Δείτε: Στερεύουν τα ποτάμια της Ευρώπης

Γρά­φει ο Γιώρ­γος Μπά­λιας –
ανα­πλη­ρω­τής καθη­γη­τής στο τμή­μα Γεωγραφίας
του Χαρο­κό­πειου Πανε­πι­στη­μί­ου Αθηνών

Το τελευ­ταίο διά­στη­μα όλες οι μεγά­λες εφη­με­ρί­δες της Ευρώ­πης, (The Guardian, Liberation, Le Monde, La Repubblica, El Pais κ.α.) ανέ­δει­ξαν το πρό­βλη­μα των ποτα­μιών της Ευρώ­πης εξαι­τί­ας της ξηρα­σί­ας (το πρό­βλη­μα έχει ήδη κατα­γρα­φεί στα επι­στη­μο­νι­κά περιο­δι­κά και στην τελευ­ταία έκθε­ση (2022) της Δια­κυ­βερ­νη­τι­κής Επι­τρο­πής για την Κλι­μα­τι­κή Αλλα­γή του ΟΗΕ (IPCC).

Συγκε­κρι­μέ­να, η στάθ­μη των νερών των ποτα­μών της Ευρώ­πης είναι η πιο χαμη­λή εδώ και 500 χρό­νια. Ειδι­κό­τε­ρα, ο ποτα­μός Loire της Γαλ­λί­ας (ο μεγα­λύ­τε­ρος της χώρας) περ­πα­τιέ­ται ‑σε πολ­λά σημεία- με τα πόδια. Ο Ρήνος στη Γερ­μα­νία δεν είναι πλεύ­σι­μος όπως στο παρελ­θόν σε αρκε­τά σημεία του.

Στην Ιτα­λία , η στάθ­μη των νερών του Πάδου είναι κατά 2 μ. χαμη­λό­τε­ρη σε σχέ­ση με την κανο­νι­κή ροή του. Ο Δού­να­βης, ομοί­ως, έχει τη χαμη­λό­τε­ρη στάθ­μη εδώ και εκα­το­ντά­δες χρό­νια και στη Σερ­βία άρχι­σαν ήδη την εκβά­θυν­σή του.

Αυτή η κατά­στα­ση έχει δρα­μα­τι­κές συνέ­πειες για τη βιο­μη­χα­νία, τη ναυ­σι­πλο­ΐα και την ενέργεια.

Ειδι­κά για την υδροη­λε­κτρι­κή ενέρ­γεια οι επι­πτώ­σεις είναι τόσο σημα­ντι­κές που τίθε­ται σε κίν­δυ­νο η λει­τουρ­γία πολ­λών Υδροη­λε­κτρι­κών μονάδων.
Πράγ­μα­τι, περί τις 22 Υ/Η μονά­δες σε ποτά­μια της Ιτα­λί­ας, της Γαλ­λί­ας, της Ισπα­νί­ας ή της Πορ­το­γα­λί­ας έχουν μειώ­σει την παρα­γω­γή τους ή έχουν στα­μα­τή­σει να λειτουργούν.

Και ενώ έτσι έχουν τα πρά­μα­τα, εμείς στην Ελλά­δα περί άλλα τυρβάζουμε .

Ας πάρου­με για παρά­δειγ­μα τον πολύ­πα­θο Αχε­λώο. Τα φράγ­μα­τα της Μεσο­χώ­ρας, της Συκιάς, της Δαφ­νο­ζω­ά­ρας και το σχε­δια­ζό­με­νο στο Αυλά­κι λει­τουρ­γούν ή θα λει­τουρ­γή­σουν υπό αυτές τις νέες συνθήκες.

Το ερώ­τη­μα που τίθε­ται είναι: Τα εν λόγω φράγ­μα­τα είναι βιώ­σι­μα; Η απά­ντη­ση είναι κατη­γο­ρη­μα­τι­κά ΟΧΙ. Και τού­το διό­τι οι συν­θή­κες ξηρα­σί­ας θα επι­βα­ρύ­νο­νται συνε­χώς λόγω της εντει­νό­με­νης κλι­μα­τι­κής αλλα­γής. Άλλω­στε, σε κανέ­να από τα ως άνω φράγ­μα­τα δεν συμπε­ρι­λή­φθη­κε στη μελέ­τη περι­βαλ­λο­ντι­κών επι­πτώ­σε­ων η απαι­τού­με­νη από το νόμο (οδη­γία 2011/92) σε αυτά τα έργα.

Με άλλες λέξεις δεν εκτι­μή­θη­κε κατά πόσο η ξηρα­σία, που έχει λάβει ενδη­μι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά σύμ­φω­να με την IPCC, θα έχει επι­πτώ­σεις στη λει­τουρ­γία των έργων.
Τυχαίο; Δεν το νομίζω…

Προ­σω­πι­κά, δεν νομί­ζω ότι ενδια­φέ­ρει τις εται­ρί­ες ή την κυβέρ­νη­ση η βιω­σι­μό­τη­τα των Υ/Η μονάδων.

Εκεί­νο που τις ενδια­φέ­ρει είναι να ενθυ­λα­κώ­σουν τα εκα­τομ­μύ­ρια των επι­δο­τή­σε­ων ή των απο­ζη­μιώ­σε­ων σε περί­πτω­ση παύ­σης της λει­τουρ­γί­ας τους.

Δεν είναι τυχαίο που η ΤΕΡΝΑ λαμ­βά­νει επι­δό­τη­ση 250 εκατ ευρώ για το έργο αντλη­σιο­τα­μί­ευ­σης στην Αμφι­λο­χία που θα λει­τουρ­γεί σε συν­δυα­σμό με τα φράγ­μα­τα του Αχελώου.

Όπως είναι φυσι­κό, αυτή η κατά­στα­ση δεν μπο­ρεί να συνε­χι­στεί. Επι­βάλ­λε­ται, λοι­πόν, η ανα­θε­ώ­ρη­ση του Εθνι­κού σχε­δί­ου για την ενέρ­γεια και το κλί­μα να υπο­βλη­θεί σε δια­δι­κα­σία δια­βού­λευ­σης, όπως το απαι­τεί η νομο­θε­σία (άρθρο 7 της σύμ­βα­σης Ααρ­χους) με στό­χο την αλλα­γή του ενερ­γεια­κού μίγ­μα­τος προς όφε­λος των πολι­τών και του περι­βάλ­λο­ντος καθώς προς τού­το υπάρ­χουν πολ­λές εναλ­λα­κτι­κές λύσεις.

Τα κινή­μα­τα των πολι­τών και η πολι­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση θα πρέ­πει να συμ­βάλ­λουν σε αυτό.

Σε γενι­κές γραμ­μές ο κ. καθη­γη­τής έχει δίκιο. Το θέμα είναι αν υπάρ­χει η λύση που προ­τεί­νει -κινή­μα­τα πολι­τών και η –συλ­λή­βδην, πολι­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση και κυρί­ως σε ποια κατεύ­θυν­ση πρέ­πει να ανα­ζη­τη­θεί.

1.

Τα λεγό­με­να «κινή­μα­τα πολι­τών» ‑άχρω­μα, άοσμα και άγευ­στα, συνή­θως «οικο­λο­γι­κά» ‑που καμιά σχέ­ση δεν έχουν με την οικο­λο­γία σε όφε­λος της λαϊ­κής οικο­γέ­νειας και των ανα­γκών της, έχουν δώσει και εξα­ντλή­σει –στα όρια της ευρω­λα­γνεί­ας και αλα Γκρέ­τα Τούν­μπεργκ τα σημεία γρα­φής τους. Επί­σης όταν η ΔΕΗ ξεπου­λιό­ταν, αλλά και μετά με τα 10άδες Ν\Σ Σύρι­ζα-Ανελ και ΝΔ στη συνέ­χεια, κυριο­λε­κτι­κά «μού­γκα στη στρού­γκα» ‑μακριά από μας η πολι­τι­κή, …το κίνη­μα πρέ­πει να είναι «ανε­ξάρ­τη­το» και «αδέ­σμευ­το»…

2.

Η «πολι­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση», έχει δύο σκέ­λη: την αστι­κή –με καρα­μπι­νά­το παρά­δειγ­μα τον «ανα­νε­ω­μέ­νο» Συρι­ζα, αλλά το –επί­σης «ανα­νε­ω­μέ­νο» ΠΑΣΟΚ του Ανδρου­λά­κη κλπ. και από την άλλη το εξής ένα –το ΚΚΕ. Και τίπο­τε δε γίνε­ται, αν δεν απο­φα­σί­σεις “με ποιους θα πας και ποιους θ΄αφήσεις” ‑δε γίνε­ται να είσαι “και με τον χωρο­φύ­λαξ και με τον αστυφύλαξ”…

Δείτε και

Η κάλπικη αντιπαράθεση για το μέλλον της ΔΕΗ
Η ιδιωτική ΔΕΗ ξεζουμίζει το λαό