Η κοινή δράση και ο συντονισμός των Κομμουνιστικών Κομμάτων σε συνθήκες πανδημίας

Η πρό­σφα­τη επι­τυ­χη­μέ­νη τηλε­διά­σκε­ψη των Κομ­μου­νι­στι­κών και Εργα­τι­κών Κομ­μά­των που συνερ­γά­ζο­νται στο πλαί­σιο της Ευρω­παϊ­κής Κομ­μου­νι­στι­κής Πρω­το­βου­λί­ας, στην οποία συμ­με­τεί­χαν 24 κόμ­μα­τα από πολ­λές χώρες της Ευρώ­πης, απο­τέ­λε­σε μια νέα μορ­φή ανταλ­λα­γής από­ψε­ων και συντο­νι­σμού της δρά­σης τους.

Εδει­ξε ότι τα ΚΚ μπο­ρούν με επι­τυ­χία να αξιο­ποι­ή­σουν διά­φο­ρες μορ­φές, όταν, σε συν­θή­κες παν­δη­μί­ας, εμπο­δί­ζο­νται η άμε­ση επα­φή των εκπρο­σώ­πων τους, οι προ­σκλή­σεις σε συνέ­δρια και συν­δια­σκέ­ψεις. Η ταξι­κή πάλη δεν στα­μα­τά, κάτι που καθι­στά επι­βε­βλη­μέ­νη την ανταλ­λα­γή από­ψε­ων ανά­με­σα στα ΚΚ, τη διευ­κρί­νι­ση των θέσε­ών τους, το συντο­νι­σμό της δρά­σης τους και την επι­δί­ω­ξη χάρα­ξης επα­να­στα­τι­κής στρα­τη­γι­κής. Σε κανέ­να από αυτά δεν μπο­ρού­με να κάνου­με «σκό­ντο» στις συν­θή­κες της παν­δη­μί­ας, που επι­τά­χυ­νε μια νέα παγκό­σμια οικο­νο­μι­κή κρί­ση του καπι­τα­λι­σμού. Βεβαί­ως, τα ΚΚ είναι υπο­χρε­ω­μέ­να να προ­σαρ­μό­σουν τις μορ­φές της σχε­τι­κής δου­λειάς τους, μιας και δεν είναι εφι­κτές διε­θνείς, περι­φε­ρεια­κές, διμε­ρείς συνα­ντή­σεις, με φυσι­κή παρουσία.

Μια δοκι­μα­σμέ­νη μορ­φή συνερ­γα­σί­ας και συντο­νι­σμού των ΚΚ είναι οι Κοι­νές Ανα­κοι­νώ­σεις. Μέσα από τη δια­μόρ­φω­ση των κει­μέ­νων των Κοι­νών Ανα­κοι­νώ­σε­ων διευ­κρι­νί­ζο­νται οι εκτι­μή­σεις στις οποί­ες το κάθε ΚΚ έχει κατα­λή­ξει για το ένα ή το άλλο ζήτη­μα, καθώς και καθο­ρί­ζο­νται οι στό­χοι πάλης των κομ­μά­των για την ανά­πτυ­ξη της κοι­νής δράσης.

Αυτή η δια­δι­κα­σία δια­τη­ρεί τη σημα­σία της, παρά το υπαρ­κτό γεγο­νός ότι πολ­λά Κομ­μου­νι­στι­κά και Εργα­τι­κά Κόμ­μα­τα είναι σήμε­ρα αδύ­να­μα ή δρουν σε συν­θή­κες ημι­πα­ρα­νο­μί­ας ή σκλη­ρών διώ­ξε­ων ή δεν έχουν στη διά­θε­σή τους όλα τα μέσα που έχουν σήμε­ρα το ΚΚΕ και κάποια ακό­μα κόμ­μα­τα, για να παλέ­ψουν τους κοι­νούς στό­χους που διατυπώνονται.

Για να βγει το Διε­θνές Κομ­μου­νι­στι­κό Κίνη­μα από την ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή και οργα­νω­τι­κή κρί­ση στην οποία βρί­σκε­ται τις τελευ­ταί­ες δεκα­ε­τί­ες, είναι απα­ραί­τη­τα τόσο η ολό­πλευ­ρη ενί­σχυ­σή του σε κάθε χώρα και περιο­χή, όσο και ο συντο­νι­σμός της κοι­νής πάλης και η χάρα­ξη επα­να­στα­τι­κής στρα­τη­γι­κής σε διε­θνές επί­πε­δο. Η δια­δι­κα­σία της ανταλ­λα­γής από­ψε­ων και της σχε­τι­κής δια­πά­λης για σοβα­ρά θέμα­τα, στο πλαί­σιο της προ­ε­τοι­μα­σί­ας και της έκδο­σης Κοι­νών Ανα­κοι­νώ­σε­ων, μπο­ρεί να συμ­βά­λει στην παρα­πά­νω κατεύθυνση.

Το τελευ­ταίο διά­στη­μα της παν­δη­μί­ας, το Κόμ­μα υπέ­γρα­ψε 5 Κοι­νές Ανα­κοι­νώ­σεις Κομ­μου­νι­στι­κών και Εργα­τι­κών Κομ­μά­των, κάποιες από τις οποί­ες εγκρί­θη­καν μετά από πρω­το­βου­λία του ΚΚΕ και άλλες με πρω­το­βου­λία άλλων κομ­μά­των και στη­ρί­χθη­καν από το Κόμ­μα μας, που επι­δί­ω­ξε, όπου θεώ­ρη­σε ανα­γκαίο, να συμ­βά­λει στην καλυ­τέ­ρευ­ση του περιε­χο­μέ­νου τους. Ολες τους δημο­σιεύ­τη­καν στον «Ριζο­σπά­στη». Αυτές ήταν:

1. Για «Αμε­σα μέτρα προ­στα­σί­ας της υγεί­ας και των δικαιω­μά­των των λαών», που ανα­φέ­ρο­νταν στην παγκό­σμια κατά­στα­ση που έχει δημιουρ­γη­θεί με την παν­δη­μία και την επερ­χό­με­νη καπι­τα­λι­στι­κή κρί­ση. Η πρω­το­βου­λία λήφθη­κε από το ΚΚΕ και υπο­γρά­φτη­κε από 87 Κομ­μου­νι­στι­κά και Εργα­τι­κά Κόμματα.

2. «Για την αλλη­λεγ­γύη με την Κού­βα», όπου τα ΚΚ κατα­δι­κά­ζουν τον αμε­ρι­κα­νι­κό εγκλη­μα­τι­κό απο­κλει­σμό της Κού­βας. Η πρω­το­βου­λία λήφθη­κε από το ΑΚΕΛ και υπο­γρά­φτη­κε από 73 Κομ­μου­νι­στι­κά και Εργα­τι­κά Κόμματα.

3. «Για τα 150 χρό­νια από τη γέν­νη­ση του Β. Ι. Λένιν», όπου με αφορ­μή αυτήν την επέ­τειο δια­τυ­πώ­νο­νται σημα­ντι­κές θέσεις για την ηγε­τι­κή μορ­φή του Λένιν, που συν­δέ­ο­νται με σοβα­ρά ιδε­ο­λο­γι­κά και πολι­τι­κά ζητή­μα­τα του Κομ­μου­νι­στι­κού Κινή­μα­τος. Η πρω­το­βου­λία λήφθη­κε από το ΚΚΕ και υπο­γρά­φτη­κε από 93 Κομ­μου­νι­στι­κά και Εργα­τι­κά Κόμματα.

4. «Για την Παγκό­σμια Μέρα της Εργα­τι­κής Τάξης», που εκδό­θη­κε τη φετι­νή Πρω­το­μα­γιά. Η πρω­το­βου­λία λήφθη­κε από το ΚΚ Κουρ­δι­στάν και υπο­γρά­φτη­κε από 41 Κομ­μου­νι­στι­κά και Εργα­τι­κά Κόμματα.

5. «Στο όνο­μα της ελευ­θε­ρί­ας, της ειρή­νης και της αλή­θειας — Ενά­ντια στο φασι­σμό και τον πόλε­μο», που εκδό­θη­κε για την 75η επέ­τειο της Αντι­φα­σι­στι­κής Νίκης. Η πρω­το­βου­λία λήφθη­κε από το Πορ­το­γα­λι­κό ΚΚ και υπο­γρά­φτη­κε από 86 Κομ­μου­νι­στι­κά και Εργα­τι­κά Κόμματα.

Θα μπο­ρού­σα­με να πού­με πως η ρήση του Λένιν ότι «προ­τού ενω­θού­με και για να ενω­θού­με είναι ανά­γκη πρώ­τα να χαρά­ξου­με μετα­ξύ μας μια στα­θε­ρή και δια­χω­ρι­στι­κή γραμ­μή»¹ ται­ριά­ζει σήμε­ρα και στα ζητή­μα­τα των κοι­νών τοπο­θε­τή­σε­ων των κομ­μά­των. Η περί­ο­δος της παν­δη­μί­ας απο­δεί­χθη­κε πολύ «πυκνή» στη λήψη πρω­το­βου­λιών για την έκδο­ση Κοι­νών Ανα­κοι­νώ­σε­ων. Πέρα από τις παρα­πά­νω 5 Κοι­νές Ανα­κοι­νώ­σεις, κι άλλα κόμ­μα­τα πήραν σχε­τι­κές πρω­το­βου­λί­ες. Αυτό δεν σημαί­νει πως όλες μπό­ρε­σαν να γίνουν απο­δε­κτές και να στη­ρι­χθούν από το Κόμ­μα μας, στο όνο­μα μιας επι­δερ­μι­κής «ενό­τη­τας» του Διε­θνούς Κομ­μου­νι­στι­κού Κινή­μα­τος. Μια τέτοια «ενό­τη­τα» όχι μόνο δεν είναι ανα­γκαία, αλλά είναι και επι­ζή­μια για το Κομ­μου­νι­στι­κό Κίνη­μα, αφού δεν ξεκα­θα­ρί­ζει σημα­ντι­κά ζητήματα.

Η συζή­τη­ση δια­φο­ρε­τι­κών από­ψε­ων, η συμ­φω­νία και η δια­φω­νία, η συντρο­φι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση πάνω σε σοβα­ρά ιδε­ο­λο­γι­κά — πολι­τι­κά θέμα­τα στρα­τη­γι­κής σημα­σί­ας είναι ανα­γκαία και θα συνε­χι­στεί και την επό­με­νη περί­ο­δο. Μέσα από αυτήν τη δια­δι­κα­σία και την αξιο­ποί­η­ση της πεί­ρας που δίνει η ταξι­κή πάλη, θα δίνο­νται κίνη­τρα για την ουσια­στι­κό­τε­ρη κατά­κτη­ση των αρχών της κοσμο­θε­ω­ρί­ας μας και τη μαρ­ξι­στι­κή-λενι­νι­στι­κή μεθο­δο­λο­γία, θα εμπλου­τί­ζο­νται οι επε­ξερ­γα­σί­ες των ΚΚ, και αυτό απαι­τεί μεγά­λη επιμονή.

Ορι­σμέ­να κόμ­μα­τα, που έλα­βαν πρω­το­βου­λί­ες για Κοι­νές Ανα­κοι­νώ­σεις, εξαρ­χής αρνή­θη­καν τη συμ­βο­λή των άλλων κομ­μά­των στη δια­μόρ­φω­ση των κει­μέ­νων που παρου­σί­α­σαν. Αντί­θε­τα, το ΚΚΕ, όπως και άλλα κόμ­μα­τα που ανέ­λα­βαν τις παρα­πά­νω πρω­το­βου­λί­ες τις οποί­ες στή­ρι­ξε το Κόμ­μα μας, έθε­σαν σε δια­βού­λευ­ση τα αρχι­κά κεί­με­να που κατέ­θε­σαν. Με μεγά­λη προ­σο­χή στά­θη­καν απέ­να­ντι στις πολ­λές προ­τά­σεις άλλων κομ­μά­των. Εκα­ναν απο­δε­κτές ουσια­στι­κές παρα­τη­ρή­σεις, που καλυ­τέ­ρευαν το αρχι­κό περιε­χό­με­νο. Κάποια κόμ­μα­τα δεν επέ­τρε­ψαν για τα δικά τους κεί­με­να μια τέτοια δια­δι­κα­σία, την ώρα που σε αυτά παρέ­μει­ναν πολύ προ­βλη­μα­τι­κές θέσεις, όπως για παρά­δειγ­μα αυτές που αθω­ώ­νουν τη σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή δια­χεί­ρι­ση του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος, απο­δί­δο­ντας όλα τα προ­βλή­μα­τα στη νεο­φι­λε­λεύ­θε­ρη διαχείριση.

Ούτε βέβαια θα μπο­ρού­σε το ΚΚΕ να συμ­φω­νή­σει σε ανέ­ξο­δα και βλα­βε­ρά καλέ­σμα­τα κομ­μά­των που καλούν τις ΗΠΑ «να συμ­μορ­φω­θούν με το Διε­θνές Δίκαιο», όπως έκα­νε το ΚΚ Ισπα­νί­ας, λες και δεν έχου­με να κάνου­με με την ισχυ­ρό­τε­ρη ιμπε­ρια­λι­στι­κή δύνα­μη του πλα­νή­τη μας αλλά με μια «κορα­σί­δα», που «παρα­σύρ­θη­κε» και περι­μέ­νει από τα ΚΚ να τη βάλουν στον «σωστό δρό­μο» της «τήρη­σης του Διε­θνούς Δικαί­ου». Αυτού του «Δικαί­ου» που σήμε­ρα νομι­μο­ποιεί ιμπε­ρια­λι­στι­κές επεμ­βά­σεις και χρε­ώ­νει τον ιμπε­ρια­λι­στι­κό οργα­νι­σμό του ΝΑΤΟ να το επι­βά­λει σε διά­φο­ρες περι­πτώ­σεις. Βεβαί­ως, από ένα κόμ­μα που έχει εντρυ­φή­σει στο οπορ­του­νι­στι­κό ρεύ­μα του ευρω­κομ­μου­νι­σμού για δεκα­ε­τί­ες και έχει παραι­τη­θεί από επα­να­στα­τι­κές αρχές, που βλέ­πει ατα­ξι­κά το κρά­τος και το Δίκαιο και έχει σήμε­ρα διο­λι­σθή­σει στη δια­χεί­ρι­ση του καπι­τα­λι­σμού στη χώρα του, θα ήταν δύσκο­λο να περι­μέ­νου­με κάτι άλλο.

Δεν έλει­ψαν και προ­σπά­θειες να υπάρ­ξουν κεί­με­να Κοι­νών Ανα­κοι­νώ­σε­ων που να υπο­γρά­φο­νται όχι μόνο από Κομ­μου­νι­στι­κά και Εργα­τι­κά Κόμ­μα­τα αλλά κι από άλλες απο­κα­λού­με­νες «αρι­στε­ρές» δυνά­μεις, που εμφα­νί­ζο­νται π.χ. αλλη­λέγ­γυ­ες με το λαό της Βενε­ζου­έ­λας και ενά­ντια στους σχε­δια­σμούς των ΗΠΑ, αλλά την ίδια ώρα στη­ρί­ζουν ανά­λο­γους σχε­δια­σμούς, ιδί­ως της ιμπε­ρια­λι­στι­κής ΕΕ.

Υπήρ­ξαν ακό­μα και προ­σπά­θειες τα ΚΚ να συνυ­πο­γρά­ψουν κεί­με­να όχι μόνο με αστι­κές «αρι­στε­ρές» δυνά­μεις, αλλά ακό­μα και με δεξιές πολι­τι­κές δυνά­μεις, στο όνο­μα της «σωτη­ρί­ας της ανθρω­πό­τη­τας» ή της τήρη­σης του «Διε­θνούς Δικαί­ου». Μια τέτοια προ­σπά­θεια για το ζήτη­μα της παν­δη­μί­ας εκδη­λώ­θη­κε από το ΚΚ Κίνας. Σύμ­φω­να με τα λόγια του Αντρέι Κλί­μοφ, γερου­σια­στή και μέλους του προ­ε­δρεί­ου του κεντρο­δε­ξιού κόμ­μα­τος «Ενιαία Ρωσία», επρό­κει­το για κοι­νή πρω­το­βου­λία των δύο κυβερ­νη­τι­κών κομ­μά­των της Κίνας και της Ρωσί­ας, την οποία λέγε­ται ότι υπέ­γρα­ψαν πάνω από 200 κόμ­μα­τα από όλο τον κόσμο. Αν και η πλή­ρης λίστα δεν δόθη­κε ποτέ επί­ση­μα στη δημο­σιό­τη­τα, σχε­τι­κά δημο­σιεύ­μα­τα ανα­φέ­ρουν πως μετα­ξύ αυτών των κομ­μά­των βρί­σκο­νται πολ­λά αστι­κά κόμ­μα­τα από την Ασία, την Αφρι­κή, την Αμε­ρι­κή, φορείς της πολι­τι­κής που υπη­ρε­τεί τα συμ­φέ­ρο­ντα του κεφα­λαί­ου και έχουν ευθύ­νες για την πολι­τι­κή εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης της Υγεί­ας, της υπο­χρη­μα­το­δό­τη­σης των δημό­σιων συστη­μά­των κ.ο.κ. Αλλω­στε στη συγκε­κρι­μέ­νη κοι­νή τοπο­θέ­τη­ση δεν γίνε­ται καμία ανα­φο­ρά στην καπι­τα­λι­στι­κή βαρ­βα­ρό­τη­τα, δηλα­δή στην αιτία της κατά­στα­σης που προ­κα­λεί βαριές συνέ­πειες κατά των λαών, ούτε βέβαια σε ανα­γκαί­ους στό­χους πάλης για την ανά­πτυ­ξη κοι­νής δρά­σης. Πώς θα μπο­ρού­σε άλλω­στε; Στην Κίνα έχουν επι­κρα­τή­σει οι καπι­τα­λι­στι­κές σχέ­σεις παρα­γω­γής από χρό­νια, και η σημε­ρι­νή Ρωσία είναι προ­ϊ­όν της αντε­πα­νά­στα­σης και της καπι­τα­λι­στι­κής παλινόρθωσης.

Μετα­ξύ των κομ­μά­των που υπέ­γρα­ψαν ένα τέτοιο κεί­με­νο φαί­νε­ται ότι βρί­σκο­νταν και κομ­μου­νι­στι­κά κόμ­μα­τα, τα οποία βεβαί­ως ανα­λαμ­βά­νουν την ευθύ­νη των επι­λο­γών τους. Αλλά έχει μεγά­λη σημα­σία ότι πολ­λά ΚΚ έχουν τοπο­θε­τη­θεί για τη σημε­ρι­νή Κίνα και τη Ρωσία, που πλέ­ον παί­ζουν σημα­ντι­κό ρόλο στην παγκό­σμια ιμπε­ρια­λι­στι­κή πυρα­μί­δα, την ώρα που δυνα­μώ­νουν οι ενδοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κές αντι­θέ­σεις με τις ΗΠΑ.

Τα παρα­πά­νω δεί­χνουν πως δεν είχαν όλες οι προ­σπά­θειες για έκδο­ση Κοι­νών Ανα­κοι­νώ­σε­ων τις ανα­γκαί­ες προ­ϋ­πο­θέ­σεις για να θεω­ρη­θούν συμ­βο­λή στην ενί­σχυ­ση του Διε­θνούς Κομ­μου­νι­στι­κού Κινή­μα­τος. Οπως συνη­θί­ζε­ται να λέμε σε ανά­λο­γες περι­πτώ­σεις, «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός».

Οι κομ­μου­νι­στές δια­φό­ρων χωρών και περιο­χών μπο­ρεί να δίνουν τη μάχη σε κάθε ξεχω­ρι­στή χώρα, μπο­ρεί να παρα­μέ­νουν δια­φο­ρε­τι­κές προ­σεγ­γί­σεις για ζητή­μα­τα στρα­τη­γι­κής σημα­σί­ας, αλλά έχουν τη δική τους σημα­σία η συλ­λο­γι­κή προ­σπά­θεια και το γεγο­νός ότι σε Κοι­νές Ανα­κοι­νώ­σεις τίθε­ται ο ίδιος σκο­πός: Η ανα­τρο­πή της καπι­τα­λι­στι­κής βαρ­βα­ρό­τη­τας, η οικο­δό­μη­ση της νέας σοσια­λι­στι­κής — κομ­μου­νι­στι­κής κοι­νω­νί­ας. Θα πρέ­πει λοι­πόν να δοκι­μά­σουν κάθε δυνα­τή μορ­φή συνερ­γα­σί­ας και συντο­νι­σμού, και στις συν­θή­κες της παν­δη­μί­ας, πολύ περισ­σό­τε­ρο τη δοκι­μα­σμέ­νη μορ­φή των Κοι­νών Ανα­κοι­νώ­σε­ων, που απο­τυ­πώ­νουν κοι­νές δια­πι­στώ­σεις και στό­χους πάλης, που συμ­βάλ­λουν στη συντο­νι­σμέ­νη δρά­ση σε διε­θνές επί­πε­δο προς όφε­λος της εργα­τι­κής τάξης, των λαών.

Παρα­πο­μπή:

1. Β. Ι. Λένιν: Απα­ντα, «Τι να κάνου­με; Τα φλέ­γο­ντα ζητή­μα­τα του κινή­μα­τός μας», «Συγ­χρο­νη Επο­χή», τόμος 6, σελ. 22.