αυτής, είναι οι εκλο­γές του Σεπτέμ­βρη 1951. Η κυβέρ­νη­ση Νικο­λά­ου Πλα­στή­ρα 1951 (27 Οκτω­βρί­ου 1951-11 Οκτω­βρί­ου 1952) πήρε τη θέση της κυβέρ­νη­σης Σοφο­κλή Βενι­ζέ­λου του Νοεμ­βρί­ου 1950 μετά τις εκλο­γές της 9ης Σεπτεμ­βρί­ου 1951. Μετά την άρνη­ση του Αλε­ξάν­δρου Παπά­γου, αρχη­γού του Ελλη­νι­κού Συνα­γερ­μού που είχε πάρει το μεγα­λύ­τε­ρο ποσο­στό στις εκλο­γές, η κυβέρ­νη­ση σχη­μα­τί­στη­κε με συνερ­γα­σία του δευ­τέ­ρου κόμ­μα­τος του Νικο­λά­ου Πλα­στή­ρα και του τρί­του κόμ­μα του Σοφο­κλή Βενι­ζέ­λου. Η συμ­με­το­χή στον πόλε­μο της Κορέ­ας και η κατα­δί­κη και εκτέ­λε­ση του ηγε­τι­κού στε­λέ­χους του παρά­νο­μου ΚΚΕ Νίκου Μπε­λο­γιάν­νη αλλά και την έντα­ξη της Ελλά­δας στο ΝΑΤΟ ακό­μα κι αν ο ίδιος ο Πλα­στή­ρας το Φεβρουά­ριο του 1952 αντι­με­τώ­πι­ζε σοβα­ρά προ­βλή­μα­τα υγείας.

Οι ΗΠΑ ήθε­λαν την ενί­σχυ­ση των ενό­πλων δυνά­με­ων απέ­να­ντι στα προ­νό­μια του βασι­λιά καθώς υπήρ­χαν μεγά­λες δια­φο­ρές με τη Μεγά­λη Βρε­τα­νία ως προς τη συγκρό­τη­ση και την ιεράρ­χη­ση των κέντρων εξου­σί­ας και το πως θα ασκεί­ται η ξένη επιρ­ροή. Οι ΗΠΑ δεν ήταν υπερ της μοναρ­χί­ας και ήθε­λαν ένα πολι­τι­κό πρό­σω­πο το οποίο θα είχε την απο­δο­χή των ενό­πλων δυνά­με­ων καθώς επί­σης και του χώρου της δεξιάς και κεντρώ­ας παρά­τα­ξης. [2]

Την ίδια περί­ο­δο η κυβέρ­νη­ση Πλα­στή­ρα πιε­ζό­ταν από παρα­κρα­τι­κούς και εξω­γε­νείς παρά­γο­ντες. Το Μάιο του 1951 πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε κατά­λη­ψη του ΓΕΕΘΑ  και του ΓΕΣ στα παλιά ανά­κτο­ρα από μία ομά­δα αξιω­μα­τι­κών των ΙΔΕΑ, της παρα­στρα­τιω­τι­κής οργά­νω­σης με έντο­να αντι­κομ­μου­νι­στι­κά στοι­χεία και παρεμ­βά­σεις στην πολι­τι­κή ζωή του τόπου. Κάτι που κατα­δει­κνύ­ει την επι­λο­γή του Παπά­γου ως ανερ­χό­με­νου πόλου στα­θε­ρής εξου­σί­ας στην Ελλά­δα, αυτό που δηλα­δή ήθε­λαν οι ΗΠΑ, είναι το γεγο­νός πως στις 4 Ιου­νί­ου 1951 ο Παπά­γος επι­σκέ­φθη­κε στο σπί­τι του Αμε­ρι­κα­νού πρέ­σβη τον Πιου­ρι­φόι στην Εκά­λη. [3]

Το παλά­τι δυσφο­ρού­σε από τη ραγδαία άνο­δο της δημο­τι­κό­τη­τας του Παπά­γου αλλά όπως επι­ση­μαί­νει και ο Για­νου­λό­που­λος, μεγα­λύ­τε­ρη ήταν η ανη­συ­χία διό­τι ο Παπά­γος είχε την υπο­στή­ρι­ξη των ΗΠΑ. Αυτό εξη­γεί­ται και από το γεγο­νός ότι οι ΗΠΑ επι­θυ­μού­σαν έναν άνθρω­πο ο οποί­ος είχε μία στέ­ρεη επιρ­ροή στις ένο­πλες δυνά­μεις. Ο Για­νου­λό­που­λος υπο­στη­ρί­ζει ότι ο πολι­τι­κός έλεγ­χος και η πολε­μι­κή ετοι­μό­τη­τα ήταν αυτό που ενδιέ­φε­ρε τις ΗΠΑ και ότι ο Παπά­γος είχε τη δυνα­τό­τη­τα να απο­τε­λέ­σει έναν αυτό­νο­μο κέντρο εξου­σί­ας.[4] Η διε­τία 1950–1952 χαρα­κτη­ρί­ζε­ται από αυθαί­ρε­τες πρά­ξεις της κρα­τι­κής ασφά­λειας και παρα­κρα­τι­κών μηχανισμών.

Εν μέσω αυτής της μεγά­λης πολι­τι­κής αστά­θειας, οι διπλω­μα­τι­κοί κύκλοι των ΗΠΑ, της Ελλά­δας και της Τουρ­κί­ας έχουν ξεκι­νή­σει συστη­μα­τι­κά να προ­ε­τοι­μά­ζουν το έδα­φος για την έντα­ξη των δύο γει­το­νι­κών κρα­τών στο ΝΑΤΟ. Και τα δύο κρά­τη, είχαν εκφρά­σει από πολύ νωρί­τε­ρα την επι­θυ­μία τους για έντα­ξη αλλά και συνερ­γα­σί­ες με το ΝΑΤΟ.

Από την ίδρυ­ση του ΝΑΤΟ τον Απρί­λιο του 1949, είχαν εκφρα­στεί ορι­σμέ­νες επι­φυ­λά­ξεις για τη νοτιο­α­να­το­λι­κή πτέ­ρυ­γα της βορειο­α­τλα­ντι­κής συμ­φω­νί­ας. Παρά το γεγο­νός ότι οι πρώ­τοι παρα­λή­πτες της αμε­ρι­κα­νι­κής βοή­θειας ήταν η Ελλά­δα και η Τουρ­κία, κάτι που δεί­χνει και τις βλέ­ψεις των ΗΠΑ για τη νοτιο­α­να­το­λι­κή Μεσό­γειο, είχαν εκφρα­στεί κάποιες αντιρ­ρή­σεις. Η Νορ­βη­γία, η Ισλαν­δία και η Δανία, εκτι­μού­σαν ότι η μη στα­θε­ρο­ποί­η­ση της κατά­στα­σης στην Ελλά­δα, οι ελλεί­ψεις της Τουρ­κί­ας και της Ελλά­δας σε στρα­τιω­τι­κής ενι­σχύ­σεις στο ΝΑΤΟ και το γεγο­νός ότι η έντα­ξη των δύο αυτών χωρών στο σύμ­φω­νο, θα απο­τε­λού­σε πρό­κλη­ση προς την ΕΣΣΔ, ήταν λόγοι που οι εν λόγω χώρες είχαν εκφρά­σει τους δισταγ­μούς τους. Ωστό­σο η Μεγά­λη Βρε­τα­νία θεω­ρού­σε τη Τουρ­κία σημα­ντι­κή διό­τι θα μπο­ρού­σε να της ανα­τε­θεί ουσια­στι­κός ρόλος για την Εγγύς και τη Μέση Ανα­το­λή ενώ από την άλλη μεριά οι ΗΠΑ επι­δί­ω­καν τη στρα­τιω­τι­κή στή­ρι­ξη της Γιου­γκο­σλα­βί­ας.[5]

Ο Βαν Φλιτ, πριν απο­χω­ρή­σει για την Αμε­ρι­κή το καλο­καί­ρι του 1950 επε­σή­μα­νε στον Αυλάρ­χη Λεβί­δη  ότι σε περί­πτω­ση γενί­κευ­σης της σύγκρου­σης στο πόλε­μο της Κορέ­ας, η κυβέρ­νη­ση του Πλα­στή­ρα, θα απο­δει­κνυό­ταν Πέμ­πτη φάλαγ­γα και γι’αυτό θα έπρε­πε να απο­κα­τα­στα­θεί από τη κυβέρ­νη­ση Πλα­στή­ρα. [6]

Συγκε­κρι­μέ­να, στις 9 Οκτω­βρί­ου του 1950, εστά­λη σημεί­ω­μα Αμε­ρι­κα­νών αξιω­μα­τού­χων στην αρμό­δια επι­τρο­πή του ΝΑΤΟ, κάνο­ντας λόγο για την επι­θυ­μία σύν­δε­σης των τουρ­κι­κών και ελλη­νι­κών κυβερ­νή­σε­ων με τον στρα­τιω­τι­κό σχε­δια­σμό του βορειο­α­τλα­ντι­κού συμ­φώ­νου. Χαρα­κτη­ρι­στι­κά ανα­φέ­ρε­ται «…Έχο­ντας ενη­με­ρω­θεί ότι οι τουρ­κι­κές και οι ελλη­νι­κές κυβερ­νή­σεις επι­θυ­μούν να συνά­ψουν συμ­φω­νί­ες σύν­δε­σης με το ΝΑΤΟ σε κατάλ­λη­λες φάσεις στρα­τιω­τι­κού σχε­δια­σμού, ζητώ από την μόνι­μη ομά­δα να εξε­τά­σει το θέμα και να λάβει τα απα­ραί­τη­τα μέτρα για την κατάλ­λη­λη συμπε­ρί­λη­ψη της Τουρ­κί­ας και Eλλά­δα στο βόρειο ατλα­ντι­κό αμυ­ντι­κό σχε­δια­σμό στη μεσο­γεια­κή περιο­χή… Το ζήτη­μα αυτό παρα­πέ­μπε­ται στην διε­θνή ομά­δα εργα­σί­ας για σύστα­ση στην μόνι­μη ομά­δα ως ζήτη­μα προ­τε­ραιό­τη­τας…»[7]

Όπως ανα­φέρ­θη­κε και στο προη­γού­με­νο κεφά­λαιο, οι ΗΠΑ στην περί­πτω­ση της Ελλά­δας, είχαν εντο­πί­σει στο πρό­σω­πο του Παπά­γου τον άνθρω­πο εκεί­νο που θα μπο­ρού­σε να φέρει την ισορ­ρο­πία στην πολι­τι­κή ζωή της χώρας και θα συγκέ­ντρω­νε γύρω του τα συντη­ρη­τι­κά στοι­χεία της κοι­νω­νί­ας αλλά θα ανα­γνω­ρι­ζό­ταν και από τις ένο­πλες δυνά­μεις. Η κυβέρ­νη­ση Πλα­στή­ρα, είχε αντι­με­τω­πί­σει το απο­τυ­χη­μέ­νο πρα­ξι­κό­πη­μα των αξιω­μα­τι­κών του ΙΔΕΑ, οι προ­τά­σεις για αμνη­στία και λήξη των διώ­ξε­ων του Πλα­στή­ρα δεν ήταν κάτι που ήταν στα άμε­σα πλά­να των ΗΠΑ και είχε ξεση­κώ­σει αντι­δρά­σεις από το στρα­τό­πε­δο των συντη­ρη­τι­κών και εθνι­κο­φρό­νων. Έτσι, δινό­ταν η ευκαι­ρία στον αμε­ρι­κα­νι­κό παρά­γο­ντα να προ­ω­θή­σει τον πολι­τι­κό της επι­λο­γής του, αφού πρώ­τα χρε­ω­νό­ταν στην ελλη­νι­κή γνώ­μη η κυβέρ­νη­ση Πλα­στή­ρα και πλέ­ον Σοφού­λη, καθώς από το Νοέμ­βριο ο γηραιός κεντρώ­ος πολι­τι­κός είχε νοσή­σει, την έντα­ξη στο ΝΑΤΟ και την εκτέ­λε­ση του Νίκου Μπελογιάννη.

Επί­σης από τις 22 Απρι­λί­ου 1951, είχε υπο­γρα­φεί στο Λον­δί­νο μετα­ξύ της αντι­προ­σω­πεί­ας Τουρ­κί­ας και Ελλά­δας ένα πρω­τό­κολ­λο με το Συμ­βού­λιο του Βορειο­α­τλα­ντι­κού Συμ­φώ­νου, όπου εξέ­φρα­ζαν την πρό­θε­ση τους να εντα­χθούν στο ΝΑΤΟ. [8]

Χαρα­κτη­ρι­στι­κό αυτής της οπτι­κής, είναι το γεγο­νός ότι μόλις δύο βδο­μά­δες πριν τη κρί­σι­μη διά­σκε­ψη της Λισα­βό­νας όπου απο­φα­σί­στη­κε η έντα­ξη της Ελλά­δας και της Τουρ­κί­ας στο ΝΑΤΟ, ο γνω­στός Αμε­ρι­κα­νός διπλω­μά­της Τσαρλς Γιοστ απο­στέλ­λει στο State Department, έκθε­ση στις 7 Φεβρουα­ρί­ου 1952, όπου κάνει λόγο για τη κυβέρ­νη­ση του Βενι­ζέ­λου και την προ­ο­πτι­κή προ­ώ­θη­σης του Παπά­γου. «…χάνου­με ειλι­κρι­νά την εμπι­στο­σύ­νη μας στην ικα­νό­τη­τα της παρού­σας κυβέρ­νη­σης να παρά­σχει την απα­ραί­τη­τη στα­θε­ρό­τη­τα στους στρα­τιω­τι­κούς τομείς, στους τομείς των οικο­νο­μι­κών και της ασφά­λειας και να σκια­γρα­φή­σει τις κύριες αιτί­ες της δυσα­ρέ­σκειας μας…Ανα­φε­ρό­μα­στε στη πιθα­νό­τη­τα συνα­σπι­σμού και αισθαν­θή­κα­με και μετά την τελευ­ταία συνο­μι­λία του (εννο­εί τον Βενι­ζέ­λο) με τον Παπά­γο, ο στρα­τάρ­χης συμ­φω­νεί επί­σης. Ωστό­σο, στο κοι­νό πρέ­πει να προ­σφερ­θεί κάποια εύλο­γη δικαιο­λο­γία για την ανα­τρο­πή της κυβέρ­νη­σης και δεν θεω­ρεί ότι υπάρ­χει δικαιο­λο­γία ακό­μα. Υπάρ­χει η απρό­θυ­μη επι­βε­βαί­ω­ση της φήμης του ως κατα­στρο­φέα κυβερ­νή­σε­ων…».[9]

Στην πολύ σημα­ντι­κή αυτή ανα­φο­ρά η απά­ντη­ση ήταν άμε­ση από την Ουά­σιγ­κτον και συγκε­κρι­μέ­να στις 8 Φεβρουα­ρί­ου 1952 με υπό­μνη­μα του υπουρ­γού Εξω­τε­ρι­κών προς τον ανα­πλη­ρω­τή γραμ­μα­τέα του κρά­τους για τις ανα­το­λι­κές, νοτιο­α­σια­τι­κές και αφρι­κα­νι­κές υπο­θέ­σεις. «…Μετά το υπουρ­γι­κό συμ­βού­λιο σήμε­ρα, ο πρό­ε­δρος μου είπε ότι είχα­με ανα­φο­ρές από την Ελλά­δα για τις πλη­γές του Παλα­τιού ενά­ντια στον στρα­τη­γό Παπά­γο. Αυτά ήταν ανη­συ­χη­τι­κά τόσο για την επί­πτω­ση στη δυνα­τό­τη­τα δημιουρ­γί­ας μιας στα­θε­ρής κυβέρ­νη­σης στην Ελλά­δα και λόγω της επί­δρα­σής τους στον Στρα­τό. Είπα ότι είχα­με παρό­μοιες ανα­φο­ρές μέσω της Πρε­σβεί­ας της Αθή­νας και ότι είχα μιλή­σει με τον Πρέ­σβη Πιου­ρι­φοι που πίστευε ότι πρέ­πει να χρη­σι­μο­ποι­ή­σου­με την επιρ­ροή μας για να συμπε­ρι­λά­βου­με τον στρα­τη­γό Παπά­γο μαζί με τον κ. Βενι­ζέ­λο στην κυβέρ­νη­ση και ενδε­χο­μέ­νως με νέες εκλο­γές ο βασι­λιάς χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τη δύνα­μη που του χορή­γη­σε το κοι­νο­βού­λιο να συνε­χί­σει με ένα εκλο­γι­κό πλειο­ψη­φι­κό σύστη­μα ψηφο­φο­ρί­ας …».[10]

Έτσι κάτω από αυτό το διπλω­μα­τι­κό παρα­σκή­νιο, στις 21 Φεβρουα­ρί­ου 1952 πραγ­μα­το­ποιεί­ται η βορειο­α­τλα­ντι­κή διά­σκε­ψη Λισα­βό­νας. Η Ελλά­δα γίνε­ται μέλος του ΝΑΤΟ μαζί με τη Τουρ­κία. Η υπο­δο­χή του τύπου είναι ιδιαί­τε­ρα χλια­ρή καθώς δια­βά­ζου­με στο Βήμα την Πέμ­πτη 21 Φεβρουα­ρί­ου 1952, αντα­πό­κρι­ση του Ε.Τζαμουράνη, στη στή­λη Τα Ελλη­νι­κά πράγ­μα­τα από την σκο­πιά της Ουά­σιγ­κτον. Οι ειδι­κοί εις την Ουά­σιγ­κτον, εξαί­ρουν δύο ριζι­κάς και ιστο­ρι­κάς μεταρ­ρυθ­μί­σεις που έγι­ναν εις τας ελλη­νι­κάς ένο­πλους δυνά­μεις μετά τον παγκό­σμιον πόλε­μον: την ανύ­ψω­σιν του βιο­τι­κού επι­πέ­δου του στρα­τιώ­του και τον απο­κομ­μα­τι­σμό… Ο κομ­μα­τι­σμός θεω­ρεί­ται ως το χει­ρό­τε­ρον δια­λυ­τι­κόν ενός στρα­τού… Η αμε­ρι­κα­νι­κή στρα­τιω­τι­κή βοή­θεια θα συνε­χι­σθή εφό­σον οι διε­θνείς συν­θή­και το απαι­τούν και θα παύ­ση όταν η ειρή­νη στα­θε­ρο­ποι­η­θεί.[11]

Ένα από τα πρώ­τα ζητή­μα­τα που απα­σχο­λούν τη κοι­νή γνώ­μη σχε­τι­κά με την έντα­ξη είναι το Κυπρια­κό ζήτη­μα. Ωστό­σο αυτό που σκέ­πα­σε το γεγο­νός ήταν στις 30 Μαρ­τί­ου 1952 η εκτέ­λε­ση Μπε­λο­γιάν­νη. Διε­θνή κινη­το­ποί­η­ση και αλλη­λεγ­γύη που εκδη­λώ­θη­κε προς το πρό­σω­πό του έφε­ρε σε ακό­μα πιο δύσκο­λη θέση τη κυβέρ­νη­ση. Προ­ο­δευ­τι­κές προ­σω­πι­κό­τη­τες και απλοί άνθρω­ποι από όλον τον κόσμο με εκδη­λώ­σεις δια­μαρ­τυ­ρί­ας και τηλε­γρα­φή­μα­τα προς την κυβέρ­νη­ση Πλα­στή­ρα, που σε μία μόνο εβδο­μά­δα έφτα­σαν τις 250.000, κατέ­βα­λαν απε­γνω­σμέ­νες προ­σπά­θειες να ακυ­ρώ­σουν την εκτέ­λε­ση της από­φα­σης του Διαρ­κούς Στρα­το­δι­κεί­ου Αθη­νών, το οποίο οδή­γη­σε τον Μάρ­τιο του 1952 τον Μπε­λο­γιάν­νη και τους συντρό­φους του στον θάνατο.

Κάτω από το πλαί­σιο της κοι­νής έντα­ξης της Τουρ­κί­ας και της Ελλά­δας στο ΝΑΤΟ, τον Απρί­λιο του 1952, επι­σκέ­φθη­κε ο πρω­θυ­πουρ­γός της Τουρ­κί­ας Μεντε­ρές την Ελλά­δα  μαζί με τον υπουρ­γό εξω­τε­ρι­κών του Κιο­πρου­λού. Ωστό­σο η λαϊ­κή δυσα­ρέ­σκεια διο­γκώ­θη­κε παρά το εγκάρ­διο κλί­μα των πολι­τι­κών αρχη­γών των δύο κρα­τών. Τον Μάιο πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν μεγά­λα συλ­λα­λη­τή­ρια στην Αθή­να λόγω της άρνη­σης της κυβέρ­νη­σης να βάλει το κυπρια­κό ζήτη­μα στην ημε­ρή­σια διά­τα­ξη προς συζή­τη­ση στον ΟΗΕ.[12]

Μετά από πολ­λές τρι­κυ­μί­ες και δυσα­ρέ­σκεια, η κυβέρ­νη­ση παραι­τεί­ται και ορκί­στη­κε η Υπη­ρε­σια­κή κυβέρ­νη­ση Δημη­τρί­ου Κιου­σό­που­λου 1952 με πρω­θυ­πουρ­γό τον εισαγ­γε­λέα του Αρεί­ου Πάγου Δημή­τριο Κιου­σό­που­λο που διε­ξή­γα­γε τις εκλο­γές της 16ης Νοεμ­βρί­ου 1952 με πλειο­ψη­φι­κό σύστη­μα. Στις εκλο­γές νικη­τής ανα­δεί­χτη­κε με πολύ μεγά­λη πλειο­ψη­φία ο Στρα­τάρ­χης Αλέ­ξαν­δρος Παπάγος.

Στις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές έγι­ναν στην Ελλά­δα στις 16 Νοεμ­βρί­ου 1952 από την υπη­ρε­σια­κή κυβέρ­νη­ση Κιου­σό­που­λου. Ο αριθ­μός των εδρών του κοι­νο­βου­λί­ου είναι τώρα στα­θε­ρός μη μετα­βαλ­λό­με­νος (300). Ο Γεώρ­γιος Παπαν­δρέ­ου συνερ­γά­ζε­ται με τον Ελλη­νι­κό Συνα­γερ­μό, εξα­σφα­λί­ζο­ντας έτσι την παρου­σία του στη νέα Βου­λή. Το σύστη­μα, ύστε­ρα από συμ­φω­νία Παπά­γου και Πλα­στή­ρα, είναι πλειοψηφικό.

Λόγω του πλειο­ψη­φι­κού συστή­μα­τος, ο Ελλη­νι­κός Συνα­γερ­μός πέτυ­χε μία από τις μεγα­λύ­τε­ρες κοι­νο­βου­λευ­τι­κές πλειο­ψη­φί­ες. Επί 300 εδρών έλα­βε 247, το 82,33% των εδρών. Η ΕΔΑ έμει­νε εκτός κοι­νο­βου­λί­ου. Στις 19 Νοεμ­βρί­ου 1952 ορκί­ζε­ται Πρω­θυ­πουρ­γός ο Αλέ­ξαν­δρος Παπά­γος. Εξαι­τί­ας του πλειο­ψη­φι­κού συστή­μα­τος, δεν υπήρ­χαν επι­λα­χό­ντες βου­λευ­τές και χρειά­στη­κε να γίνουν επα­να­λη­πτι­κές εκλο­γές σε ορι­σμέ­νες εκλο­γι­κές περι­φέ­ρειες το 1953 και το 1954. Πλέ­ον οι ΗΠΑ είχαν αυτό που χρειά­ζο­νταν. Μία στα­θε­ρή κυβέρ­νη­ση, ευρεί­ας απο­δο­χής στις ένο­πλες δυνά­μεις, όπου μπο­ρού­σε να απο­τε­λέ­σει ένα στα­θε­ρό πόλο εξου­σί­ας. Ταυ­τό­χρο­να επι­τεύ­χθη­κε η συμ­φω­νία με τη Τουρ­κία και η κοι­νή έντα­ξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ κάτι που διευ­κό­λυ­νε τα σχέ­δια της για την Μεσό­γειο και μετέ­πει­τα τη Μέση Ανατολή.

____________________________________________

[1] Βακα­λό­που­λος Ε. Από­στο­λος, Νέα ελλη­νι­κή ιστο­ρία 1204–1985, Βάνιας,Θεσσαλονίκη 2005, σελ.446

[2] Για­νου­λό­που­λος Ν. Γιάν­νης, ο.π, σελ.289

[3] Συλ­λο­γή, Χρο­νι­κό του 20^ου αιώ­να, ο.π, σελ. 791

[4] Για­νου­λό­που­λος Ν. Γιάν­νης, ο.π, σελ.289

[5] Ο.π, σελ.122

[6] Συλ­λο­γή, Χρο­νι­κό του 20^ου αιώ­να, ο.π, σελ. 779

[7] ΝΑΤΟ Unclassified, S.G.80,9 October 1950,Page 1, only, Note by the secretaries to the standing group

[8]U.S Military Forces in Europe:The Early years 1945–1970, , Irene Lagani, U.S Forces in Greece in the 1950s, Westview Press,1 edition ‚1993 p.310

[9] https://history.state.gov/historicaldocuments/frus 1952–54v08/pg_780. FRUS, 1952–1954, Eastern Europe:Soviet Union, Eastern Mediterranean, volume VIII,p.780

[10] https://history.state.gov/historicaldocuments/frus 1952–54v08/d420, FRUS, 1952–1954, Eastern Europe:Soviet Union, Eastern Mediterranean, volume VIII, No 420

[11] Εφη­με­ρί­δα Το Βήμα, αρ.φ.2066, Πέμ­πτη 21 Φεβρουα­ρί­ου 1952, Τα ελλη­νι­κά πράγ­μα­τα από την σκο­πιά της Ουάσιγκτον,Ε.Τζαμουράνης

[12] Συλ­λο­γή, Χρο­νι­κό του 20^ου αιώ­να, ο.π. σελ.803

____________________________________________________________________________________________
Αποστόλης Σερέτης. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1991. Σπούδασε Ιστορία, Αρχαιολογία και Διαχείριση Πολιτισμικών Αγαθών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, με ειδίκευση στη Νεότερη Ιστορία, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι ραδιοφωνικός παραγωγός σε webradio και αρθρογράφος σε ιντερνετικό ραδιοφωνικό σταθμό και ιστότοπο που δημιούργησε μαζί με συμφοιτητές του. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και ισπανικά. Άρθρα και εργασίες του έχουν δημοσιευθεί στο Academia και σε ελληνόφωνα διαδικτυακά και έντυπα μέσα.