Η θέση του ΚΚΕ για το νομοσχέδιο περί της συνεπιμέλειας

Το ΚΚΕ διεκ­δι­κεί οικο­νο­μι­κές και κοι­νω­νι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις για να στη­ρι­χθούν τα νέα ζευ­γά­ρια, οι νέοι γονείς και τα δια­ζευγ­μέ­να ζευ­γά­ρια για την άσκη­ση της γονι­κής μέρι­μνας, τόνι­σε η ειδι­κή αγο­ρή­τρια του Κόμ­μα­τος Μαρία Κομνη­νά­κα, μιλώ­ντας στη Διαρ­κή Επι­τρο­πή Δημό­σιας Διοί­κη­σης, Δημό­σιας Τάξης και Δικαιο­σύ­νης κατά την 4η συνε­δρί­α­ση για το νομο­σχέ­διο «Μεταρ­ρυθ­μί­σεις ανα­φο­ρι­κά με τις σχέ­σεις γονέ­ων και τέκνων και άλλα ζητή­μα­τα οικο­γε­νεια­κού δικαίου».

Η βου­λευ­τής του ΚΚΕ τόνι­σε ότι απου­σιά­ζει παντε­λώς η απα­ραί­τη­τα κοι­νω­νι­κή στή­ρι­ξη των γονιών που θα τους βοη­θή­σει να ασκή­σουν την από κοι­νού γονι­κή μέρι­μνα στο παι­δί. Σημεί­ω­σε πως το συμ­φέ­ρον του παι­διού δεν περιο­ρί­ζε­ται στη συμ­βο­λή των δύο γονιών στην ανα­τρο­φή του καθώς το συμ­φέ­ρον του παι­διού σχε­τί­ζε­ται και με την ικα­νο­ποί­η­ση των κοι­νω­νι­κών του ανα­γκών. Πρό­σθε­σε ότι χρειά­ζο­νται κατάλ­λη­λες κοι­νω­νι­κές υπη­ρε­σί­ες που είναι περιο­ρι­σμέ­νες σε Αθή­να και Θεσ­σα­λο­νί­κη και για την υπο­χρη­μα­το­δό­τη­σή τους έχουν ευθύ­νη όλες οι κυβερνήσεις.

Πρό­τει­νε συγκε­κρι­μέ­να μέτρα οικο­νο­μι­κής στή­ρι­ξης και ανα­κού­φι­σης των γονιών όπως η έγκαι­ρη κατα­βο­λή των επι­δο­μά­των, επί­δο­μα ανερ­γί­ας, προ­στα­σία της κατοι­κί­ας και ελα­φρύν­σεις από χρέη.

Έκα­νε ειδι­κή ανα­φο­ρά στο σμπα­ρά­λια­σμα του στα­θε­ρού ημε­ρή­σιου χρό­νου εργα­σί­ας που επι­χει­ρεί­ται με κυβερ­νη­τι­κό νομο­σχέ­διο. Τόνι­σε πως δεν θα μπο­ρούν δύο γονείς, π.χ. μητέ­ρα εμπο­ρο­ϋ­πάλ­λη­λος και πατέ­ρας δια­νο­μέ­ας, με 10 και πλέ­ον ώρες εργα­σί­ας να ασκούν γονι­κή μέριμνα.

Υπο­γράμ­μι­σε ότι οι ισό­τι­μες σχέ­σεις μετα­ξύ των γονέ­ων ακό­μα και μετά το δια­ζύ­γιο μπο­ρούν τελι­κά να ανα­πτυ­χθούν όταν δια­σφα­λί­ζο­νται καθο­λι­κά τα σύγ­χρο­να δικαιώ­μα­τα ανδρών και γυναι­κών στη στα­θε­ρή εργα­σία, με στα­θε­ρό ωρά­ριο και αξιο­πρε­πές εργα­σια­κό εισό­δη­μα, με μέτρα προ­στα­σί­ας της μητρό­τη­τας και ολό­πλευ­ρη κρα­τι­κή στή­ρι­ξη της οικο­γέ­νειας και προ­στα­σί­ας των παιδιών.

Ολό­κλη­ρη η ομι­λία έχει ως εξής:

«Στην προη­γού­με­νη συνε­δρί­α­ση της Επι­τρο­πής, για την κατ’ άρθρο συζή­τη­ση του νομο­σχε­δί­ου, ο κ. υπουρ­γός προ­σπά­θη­σε να παρου­σιά­σει στην ομι­λία του τις αλλα­γές που επι­φέ­ρει το νομο­σχέ­διο ως μια γεν­ναία μεταρ­ρύθ­μι­ση που στο επί­κε­ντρό της έχει την ικα­νο­ποί­η­ση του συμ­φέ­ρο­ντος του παι­διού. Το ίδιο επα­νέ­λα­βε η ειση­γή­τρια της πλειο­ψη­φί­ας, θέτο­ντας μάλι­στα το ερώ­τη­μα “Μα είναι δυνα­τόν να μην ανα­γνω­ρί­ζε­τε τον παι­δο­κε­ντρι­κό χαρα­κτή­ρα του νομο­σχε­δί­ου, όταν στο πρώ­το άρθρο, στο σκο­πό του νομο­σχε­δί­ου, τίθε­ται η ικα­νο­ποί­η­ση του βέλ­τι­στου συμ­φέ­ρο­ντος του παι­διού;”. Όμως αρκεί η δια­κη­ρυ­κτι­κή δια­τύ­πω­ση αυτού του σκο­πού, για να δεχτού­με ότι πράγ­μα­τι υπη­ρε­τεί­ται; Τη στιγ­μή, μάλι­στα, που περιο­ρί­ζε­ται η περι­γρα­φή του συμ­φέ­ρο­ντος του παι­διού απο­κλει­στι­κά ή σχε­δόν απο­κλει­στι­κά στην ουσια­στι­κή συμ­με­το­χή και παρου­σία και των δύο γονιών στην ανα­τρο­φή και τη φρο­ντί­δα του.

Όμως όσο σημα­ντι­κή κι αν είναι η συμ­βο­λή και των δύο γονιών στην ανα­τρο­φή και τη φρο­ντί­δα των παι­διών, είτε βρί­σκο­νται σε συμ­βί­ω­ση είτε όχι, μπο­ρεί το πραγ­μα­τι­κό συμ­φέ­ρον του παι­διού να εξα­ντλεί­ται εκεί ή μπο­ρεί ακό­μα κι αυτό να εξα­σφα­λι­στεί με μια τέτοια νομο­θε­τι­κή ρύθ­μι­ση; Μπο­ρεί να μη σχε­τί­ζε­ται με την ικα­νο­ποί­η­ση των κοι­νω­νι­κών ανα­γκών του παι­διού, αλλά και το πώς αυτές θα εξασφαλίζονται;

Πολύ περισ­σό­τε­ρο όταν το νομο­σχέ­διο ακό­μα και αυτή την ανά­γκη του παι­διού για την ενερ­γό παρου­σία των δύο γονιών του στη ζωή και την ανα­τρο­φή του, την αντι­με­τω­πί­ζει περισ­σό­τε­ρο με ένα τυπι­κό, διεκ­πε­ραιω­τι­κό τρόπο.

Από την πρώ­τη στιγ­μή κάνα­με ξεκά­θα­ρο ότι ως Κόμ­μα συμ­φω­νού­με με την αρχή της από κοι­νού άσκη­σης της γονι­κής μέρι­μνας και τη συνεν­νό­η­ση των δύο γονέ­ων στα ζητή­μα­τα της επι­μέ­λειας, που χρειά­ζε­ται να έχει στο επί­κε­ντρο τις κοι­νω­νι­κές ανά­γκες και το συμ­φέ­ρον του παι­διού. Ότι οι δύο γονείς πρέ­πει να έχουν κοι­νή ευθύ­νη απέ­να­ντι στα παι­διά τους και ό,τι υπάρ­χει ως υπο­χρέ­ω­σή των γονιών εντός του γάμου, πρέ­πει να ισχύ­ει το ίδιο και εκτός γάμου.

Όμως η κρι­τι­κή μας στο νομο­σχέ­διο είναι ότι αντι­με­τω­πί­ζει τυπι­κά και μόνο την εξυ­πη­ρέ­τη­ση του πραγ­μα­τι­κού συμ­φέ­ρο­ντος του παι­διού, αλλά και την ανα­γκαιό­τη­τα της κοι­νής συνεν­νό­η­σης και κοι­νής ευθύ­νης των γονιών στην άσκη­ση της γονι­κής μέριμνας.

Αρχι­κά, η κοι­νή άσκη­ση της γονι­κής μέρι­μνας μπο­ρεί να έχει πολ­λές μορ­φές, υπο­λο­γί­ζο­ντας πολ­λούς παρά­γο­ντες, όπως το ηλι­κια­κό στά­διο ανά­πτυ­ξης του παι­διού, τη βαθ­μί­δα της εκπαί­δευ­σης, την προ­ϋ­πάρ­χου­σα ψυχι­κή του κατά­στα­ση, αλλά και τις ίδιες τις συν­θή­κες ζωής και εργα­σί­ας των γονιών. Κάτι τέτοιο είναι κατα­νοη­τό ότι δεν μπο­ρεί να επι­τευ­χθεί με τον τυπι­κό ισο­με­ρι­σμό του χρό­νου του παι­διού στον οποίο στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα εστιά­ζει το νομοσχέδιο.

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα η ευθύ­νη των γονιών κατα­κερ­μα­τί­ζε­ται, ενώ με τις αντι­φά­σεις και τα κενά που παρου­σιά­ζει το νομο­σχέ­διο σε διά­φο­ρα άρθρα του, γύρω από το περιε­χό­με­νο των εννοιών της γονι­κής μέρι­μνας και της επι­μέ­λειας, στα οποία έχει γίνει εκτε­νείς ανα­φο­ρά στις προη­γού­με­νες συνε­δριά­σεις, τελι­κά δημιουρ­γού­νται επι­πλέ­ον ερμη­νευ­τι­κά προ­βλή­μα­τα και κατ’ επέ­κτα­ση εστί­ες έντα­σης μετα­ξύ των δια­ζευγ­μέ­νων γονιών.

Όμως ακό­μα περισ­σό­τε­ρο η κρι­τι­κή μας εστιά­ζει στο ότι από τις δια­τά­ξεις του νομο­σχε­δί­ου, αλλά και από το σύνο­λο της πολι­τι­κής που ασκεί η κυβέρ­νη­ση στα ζητή­μα­τα του Οικο­γε­νεια­κού Δικαί­ου, απου­σιά­ζει παντε­λώς η απα­ραί­τη­τη κοι­νω­νι­κή στή­ρι­ξη των γονέ­ων που θα υπο­βοη­θή­σει αυτή την προ­σπά­θεια. Οι δωρε­άν συμ­βου­λευ­τι­κές και άλλες κοι­νω­νι­κές δομές, όπως προ­γράμ­μα­τα θερα­πεί­ας οικο­γέ­νειας και ζεύ­γους- πριν φτά­σουν στη λύση του γάμου, συμ­βου­λευ­τι­κής γονέ­ων, οι κατάλ­λη­λες παι­δο­ψυ­χια­τρι­κές υπη­ρε­σί­ες που θα μπο­ρούν να παρα­κο­λου­θούν, να στη­ρί­ζουν και να παρεμ­βαί­νουν έγκαι­ρα στις περι­πτώ­σεις που χρειά­ζο­νται. Στε­λε­χω­μέ­νες με το κατάλ­λη­λο επι­στη­μο­νι­κό προ­σω­πι­κό (ψυχο­λό­γους, κοι­νω­νι­κούς λει­τουρ­γούς, παι­δα­γω­γούς), ώστε να είναι σε θέση να παρα­κο­λου­θούν την εξέ­λι­ξη και εφαρ­μο­γή των όποιων προ­στα­τευ­τι­κών ρυθμίσεων.

Πώς για παρά­δειγ­μα θα αντι­με­τω­πι­σθούν φαι­νό­με­να κακής άσκη­σης της γονι­κής μέρι­μνας ή και θα προ­βλε­φθούν με τις 45 όλες κι όλες και ελλι­πώς στε­λε­χω­μέ­νες δομές παι­δι­κής ψυχι­κής υγεί­ας, οι οποί­ες μάλι­στα είναι συγκε­ντρω­μέ­νες σε Αθή­να και Θεσ­σα­λο­νί­κη, όπως μας είπε στην παρέμ­βα­σή της η πρό­ε­δρος της Παι­δο­ψυ­χια­τρι­κής Εται­ρεί­ας Ελλά­δας. Όταν η εκπρό­σω­πος του Συν­δέ­σμου Κοι­νω­νι­κών Λει­τουρ­γών Ελλά­δας επε­σή­μα­νε ότι τόσο από το παρόν νομο­σχέ­διο όσο και από το Οικο­γε­νεια­κό Δίκαιο που είναι σε ισχύ απου­σιά­ζει έστω και ως πρό­βλε­ψη η στοι­χειώ­δης έστω ορι­ζό­ντια κρα­τι­κή κοι­νω­νι­κή στή­ρι­ξη των οικο­γε­νειών. Όταν αυτή η απου­σία επι­ση­μάν­θη­κε από το σύνο­λο σχε­δόν των επι­στη­μο­νι­κών και κοι­νω­νι­κών φορέων.

Δομές απα­ραί­τη­τες για τη στή­ρι­ξη κυρί­ως των γονιών που ανή­κουν σε εργα­τι­κές, λαϊ­κές οικο­γέ­νειες που αντι­με­τω­πί­ζουν οικο­νο­μι­κές δυσκο­λί­ες, που επι­δρούν καθο­ρι­στι­κά και στην ίδια τη ρύθ­μι­ση της γονι­κής σχέ­σης. Για­τί όσο κι αν προ­σπα­θεί­τε να παρου­σιά­σε­τε τη γονι­κή σχέ­ση σαν μια ουδέ­τε­ρη έννοια, αυτή τόσο πριν όσο και μετά το δια­ζύ­γιο, εξαρ­τά­ται από την κοι­νω­νι­κή ταξι­κή θέση των γονιών.

Αυτή βέβαια η απου­σία, η δρα­μα­τι­κή υπο­στε­λέ­χω­ση και υπο­χρη­μα­το­δό­τη­ση κοι­νω­νι­κών κρα­τι­κών δομών δεν έχει μόνο την υπο­γρα­φή της ΝΔ, αλλά και των προη­γού­με­νων κυβερ­νή­σε­ων του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, οι οποί­οι τήρη­σαν χαρα­κτη­ρι­στι­κή αφω­νία για όλα αυτά που τελι­κά κατα­κρε­ουρ­γούν τις κοι­νω­νι­κές ανά­γκες και τελι­κά το ουσια­στι­κό συμ­φέ­ρον του παι­διού. Για­τί τόσο η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ που παρου­σιά­ζει τις σημε­ρι­νές αλλα­γές ως θετι­κές, αλλά και τα κόμ­μα­τα που με λιγό­τε­ρη ή περισ­σό­τε­ρη θέρ­μη εμφα­νί­ζο­νται σήμε­ρα ως όψι­μοι υπο­στη­ρι­κτές του ισχύ­ο­ντος θεσμι­κού πλαι­σί­ου, απο­σιω­πούν ότι οι εργα­τι­κές λαϊ­κές οικο­γέ­νειες και σήμε­ρα στε­ρού­νται αυτές τις απα­ραί­τη­τες κοι­νω­νι­κές δομές, όταν την ίδια ώρα βρί­σκο­νται αντι­μέ­τω­πες με οικο­νο­μι­κούς και κοι­νω­νι­κούς κατα­να­γκα­σμούς που επι­δρούν καθο­ρι­στι­κά στην ίδια την ανά­πτυ­ξη της γονι­κής σχέ­σης, είτε βρί­σκο­νται σε συμ­βί­ω­ση είτε πολύ περισ­σό­τε­ρο κατά τη διά­σπα­ση αυτής.

Γι’ αυτό το ερώ­τη­μα δεν μπο­ρεί να περιο­ρί­ζε­ται στο δίλημ­μα άσκη­ση της γονι­κής μέρι­μνας από τους δύο γονείς ή όχι; Αλλά και υπό ποιες προ­ϋ­πο­θέ­σεις αυτή μπο­ρεί πράγ­μα­τι να λει­τουρ­γή­σει και όχι να μετα­τρέ­πε­ται σε κενά γράμ­μα ή ακό­μα χει­ρό­τε­ρα να αξιο­ποιεί­ται ως μοχλός πίε­σης σε βάρος των ανα­γκών και πραγ­μα­τι­κών συμ­φε­ρό­ντων του παιδιού.

Για αυτό το ΚΚΕ διεκ­δι­κεί τις κατάλ­λη­λες οικο­νο­μι­κές, κοι­νω­νι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις από το κρά­τος, ώστε να στη­ρι­χθούν τα νέα ζευ­γά­ρια, οι νέοι γονείς, αλλά και οι δια­ζευγ­μέ­νοι, στην προ­σπά­θεια να ρυθ­μί­σουν τη γονι­κή μέρι­μνα και επιμέλεια.

Εκτός των άλλων συν­δέ­ε­ται επο­μέ­νως και με τη διεκ­δί­κη­ση μιας σει­ράς μέτρων στή­ρι­ξης των δια­ζευγ­μέ­νων γονιών, όπως για παρά­δειγ­μα να έχει τη δυνα­τό­τη­τα ο γονιός που έχει περισ­σό­τε­ρα από δύο παι­διά, από δια­φο­ρε­τι­κούς γάμους, να παίρ­νει το επί­δο­μα για πολύ­τε­κνες οικο­γέ­νειες, ακό­μα και αν δεν ασκεί την επι­μέ­λεια, όπως και αντί­στοι­χες φορο­λο­γι­κές ελα­φρύν­σεις. Αντί­στοι­χα, να δίνε­ται το επί­δο­μα τέκνου στο γονέα που έχει την επι­μέ­λεια, έστω και προ­σω­ρι­νά, χωρίς τις χρο­νο­βό­ρες καθυ­στε­ρή­σεις που πολ­λές φορές παρου­σιά­ζο­νται μέχρι την έκδο­ση από­φα­σης του δικαστηρίου.

Ταυ­τό­χρο­να, παίρ­νο­ντας υπό­ψη ότι τα οικο­νο­μι­κά προ­βλή­μα­τα και ο οικο­νο­μι­κός, κοι­νω­νι­κός κατα­να­γκα­σμός επη­ρε­ά­ζουν και τη συμπε­ρι­φο­ρά των γονέ­ων μετα­ξύ τους (σε γάμο ή διά­στα­ση), απο­τε­λώ­ντας παρά­γο­ντες είτε όξυν­σης των σχέ­σε­ων μετα­ξύ των γονέ­ων, είτε οικο­νο­μι­κής εξάρ­τη­σης του ενός από τον άλλον, διεκ­δι­κού­με μια σει­ρά προ­στα­τευ­τι­κά μέτρα, όπως επί­δο­μα ανερ­γί­ας χωρίς προ­ϋ­πο­θέ­σεις, στή­ρι­ξη και προ­στα­σία της λαϊ­κής κατοι­κί­ας, ελα­φρύν­σεις από χρέη κ.ά.

Ποιος εξάλ­λου μπο­ρεί να αμφι­σβη­τή­σει ότι η συναι­νε­τι­κή στά­ση των δύο γονέ­ων απέ­να­ντι στα ζητή­μα­τα γονι­κής μέρι­μνας, ενώ είναι η καλύ­τε­ρη δυνα­τή εξέ­λι­ξη, μπο­ρεί να επη­ρε­ά­ζε­ται αρνη­τι­κά από δυσκο­λί­ες, υπο­χω­ρή­σεις της μιας ή της άλλης πλευ­ράς, που έχουν πηγή τα εργα­σια­κά και οικο­νο­μι­κά προ­βλή­μα­τα, τις από­το­μες εναλ­λα­γές στις συν­θή­κες ζωής και εργα­σί­ας; Όταν σήμε­ρα ετοι­μά­ζε­στε να σμπα­ρα­λιά­σε­τε περαι­τέ­ρω το στα­θε­ρό εργά­σι­μο χρό­νο και τολ­μά­τε να παρου­σιά­ζε­τε ως δήθεν διευ­κό­λυν­ση για τους εργα­ζό­με­νους γονείς τη δου­λειά για 10 και πλέ­ον ώρες την ημέ­ρα, την κατάρ­γη­ση της κυρια­κά­τι­κης αργί­ας κλπ. Ακό­μα κι αν κανείς παρα­βλέ­ψει ‑αν και εκεί βρί­σκε­ται η ουσία της προ­στα­σί­ας του στα­θε­ρού ημε­ρή­σιου εργά­σι­μου χρό­νου- τη φθο­ρά που υφί­στα­ται ο ίδιος ο εργα­ζό­με­νος μετά από 10–12 ώρες δου­λειάς, το τι αντο­χές θα έχει για να ασχο­λη­θεί με την ουσια­στι­κή φρο­ντί­δα και ανα­τρο­φή του παι­διού, ρωτά­με πώς θα κατα­νεί­μουν το χρό­νο μια μητέ­ρα εμπο­ρο­ϋ­πάλ­λη­λος, που δου­λεύ­ει πλέ­ον και τις Κυρια­κές, με έναν πατέ­ρα δια­νο­μέα, με τα ακα­νό­νι­στα ωρά­ρια και ιδί­ως τα Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κα, σε σχέ­ση με τον καθη­με­ρι­νό χρό­νο και το πρό­γραμ­μα του παιδιού;

Γι’ αυτό και επα­να­λαμ­βά­νου­με ότι οι ισό­τι­μες σχέ­σεις μετα­ξύ των γονέ­ων- ακό­μα και μετά το δια­ζύ­γιο- μπο­ρούν τελι­κά να ανα­πτυ­χθούν όταν δια­σφα­λί­ζο­νται καθο­λι­κά τα σύγ­χρο­να δικαιώ­μα­τα ανδρών και γυναι­κών στη στα­θε­ρή εργα­σία, με στα­θε­ρό ωρά­ριο εργα­σί­ας και αξιο­πρε­πές εργα­σια­κό εισό­δη­μα, με μέτρα προ­στα­σί­ας της μητρό­τη­τας και ολό­πλευ­ρη κρα­τι­κή στή­ρι­ξη και φρο­ντί­δα της οικο­γέ­νειας, προ­στα­σία των παι­διών (μέσω ενός απο­κλει­στι­κά δημό­σιου και δωρε­άν συστή­μα­τος Υγεί­ας, Παι­δεί­ας, που περι­λαμ­βά­νει και τον Αθλη­τι­σμό, τον Πολι­τι­σμό κ.ά., Πρόνοιας)».

Ακο­λου­θή­στε το Ατέ­χνως στο Google News, στο Facebook και στο Twitter

Με τα μάτια των παι­διών (Βέρα Κλών­τζα-Για­κλο­βά – Φρά­νιο Κραλ)