Η υπόθεση Μαξ Μέρντεν και ο Εθνάρχης — Μια υπόθεση που συγκλόνισε τη χώρα

Σαν σήμε­ρα 5 Νοεμ­βρί­ου 1959 ο Μαξ Μέρ­ντεν απο­φυ­λα­κί­ζε­ται και απε­λαύ­νε­ται. Ο Μέρ­τεν ευθυ­νό­ταν για σει­ρά εγκλη­μά­των πολέ­μου που δια­πρά­χθη­καν κατά τη διάρ­κεια της Κατο­χής στη Θεσ­σα­λο­νί­κη και είχε συλ­λη­φθεί συμ­πτω­μα­τι­κά στην Αθή­να το 1957.

Ο Μέρ­τεν συνε­λή­φθη, κατά σύμ­πτω­ση, στην Αθή­να το Μάη του 1957. Το Μάρ­τη του 1958, εκδό­θη­κε το παρα­πεμ­πτι­κό βού­λευ­μα και ορί­στη­κε η δίκη του. Το Νοέμ­βρη του 1958, ο πρω­θυ­πουρ­γός Κ. Καρα­μαν­λής και ο υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών Ε. Αβέ­ρωφ πραγ­μα­το­ποί­η­σαν επί­σκε­ψη στη Δυτ. Γερ­μα­νία. Οι Δυτι­κο­γερ­μα­νοί ηγέ­τες ενδια­φέ­ρο­νταν για τη διείσ­δυ­ση του γερ­μα­νι­κού κεφα­λαί­ου στην Ελλά­δα. Ηθε­λαν, όμως, να στα­μα­τή­σει και η δίω­ξη των εγκλη­μα­τιών πολέ­μου στην Ελλά­δα, ώστε παρά­γο­ντες της οικο­νο­μι­κής και πολι­τι­κής ζωής της Δυτ. Γερ­μα­νί­ας, που βαρύ­νο­νταν με εγκλή­μα­τα ή είχαν εντάλ­μα­τα για την κατο­χι­κή τους δρά­ση, να μπο­ρούν να μπαι­νο­βγαί­νουν ανε­νό­χλη­τα στη χώρα μας.

Οπως απο­δεί­χτη­κε, η ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­ση προ­χώ­ρη­σε σ’ αυτήν την κατά­πτυ­στη συμ­φω­νία, με αντάλ­λαγ­μα μερι­κά εκα­τομ­μύ­ρια μάρ­κα. Στα τέλη του Γενά­ρη του 1959, ήρθε για συζή­τη­ση στη Βου­λή νομο­σχέ­διο «περί ανα­στο­λής διώ­ξε­ως εγκλη­μα­τιών πολέ­μου»… Μπρο­στά στις αντι­δρά­σεις των βου­λευ­τών της ΕΔΑ, η κυβέρ­νη­ση εξαί­ρε­σε την περί­πτω­ση Μέρ­τεν. Ολοι, όμως, γνώ­ρι­ζαν ότι επρό­κει­το για παρα­πλα­νη­τι­κό ελιγμό.

Η δίκη του Μέρ­τεν άρχι­σε στις 11 Φλε­βά­ρη του 1959 και κρά­τη­σε 20 μέρες. Ο Μέρ­τεν κατα­δι­κά­στη­κε σε ποι­νές από 6 έως 20 χρό­νια για διά­φο­ρα αδι­κή­μα­τα, όπως παρά­νο­μες φυλα­κί­σεις και εγκλει­σμούς σε στρα­τό­πε­δα συγκέ­ντρω­σης Ελλή­νων και Ισραη­λι­τών, φόνους και θάνα­το από ασι­τία Ισραη­λι­τών, «γκέ­το» σε βάρος 56.000 Ισραη­λι­τών, κατα­στρο­φή του εβραϊ­κού νεκρο­τα­φεί­ου Θεσ­σα­λο­νί­κης, εκτό­πι­ση στα γερ­μα­νι­κά στρα­τό­πε­δα 40.000 Εβραί­ων κλπ. Τελι­κά, το Νοέμ­βρη του 1959, με τρο­πο­ποί­η­ση του προη­γού­με­νου νόμου, ο Μέρ­τεν απο­φυ­λα­κί­στη­κε και απε­λά­θη­κε. Στη Γερ­μα­νία συνε­λή­φθη, αλλά γρή­γο­ρα αφέ­θη­κε ελεύθερος…

Λίγο αργό­τε­ρα, το Σεπτέμ­βρη του 1960, η γερ­μα­νι­κή εφη­με­ρί­δα «Ηχώ του Αμβούρ­γου» και το περιο­δι­κό «Ντερ Σπί­γκελ» δημο­σί­ευ­σαν αφη­γή­σεις του Μέρ­τεν, σύμ­φω­να με τις οποί­ες ο Κ. Καρα­μαν­λής και ο υπουρ­γός Εσω­τε­ρι­κών Δημ. Μακρής ήταν συνερ­γά­τες των κατο­χι­κών δυνά­με­ων. Το γεγο­νός προ­κα­λεί σάλο στην Ελλά­δα, όπου η κυβέρ­νη­ση απορ­ρί­πτει μετά βδε­λυγ­μί­ας τις «απο­κα­λύ­ψεις», αρνεί­ται, όμως, να απα­ντή­σει στα ερω­τή­μα­τα και τις καταγ­γε­λί­ες της ΕΔΑ για τους πραγ­μα­τι­κούς λόγους απε­λευ­θέ­ρω­σης του Μέρ­τεν. Προ­κα­λώ­ντας έτσι και έντα­ση στη Βουλή.

Στις 16 Οκτώ­βρη του 1960, κατά τη διάρ­κεια μιας θυελ­λώ­δους συνε­δρί­α­σης στη Βου­λή για τη δια­βό­η­τη «υπό­θε­ση Μέρ­τεν», βου­λευ­τές του κυβερ­νώ­ντος κόμ­μα­τος της ΕΡΕ επι­τί­θε­νται κατά βου­λευ­τών της αξιω­μα­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης, της ΕΔΑ. Σημειώ­νο­νται συμπλο­κές και η συνε­δρί­α­ση δια­κό­πτε­ται. Το επει­σό­διο υπο­γράμ­μι­ζε τη σημα­σία της υπό­θε­σης αυτής.

(Πηγή: Ριζο­σπά­στης)

***

Ο Μαξ Μέρ­τεν (1911–1976) υπήρ­ξε υψη­λό­βαθ­μος Ναζί, που υπη­ρέ­τη­σε στη Θεσ­σα­λο­νί­κη τη διε­τία 1942–1944, ως σύμ­βου­λος της στρα­τιω­τι­κής διοί­κη­σης της πόλης. Ήταν ο άνθρω­πος που υπέ­γρα­ψε τη μετα­φο­ρά των 50.000 Εβραί­ων της Θεσ­σα­λο­νί­κης στο κολα­στή­ριο του Άου­σβιτς, ενώ είχε ευθύ­νη για ανα­ρίθ­μη­τες αρπα­γές και λεη­λα­σί­ες των περιου­σιών τους, που η συνο­λι­κή τους αξία ξεπερ­νού­σε τα 125.000.000 χρυ­σά φρά­γκα, ποσό τερά­στιο για την επο­χή αυτή. Ένα τμή­μα του θησαυ­ρού αυτού στάλ­θη­κε στη Γερ­μα­νία και το υπό­λοι­πο θάφτη­κε κάπου στη Βόρειο Ελλά­δα, σύμ­φω­να με εκτιμήσεις.

(Πηγή: Σαν σήμερα)