Η μεγαλύτερη και φωτεινότερη πανσέληνος του 2017 την Κυριακή

Η μεγα­λύ­τε­ρη Σελή­νη του 2017 θα είναι ορα­τή στην παν­σέ­λη­νο της Κυρια­κής 3 Δεκεμ­βρί­ου, η οποία θα είναι η πιο εντυ­πω­σια­κή από όλες τις παν­σε­λή­νους της φετι­νής χρονιάς.

Την ημέ­ρα εκεί­νη ο δορυ­φό­ρος μας θα έχει πλη­σιά­σει στη Γη πάρα πολύ, σε από­στα­ση σχε­δόν 358.400 χιλιο­μέ­τρων, και έτσι το φεγ­γά­ρι θα φαί­νε­ται 7% μεγα­λύ­τε­ρο και 16% φωτει­νό­τε­ρο από όσο μια συνη­θι­σμέ­νη πανσέληνος.

Η Σελή­νη ακο­λου­θεί μια ελλει­πτι­κή τρο­χιά και η από­στα­σή της από τον πλα­νή­τη μας δεν είναι στα­θε­ρή. Έτσι, τόσο το κοντι­νό­τε­ρο σημείο της (περί­γειο), όσο και το πιο μακρι­νό (από­γειο), εμφα­νί­ζουν αυξο­μειώ­σεις από μήνα σε μήνα. Η μέση από­στα­ση Γης-Σελή­νης (382.900 χιλιό­με­τρα) αυξά­νε­ται κατά 5% περί­που στο από­γειο και μειώ­νε­ται κατά 5% στο περίγειο.

Ο όρος υπερ-Σελή­νη ή σού­περ-Σελή­νη, που σημαί­νει ότι η παν­σέ­λη­νος συμπί­πτει με το περί­γειο, δεν είναι επι­στη­μο­νι­κός, αλλά δημιουρ­γή­θη­κε το 1979 από τον αστρο­λό­γο Ρίτσαρντ Νόλε. Έχει υιο­θε­τη­θεί επί­σης από μερι­κούς ο όρος μικρο-Σελή­νη ή μίνι-Σελή­νη, όταν η παν­σέ­λη­νος συμπί­πτει με το από­γειο. Για να υπάρ­χει σού­περ-Σελή­νη, το φεγ­γά­ρι πρέ­πει να απέ­χει λιγό­τε­ρα από 360.000 χιλιό­με­τρα από το κέντρο της Γης.

Τον φετι­νό Δεκέμ­βριο η παν­σέ­λη­νος και το περί­γειο δια­φέ­ρουν κατά λιγό­τε­ρο από μια μέρα. Η σού­περ-παν­σέ­λη­νος θα υπάρ­ξει στις 17:47 ώρα Ελλά­δος της Κυρια­κής 3 Δεκεμ­βρί­ου, ενώ το περί­γειο της Σελή­νης (δηλα­δή το κοντι­νό­τε­ρο πλη­σί­α­σμά της στη Γη) θα συμ­βεί τη Δευ­τέ­ρα το πρωί στις 10:42 ώρα Ελλάδας.

Στο περί­γειο η Σελή­νη θα απέ­χει από τη Γη 357.492 χιλιό­με­τρα, ενώ τη στιγ­μή της παν­σε­λή­νου λίγο παρα­πά­νω (357.987 χλμ). Η πιο μικρή και σε μεγα­λύ­τε­ρη από­στα­ση από τη Γη (406.268 χλμ.) παν­σέ­λη­νος του 2017 είχε συμ­βεί στις 9 Ιου­νί­ου, κοντά στο από­γειό της.

Σε μια σού­περ-Σελή­νη το φεγ­γά­ρι φαί­νε­ται περί­που 7% μεγα­λύ­τε­ρο από μια τυπι­κή παν­σέ­λη­νο και 12% έως 14% μεγα­λύ­τε­ρο από μια μικρο-παν­σέ­λη­νο (όταν το φεγ­γά­ρι βρί­σκε­ται στο από­γειο). Επί­σης, στη σού­περ-Σελή­νη το φεγ­γά­ρι φαί­νε­ται 16% πιο φωτει­νό σε σχέ­ση με μια μέση παν­σέ­λη­νο και 30% φωτει­νό­τε­ρο από ό,τι μια μικρο-πανσέληνος.

Ο Ιανουά­ριος 2018 θα έχει δύο παν­σε­λή­νους, στις 2 και 31 Ιανουα­ρί­ου, που και οι δύο θεω­ρού­νται σού­περ-Σελή­νη, επει­δή το φεγ­γά­ρι πάλι θα βρί­σκε­ται κοντά στο περί­γειό του. Μάλι­στα η παν­σέ­λη­νος της 31ης Ιανουα­ρί­ου θα συν­δυα­σθεί με ολι­κή έκλει­ψη της Σελήνης.

Οι υπερ-παν­σέ­λη­νοι στο βόρειο ημι­σφαί­ριο κατά τους μήνες του χει­μώ­να φαί­νο­νται μεγα­λύ­τε­ρες από ό,τι τον υπό­λοι­πο χρό­νο, επει­δή αυτή την επο­χή του χρό­νου η Γη βρί­σκε­ται πιο κοντά στον Ήλιο. Εξαι­τί­ας αυτού του γεγο­νό­τος η βαρύ­τη­τα του Ήλιου έλκει το φεγά­ρι πιο κοντά στη Γη. Έτσι, μια χει­μω­νιά­τι­κη σού­περ-Σελή­νη δεί­χνει μεγα­λύ­τε­ρη και φωτει­νό­τε­ρη από μια καλο­και­ρι­νή — αλλά συχνά είναι πιο δύσκο­λο να την απο­λαύ­σει κανείς λόγω των δυσμε­νών και­ρι­κών συνθηκών.

Σε κάθε περί­πτω­ση, η καλύ­τε­ρη στιγ­μή για να δει κανείς μια υπερ-παν­σέ­λη­νο, είναι αμέ­σως μόλις το φεγ­γά­ρι «ανα­τεί­λει» λίγο πάνω από τη γραμ­μή του ορί­ζο­ντα. Στη θέση αυτή, το φεγ­γά­ρι φαί­νε­ται μεγα­λύ­τε­ρο και λαμπρό­τε­ρο από ό,τι όταν σηκώ­νε­ται ψηλά στον ουρα­νό, επει­δή όταν είναι χαμη­λά, μπο­ρεί κανείς να το συγκρί­νει με στοι­χεία του τοπί­ου (λόφους, κτί­ρια κ.α).

Μετα­πο­λε­μι­κά, η πιο κοντι­νή στη Γη σού­περ-Σελή­νη ήταν εκεί­νη στις 26 Ιανουα­ρί­ου 1948, ενώ την επό­με­νη φορά που η παν­σέ­λη­νος θα έλθει ακό­μη πιο κοντά στη Γη, θα είναι στις 25 Νοεμ­βρί­ου 2034.

Κι επει­δή κατά και­ρούς εκφρά­ζο­νται ανη­συ­χί­ες ότι μια σού­περ-Σελή­νη μπο­ρεί να «πυρο­δο­τή­σει» φυσι­κές κατα­στρο­φές, οι επι­στή­μο­νες της NASA και άλλοι που έχουν μελε­τή­σει το ζήτη­μα, δεν επι­βε­βαιώ­νουν αυτές τις φοβίες.