Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Κέρκυρα: Το Παλιό Φρούριο και τα μυστικά του

Αναμ­φί­βο­λα απο­τε­λεί το πιο επι­βλη­τι­κό μνη­μείο της πόλης, ορα­τό ακό­μη από τα παρά­λια της Ηγου­με­νί­τσας και πόλος έλξης για τους του­ρί­στες. Ο λόγος φυσι­κά για το Παλιό Φρού­ριο της Κέρ­κυ­ρας με την μακραί­ω­νη ιστο­ρία του και τα υπέ­ρο­χα μυστι­κά του! Η αρχή γίνε­ται τον 6ο αιώ­να μ.Χ., όταν οι δια­σω­θέ­ντες από τους Γότ­θους, κάτοι­κοι της Παλαιό­πο­λης της αρχαί­ας πόλης της Κέρ­κυ­ρας, μετοί­κη­σαν στο ανα­το­λι­κό άκρο της πόλης, πάνω σε μια βρα­χώ­δη χερ­σό­νη­σο με δύο λόφους — δύο κορυ­φές «προ­στά­τες» του νησιού. Εξ’ ού και το όνο­μα Corfu ή Κορι­φώ, όπως πιστεύ­ουν πολ­λοί ιστο­ρι­κοί. Το 10ο αιώ­να έγι­νε οικι­στι­κός «πυρή­νας» και απέ­κτη­σε τον τίτλο της «Μητρό­πο­λης», ενώ μορ­φή ως οχυ­ρω­μέ­νο φρού­ριο λαμ­βά­νει στους βυζα­ντι­νούς χρό­νους από αυτο­κρά­το­ρες της επο­χής. Παρεμ­βά­σεις κάνουν οι Δεσπό­τες της Ηπεί­ρου και οι Ανδηγαυοί,πρίγκιπες της Νότιας Ιταλίας.

Με τη δεύ­τε­ρη άφι­ξη των Ενε­τών στην Κέρ­κυ­ρα το 1386, καθο­ρί­στη­κε και η σημε­ρι­νή μορ­φή του Παλιού Φρου­ρί­ου, που οχυ­ρώ­θη­κε και απο­τέ­λε­σε πλέ­ον ένα στρα­τη­γι­κό σημείο προ­στα­σί­ας του νησιού από τους κατα­κτη­τές της Δύσης και της Ανα­το­λής. Το Φρού­ριο μετρα­τρά­πη­κε από χερ­σό­νη­σο σε νησί­δα που την κύκλω­νε μία υγρή τάφρος. Η επι­κοι­νω­νία με τη στε­ριά γινό­ταν αρχι­κά μέσω μίας ξύλι­νης γέφυ­ρας. Οι ψηλοί τετρά­γω­νοι βυζα­ντι­νοί πύρ­γοι των τοι­χί­ων, έγι­ναν κυκλι­κοί, πιο χαμη­λοί και λεί­οι προ­κει­μέ­νου να εμπο­δί­σουν οποια­δή­πο­τε αναρρίχηση.

Απέ­να­ντι στην προ­κλη­τι­κό­τη­τα και τις επι­δρο­μές των Οθω­μα­νών, η Κέρ­κυ­ρα οχυ­ρώ­θη­κε, ενώ το φρού­ριο δέχθη­κε τις παρεμ­βά­σεις μίας στρα­τιω­τι­κής αρχι­τε­κτο­νι­κής των καλύ­τε­ρων αρχι­τε­κτό­νων της επο­χής. Οι τρεις κυκλι­κοί του πύρ­γοι αντι­κα­τα­στά­θη­καν από δύο πεντα­γω­νι­κούς προ­μα­χώ­νες, ενώ η υγρή τάφρος δια­πλα­τύν­θη­κε. Η ξύλι­νη γέφυ­ρα έγι­νε πέτρι­νη και στι­βα­ρή. Πάνω στο φρού­ριο χτί­στη­καν στρα­τιω­τι­κές εγκα­τα­στά­σεις με απο­θή­κες στρα­τιω­τι­κού υλι­κού, νοσο­κο­μείο, φυλα­κές, κωδω­νο­στά­σια, αλλά και εκκλη­σί­ες. Το φρού­ριο έγι­νε απόρ­θη­το και άντε­ξε σε όλες τις πολιορ­κί­ες των Οθω­μα­νών. Μετά τους Ενε­τούς το Παλιό Φρού­ριο χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε στρα­τιω­τι­κά από τους Γάλ­λους και μετέ­πει­τα τους Άγγλους κατα­κτη­τές του νησιού, ενώ «ελευ­θε­ρώ­θη­κε» και απο­δό­θη­κε στο λαό του με την ενσω­μά­τω­ση των Ιονί­ων νήσων με την Ελλά­δα το 1864.

Στην είσο­δο του Παλιού Φρου­ρί­ου βρί­σκε­ται το επι­βλη­τι­κό άγαλ­μα του Στρα­τάρ­χη Σού­λεν­μπουργκ, που έγι­νε από τους Ενε­τούς στη μνή­μη της απώ­θη­σης των Τούρ­κων από το νησί. Δια­σχί­ζο­ντας την πέτρι­νη πανύ­ψη­λη γέφυ­ρα, η εικό­να του Παλιού Φρου­ρί­ου, που είναι ορα­τό από την πλα­τεία Σπια­νά­δα, τη μεγα­λύ­τε­ρη των Βαλ­κα­νί­ων, μοιά­ζει σαν να έχει βγει από παρα­μύ­θι. Η πέτρι­νη γέφυ­ρα που ενώ­νει τη χερ­σό­νη­σο με το φρού­ριο προ­κα­λεί δέος. Τα καρα­βά­κια στην υγρή τάφρο προ­δί­δουν την εξέ­λι­ξη της επο­χής, ενώ οι διά­πλα­τες τετρά­με­τρες ξύλι­νες πόρ­τες του στην κύρια είσο­δό του προ­κα­λούν ρίγη.

Πόσα μυστι­κά έκλει­ναν μέσα τους αυτές οι βαριές πόρτες!

Μπαί­νο­ντας στη Βυζα­ντι­νή Συλ­λο­γή της Κέρ­κυ­ρας, απο­κα­λύ­πτε­ται η κουλ­τού­ρα των Κερ­κυ­ραί­ων που ασπά­στη­καν από το Βυζά­ντιο απο­τυ­πω­μέ­νη σε μονα­δι­κά ψηφι­δω­τά. Το Λατι­νι­κό Παρεκ­κλή­σι της Πανα­γιάς των Καρ­με­λι­τών, που χτί­στη­κε αρχές του 17ου αιώ­να, προ­δί­δει τη θερ­μή πίστη των Ενε­τών, ενώ το 1994 χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε για τις ανά­γκες της Συνό­δου Κορυ­φής της Ε.Ε. που έγι­νε στο νησί.

Βυζα­ντι­νοί, Ενε­τοί, Άγγλοι και σημε­ρι­νοί Ευρω­παί­οι, σε ένα Φρού­ριο που θα μπο­ρού­σε να χαρα­κτη­ρι­στεί ως «μωσαϊ­κό» πολι­τι­σμών απο­τυ­πω­μέ­νο στα δια­σω­θέ­ντα κτί­ριά του, στην παλιά ενε­τι­κή φυλα­κή, στο στρα­τιω­τι­κό παρεκ­κλή­σι, στο αγγλι­κό στρα­τιω­τι­κό νοσο­κο­μείο όπου σήμε­ρα λει­τουρ­γεί το Τμή­μα Μου­σι­κής του Ιονί­ου Πανε­πι­στη­μί­ου, στον ναό του Αγί­ου Γεωρ­γί­ου (έργο των Άγγλων από το 1840), στον Πύρ­γο του ρολο­γιού που φτιά­χτη­κε στα τέλη του 18ου αιώ­να, στο βενε­τσιά­νι­κο πηγά­δι στους πρό­πο­δές του ‑που σήμε­ρα οι επι­σκέ­πτες του Φρου­ρί­ου το έχουν μετα­τρέ­ψει σε πηγά­δι των ευχών- καθώς είναι εμφα­νή τα εκα­το­ντά­δες νομί­σμα­τα, ακό­μη και χαρ­το­νο­μί­σμα­τα που ρίχνουν οι επι­σκέ­πτες κάνο­ντας τη δική τους ευχή στο απόρ­θη­το φρού­ριο, λέγο­ντας τα δικά τους μυστικά.

Ανε­βαί­νο­ντας τα πέτρι­να σκα­λο­πά­τια για να φτά­σεις στην κορυ­φή του, στο Μεγά­λο Φάρο, ακούς τον από­η­χο των ψιθύ­ρων από τις κλει­στές αίθου­σες, τα αμπά­ρια… Μόνον τα χοντρά σιδε­ρέ­νια κάγκε­λα μπο­ρούν να ομο­λο­γή­σουν τι γινό­ταν. Οι «μπο­μπάρ­δες» ενε­τι­κές λίβρες του 1684 που κοι­τούν το Ιόνιο πέλα­γος και κάπο­τε είχαν βρο­ντε­ρή φωνή, είναι αξιο­θέ­α­τα μιας άλλης τρο­με­ρής επο­χής, εκεί­νης των κουρ­σά­ρων και των πειρατών.

Για να φτά­σεις στους πρό­πο­δες του Παλιού φρου­ρί­ου, στο Μαντρά­κι, ακο­λου­θείς τον ήχο από το πιά­νο ή το βιο­λί, όλοι οι ήχοι από το Τμή­μα Μου­σι­κής του Ιονί­ου Πανε­πι­στη­μί­ου, που έχει βρει το δικό του κατα­φύ­γιο μέσα στο παλιό ενε­τι­κό νοσο­κο­μείο. Κατε­βαί­νο­ντας βορειο­να­το­λι­κά από τις λίθι­νες σκά­λες, βρί­σκε­σαι στο Μαντρά­κι, που από στρα­τιω­τι­κό λιμά­νι με φρε­γά­τες, σήμε­ρα είναι γεμά­το ιστιο­φό­ρα και ιστιο­πλοϊ­κά σκά­φη που «δένουν» στα πόδια του φρου­ρί­ου έχο­ντας κάθε ασφά­λεια από τα και­ρι­κά φαι­νό­με­να. Εκεί λει­τουρ­γεί σήμε­ρα και μία από τις παλιό­τε­ρες ιστιο­πλοϊ­κές σχο­λές της Κέρκυρας.

Το Παλιό Φρού­ριο της Κέρ­κυ­ρας είναι προ­σβά­σι­μο όλο τον χρό­νο. Όπως ανέ­φε­ρε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η προϊ­στα­μέ­νη της Εφο­ρεί­ας Αρχαιο­τή­των Κέρ­κυ­ρας, Τένια Ρηγά­κου, «είναι περισ­σό­τε­ροι από 200.000 οι φετι­νοί επι­σκέ­πτες του Παλιού Φρου­ρί­ου, ενώ μεγά­λο ενδια­φέ­ρον υπάρ­χει πλέ­ον και για το νέο φρού­ριο του νησιού, γνω­στό και ως φρού­ριο του Αγί­ου Μάρ­κου που κατα­σκευά­στη­κε από τους Ενε­τούς για την υπε­ρά­σπι­ση της πόλης και των προ­α­στί­ων της».

Όπως και να’χει το Παλιό Φρού­ριο της Κέρ­κυ­ρας γρά­φει αιώ­νες τώρα τις δικές του ιστο­ρί­ες. Τις ιστο­ρί­ες της Κέρ­κυ­ρας, των κατα­κτη­τών της, των ανθρώ­πων που την αγά­πη­σαν, που τη ζήλε­ψαν, που προ­σπά­θη­σαν να την κατα­κτή­σουν και όλων όσων την επι­σκέ­πτο­νται προ­κει­μέ­νου να αφή­σουν το δικό τους χνά­ρι. Να πάρουν μαζί τους τη δική τους «selfie» και να κρα­τή­σουν ζωντα­νές τις μνή­μες όσων είδαν, όσων άκου­σαν κι όσων “αισθάν­θη­καν” με το διά­βα τους στο Παλιό Φρούριο.

Πηγή ΑΠΕ — Α. Ταπάσκου

Αρθού­ρος Ρεμπώ Επα­να­στά­της και μπο­έμ ΜΙΚΡΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο