Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Κάποιο τολμηρό αγρίμι ξεφεύγει διαπράττοντας το σφάλμα να τα βάλει με ολόκληρη την αντίπαλη ομάδα, τον διαιτητή και το κοινό στις κερκίδες σε μια απαγορευμένη περιπέτεια ελευθερίας

(Eduardo Galeano βιβλίο “Το ποδό­σφαι­ρο στη σκιά και στο φως”)
Αφιε­ρω­μέ­νο στα παι­διά που συνά­ντη­σα κάπο­τε, πριν από χρό­νια, να παί­ζουν ποδό­σφαι­ρο στο Καλέ­για ντε λα Κόστα και μετά το παι­χνί­δι, τρα­γου­δού­σαν: Είτε κερ­δί­ζου­με, είτε χάνου­με, εμείς το κέφι μας κάνου­με.
Η ιστο­ρία του ποδο­σφαί­ρου είναι ένα θλι­βε­ρό ταξί­δι από το πηγαίο στο ανα­γκαίο. Καθώς το ποδό­σφαι­ρο κατέ­λη­ξε να γίνει βιο­μη­χα­νία, εξο­ρί­στη­κε σιγά σιγά η ομορ­φιά που πηγά­ζει από την από­λαυ­ση να παί­ξεις και μόνο.

Eduardo Galeano η μπάλα ως σημαίαΣτον κόσμο μας σήμε­ρα, το επαγ­γελ­μα­τι­κό ποδό­σφαι­ρο κατα­δι­κά­ζει οτι­δή­πο­τε άχρη­στο, και είναι άχρη­στο οτι­δή­πο­τε δεν απο­φέ­ρει κέρ­δος. Κανείς δεν κερ­δί­ζει από αυτή την τρέ­λα που κάνει τον άντρα να γίνε­ται για λίγο παι­δί, να παί­ξει δηλα­δή όπως παί­ζει ένα πιτσι­ρί­κι με το τόπι του ή μια γάτα με ένα κου­βά­ρι μαλ­λί, μπα­λα­ρί­να που χορεύ­ει πετώ­ντας στον αέρα ένα ελα­φρύ μπα­λό­νι, μάλ­λι­νο κου­βά­ρι που κυλά αβί­α­στα: να παί­ζει χωρίς να ξέρει καν ότι παί­ζει, χωρίς σκο­πό, χωρίς χρο­νό­με­τρο και χωρίς διαιτητή.

Το παι­χνί­δι έχει μετα­τρα­πεί σε θέα­μα, σε ποδό­σφαι­ρο προς θέα­ση, με λίγους πρω­τα­γω­νι­στές και πολ­λούς θεα­τές, και αυτό το θέα­μα έχει γίνει μια από τις πλέ­ον κερ­δο­φό­ρες οικο­νο­μι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες παγκο­σμί­ως. Οργα­νώ­νε­ται όχι για να γίνει παι­χνί­δι αλλά για να εμπο­δι­στεί να είναι παι­χνί­δι. Η τεχνο­κρα­τία του επαγ­γελ­μα­τι­κού αθλη­τι­σμού έχει επι­βά­λει ένα ποδό­σφαι­ρο ταχύ­τη­τας και δύνα­μης, που απαρ­νεί­ται τη χαρά, σκο­τώ­νει τη φαντα­σία και απα­γο­ρεύ­ει την τόλ­μη.

Ευτυ­χώς, εμφα­νί­ζε­ται ακό­μα στα γήπε­δα, αν και περι­στα­σια­κά, κάποιο τολ­μη­ρό αγρί­μι που ξεφεύ­γει από το πλά­νο και δια­πράτ­τει το σφάλ­μα να τα βάλει με ολό­κλη­ρη την αντί­πα­λη ομά­δα, τον διαι­τη­τή και το κοι­νό στις κερ­κί­δες, για την από­λαυ­ση και μόνο του κορ­μιού, που ορμά στην απα­γο­ρευ­μέ­νη περι­πέ­τεια της ελευ­θε­ρί­ας.

Ο παίκτης

(συνε­χί­ζει ο Galeano…)
Τρέ­χει λαχα­νια­σμέ­νος πάνω κάτω. Από τη μια μεριά, τον περι­μέ­νει η ουρά­νια δόξα, από την άλλη, η άβυσ­σος της καταστροφής.
Στη γει­το­νιά του τον ζηλεύ­ουν. Ο επαγ­γελ­μα­τί­ας ποδο­σφαι­ρι­στής γλί­τω­σε το εργο­στά­σιο ή το γρα­φείο, και τον πλη­ρώ­νουν για να κάνει το κέφι του, κοντο­λο­γίς κέρ­δι­σε τον πρώ­το λαχνό. Και παρό­τι πρέ­πει να χύνει ποτά­μια τον ιδρώ­τα, χωρίς να έχει δικαί­ω­μα ούτε να κου­ρα­στεί ούτε να λαθέ­ψει, φιγου­ρά­ρει στις εφη­με­ρί­δες και στην τηλε­ό­ρα­ση, το ραδιό­φω­νο επα­να­λαμ­βά­νει το όνο­μά του, οι γυναί­κες ανα­στε­νά­ζουν για χάρη του, και τα παι­διά θέλουν να του μοιά­σουν. Εκεί­νος όμως, που ξεκί­νη­σε να παί­ζει μπά­λα για τη χαρά του παι­χνι­διού, στους χωμα­τό­δρο­μους κάποιας φτω­χο­γει­το­νιάς, τώρα δου­λεύ­ει ως παί­κτης στα στά­δια, με την υπο­χρέ­ω­ση είτε να κερ­δί­ζει είτε να κερδίζει.

Οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες τον αγο­ρά­ζουν, τον που­λά­νε, τον δανεί­ζουν, κι εκεί­νος αφή­νε­ται με αντάλ­λαγ­μα την υπό­σχε­ση για περισ­σό­τε­ρη φήμη και χρή­μα­τα. Όσο μεγα­λύ­τε­ρη επι­τυ­χία έχει, και όσο περισ­σό­τε­ρα χρή­μα­τα κερ­δί­ζει, τόσο περισ­σό­τε­ρο δέσμιος του συστή­μα­τος γίνε­ται. Υπο­δου­λω­μέ­νος, σε στρα­τιω­τι­κή πειθαρχία,

Αναταράξεις και τσουνάμια

Ταρα­χή στο «νερά» του ποδο­σφαί­ρου προ­κλή­θη­κε λίγο μετά τα μεσά­νυ­χτα της 18ης Απρί­λη όταν 12 ευρω­παϊ­κοί σύλ­λο­γοι, οι Μάν­τστε­στερ Γιου­νάι­τεντ, Λίβερ­πουλ, Άρσε­ναλ, Μάν­τσε­στερ Σίτι, Τσέλ­σι, Τότε­ναμ, Ρεάλ Μαδρί­της, Μπαρ­τσε­λό­να, Ατλέ­τι­κο Μαδρί­της, Γιου­βέ­ντους, Ίντερ και Μίλαν, ανα­κοί­νω­σαν τη δημιουρ­γία ενός νέου, κλει­στού τύπου πρω­τα­θλή­μα­τος, διεκ­δι­κώ­ντας πλή­ρη αυτο­νο­μία, έχο­ντας ως «συμ­μά­χους» νέες πολυ­ε­θνι­κές — χορη­γούς που προ­σβλέ­πουν στην ευρω­παϊ­κή ποδο­σφαι­ρι­κή αγο­ρά, όπως ο αμε­ρι­κα­νι­κός κολοσ­σός JP Morgan που φέρε­ται να είχε επεν­δύ­σει 4 δισ. ευρώ. Το σχέ­διο, που προ­κά­λε­σε τις αντι­δρά­σεις τόσο της UEFA  και της FIFA, όσο και οστι­κών κυβερ­νή­σε­ων, μπο­ρεί να μπή­κε εν τέλει στα συρ­τά­ρια, προ­σω­ρι­νά του­λά­χι­στον, ωστό­σο άνοι­ξε μεγά­λη συζή­τη­ση για το χαρα­κτή­ρα του ποδο­σφαί­ρου σήμερα.

Ο πρώ­ην πρό­ε­δρος της FIFA
κατά την ανα­κοί­νω­ση ανά­λη­ψης του Μου­ντιάλ 2022 από το Κατάρ

Η «συνταγή» του μορφώματος

Το κίνη­τρο των επι­χει­ρη­μα­τιών-ιδιο­κτη­τών των «12» πίσω οπό τη δημιουρ­γία της ευρω­παϊ­κής Σού­περ Λιγκ ήταν γνω­στό εξ αρχής, άλλω­στε κυνι­κά το δήλω­ναν και οι ίδιοι: ακό­μα περισ­σό­τε­ρα κέρ­δη για εκεί­νους. Το πο­δόσφαιρο, ως προ­ϊ­όν στον καπι­τα­λι­σμό δεν ξεφεύ­γει οπό τις νομο­τέ­λειες του, συνε­πώς κίνη­τρο είναι πάντα το κυνή­γι του μέγι­στου δυνα­τού κέρ­δους. Ακό­μα λοι­πόν και οι πακτω­λοί εκα­τομ­μυ­ρί­ων που κέρ­δι­ζαν όλα το προη­γού­με­να χρό­νιο οι ιδιο­κτή­τες αυτών των ομά­δων από χορη­γί­ες, συμ­με­το­χές σε διορ­γα­νώ­σεις κ.ά, δεν τους ήταν πλέ­ον αρκε­τά και σε συν­δυα­σμό με την παγκό­σμια οικο­νο­μι­κή κρί­ση που επι­τα­χύν­θη­κε από την παν­δη­μία του κορο­νοϊ­ού, «γεν­νή­θη­κε» η ιδέα της European Super League  η οποία κυο­φο­ρού­νταν ήδη από την δεκα­ε­τία του ’90. Επε­δί­ω­καν τη δημιουρ­γία ενός ποδοσφαί­ρου δια­φο­ρε­τι­κό από αυτό που γνω­ρί­ζου­με. Ενός αθλή­μα­τος-σόου, χωρίς υπο­βι­βα­σμούς και προβιβα­σμούς, με αγώ­νες επί­δει­ξης μετα­ξύ μόνο των καλύ­τε­ρων — κατ’ αυτούς ομά­δων, χωρίς αου­τσάι­ντερ να «χαλά­νε τη σού­πα». Ένα ποδό­σφαι­ρο πιο εύπε­πτο σε αγο­ρές όπως των ΗΠΑ και της Ασί­ας που τα τελευ­ταία χρό­νιο έχουν διεισ­δύ­σει για τα καλό στην ποδο­σφαι­ρι­κή αγο­ρά με εκατομμύριο.

Κροκοδείλια δάκρυα

Εξαρ­χής η ανα­κοί­νω­ση του σχε­δί­ου της ESL συνάντη­σε σφο­δρές, στα λόγια, αντι­δρά­σεις τόσο από την UEFA  και τη FIFA όσο και από την ΕΕ και αστι­κές κυβερ­νή­σεις, με δηλώ­σεις από τον Μπ. Τζόν­σον, τον Εμ. Μακρόν και άλλους αστούς πολι­τι­κούς. Οι δηλώ­σεις όλων των παρα­πά­νω για το ποδό­σφαι­ρο που δήθεν «ανή­κει στο λαό και τους φιλά­θλους» και οι προ­σπά­θειες τους δήθεν «για τη δια­φύ­λα­ξη του χαρα­κτή­ρα του αθλή­μα­τος» ήταν προ­κλη­τι­κά υπο­κρι­τι­κές. Δεν ξεχνά κανείς ότι η UEFA  και η FIFA είναι αυτές που εδώ και δεκα­ε­τί­ες αντι­με­τω­πί­ζουν το ποδό­σφαι­ρο ως προ­ϊ­όν με μόνο στό­χο την προ- «οι επεν­δύ­σε­ων. Είναι οι ίδιοι που κάθε λίγο αλλά­ζουν τα formats των διορ­γα­νώ­σε­ων, όπως το Champions League ώστε να αυξά­νο­νται οι αγώ­νες με τη συμ­με­το­χή περισ­σό­τε­ρων ομά­δων από τα «εμπο­ρι­κό» πρω­τα­θλή­μα­τα, πετώ­ντας στον κάλα­θο των ποδοσφαι­ρικών αχρή­στων ακό­μα και πρω­τα­θλή­τριες ομά­δες από «μη εμπο­ρι­κές» χώρες. Είναι ακό­μα οι ίδιοι που πρώ­ην στε­λέ­χη τους έχουν κατη­γο­ρη­θεί και κατα­δι­κα­στεί για οικο­νο­μι­κά σκάν­δα­λα, είναι οι ίδιοι που ανα­θέ­τουν τη διορ­γά­νω­ση μεγά­λων αθλη­τι­κών γεγο­νό­των που έχουν βαφτεί με το αίμα χιλιά­δων, όπως τα έργα κατα­σκευ­ής υπερ­σύγ­χρο­νων γηπέ­δων για το Μου­ντιάλ του Κατάρ. Εξί­σου ένο­χες είναι και οι αστι­κές κυβερ­νή­σεις όλων των χωρών, με τις φορο­α­παλ­λα­γές και τις διευκολύν­σεις που κάνουν διαρ­κώς στους επι­χει­ρη­μα­τί­ες-ιδιο­κτή­τες των ομά­δων που θησαυ­ρί­ζουν, που αντι­με­τω­πί­ζουν το στοί­χη­μα ως «υγιή επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τα», που έχουν αφή­σει τον ερα­σι­τε­χνι­κό αθλη­τι­σμό μετα­ξύ φθο­ράς και αφθαρ­σί­ας, γεγο­νός που απο­δεί­χθη­κε περί­τρα­να την πε­ρίοδο της παν­δη­μί­ας. Κανείς δεν μπο­ρεί να πιστέ­ψει ότι όλοι αυτοί που εδώ και δεκα­ε­τί­ες ενί­σχυαν λο­γικές και πρα­κτι­κές που εξυ­πη­ρε­τού­σαν στην ουσία ιδιο­κτή­τες όπως των «12», θέλουν ένα δια­φο­ρε­τι­κό ποδό­σφαι­ρο πραγ­μα­τι­κά λαϊ­κό αγαθό.

Πάλη για ποδόσφαιρο που θα ανήκει πραγματικά στο λαό

Το ποδό­σφαι­ρο, οπό όταν πρω­το­εμ­φα­νί­στη­κε ‑πριν περί­που 160 χρό­νια, μέχρι σήμε­ρα, είναι με δια­φο­ρά το λαο­φι­λέ­στε­ρο άθλη­μα. Τρία πράγ­μα­τα το διαφοροποι­ούν σε τέτοιο σημεία, ώστε να μην μπο­ρεί να συγκρι­θεί με κανέ­να άλλο παι­χνί­δι. Η απλό­τη­τα του. Μπο­ρεί να παι­χτεί ακό­μα και στις εσχα­τιές αυτού του πλα­νή­τη. Δεν χρειά­ζε­ται καν να έχεις μπά­λα, αρκεί και ένα τενε­κε­δά­κι. Η πιθα­νό­τη­τα της έκπλη­ξης. Στο ποδόσφαι­ρο, ο αδύ­να­μος θα έχει πάντα την ευκαι­ρία του Στα υπό­λοι­πο σπορ, 99 στις 100 φορές θα επι­κρα­τή­σει η καλύ­τε­ρη ομά­δα. Η απί­στευ­τη σύν­δε­ση των μαζών με την ομά­δα τους.

Το στοι­χείο της έκπλη­ξης ήταν αυτό που ήθε­λαν, μετα­ξύ άλλων, να ξερι­ζώ­σουν οι ιθύ­νο­ντες της ESL. στο πλαί­σιο της μετα­τρο­πής του αθλή­μα­τος καθα­ρά σε εμπο­ρι­κό σόου. Η αγά­πη όμως των φιλά­θλων, οχι μόνο για την ομά­δα τους, αλλά για το ίδιο το άθλη­μα ειδι­κά των αγγλι­κών ομά­δων, ήταν μια ιδιαί­τε­ρο θετ­κή εξέ­λι­ξη που έδει­ξε ότι σημα­ντι­κή μερί­δα του κόσμου δεν δέχε­ται να μένει «θεα­τής» των εξε­λί­ξε­ων. Οι αντι­δράσεις των φιλά­θλων με τις δια­μαρ­τυ­ρί­ες που συνε­χίζονται ακό­μα, σε συν­δυα­σμό με τις δηλώ­σεις ποδο­σφαιριστών εν ενερ­γεία, παλαι­μά­χων και προ­πο­νη­τών έδει­ξαν ότι υπάρ­χει έδα­φος να ανα­πτυ­χθεί περαι­τέ­ρω ο προ­βλη­μα­τι­σμός για το τί ποδό­σφαι­ρο θέλου­με. Πρέ­πει να είναι ξεκά­θα­ρο ότι η πραγ­μα­τι­κή «εξυ­γί­αν­ση» του αθλη­τι­σμού δεν βρί­σκε­ται στη στοί­χι­ση ή την εναντί­ωση πίσω από τη μια ή την άλλη μερί­δα των επι­χει­ρη­μα­τιών, αλλά προ­ϋ­πο­θέ­τει την κατε­δά­φι­ση αυτού του σάπιου οικο­δο­μή­μα­τος. Είναι ανά­γκη να υπάρ­ξει ένα μεγά­λο κίνη­μα σε αυτή την κατεύ­θυν­ση από τους ανθρώ­πους του αθλη­τι­σμού, την εργα­τι­κή τάξη και ία λαϊ­κά στρώ­μα­τα, με μέτω­πο κατά της εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης. Για ποδό­σφαι­ρο και αθλη­τι­σμό συνο­λι­κό που θα είναι λαϊ­κό αγα­θό, πραγ­μα­τι­κό δικαί­ω­μα και πηγή χαράς για αθλη­τές, προ­πο­νη­τές και φιλά­θλους και όχι «ευκαι­ρία» και μπίζ­νες για τους καπιταλιστές

Football belonged to us not to youΤο μήνυ­μα των φιλά­θλων της αγγλι­κής Τσέλ­σι ήταν σαφές… «Το ποδό­σφαι­ρο ανή­κει σε εμάς, όχι σε εσάς»

Το τελευ­ταίο, από τον Οδη­γη­τή “European Super League: Κεραυ­νός εν αιθρία ή προ­α­ναγ­γελ­θέν «έγκλη­μα» στο ποδό­σφαι­ρο;

ℹ️ περισ­σό­τε­ρα εδώ

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο