Η ταξική πάλη στην Ισπανία δεν σταματά

Η κρί­ση του Covid-19 είχε βίαιο αντί­κτυ­πο στο ισπα­νι­κό σύστη­μα δημό­σιας Υγεί­ας, του οποί­ου τα όρια σε πολ­λές περιο­χές ξεπε­ρά­στη­καν, σχε­δόν μέχρι σημεί­ου κατάρ­ρευ­σης. Ο αριθ­μός των εργα­ζο­μέ­νων που έχουν μολυν­θεί στον κλά­δο της Υγεί­ας έχει ξεπε­ρά­σει τις 30.000, σύμ­φω­να με εκτι­μή­σεις την Κυρια­κή 19 Απρίλη.

Οι συνε­χείς περι­κο­πές στο δημό­σιο σύστη­μα Υγεί­ας, η επι­δεί­νω­ση των συν­θη­κών εργα­σί­ας του προ­σω­πι­κού και οι συστη­μα­τι­κές πολι­τι­κές μεθο­δεύ­σεις υπέρ των ιδιω­τι­κών κλι­νι­κών έχουν απο­δυ­να­μώ­σει την ικα­νό­τη­τα αντα­πό­κρι­σης του δημό­σιου συστή­μα­τος Υγεί­ας και εξη­γούν εν μέρει την άσχη­μη υγειο­νο­μι­κή κατά­στα­ση που βιώ­νει η χώρα. Αλλά αυτή η κρί­ση δεν είναι μόνο μια υγειο­νο­μι­κή κρί­ση. Η παν­δη­μία του Covid-19 λει­τούρ­γη­σε ως κατα­λύ­της για μια οικο­νο­μι­κή κρί­ση «που δεν έχου­με ξανα­δεί», όπως εκτί­μη­σε το Διε­θνές Νομι­σμα­τι­κό Ταμείο. Πρό­κει­ται για μια νέα κρί­ση υπερ­πα­ρα­γω­γής και υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης κεφα­λαί­ου, η οποία απο­κα­λύ­πτει τα όρια του καπι­τα­λι­στι­κού συστήματος.

Πέρα από τον τομέα της Υγεί­ας, η κρί­ση έχει πολύ ισχυ­ρό αντί­κτυ­πο στην παρα­γω­γή και χρη­σι­μεύ­ει ως δικαιο­λο­γία για τη γενι­κευ­μέ­νη επι­δεί­νω­ση των συν­θη­κών δια­βί­ω­σης και εργα­σί­ας της εργα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών στρω­μά­των, την οποία διευ­θύ­νει η κυβέρ­νη­ση του σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού συνα­σπι­σμού που σχη­μα­τί­στη­κε από το PSOE (Σοσια­λι­στι­κό Εργα­τι­κό Κόμ­μα Ισπα­νί­ας) και τους «Unidas Podemos» (συμ­μα­χία του κόμ­μα­τος Podemos με την «Ενω­μέ­νη Αρι­στε­ρά», στην οποία συμ­με­τέ­χει το ΚΚ Ισπανίας).

Με τα πρώ­τα μέτρα που πάρ­θη­καν στα μέσα Μάρ­τη, έγι­νε σαφές πως η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή κυβέρ­νη­ση στέ­κε­ται στο πλευ­ρό της εργο­δο­σί­ας, απο­κα­λύ­πτο­ντας έτσι τον ταξι­κό της χαρα­κτή­ρα και τα συμ­φέ­ρο­ντα που ουσια­στι­κά εξυ­πη­ρε­τεί η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία. Παρά τις δια­κη­ρύ­ξεις των βασι­κών στε­λε­χών της, στις οποί­ες σημειώ­νουν «κανέ­νας να μη μεί­νει πίσω στην κρί­ση», το μεγα­λύ­τε­ρο μέρος των κυβερ­νη­τι­κών μέτρων στο­χεύ­ουν στην προ­στα­σία των συμ­φε­ρό­ντων των μονοπωλίων.

Από τη μία πλευ­ρά, έχει γίνει μια προ­σπά­θεια να δια­σφα­λι­στεί η ρευ­στό­τη­τα των εται­ρειών μέσω κρα­τι­κών εγγυ­ή­σε­ων για τρα­πε­ζι­κά δάνεια, με σκο­πό να εξα­σφα­λι­στεί η μη δια­κο­πή της κυκλο­φο­ρί­ας των κεφα­λαί­ων. Από την άλλη πλευ­ρά, το κρά­τος πήρε πάνω του ένα πολύ σημα­ντι­κό μέρος του κόστους παρα­γω­γής των εται­ρειών, ανα­λαμ­βά­νο­ντας ουσια­στι­κά να πλη­ρώ­σει ολό­κλη­ρους τους μισθούς και το κόστος των ασφα­λι­στι­κών εισφο­ρών χιλιά­δων εται­ρειών μέσω του Κανο­νι­σμού Προ­σω­ρι­νής Παύ­σης Απα­σχό­λη­σης (ERTE), που υπήρ­χε ήδη στην ισπα­νι­κή νομο­θε­σία αλλά ανα­νε­ώ­θη­κε ειδι­κά γι’ αυτήν την κρίση.

Ο ERTE είναι μία νομι­κή μορ­φή που επι­τρέ­πει την ανα­στο­λή ή τη μεί­ω­ση των ωρών εργα­σί­ας του συνό­λου ή μέρους του προ­σω­πι­κού μιας εται­ρεί­ας. Πριν από αυτήν την κρί­ση, το κρά­τος ανα­λάμ­βα­νε μέρος του κόστους των μισθών, αλλά το κόστος της Κοι­νω­νι­κής Ασφά­λι­σης παρέ­με­νε ευθύ­νη της εται­ρεί­ας. Από τα μέσα Μάρ­τη, το κρά­τος ανα­λαμ­βά­νει επί­σης το κόστος των ασφα­λι­στι­κών εισφορών.

Η Τρά­πε­ζα της Ισπα­νί­ας υπο­λο­γί­ζει ότι, αυτήν τη στιγ­μή, υπάρ­χουν 4,6 εκα­τομ­μύ­ρια εργα­ζό­με­νοι που επη­ρε­ά­ζο­νται από τον ERTE. Αυτό σημαί­νει ότι σχε­δόν 1 στους 3 μισθω­τούς βρί­σκε­ται σήμε­ρα σε κατά­στα­ση ανα­στο­λής της εργα­σί­ας του ή σημα­ντι­κής μεί­ω­σης των ωρών εργα­σί­ας. Το σοβα­ρό­τε­ρο πρό­βλη­μα είναι ότι η πλειο­ψη­φία αυτών των εργα­ζο­μέ­νων δεν έχει ακό­μη κατα­φέ­ρει να λάβει την αντί­στοι­χη κρα­τι­κή επι­χο­ρή­γη­ση, οπό­τε στην πρά­ξη, και πέρα από την προ­πα­γάν­δα της κυβέρ­νη­σης, υπάρ­χουν εκα­τομ­μύ­ρια οικο­γέ­νειες εργα­ζο­μέ­νων που δεν είχαν κανέ­να εισό­δη­μα αυτές τις πέντε βδο­μά­δες και, σίγου­ρα, δεν θα έχουν μέχρι τις αρχές Μάη.

Στις αρχές Απρί­λη δημο­σιεύ­θη­καν τα επί­ση­μα στοι­χεία για την ανερ­γία και την οικο­νο­μι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα στην Ισπα­νία. Τα επί­ση­μα στοι­χεία έδει­ξαν ότι κατά το μήνα Μάρ­τη η εγγε­γραμ­μέ­νη ανερ­γία αυξή­θη­κε σχε­δόν κατά 10% και το σύνο­λο των εργα­ζο­μέ­νων που ήταν εγγε­γραμ­μέ­νοι στο σύστη­μα Κοι­νω­νι­κής Ασφά­λι­σης μειώ­θη­κε κατά 1 εκα­τομ­μύ­ριο. Ποτέ πριν, από τότε που υπάρ­χουν επί­ση­μα αρχεία, δεν είχα­με δει τέτοια στοι­χεία στην Ισπανία.

Ταυ­τό­χρο­να, σχε­δόν 1 εκα­τομ­μύ­ριο αυτο­α­πα­σχο­λού­με­νοι έχουν περά­σει στην κατά­στα­ση που είναι γνω­στή ως «παύ­ση δρα­στη­ριό­τη­τας». Στις περισ­σό­τε­ρες περι­πτώ­σεις πρό­κει­ται για ιδιο­κτή­τες μικρών επι­χει­ρή­σε­ων, χωρίς μισθω­τούς εργα­ζό­με­νους, οι οποί­οι ανα­γκά­στη­καν να κλεί­σουν προ­σω­ρι­νά. Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι ότι πολ­λές από αυτές τις επι­χει­ρή­σεις δεν θα ανοί­ξουν ούτε όταν τελειώ­σει η καρα­ντί­να. Δεν υπάρ­χει αμφι­βο­λία ότι βιώ­νου­με μια επι­τα­χυ­νό­με­νη δια­δι­κα­σία καπι­τα­λι­στι­κής συγκέ­ντρω­σης, που συνο­δεύ­ε­ται από μια ταχεία προ­λε­τα­ριο­ποί­η­ση εκα­το­ντά­δων χιλιά­δων μικρών ιδιοκτητών.

Η καπι­τα­λι­στι­κή κρί­ση «έσκα­σε» στα χέρια της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κής κυβέρ­νη­σης. Για πολ­λές βδο­μά­δες, η κυβέρ­νη­ση θεω­ρού­σε ότι η κρί­ση Covid-19 θα είχε βαθιά, αλλά βρα­χυ­πρό­θε­σμη, επί­δρα­ση στην παρα­γω­γή. Πάρ­θη­καν μέτρα για την προ­στα­σία των συμ­φε­ρό­ντων των καπι­τα­λι­στών με κόστος την υγεία εκα­τομ­μυ­ρί­ων εργα­τών. Εγκρί­θη­καν μηχα­νι­σμοί που στο­χεύ­ουν κυρί­ως στη μετα­τρο­πή του ιδιω­τι­κού χρέ­ους σε δημό­σιο, ιδιαί­τε­ρα του χρέ­ους των εταιρειών.

Ολες οι οικο­νο­μι­κές προ­βλέ­ψεις που δημο­σιεύ­ο­νται δεί­χνουν ότι η πτώ­ση του ΑΕΠ θα είναι κατα­κό­ρυ­φη. Οι καπι­τα­λι­στές εκφρά­ζουν έντο­νη ανη­συ­χία και αυτό αντι­κα­το­πτρί­ζε­ται στις απο­φά­σεις της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κής κυβέρ­νη­σης. Η αντί­φα­ση μετα­ξύ της προ­στα­σί­ας της υγεί­ας του λαού και της καπι­τα­λι­στι­κής παρα­γω­γής είναι πιο ορα­τή από ποτέ.

Η κυβέρ­νη­ση απο­φά­σι­σε το κλεί­σι­μο των «μη ουσιω­δών» παρα­γω­γι­κών δρα­στη­ριο­τή­των μετα­ξύ 2 και 12 Απρί­λη. Με βάση αυτό απο­φά­σι­σε ότι οι ώρες εργα­σί­ας που δεν εκτε­λέ­στη­καν θα πρέ­πει να συμπλη­ρω­θούν αργό­τε­ρα. Αλλά όταν ήρθε η 13η Απρί­λη, και ενά­ντια στα υγειο­νο­μι­κά κρι­τή­ρια, απο­φά­σι­σε ότι εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες εργα­ζό­με­νοι και εργα­ζό­με­νες επι­στρέ­φουν στην παρα­γω­γή χωρίς να είναι εγγυ­η­μέ­νη η διά­θε­ση του βασι­κού προ­στα­τευ­τι­κού εξο­πλι­σμού, ανα­γκά­ζο­ντάς τους να συνω­στί­ζο­νται ξανά στις δημό­σιες συγκοι­νω­νί­ες και χωρίς οι εται­ρεί­ες να υιο­θε­τή­σουν τα κατάλ­λη­λα μέτρα ασφαλείας.

Η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή κυβέρ­νη­ση, μπρο­στά στο δίλημ­μα υγεία του πλη­θυ­σμού ή συνέ­χι­ση της παρα­γω­γής, επέ­λε­ξε το δεύ­τε­ρο, τοπο­θε­τώ­ντας ορι­στι­κά τον εαυ­τό της στο πλευ­ρό των καπι­τα­λι­στών και δίνο­ντας προ­τε­ραιό­τη­τα στα επι­χει­ρη­μα­τι­κά κέρ­δη ένα­ντι της υγεί­ας και της ζωής εκα­τομ­μυ­ρί­ων εργαζομένων.

Για να καλύ­ψει αυτήν τη νέα χρε­ο­κο­πία, ζυμώ­νει το επι­χεί­ρη­μα περί «ενό­τη­τας μετα­ξύ των τάξε­ων». Το σύν­θη­μα της κυβέρ­νη­σης και των εργο­δο­τών είναι «θα βγού­με από αυτήν την κρί­ση μαζί». Αυτή η συζή­τη­ση είναι εξαι­ρε­τι­κά επι­κίν­δυ­νη για την εργα­τι­κή τάξη και τα λαϊ­κά στρώ­μα­τα, καθώς συνε­πά­γε­ται ξανά την υπο­τα­γή των συμ­φε­ρό­ντων τους στα συμ­φέ­ρο­ντα της αστι­κής τάξης. Αυτό σημαί­νει κατα­δί­κη των εργα­ζο­μέ­νων σε νέα σοβα­ρά πλήγματα.

Απέ­να­ντι σε αυτό το σύν­θη­μα των καπι­τα­λι­στών, οι κομ­μου­νι­στές προ­τά­ξα­με το σύν­θη­μα «Δεν θα πλη­ρώ­σου­με αυτήν την κρί­ση ούτε με την υγεία μας ούτε με τα δικαιώ­μα­τά μας». Δου­λεύ­ου­με με επι­μο­νή για να απο­κα­λύ­ψου­με τον ταξι­κό χαρα­κτή­ρα των κύριων μέτρων που υιο­θέ­τη­σε η κυβέρ­νη­ση, ενώ εξη­γού­με με όλα τα δια­θέ­σι­μα μέσα ότι τα μέτρα που υπο­τί­θε­ται πως έχουν παρ­θεί υπέρ των εργα­ζο­μέ­νων και των λαϊ­κών στρω­μά­των είναι εξαι­ρε­τι­κά λίγα και απα­τη­λά, πως είναι ένας «αντι­κα­το­πτρι­σμός» με σκο­πό να μετριά­σει την αυξα­νό­με­νη δυσα­ρέ­σκεια των μαζών, που κατα­νο­ούν ότι τα δικαιώ­μα­τα και οι συν­θή­κες δια­βί­ω­σής τους θα θυσια­στούν στην καπι­τα­λι­στι­κή κρί­ση, όπως ακρι­βώς έγι­νε και το 2008.

Η εργα­τι­κή — λαϊ­κή πάλη δεν έχει στα­μα­τή­σει, αλλά οι περιο­ρι­σμοί είναι προ­φα­νείς. Η «κατά­στα­ση ετοι­μό­τη­τας» σήμαι­νε περιο­ρι­σμό των δημο­κρα­τι­κών δικαιω­μά­των και ελευ­θε­ριών. Σήμε­ρα στην Ισπα­νία είναι δυνα­τόν να μετα­κι­νη­θεί κάποιος προς τη δου­λειά ή για να αγο­ρά­σει τα απα­ραί­τη­τα, αλλά τίπο­τα περισ­σό­τε­ρο. Το δικαί­ω­μα συγκέ­ντρω­σης και δια­δή­λω­σης έχει ντε φάκτο ανα­στα­λεί και αυτό εμπο­δί­ζει το έργο των κομ­μου­νι­στών, των εργα­τι­κών — λαϊ­κών οργα­νώ­σε­ων. Ενώ ανα­πτύσ­σου­με και προ­σαρ­μό­ζου­με τη δου­λειά μας μέσα στις μάζες, αντι­λαμ­βα­νό­μα­στε ότι πολ­λά από τα έκτα­κτα μέτρα που λαμ­βά­νο­νται με το πρό­σχη­μα της κρί­σης θα παρα­μεί­νουν και μετά την παν­δη­μία. Οι καπι­τα­λι­στές και οι κυβερ­νή­σεις τους θα θέλουν να τα χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν ενά­ντια στο εργα­τι­κό κίνη­μα όταν ενα­ντιω­θεί στις εξαι­ρε­τι­κά σκλη­ρές επι­θέ­σεις που ήδη εξε­λίσ­σο­νται και σε αυτές που θα έρθουν στο άμε­σο μέλλον.

Οι συν­θή­κες μπο­ρεί να αλλά­ξουν, αλλά η ταξι­κή πάλη δεν έχει στα­μα­τή­σει στην Ισπα­νία. Μόνο δια­τη­ρώ­ντας την πλή­ρη ιδε­ο­λο­γι­κή, πολι­τι­κή και οργα­νω­τι­κή αυτο­τέ­λεια του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος μπο­ρού­με να πολε­μή­σου­με ενά­ντια στα ψεύ­τι­κα διλήμ­μα­τα που βάζει η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία στην τάξη μας και στο λαό μας. Ο ταξι­κός αγώ­νας δεν έχει στα­μα­τή­σει στην Ισπα­νία ούτε ο αγώ­νας των κομ­μου­νι­στών για την ανα­τρο­πή της καπι­τα­λι­στι­κής εξουσίας.

Παρα­πο­μπή
1. Το πρώ­το από τα 3 επί­πε­δα κατά­στα­σης έκτα­κτης ανά­γκης που εξου­σιο­δο­τεί­ται η κυβέρ­νη­ση να κηρύ­ξει βάσει του ισπα­νι­κού Συντάγματος.

Άρθρο για τον «Ριζο­σπά­στη»
από τον Αστορ Γκαρ­σία,
Γενι­κό Γραμ­μα­τέα της ΚΕ
του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος Εργα­ζο­μέ­νων της Ισπανίας