Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Η «Πενθεσίλεια» του Κλάιστ στη Μικρή Σκηνή της Στέγης

Ένα από τα αρι­στουρ­γή­μα­τα του ρομα­ντι­κού θεά­τρου, η «Πεν­θε­σί­λεια» (1808) του Χάιν­ριχ φον Κλάιστ, με την οποία έχουν ανα­με­τρη­θεί σπου­δαί­οι σκη­νο­θέ­τες του 20ού αιώ­να όπως, μετα­ξύ άλλων, ο Κλοντ Ρεγκί, ο Φρανκ Πάτρικ Στέ­κελ, o Λυκ Περ­σε­βάλ, ο Μίκα­ελ Τάλ­χαϊ­μερ και ο Πέτερ Στάιν, ανε­βαί­νει, σε σκη­νο­θε­σία Παντε­λή Δεντά­κη, στη Μικρή Σκη­νή της Στέ­γης του Ιδρύ­μα­τος Ωνά­ση, από 14 έως 23 Φεβρουα­ρί­ου, σε μία παρά­στα­ση που μιλά για τον έρω­τα και τον πόλε­μο, το πάθος και τα ανε­λέ­η­τα παι­χνί­δια εξου­σί­ας, την αέναη μάχη των δύο φύλων.

Ο Κλάιστ εμπνέ­ε­ται στην «Πεν­θε­σί­λεια» από ένα άγνω­στο σε πολ­λούς τρω­ι­κό επει­σό­διο, για να αφη­γη­θεί μία συντρι­πτι­κή ερω­τι­κή ιστο­ρία που εκτυ­λίσ­σε­ται κατά τη διάρ­κεια του Τρω­ι­κού Πολέ­μου. Οι Έλλη­νες και οι Αμα­ζό­νες πολε­μούν μπρο­στά στα τεί­χη της Τροί­ας. Η βασί­λισ­σα των Αμα­ζό­νων, Πεν­θε­σί­λεια, και ο αρχη­γός των Ελλή­νων, Αχιλ­λέ­ας, μετα­τρέ­πουν στα­δια­κά τις μάχες σε ένα επι­κίν­δυ­νο ερω­τι­κό παι­χνί­δι. Οι ερω­τευ­μέ­νοι γίνο­νται τέρα­τα που θέλουν να κατα­σπα­ρά­ξουν ο ένας τον άλλον. Η εμμο­νι­κή ανά­γκη για κυριαρ­χία τού ενός απέ­να­ντι στον άλλον, εξε­λίσ­σε­ται σε ένα φρι­κια­στι­κό όργιο αίματος.

Στην παρά­στα­ση, τα πρό­σω­πα του έργου ανα­δί­δουν αρχι­κά μία αίσθη­ση αβε­βαιό­τη­τας και απο­ρί­ας. Σαν τοπο­θε­τη­μέ­να εκεί τυχαία, αντι­με­τω­πί­ζουν τα πάντα με διά­θε­ση παι­χνι­διού, που αγγί­ζει τα όρια της σάτι­ρας. Κανέ­νας δεν παίρ­νει στα σοβα­ρά κανέ­ναν, κανέ­νας δεν νιώ­θει πως απει­λεί­ται από κανέ­ναν. Τρα­γι­κοί και κωμι­κοί ταυ­τό­χρο­να, άλλο­τε παρα­σύ­ρο­νται από την ποί­η­ση ενός καλ­πά­ζο­ντος λόγου, άλλο­τε στέ­κο­νται αμή­χα­νοι μπρο­στά του. Η αρχι­κή ονει­ρι­κή ατμό­σφαι­ρα του σκη­νι­κού χώρου μετα­σχη­μα­τί­ζε­ται σε ένα τοπίο απο­δό­μη­σης και καταστροφής.

Πρό­κει­ται για «μία σύν­θε­ση αφη­γη­μα­τι­κού θεά­τρου, κωμι­κής πρό­ζας που αγγί­ζει τα όρια της φάρ­σας και στα­δια­κά οδη­γεί­ται στο πεδίο της αρχαί­ας τρα­γω­δί­ας και του σπλά­τερ» ανα­φέ­ρει ο Παντε­λής Δεντά­κης. «Μια παρά­στα­ση για τον έρω­τα που ξεκι­νά­ει ως ένα ανώ­δυ­νο παι­χνί­δι και ταυ­τί­ζε­ται τελι­κά με τον θάνα­το» προσθέτει.

H «Πεν­θε­σί­λεια» ανέ­βη­κε για πρώ­τη φορά στη σκη­νή το 1876, περί­που 70 χρό­νια μετά τη συγ­γρα­φή της. Οι σύγ­χρο­νοι του έργου δεν μπο­ρού­σαν να το κατα­λά­βουν και να το απο­δε­χτούν. Χαρα­κτη­ρι­στι­κή είναι η φρά­ση του Γκαί­τε: «Δεν μπο­ρώ να κατα­λά­βω την Πεν­θε­σί­λεια. Ανή­κει σε ένα φύλο τόσο θαυ­μα­στό και αλλό­κο­το και κινεί­ται σε μία περιο­χή τόσο ξένη, που χρειά­ζο­μαι χρό­νο για να βρω τα κατα­τό­πια». Η «Πεν­θε­σί­λεια» άρχι­σε να ανε­βαί­νει πιο συχνά μετά το 1911 (100 χρό­νια από τον θάνα­το του Κλάιστ) και να γίνε­ται πιο δημο­φι­λής με την αφύ­πνι­ση του γυναι­κεί­ου κινή­μα­τος στις αρχές του 20ού αιώ­να. Οι καλ­λι­τέ­χνες άρχι­σαν να τη «δια­βά­ζουν» ως παρα­βο­λή για την αιώ­νια μάχη των δύο φύλων.

Παί­ζουν: Βίκυ Βολιώ­τη, Θάνος Τοκά­κης, Αργύ­ρης Ξάφης, Σύρ­μω Κεκέ, Άλκη­στις Που­λο­πού­λου, Ηρώ Μπέ­ζου, Κώστας Κορω­ναί­ος, Αινεί­ας Τσαμάτης.

Με υπέρ­τι­τλους στα αγγλι­κά: Σάβ­βα­το 17, Κυρια­κή 18, Πέμ­πτη 22 και Παρα­σκευή 23 Φεβρουα­ρί­ου 2018.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο