Η ΟΥΝΡΑ και …οι απεργίες! ( Ντοκουμέντο)

Επι­μέ­λεια Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Η UNRA (United Nations Relief and Rehadiliation Administration — Οργα­νι­σμός Διοί­κη­σης Βοή­θειας και Απο­κα­τα­στά­σε­ως Ηνω­μέ­νων Εθνών) ιδρύ­θη­κε το 1943 από 43 κρά­τη, που στη συνέ­χεια απο­τέ­λε­σαν μέλη του ΟΗΕ, με αντι­κει­με­νι­κό σκο­πό να βοη­θή­σει οικο­νο­μι­κά τις χώρες που είχαν πλη­γεί από τις δυνά­μεις του φασι­στι­κού άξο­να. Ο σκο­πός του ήταν να «προ­γραμ­μα­τί­ζει, να συντο­νί­ζει, να δια­χει­ρί­ζε­ται ή να μερι­μνά για τη δια­χεί­ρι­ση των μέτρων περί­θαλ­ψης των θυμά­των πολέ­μου σε κάθε μέρος υπό τον έλεγ­χο κάθε έθνους των Ηνω­μέ­νων Εθνών σε τομείς όπως η σίτι­ση, τα καύ­σι­μα, η ένδυ­ση, η παρο­χή κατα­φυ­γί­ου και άλλες βασι­κές ανά­γκες, όπως η ιατρο­φαρ­μα­κευ­τι­κή περί­θαλ­ψη και άλλες υπη­ρε­σί­ες». Το πολι­τι­κό του προ­σω­πι­κό απο­τε­λού­σαν 12.000 άτο­μα, με έδρα τη Νέα Υόρ­κη. Η χρη­μο­το­δό­τη­ση προ­ήλ­θε από πολ­λά έθνη και ήταν συνο­λι­κά $3,7 δισ., εκ των οποί­ων τα $2,7 δισ. ήταν συνει­σφο­ρά των Η.Π.Α, τα $625 εκ. ήταν της Βρε­τα­νί­ας και τα $139 εκ. ήταν του Κανα­δά. Οι λει­τουρ­γί­ες της μετα­φέρ­θη­καν σε άλλες διευ­θύν­σεις των Ηνω­μέ­νων Εθνών, μετα­ξύ των οποί­ων ο Διε­θνής Οργα­νι­σμός Προ­σφύ­γων (International Refugee Organization) και ο Παγκό­σμιος Οργα­νι­σμός Υγεί­ας (World Health Organization). Ως αμε­ρι­κα­νι­κή διεύ­θυν­ση περί­θαλ­ψης αντι­κα­τα­στά­θη­κε ευρέ­ως από το Σχέ­διο Μάρ­σαλ, το οποίο τέθη­κε σε εφαρ­μο­γή από το 1948.

Η παρου­σία της και στη χώρας μας δεν ήταν «αθώα» και χωρίς επι­πτώ­σεις. Ο τρό­πος διά­θε­σης των προ­ϊ­ό­ντων δημιούρ­γη­σε ευνοϊ­κές συν­θή­κες για την ανά­πτυ­ξη της δια­φθο­ράς και της ευνοιο­κρα­τί­ας , απο­φέ­ρο­ντας πλου­τι­σμό σε κάθε είδους κομπι­να­δό­ρους. Ακό­μη   ενι­σχύ­θη­κε το τότε παρα­κρά­τος της υπαί­θρου (Μονά­δες Ασφα­λεί­ας Υπαί­θρου και  παλιοί ταγ­μα­τα­σφα­λί­τες) που είχε ανα­λά­βει τη δια­νο­μή των τρο­φί­μων και του ιμα­τι­σμού. Επί­σης υπο­νο­μεύ­τη­κε κάθε παρα­γω­γι­κή προ­σπά­θεια, εφό­σον κανέ­να είδος εγχώ­ριου αγα­θού δεν μπο­ρού­σε να αντα­γω­νι­στεί σε τιμή τα αντί­στοι­χα της UNRRA, τα οποία που­λιού­νταν στην ελλη­νι­κή αγορά.

Το 1952 ο Κ. Βαρ­βα­ρέ­σος — που το ’45 είχε δια­τε­λέ­σει και υπουρ­γός Εφο­δια­σμού- ομο­λο­γού­σε ότι για να συμπλη­ρώ­σει τη βοή­θεια της Ούν­ρα το ελλη­νι­κό Δημό­σιο υπο­χρε­ώ­θη­κε να δια­θέ­σει «ολό­κλη­ρον σχε­δόν το συναλ­λαγ­μα­τι­κόν από­θε­μα της χώρας, εις χρυ­σόν, δολά­ρια και λίρας Αγγλί­ας». Η ΟΥΝΡΑ ήταν ο προ­άγ­γε­λός εφαρ­μο­γής του Σχε­δί­ου Μαρ­σαλ στη χώρα μας, δηλα­δή της αμε­ρι­κά­νι­κης διείσδυσης.

Οι ταξι­κές συν­δι­κα­λι­στι­κές οργα­νώ­σεις της επο­χής, το ΕΑΜ αλλά και το ΚΚΕ παρέμ­βη­κε πολύ­πλευ­ρα και αγω­νι­στι­κά στην όλη δια­δι­κα­σία. Κάτι που «ενό­χλη­σε» τόσο την άρχου­σα τάξη της χώρας μας και τους πολι­τι­κούς της εκπρό­σω­πους και κάθε είδους μηχα­νι­σμούς, αλλά και τη διοί­κη­ση της ίδιας της ΟΥΝΡΑ

Παρου­σιά­ζου­με σήμε­ρα ένα μονα­δι­κό ντο­κου­μέ­ντο (ΓΑΚ Ν. Ημα­θί­ας- Αρχείο Μ. Αδα­μί­δη) που αφο­ρά την παρέμ­βα­ση της-άμε­ση- και στα πολι­τι­κά πράγ­μα­τα της χώρας και ιδιαί­τε­ρα ενά­ντια στις απερ­γί­ες των εργαζομένων:

Σε ανα­κοί­νω­ση με ημε­ρο­μη­νία 1/4/1945 (πιθα­νή ημε­ρο­μη­νία) με τον ψευ­δε­πί­γρα­φο τίτλο «ΜΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΣ της ΟΥΝΡΑ» που υπο­γρά­φει ο Γεώρ­γιος Γκαρ­ντ­νερ συν­διευ­θυ­ντής της ΟΥΝΡΑ Β. Ελλά­δος αναφέρει:

« ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΑΟΝ

Τα Ηνω­μέ­να Έθνη επι­θυ­μούν να πιστεύ­ουν ότι αι απερ­γί­αι δεν θα γίνουν πρό­ξε­νοι περισ­σο­τέ­ρας πεί­νης δια τον ΛΑΟΝ σας

Η χώρα σας διέρ­χε­ται κατά τας ημέ­ρας ταύ­τας δυσκό­λους στιγ­μάς. Έχε­τε υψί­στης σοβα­ρό­τη­τος και πολύ­πο­λο­κα εσω­τε­ρι­κά και εξω­τε­ρι­κά προ­βλή­μα­τα να λύση­τε ‚προ­βλή­μα­τα Εθνι­κής Ασφα­λεί­ας , οικο­νο­μι­κής στα­θε­ρό­τη­τος και απο­κα­τα­στά­σε­ως κατό­πιν ενός ολε­θρί­ου πολέμου.

Η λύσις των προ­βλη­μά­των τού­των θα απαι­τή­ση και­ρόν , υπο­μο­νήν και φρό­νη­σιν εκ μέρους του Ελλη­νι­κού λαού. Αλλά κατά το χρο­νι­κόν διά­στη­μα κατά το οποί­ον κατα­βάλ­λε­τε υπερ­τά­την προ­σπά­θειαν δια την λύσιν των θεμε­λιω­δών τού­των προ­βλη­μά­των ‚τα οποία αφο­ρούν το μέλ­λον, δεν πρέ­πει να λησμο­νή­τε το γεγο­νός ότι υπάρ­χουν χιλιά­δες Έλλη­νες νηστι­κοί και γυμνοί οι οποί­οι δέον να τύχουν αμέ­σου περι­θάλ­ψε­ως καθ’ εκά­στην και οι οποί­οι δεν δύνα­νται να περι­μέ­νουν την τελι­κήν στα­θε­ρο­ποί­η­σιν της δραχ­μής ή την έκβα­σιν των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων διε­θνών δανεί­ων ή την ανοι­κο­δό­μη­σιν των σιδη­ρο­δρό­μων και των λιμέ­νων. Είναι νηστι­κοί και γυμνοί. Αυτό ακού­ο­μεν καθη­με­ρι­νώς από υμάς τους ιδί­ους. Ανα­γνω­ρι­ζο­ντες το γεγο­νός τού­το οι φίλοι σας, τα Ηνω­μέ­να Εθνη ‚δια της ΟΥΝΡΑ ήλθον προς βοή­θειαν σας με εκα­το­ντά­δας χιλά­δων τόν­νων εφο­δί­ων αμέ­σου περι­θάλ­ψε­ως. Επί πλέ­ον όλοι ημείς οι απο­τε­λού­ντες το προ­σω­πι­κόν της ΟΥΝΡΑ ήλθο­μεν από κάθε γωνία του κόσμου δια να προ­σφέ­ρω­μεν τας προ­σω­πι­κάς μας υπη­ρε­σί­ας. Η ΟΥΝΡΑ δεν δύνα­ται να κάμη τίπο­τε πέραν τού­των. Εφέ­ρα­μεν τα εφό­δια και είμε­θα επί τόπου έτοι­μοι να σας βοη­θή­σω­μεν αλλά εσείς ο Ελλη­νι­κός λαός είναι εκεί­νος ο οποί­ος πρέ­πει να χρη­σι­μο­ποι­ή­ση την βοή­θειαν της ΟΥΝΡΑ κατά τον καλύ­τε­ρον δυνα­τόν τρό­πον. Διά λόγους τους οποί­ους εσείς γνω­ρί­ζε­τε καλύ­τε­ρον ημών διερ­χό­με­θα περί­ο­δον απερ­γιών. Επι­θυ­μού­μεν όμως να πιστεύ­σω­μεν ότι αι απερ­γί­αι αύται δεν θα γίνουν πρό­ξε­νοι περισ­σο­τέ­ρας πεί­νας και δοκι­μα­σί­ας διά τον λαόν σας.

Ποιού­μεν έκκλη­σιν προς όλους τους Ελλη­νας διά να φρο­ντί­σουν ώστε να μη δια­κο­πή η δια­νο­μή τωντρο­φί­μων και του ιμα­τι­σμού εις εκεί­νους οι οποί­οι πει­νούν και τρέ­μουν από το ψύχος.

Η ΟΥΝΡΑ δεν λαμ­βά­νει θέσιν απέ­να­ντι οιασ­δή­πο­τε απεργίας».

_________________________________________________________________________________________________

Αλέκος Α. Χατζηκώστας  Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 6 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.