Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Η «Μάχη της Σοδειάς» (NTOKOYMENTO)

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Έγι­νε γνω­στή ως η «Μάχη της Σοδειάς». Κάνου­με λόγο για τον αγώ­να του ΕΑΜ για να εξα­σφα­λί­σει το ψωμί του λαού και ταυ­τό­χρο­να να στε­ρή­σει πολύ­τι­μα εφό­δια από τη Γερ­μα­νι­κή πολε­μι­κή μηχα­νή. Το καλο­καί­ρι του 1944 με σύν­θη­μα «Ούτε σπυ­ρί στά­ρι στους κατα­κτη­τές» οι αντάρ­τες του ΕΛΑΣ μαζί με το βασα­νι­σμέ­νο λαό ρίχνο­νται στη μάχη κατά των Γερ­μα­νών κατα­κτη­τών που ήθε­λαν να ληστέ­ψουν τον ιδρώ­τα και το αίμα των Ελλή­νων αγρο­τών. Άρχι­σε έτσι η «Μάχη της Σοδειάς »

Τι προη­γή­θη­κε

Από τον Ιού­νιο του 1944, μια αδιά­κο­πη μάχη νέας μορ­φής ξετυ­λί­γε­ται σ’ όλη την έκτα­ση της «γόνι­μης» Ελλά­δας, δηλα­δή στις περιο­χές που παρά­γουν σιτά­ρι και καλα­μπό­κι. Οι Γερ­μα­νοί και η Κυβέρ­νη­ση των συνερ­γα­τών βάζουν σ’ ενέρ­γεια τα πάντα για ν’ αρπά­ξουν την και­νού­ρια σοδειά. Σκο­πός τους είναι, μαζί, να εφο­διά­σουν τα στρα­τεύ­μα­τα Κατο­χής, που η επι­με­λη­τεία τους όλο και περισ­σότερο απο­γυ­μνώ­νε­ται, και να στε­ρή­σουν τους αντάρ­τες από μέσα δια­τρο­φής που θα τους βοη­θού­σαν να κρα­τή­σουν έναν και­νούρ­γιο «χει­μώ­να» στα απόρ­θη­τα λημέ­ρια τους. Οι Γερ­μα­νοί και οι ντό­πιοι συνερ­γά­τες τους δεν είχαν κανέ­ναν ενδοια­σμό να κατα­στρέ­ψουν την εγχώ­ρια παρα­γω­γή, εφό­σον δεν μπο­ρού­σαν να την ελέγ­ξουν, μιας και δεν τους ήταν απα­ραί­τη­τη για τη συντή­ρη­ση της κατε­χό­με­νης ζώνης. Αντί­θε­τα, τόσο για τον ΕΛΑΣ όσο και τους πλη­θυ­σμούς που είχαν υπο­στεί τις συνέ­πειες των εκκα­θα­ρι­στι­κών επι­χει­ρή­σε­ων, η παρα­γω­γή αυτή ήταν κυριο­λε­κτι­κά ζήτη­μα επιβίωσης.

Σε «Ειδι­κή Δια­τα­γή Επι­χει­ρή­σε­ων» το Γενι­κό Στρα­τη­γείο του ΕΛΑΣ (10/6/1944) με αφορ­μή τις προ­θέ­σεις του κατα­κτη­τή επι­ση­μαί­νει: «Πρό­θε­σις του Γενι­κού Στρα­τη­γεί­ου είναι να εμπο­δί­σει την επι­τυ­χία της ανω­τέ­ρω επι­διώ­ξε­ως των κατα­κτη­τών δι’ όλων των εις διά­θε­σίν των μέσων και εν ανά­γκη διά μεγά­λων θυσιών εις αίμα, αφ’ ενός δια της εξα­σφα­λί­σε­ως της παρα­γω­γής των αγρο­τών των πεδι­νών περιο­χών της χώρας και αφ’ ετέ­ρου διά της μετα­φο­ράς και ενα­πο­θη­κεύ­σε­ως εις τα κατα­φύ­για (ασφα­λή, πολ­λα­πλά, κλι­μα­κω­μέ­να εις μέγα βάθος και πλά­τος της ορει­νής ελευ­θέ­ρας περιο­χής) του μέρους της παρα­γω­γής ταύ­της, του κατ’ ελά­χι­στον ανα­γκαιού­ντος δια την μέχρι της επο­μέ­νης εσο­δεί­ας δια­τρο­φήν των ορει­νών πλη­θυ­σμών και των τμη­μά­των του ΕΛΑΣ. Προς τον σκο­πόν αυτόν δια­τάσ­σει ρητώς και κατη­γο­ρη­μα­τι­κώς την προ­ώ­θη­σιν προς τας πεδι­νάς και τας πλου­σί­ας εις γεωρ­γι­κήν παρα­γω­γήν περιο­χάς, μέρους της όλης δυνά­με­ως του ΕΛΑΣ, εξι­κνου­μέ­νου μέχρι του τρί­του ή τετάρ­του ταύ­της. Και επι­πλέ­ον κατά τας εκά­στο­τε παρου­σια­σθη­σο­μέ­νας ειδι­κάς τακτι­κάς περι­πτώ­σεις κατά περιο­χάς και έτε­ρον μέρος της όλης δυνά­με­ως των τμη­μά­των του . Στέ­φα­νος Σαρά­φης, υποστράτηγος».

Με βάση τη δια­τα­γή αυτή ο ΕΛΑΣ ανέ­λα­βε επι­θετ­κές ενέρ­γειες κατά των χιτλε­ρι­κών και των συνερ­γα­τών τους που επι­χεί­ρη­σαν να κινη­θούν στους κάμπους και ν’ αρπά­ξουν τη σοδειά από τα χέρια του λαού. Δόθη­καν πλή­θος μάχες με επί­κε­ντρο το Θεσ­σα­λι­κό κάμπο αλλά και αλλού.

Η «Μάχη της Σοδειάς» ήταν μία ιδιό­τυ­πη μάχη που μπο­ρού­σε να δώσει μόνο ένας πραγ­μα­τι­κά λαϊ­κός στρα­τός, ένας στρα­τός δεμέ­νος με το λαό, το οπλι­σμέ­νο στην κυριο­λε­ξία χέρι του. 

Χάρη στην αυτο­θυ­σία αυτή λαού και ΕΛΑΣ η σοδειά σώθη­κε. Οι αγρό­τες νοιώ­θο­ντας βαθιά ευγνω­μο­σύ­νη για την ανε­κτί­μη­τη αυτή βοή­θεια που τους πρό­σφε­ρε ο ΕΛΑΣ έδω­σαν πρό­θυ­μα όχι μονά­χα της εισφο­ρά που τους είχε ορί­σει η ΠΕΕΑ, αλλά και μεγα­λύ­τε­ρες ακό­μη ποσότητες.

Το Ντο­κου­μέ­ντο

Παρου­σιά­ζου­με σήμε­ρα ένα μονα­δι­κό ντο­κου­μέ­ντο που βρί­σκε­ται στα ΓΑΚ Ν. Ημα­θί­ας. Είναι αφιέ­ρω­μα της εφη­με­ρί­δας «Σπί­θα» (Χρο­νιά Α’, Αριθ. Φυλ. 5) που ήταν «Όργα­νο της Περι­φε­ρεια­κής Επι­τρο­πής Βέροιας Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος Ελλά­δας» (Βέροια 8 Αυγού­στου 1944). 

sodeiaΝα σημειώ­σου­με εδώ ότι στην περιο­χή της Βέροιας, τμή­μα­τα του ΕΛΑΣ Βερ­μί­ου-Πιε­ρί­ων έδω­σαν σκλη­ρές μάχες κατά των γερ­μα­νών και των συνερ­γα­τών τους με απο­κο­ρύ­φω­μα τις 6 μάχες από 20 Ιού­νη μέχρι τέλη Ιού­λη 1944. Η κυριό­τε­ρη στα μέσα Ιού­λη όταν 1.300 γερ­μα­νοί με τους συνερ­γά­τες τους επι­τέ­θη­καν για ν’ αρπά­ξουν τη σοδειά από τα χωριά Παλα­τί­τσια, Βερ­γί­να και Μετό­χι. Στη μάχη αυτή είχαν απώ­λειες 80 νεκρούς, 60 αιχ­μά­λω­τους και πολ­λά όπλα και πυρο­μα­χι­κά πάρ­θη­καν σαν λάφυ­ρα από τις δυνά­μεις του ΕΛΑΣ.

Στην εφη­με­ρί­δα «Σπί­θα» σε πρω­το­σέ­λι­δο άρθρο της με τίτλο «ΟΥΤΕ ΣΠΕΙΡΙ ΣΙΤΑΡΙ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΙΛΗΣΤΕΣ» αναφέρει:

«Ενώ ο Παπαν­δρέ­ου, φασι­στό­μου­τρο και δια­χει­ρι­στής της Ανώ­νυ­μης Εται­ρεί­ας Γλυξ­μπουργκ, φλυα­ρεί ενά­ντια στο μαχό­με­νο Έθνος, σαμπο­τά­ρει τον Εθνι­κό Αγώ­να και δεν του καί­γε­ται καρ­φί για τα ανή­κου­στα εγκλή­μα­τα των Ούν­νων και των γενι­τσά­ρων, στη σκλα­βω­μέ­νη Πατρί­δα, ο Ελλη­νι­κός Λαός, συσπει­ρω­μέ­νος γύρω από την πραγ­μα­τι­κή του Κυβέρ­νη­ση, την ΠΕΕΑ, ηρω­ϊ­κός και ακα­τά­βλη­τος δίνει τη μεγά­λη μάχη για τη σοδειά του, χέρι με χέρι με τον Εθνι­κό μας Στρα­τό ΕΛΑΣ. Πρω­το­πό­ροι σαν πάντα στην Εθνι­κή αυτή μάχη οι κομ­μου­νι­στές παλαί­βουν στην πρώ­τη γραμ­μή για το ψωμί του λαού. 

Ο Λαός σπά­ζει με την πάλη του την τρο­μο­κρα­τία, τσα­κί­ζει με τα’ όπλο του αντάρ­τη τον κατα­χτη­τή, δια­λύ­ει τις συμ­μο­ρί­ες των καν­νί­βα­λων εθνο­προ­δο­τών και κερ­δί­ζει τη μάχη αυτή. Στην περι­φέ­ρειά μας με την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τά του και τους αγώ­νες του πέτυ­χε να μην πάρει σπει­ρί σιτά­ρι ο μελ­λο­θά­να­τος ληστής και να διλαυ­θούν τα συγκρο­τή­μα­τα που κατά­γρα­ψαν την παρα­γω­γή στο πλευ­ρό του, κατα­φέ­ρο­ντας γερά χτυ­πή­μα­τα στον κατα­χτη­τή και εμπο­δί­ζο­ντάς τον να βάλει χέρι στην παραγωγή.

Οι βάρ­βα­ροι όμως δεν παρα­τή­θη­καν από τα ληστρι­κά τους σχέ­δια. Πάνε α εφαρ­μό­σουν άλλες μέθο­δες. Καλούν τώρα τους Προ­έ­δρους των χωριών και ζητούν να κατα­γρά­ψουν τα στρέμ­μα­τα, να συντα­χτούν φορο­λο­γι­κοί κατά­λο­γοι για να μας αρπά­ξουν έτσι το σιτά­ρι μας από χωριό σε χωριό κι’ από αμπά­ρι σε αμπάρι.Ετοιμάζουν και την έμμε­ση αρπα­γή, αγο­ρά­ζο­ντας το σιτά­ρι με άχρη­στα παληό­χαρ­τα του Ράλ­λη για να το φορ­τώ­σουν για τη Χιτλε­ρία. Πρέ­πει να ματαιώ­σου­με και τα και­νούρ­για αυτά κόλ­πα. Κανέ­νας πρό­ε­δρος και δημό­σιος υπάλ­λη­λος να μην γίνει συνει­δη­τά ή κι’ ασυ­νεί­δη­τα συνερ­γά­της των αρχι­λη­στών, εχθρός του Λαού. Ούτε στρέμ­μα να μη δηλω­θεί από τους αγρό­τες. Κανέ­να στοι­χείο για την παρα­γω­γή μας στα χέρια των δολο­φό­νων. Καμ­μιά συναλ­λα­γή με τους μαυ­ρα­γο­ρί­τες πρά­χτο­ρες του κατα­κτη­τή. Τις ανά­γκες μας σε λάδι , σαπού­νι, ρου­χι­σμό κι’ άλλα είδη να τις καλύ­ψου­με ομα­δι­κά με ανταλ­λα­γές μέσω των συνε­ται­ρι­σμών μας. Να ενι­σχύ­σου­με ολό­πλευ­ρα τον ΕΛΑΣ, μόνι­μο και εφε­δρι­κό και να τον δυνα­μώ­σου­με για να δώσει μαζί με τον Λαό τα τελειω­τι­κά χτυ­πή­μα­τα στον κατα­χτη­τή και στον ντό­πιο φασι­σμό. Το σιτά­ρι της γης μας, ο καρ­πός του ιδρώ­τα μας, είναι δικό μας και θα μεί­νει στα χέρια μας.» 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο