Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Η μάχη της Φλώρινας — Διαπράχθηκε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του Εθνικού Στρατού

Στις 11 Φλε­βά­ρη ξεκι­νά μεγά­λη επι­χεί­ρη­ση του Δημο­κρα­τι­κού Στρα­τού Ελλά­δας για την κατά­λη­ψη της Φλώ­ρι­νας (11–13/2/1949), που έχει κατα­γρα­φεί σαν η δυσκο­λό­τε­ρη και μεγα­λύ­τε­ρη μάχη που έδω­σε ο ΔΣΕ σε κατοι­κη­μέ­νες περιοχές.

Απέ­να­ντί του είχε μια πολύ καλά οχυ­ρω­μέ­νη πόλη, που την υπε­ρά­σπι­ζαν μεγά­λες δυνά­μεις του κυβερ­νη­τι­κού στρα­τού. Ο ΔΣΕ στη μάχη της Φλώ­ρι­νας είχε πολύ μεγά­λες απώ­λειες, πάνω από 800 νεκρούς και 930 τραυματίες.

Στις 12 Φλε­βά­ρη 1949 δια­πρά­χτη­κε ένα μεγά­λο έγκλη­μα από αξιω­μα­τι­κούς του εθνι­κού στρα­τού στη Φλώ­ρι­να. Εκτε­λού­νταν, επι­τό­που, τραυ­μα­τί­ες του ΔΣΕ παρα­βιά­ζο­ντας απο­τρό­παια κάθε στρα­τιω­τι­κή δεο­ντο­λο­γία και τις σχε­τι­κές διε­θνείς συμ­βά­σεις. Υπο­λο­γί­ζε­ται ότι εκτε­λέ­στη­καν περί τους 350 τραυ­μα­τί­ες του ΔΣΕ. Εκεί έσκα­ψαν ένα λάκ­κο και με μπουλ­ντό­ζες έρι­ξαν μέσα τα πτώ­μα­τα — ανά­με­σα στα πτώ­μα­τα υπήρ­χαν και μαχη­τές του ΔΣΕ που ήταν ακό­μα ζωντανοί-ημιθανείς!

***

Οι συσχετισμοί

Στη Φλώ­ρι­να , από τις 11 μέχρι τις 13 Φλε­βά­ρη του 1949, ο ΔΣΕ έδω­σε μία από τις πιο σκλη­ρές μάχες του. Η μάχη­της Φλώ­ρι­νας έχει κατα­γρα­φεί σαν η δυσκο­λό­τε­ρη και μεγα­λύ­τε­ρη μάχη­που έδω­σε ο ΔΣΕ σε κατοι­κη­μέ­νους χώρους. Απέ­να­ντί του είχε μια πολύ καλά οχυ­ρω­μέ­νη πόλη, που την υπε­ρά­σπι­ζαν μεγά­λες δυνά­μεις του Αστι­κού Στρα­τού (ΑΣ) και είχαν στη διά­θε­σή τους άφθο­νο πολε­μι­κό υλικό.

Η δια­τα­γή του Γενι­κού Αρχη­γεί­ου για τις επι­χει­ρή­σεις στη Φλώ­ρι­να εκδό­θη­κε στις 5–2‑1949. Παράλ­λη­λα, όμως, ετοι­μα­ζό­ταν γι’ αυτήν τη μάχη και ο αστι­κός στρα­τός που είχε έγκαι­ρα αντι­λη­φθεί τις προ­θέ­σεις του ΔΣΕ. Γνώ­ρι­ζε τη συγκέ­ντρω­ση μεγά­λων δυνά­με­ων του ΔΣΕ στην περιο­χή και τις εντα­τι­κές ασκή­σεις με πραγ­μα­τι­κά πυρά.

Το γεγο­νός ότι ο αστι­κός στρα­τός ήταν προ­ε­τοι­μα­σμέ­νος γι’ αυτήν τη μάχη , σε συν­δυα­σμό με το συσχε­τι­σμό δύνα­μης, έδι­νε εξαρ­χής στη μάχη το χαρα­κτή­ρα της άνι­σης. Ο ΔΣΕ είχε χάσει το πλε­ο­νέ­κτη­μα του αιφ­νι­δια­σμού, με απο­τέ­λε­σμα να βρί­σκε­ται σε μειο­νε­κτι­κή θέση από το ξεκί­νη­μά της.

Οι στρατιωτικοί συσχετισμοί

Για τη μάχη ο αστι­κός στρα­τός είχε δια­τά­ξει όλες τις δυνά­μεις της 2ης Μεραρ­χί­ας του, που απο­τε­λού­νταν από την 3 Ταξιαρ­χία με τα 501, 502, 503 Τάγ­μα­τα Πεζι­κού, την 21 Ταξιαρ­χία με τα 504, 505, 506 Τάγ­μα­τα Πεζι­κού, την 22 Ταξιαρ­χία με τα 507, 508, 509 Τάγ­μα­τα Πεζι­κού. Στο Πυρο­βο­λι­κό διέ­θε­τε 1 Μοί­ρα Πεδι­νού Πυρο­βο­λι­κού, 2 Πυρο­βο­λαρ­χί­ες Ορει­βα­τι­κού Πυρο­βο­λι­κού, 1 Πυρο­βο­λαρ­χία Μέσων Πυροβόλων.

Επί­σης έναν ουλα­μό θωρα­κι­σμέ­νων, καθώς επί­σης και τις τοπι­κές δυνά­μεις Χωρο­φυ­λα­κής, ΜΑΥ — ΜΕΑ. Σύνο­λο 8.000 φαντά­ρους, 300 χωρο­φύ­λα­κες και 1.000 MAY — MEΑ. Πρό­σθε­τα σ’ αυτές τις δυνά­μεις στάλ­θη­καν για ενί­σχυ­σή τους: Το 105 ΤΠ της 77 Ταξιαρ­χί­ας, το 615 ΤΠ της 31 Ταξιαρ­χί­ας, το 514 ΤΠ της 32 Ταξιαρ­χί­ας, το 556 και 517 ΤΠ μεί­ον Διλο­χία και Ιλη Αρμά­των και Ιλη Θωρα­κι­σμέ­νων από Κοζά­νη προς Φλώ­ρι­να , Ιλη Θωρα­κι­σμέ­νων από Καστο­ριά προς Φλώ­ρι­να , μία Πυρο­βο­λαρ­χία του 102 ΣΠ από Καστο­ριά προς Φλώ­ρι­να , μια Πυρο­βο­λαρ­χία του 107 ΣΠΠ από Εδεσ­σα προς Φλώρινα .

Απέ­να­ντι σ’ αυτήν τη τρο­μα­χτι­κή δύνα­μη πυρός, ο ΔΣΕ είχε να δια­θέ­σει: Από τη 10η Μεραρ­χία του την 14 Ταξιαρ­χία με τα 580, 589, 601 Τάγ­μα­τα συν Διλο­χία Σαμπο­τέρ, Λόχο Κυνη­γών Αρμά­των Μάχης (ΚΑΜ), Αντιαρ­μα­τι­κό ουλα­μό συν 1 ορει­βα­τι­κό πυρο­βό­λο, Αντια­ε­ρο­πο­ρι­κό ουλα­μό. Την 103 Ταξιαρ­χία με Ι, ΙΙ, ΙΙΙ Τάγ­μα­τα (Διλο­χί­ες) συν Διμοι­ρία Σαμπο­τέρ, Αντιαρ­μα­τι­κό ουλα­μό και Διμοι­ρία Αντια­ε­ρο­πο­ρι­κής Αμυ­νας (5 μυδράλια).

Απο την 11η Μεραρ­χία, την 18 Ταξιαρ­χία με δυο διλο­χί­ες πεζι­κού συν διλο­χία Σαμπο­τέρ, Λόχο Κυνη­γών Αρμά­των Μάχης , Αντια­ε­ρο­πο­ρι­κό ουλα­μό συν 1 ορει­βα­τι­κό πυρο­βό­λο, την 107 Ταξιαρ­χία με τα 538, 539, 588 Τάγ­μα­τα (Διλο­χί­ες) συν ουλα­μό και 1 Πυρο­βο­λαρ­χία ορει­βα­τι­κού πυρο­βο­λι­κού (4 κανο­νιά). Από την 9η Μεραρ­χία την 108 ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ με δυο (τα Ι και ΙΙΙ) τάγ­μα­τα (Διλο­χί­ες). Το III Τάγ­μα είχε τρεις λόχους των 45–50 ανδρών.

Στην εφε­δρεία ήταν η Σχο­λή Αξιω­μα­τι­κών του Γενι­κού Αρχη­γεί­ου, ενώ ειδι­κή συμ­βο­λή προ­βλε­πό­ταν από το Αρχη­γείο Καϊ­μα­κτσα­λάν με 1 Τάγ­μα Πεζι­κού συν 2 Ιλες Ιππι­κού, τρει­σή­μι­σι ορει­βα­τι­κές πυρο­βο­λαρ­χί­ες, ένα τάγ­μα τραυ­μα­τιο­φο­ρέ­ων και έναν όρχο αυτοκινήτων.

Ηθικοπολιτική ανωτερότητα του ΔΣΕ

Η μάχη ήταν εξαρ­χής άνι­ση, όμως οι μαχη­τές και οι μαχή­τριες του Δημο­κρα­τι­κού Στρα­τού Ελλά­δας πολέ­μη­σαν με άφθα­στο κομ­μου­νι­στι­κό ηρω­ι­σμό και αυτο­θυ­σία, έχο­ντας συναί­σθη­ση του κομ­μα­τι­κού τους καθή­κο­ντος και της απο­στο­λής τους. Αντι­με­τώ­πι­σαν αφά­ντα­στα δύσκο­λες συν­θή­κες και παρά τον άνι­σο συσχε­τι­σμό δυνά­με­ων ανέ­δει­ξαν περί­τρα­να την ηθι­κο­πο­λι­τι­κή ανω­τε­ρό­τη­τα και τη γεν­ναιό­τη­τα του ΔΣΕ.

Ο ΔΣΕ στη μάχη της Φλώ­ρι­νας είχε πολύ μεγά­λες απώ­λειες, πάνω από 800 νεκρούς και 930 τραυ­μα­τί­ες. Μετά το τέλος των επι­χει­ρή­σε­ων, ο ΑΣ μάζε­ψε τους νεκρούς μαχη­τές του ΔΣΕ μαζί με πολ­λούς τραυ­μα­τί­ες και με μπουλ­ντό­ζες όλους μαζί, ζωντα­νούς και νεκρούς, τους παρά­χω­σε σε ένα λάκ­κο, στο χωρά­φι που είναι στη νοτιο­α­να­το­λι­κή πλευ­ρά της πόλης, στην Περιο­χή Αγιος Γεώργιος.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης

***

Μαρτυρία μαχητή που συμμετείχε στις επιχειρήσεις

Λέγο­μαι Σερα­φείμ Φλώ­ρος — Κού­τσι­κος. Γεν­νή­θη­κα το 1930 στο χωριό Παλιού­ρι Καρ­δί­τσας. Σε ηλι­κία 17 χρό­νων, το 1947, κατα­τά­χτη­κα στο Αρχη­γείο Αγρά­φων του ΔΣΕ. Με την μεγά­λη πορεία έφτα­σα στο Γράμ­μο. Ημουν διοι­κη­τής διμοι­ρί­ας συν­δέ­σμων στην 103 Ταξιαρ­χία. Συμ­με­τεί­χα στην επο­ποι­ία του Γράμ­μου το 1948 και με τον ελιγ­μό πέρα­σα στο Βίτσι. Το φθι­νό­πω­ρο του 1948 εντά­χθη­κα στο λόχο κυνη­γών Αρμά­των της 103 Ταξιαρ­χί­ας. Πήρα μέρος στη μάχη της Νάουσας(11–14/1/1948). Εκεί τραυ­μα­τί­στη­κα ελαφρά.

Στις 11 Φλε­βά­ρη 1949, το τμή­μα μας ξεκί­νη­σε από τη Βίγλα προς Φλώ­ρι­να. Στις 12.2.1949 άρχι­σε η μάχη. Με Πάν­τζερ — Φάους κάνα­με το πρώ­το χτύ­πη­μα. Το τμή­μα στρα­τού υπο­χώ­ρη­σε. Εμείς μπή­κα­με μέσα στην πόλη από την πλευ­ρά της Γεωρ­γι­κής Σχο­λής. Αφού κάνα­με οδο­μα­χί­ες επί 2–3 ώρες, πήρα­με δια­τα­γή να οπι­σθο­χω­ρή­σου­με μέσα σε συν­θή­κες σκλη­ρής παγω­νιάς και στα χιό­νια. Ο στρα­τός έκα­νε αντε­πί­θε­ση, το τμή­μα μας εγκλω­βί­στη­κε, είχα­με πολ­λούς νεκρούς και τραυ­μα­τί­ες. Εγώ τραυ­μα­τί­στη­κα βαριά στο αρι­στε­ρό πόδι και δεν μπο­ρού­σα να περ­πα­τή­σω. Η ομά­δα τραυ­μα­τιο­φο­ρέ­ων με βοή­θη­σε και με έβα­λε πάνω στο άλο­γο, εγώ, όμως, έπε­σα από το άλο­γο και έμει­να εκεί 24 ώρες. Με βρή­καν 2 φαντά­ροι και ο υπο­λο­χα­γός Βυζά­ντιος του Α2. Ο υπο­λο­χα­γός Βυζά­ντιος τρά­βη­ξε αμέ­σως το πιστό­λι του να με πυρο­βο­λή­σει. Τότε, ένας στρα­τιώ­της, Γκί­ζας Αλέ­κος, από τα Φάρ­σα­λα, εμπό­δι­σε τον υπο­λο­χα­γό Βυζά­ντιο να με πυρο­βο­λή­σει λέγο­ντάς του: “Μικρό παι­δί είναι, τραυ­μα­τί­ας, μην το κάνεις αυτό”. Ενας από τους φαντά­ρους μου είπε ότι “ο υπο­λο­χα­γός Βυζά­ντιος εκτέ­λε­σε 52 τραυ­μα­τι­σμέ­νους εκεί­νη την ημέρα”.

Αφού σώθη­κα, τελι­κά, πέρα­σα στρα­το­δι­κείο και κατα­δι­κά­στη­κα σε 10 χρό­νια φυλα­κή με ανα­στο­λή. Στη φυλα­κή έμει­να 12 μήνες. Μετά το 1950, όμως, πέρα­σα από το Κακουρ­γιο­δι­κείο της Φλώ­ρι­νας. Στο Κακουρ­γιο­δι­κείο παρα­βρέ­θη­κε ως μάρ­τυ­ρας κατη­γο­ρί­ας ενά­ντιά μας, ο ίδιος ο υπο­λο­χα­γός Βυζά­ντιος. Ενας από τους δικα­στές του Κακουρ­γιο­δι­κεί­ου έκα­νε πολ­λές ερω­τή­σεις στον υπο­λο­χα­γό Βυζά­ντιο και ανοι­χτά τον επε­τί­μη­σε για­τί “εκτέ­λε­σε εν ψυχρώ 50 τραυ­μα­τι­σμέ­να άτομα”.

Παρό­μοια περι­πέ­τεια είχε ο συμπα­τριώ­της μου, τραυ­μα­τι­σμέ­νος στη Φλώ­ρι­να, ο Οικο­νό­μου Βασί­λης, αδελ­φός του αετού του θεσ­σα­λι­κού ιππι­κού, του Γαζή, από το Λεο­ντά­ρι Σοφά­δων και ο Τσα­ρού­χας από το Θρα­ψί­μι Καρ­δί­τσας. Μετά την ανάρ­ρω­σή μου επέ­στρε­ψα στο χωριό μου Παλιού­ρι, έκα­να οικο­γέ­νεια και συνε­χί­ζω τον αγώ­να μέσα από τις γραμ­μές του ΚΚΕ για τα ιδα­νι­κά που αγω­νί­στη­κε ο ΔΣΕ.

Παλιού­ρι Καρ­δί­τσας, 20 Οκτώ­βρη 2007.

***

Μαρ­τυ­ρία μαχή­τριας που συμ­με­τεί­χε στις επιχειρήσεις

Ανα­στα­σία Χρι­στα­κά­κη από τις Ανω Κλει­νές της Φλώ­ρι­νας .  Από τα 16 της στο βου­νό. Νοσο­κό­μα στην αρχή, τηλε­φω­νή­τρια στη συνέ­χεια. Παρού­σα στη μάχη του Κλέ­φτη, μετά στον ελιγ­μό, ύστε­ρα στο Μάλι Μάδι, αργό­τε­ρα στην 11η Μεραρ­χία, με τη δύνα­μη της οποί­ας πήρε μέρος στη μάχη της Φλώρινας .

Φύγα­με απ’ την έδρα της Μεραρ­χί­ας, που ήταν στο Λέσιτς, απέ­να­ντι απ’ τον Κώτ­τα και φτά­σα­με στο Πισο­δέ­ρι, τότε το χωριό ήταν πάνω από τον δρό­μο. Αρχι­σε να σου­ρου­πώ­νει, αλλά όσο ανε­βαί­να­με τόσο ανέ­βαι­νε και το χιό­νι. Ανε­βή­κα­με στη Βίγλα και μέχρι να βγού­με επά­νω σχε­δόν με σκέ­πα­ζε το χιό­νι, τόσο πολύ. Οταν φτά­σα­με ήταν τόσο πολύ το χιό­νι που νόμι­ζα ότι θα μεί­νω εκεί, ήθε­λε δύνα­μη για να βγαί­νεις. Φύγα­με αρι­στε­ρά και πήγα­με στο Μπού­φι. Πολύς κόσμος, μεί­να­με στο σχο­λείο και λίγο μετά το μεση­μέ­ρι ξεκι­νή­σα­με για τη Φλώ­ρι­να . Πορεία στο πλάι του βου­νού, βγή­κα­με πάνω απ’ το χωριό μου. Χιό­νι παντού. Κινη­θή­κα­με ψηλά παράλ­λη­λα με τον δρό­μο που πήγαι­νε Γιου­γκο­σλα­βία. Μπρο­στά ήδη γινό­ταν μάχη . Φτά­σα­με σ’ ένα ύψω­μα κι είχα­με όλη την πόλη από κάτω. Είχα τον ασύρ­μα­το της διοί­κη­σης με λοχα­γό διοί­κη­σης τον Μπέλ­τσο. Ημα­σταν τρεις ασυρ­μα­τι­στές. Η Φρό­σω είχε πάει με την ταξιαρ­χία του Λευ­τε­ριά στην κάτω πλευ­ρά στο ποτά­μι. Εκεί σκο­τώ­θη­κε ο Λευ­τε­ριάς. Παγι­δευ­τή­καν μόλις μπή­καν μέσα στην πόλη. Είχαν μπει πρώ­τοι οι ελεύ­θε­ροι σκο­πευ­τές, αλλά πήραν δια­τα­γή να γυρί­σουν. Στην επι­στρο­φή κινη­θή­κα­με περί­που στο ύψος του δρό­μου που έρχε­ται σήμε­ρα από τη Βίγλα. Συμ­πτυ­χθή­κα­με. Είχα­με κατα­λά­βει ότι το σχέ­διο της μάχης ήταν ήδη γνω­στό στο στρα­τό. Αφή­σα­με πολ­λά θύμα­τα. Ακού­γα­με τους τραυ­μα­τί­ες νύχτα μέσα στο χιό­νι που ήταν βαμ­μέ­νο απ’ τα αίμα­τα. Μετά μάθα­με πως τους θάψα­νε νεκρούς και τραυ­μα­τί­ες στο λάκκο…

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο