«Καζαμπλάνκα», από τις σημαντικότερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου

Μια από τις σημα­ντι­κό­τε­ρες ται­νί­ες του παγκό­σμιου κινη­μα­το­γρά­φου, η «Καζα­μπλάν­κα», γιορ­τά­ζει σήμε­ρα τα 75 χρό­νια από την πρώ­τη της προ­βο­λή. Η ται­νία βγή­κε στις κινη­μα­το­γρα­φι­κές αίθου­σες στις 26 Νοεμ­βρί­ου 1942 και γρή­γο­ρα έγι­νε παγκό­σμια επι­τυ­χία, ενώ κέρ­δι­σε και το Όσκαρ Καλύ­τε­ρης Ται­νί­ας το 1944.

Σκη­νο­θε­τη­μέ­νη από τον Μάικλ Κερ­τίζ, η ται­νία είναι εμβλη­μα­τι­κή: η ιστο­ρία μιας κατα­στρο­φι­κής ερω­τι­κής ιστο­ρί­ας μετα­ξύ του Χάμ­φρεϊ Μπό­γκαρντ και της Ίνγκ­μαρ Μπέρ­γκ­μαν στους ρόλους του Ρικ Μπλέιν και της Ίλσα Λουντ, η αγά­πη των οποί­ων θυσιά­στη­κε στη μάχη κατά των ναζί, στην πόλη της Καζα­μπλάν­κα που ελεγ­χό­ταν από την κυβέρ­νη­ση του Βισί.

Τιμή­θη­κε με τρία Οσκαρ και ήταν υπο­ψή­φια για άλλα πέντε. Ο Ρίτσαρντ Μπλέιν ζει στην Καζα­μπλάν­κα και είναι ιδιο­κτή­της ενός κλαμπ, του «Καφέ Αμε­ρι­κέν του Ρικ». Στο παρελ­θόν, ο Ρικ είχε πάρει μέρος στον Ισπα­νι­κό Εμφύ­λιο, στο πλευ­ρό των Δημο­κρα­τι­κών, αλλά τώρα, επο­χή που ο Β‘ Παγκό­σμιος Πόλε­μος μαί­νε­ται, δε ρισκά­ρει τη ζωή του για κανέ­ναν και για τίποτα.

Η Καζα­μπλάν­κα είναι μια πόλη που κατα­κλύ­ζε­ται από παρά­νο­μους συνω­μό­τες, ένα μέρος όπου οι φυγά­δες από τη ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία χρη­σι­μο­ποιούν ως πρώ­το σταθ­μό του δρό­μου τους προς την Αμε­ρι­κή. Ανά­με­σά τους βρί­σκε­ται και ένα ζευ­γά­ρι: η Ιλζα και ο Βίκτορ Λάσλο. Ο Λάσλο είναι ένας κατα­διω­κό­με­νος ηγέ­της της Αντί­στα­σης και η Ιλζα ένας παλιός έρω­τας του Ρίτσαρντ, από την επο­χή που ζού­σε στο Παρί­σι. Η συνά­ντη­ση των δύο πρώ­ην ερω­τευ­μέ­νων θα είναι μοι­ραία και ο παλιός έρω­τάς τους θα ξαναφουντώσει.

Το σενά­ριο έγρα­ψαν ο Χάουαρντ Κοχ μαζί με τον Τζού­λιους Έπσταϊν και τον δίδυ­μο αδελ­φό του Φίλιπ, με κάποιες ατά­κες να έχουν μεί­νει ιστο­ρι­κές, όπως το «θα έχου­με πάντα το Παρίσι».

Οι Βρε­τα­νοί βου­λευ­τές την έχουν επι­λέ­ξει ως την πιο αγα­πη­μέ­νη τους ται­νία όλων των επο­χών, σύμ­φω­να με δημο­σκό­πη­ση του 2006, ενώ το American Film Institute την έχει κατα­τά­ξει τρί­τη στον κατά­λο­γο με τις πιο σημα­ντι­κές αμε­ρι­κα­νι­κές ταινίες.

Το 2012 το Όσκαρ Καλύ­τε­ρης Ται­νί­ας του Κερ­τίζ που­λή­θη­κε προς 2,1 εκα­τομ­μύ­ρια δολά­ρια σε δημο­πρα­σία στη Σάντα Μόνι­κα της Καλι­φόρ­νιας, ενώ το διά­ση­μο πιά­νο που βρι­σκό­ταν στο καφέ του Ρικ πωλή­θη­κε προς 3,4 εκα­τομ­μύ­ρια δολά­ρια σε άλλη δημο­πρα­σία δύο χρό­νια αργότερα.

Πολ­λές φήμες κυκλο­φο­ρούν σχε­τι­κά με τα γυρί­σμα­τα της «Καζα­μπλάν­κα», με μία από αυτές να αφο­ρά τη χημεία και στην πραγ­μα­τι­κή ζωή μετα­ξύ των δύο βασι­κών της πρω­τα­γω­νι­στών, της Μπέρ­γκ­μαν και του Μπό­γκαρντ. Κάτι που όμως δια­ψεύ­δουν διά­φο­ρα μέλη των οικο­γε­νειών τους, όπως η Ιζα­μπέ­λα Ροσε­λί­νι, κόρη της Μπέρ­γκ­μαν, και η Λορίν Μπα­κόλ, σύζυ­γος του Μπόγκαρντ.

Η Μπέρ­γκ­μαν, που πέθα­νε το 1982 σε ηλι­κία 67 ετών, δεν ήθε­λε να πρω­τα­γω­νι­στή­σει στην «Καζα­μπλάν­κα», όμως δέχθη­κε αφού της αρνή­θη­καν τον ρόλο που επι­θυ­μού­σε πραγ­μα­τι­κά στην ται­νία «Για ποιον χτυ­πά η καμπά­να» του Σαμ Γουντ. Μάλι­στα ο ρόλος στην «Καζα­μπλάν­κα» της δόθη­κε, αφού τον αρνή­θη­κε η πρώ­τη επι­λο­γή των παρα­γω­γών, η Χέντι Λαμάρ.

Οι ιστο­ρι­κοί του κινη­μα­το­γρά­φου επι­ση­μαί­νουν ότι το σενά­ριο γρα­φό­ταν και ξανα­γρα­φό­ταν στη διάρ­κεια των γυρι­σμά­των, με απο­τέ­λε­σμα η Μπέρ­γκ­μαν να μην γνω­ρί­ζει την τύχη του χαρα­κτή­ρα της: θα κατα­λή­ξει με τον Ρικ ή με τον Βίκτορ Λάζ­λο τον ρόλο που ενσάρ­κω­νε ο Πολ Χέν­ριντ. Πίε­ζε για απα­ντή­σεις τους σενα­ριο­γρά­φους, όμως και εκεί­νοι δεν είχαν ιδέα.

«Η “Καζα­μπλάν­κα” απο­τε­λεί φόρο τιμής στο ταλέ­ντο και την ποιό­τη­τα του παλιού Χόλι­γουντ και τη δια­χρο­νι­κό­τη­τα των ται­νιών που παρή­γα­γαν τα κινη­μα­το­γρα­φι­κά στού­ντιο στο από­γειό τους», σχο­λιά­ζει η Νόρα Φιό­ρε, συντά­κτρια του ιστο­λο­γί­ου Nitrate Diva που είναι αφιε­ρω­μέ­νο στον κλα­σι­κό κινηματογράφο.