«Καλάβρυτα 1943»: Με αρκετά κλισέ και ανακρίβειες για το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων

Καλά­βρυ­τα 1943. Δρα­μα­τι­κή ιστο­ρι­κή ται­νία, ελλη­νι­κής παρα­γω­γής του 2021, σε σκη­νο­θε­σία Νικό­λα Δημη­τρό­που­λου, με τους Μαξ Φον Σίντοφ, Άστριντ Ρους, Δανάη Σκιά­δη, Μάρ­τιν Λάερ, Νικό­λα Παπα­γιάν­νη, Αλις Κρί­γκε, Τόμας Αρά­να, Γιώρ­γο Βογια­τζή, Μάξι­μο Λιβιε­ρά­το, Τάσο Καρ­λή κ.ά.

Φαι­νο­με­νι­κά ευπα­ρου­σί­α­στο, σκη­νο­θε­τι­κά συμ­βα­τι­κό, ιστο­ρι­κό αντι­πο­λε­μι­κό δρά­μα, με αρκε­τά κλι­σέ τού είδους και αστο­χί­ες, για το Ολο­καύ­τω­μα των Καλα­βρύ­των του Δεκέμ­βρη του ’43, με τη συμ­με­το­χή του φημι­σμέ­νου ηθο­ποιού Μαξ Φον Σίντοφ, λίγο πριν πεθά­νει. Ένα φιλμ, που προ­κά­λε­σε θόρυ­βο και καταγ­γε­λί­ες εξαι­τί­ας μίας ανα­κρί­βειας που χώθη­κε ανά­με­σα στα πραγ­μα­τι­κά γεγο­νό­τα και που θέλει έναν αυστρια­κό στρα­τιώ­τη των Ναζί να σώζει γυναι­κό­παι­δα από το δημο­τι­κό σχο­λείο που είχαν πυρ­πο­λή­σει οι Γερμανοί.

   Φορείς και από­γο­νοι των θυμά­των έγι­ναν έξαλ­λοι από τη σκη­νή με τον “καλό” αυστρια­κό στρα­τιώ­τη και την παρα­χά­ρα­ξη της ιστο­ρί­ας, ενώ οι δημιουρ­γοί της ται­νί­ας απά­ντη­σαν ότι πρό­κει­ται για προ­ϊ­όν μυθο­πλα­σί­ας, βασι­ζό­με­νη σε πραγ­μα­τι­κά γεγο­νό­τα. Ένα σοβα­ρό θέμα που δεν είναι του παρό­ντος, αλλά σίγου­ρα η ύπαρ­ξη του “καλού αυστρια­κού στρα­τιώ­τη” απο­δυ­να­μώ­νει το αντι­πο­λε­μι­κό μήνυ­μα της ται­νί­ας, εν αντι­θέ­σει με το σκε­πτι­κό των δημιουρ­γών της, καθώς το αυτο­νό­η­το μήνυ­μα της ται­νί­ας για τη ναζι­στι­κή ιδε­ο­λο­γία και τους πολε­μο­κά­πη­λους θολώ­νει, τρα­βώ­ντας εν μέρη τη σκέ­ψη του θεα­τή η “γεν­ναία και συγκι­νη­τι­κή” στά­ση του Ναζί, από την ανεί­πω­τη σφα­γή, που περ­νά, ως ένα σημείο, σε δεύ­τε­ρο πλά­νο. Αν οι δημιουρ­γοί τής ται­νί­ας είχαν δει την σχε­τι­κά πρό­σφα­τη εξαι­ρε­τι­κή και μάλι­στα, γερ­μα­νι­κή ται­νία, “Η Στο­λή του Λοχα­γού” θα είχαν κατα­λά­βει πολύ καλύ­τε­ρα τι σημαί­νει ναζι­σμός, η ιδε­ο­λο­γία του μίσους και πόσο απει­λη­τι­κός παρα­μέ­νει, ειδι­κά όταν παίρ­νει άλλες μορ­φές, δια­στά­σεις και συμπεριφορές…

Υπάρ­χει όμως και η ται­νία και το τερά­στιο μέγε­θος της φρί­κης του Ολο­καυ­τώ­μα­τος στα Καλά­βρυ­τα, που η ται­νία του Νικό­λα Δημη­τρό­που­λου, μετα­φέ­ρει, ορι­σμέ­νες φορές εντυ­πω­σια­κά, σπα­ρα­κτι­κά, μέσα από τις μνή­μες ενός από τους τελευ­ταί­ους επι­ζή­σα­ντες της τρα­γω­δί­ας, με εκτε­τα­μέ­να φλας μπακ. Η ιστο­ρία ξεκι­νά με μία Γερ­μα­νί­δα δικη­γό­ρο, που απρό­θυ­μα έχει ανα­λά­βει τον φάκε­λο του αιτή­μα­τος των πολε­μι­κών απο­ζη­μιώ­σε­ων για τη σφα­γή των Καλα­βρύ­των και εξε­τά­ζο­ντας τα στοι­χεία και τη αφή­γη­ση του επι­ζώ­ντα, αρχί­ζει να κατα­λα­βαί­νει τι είχε συμ­βεί ‑ακό­μη μία σενα­ρια­κή αστο­χία. Επι­πλέ­ον, αυτό ίσως είναι και το πιο αδύ­να­το κομ­μά­τι της ται­νί­ας, με την Άστριντ Ρους στον ρόλο της δικη­γό­ρου να είναι εκτός τόπου και χρό­νου, εν αντι­θέ­σει με το φλας μπακ και τα ιστο­ρι­κά γεγο­νό­τα, που έχουν μια δυνα­μι­κή, παρό­τι ο σκη­νο­θέ­της ακο­λου­θεί όλους τους συμ­βα­τι­κούς αφη­γη­μα­τι­κούς κανό­νες του είδους, χάνει την επο­χή μετα­φέ­ρο­ντας συμπε­ρι­φο­ρές, συνή­θειες, ντυ­σί­μα­τα κλπ της μετα­γε­νέ­στε­ρης αστι­κής Αθή­νας σε ένα ορει­νό χωριό της Πελο­πον­νή­σου του ’40, προ­σπα­θεί να συγκι­νή­σει ‑κάτι που κατα­φέρ­νει σε κάποιο βαθ­μό- εστιά­ζο­ντας στους πρω­τα­γω­νι­στές της τρα­γω­δί­ας, τους κατοί­κους του μαρ­τυ­ρι­κού χωριού. Έτσι, το μόνο που μένει είναι η επι­βλη­τι­κή παρου­σία του Μαξ Φον Σίντοφ, που και μόνο μια ματιά του, τρα­ντά­ζει την οθό­νη, αλλά και η αίσθη­ση μιας χαμέ­νης ευκαι­ρί­ας για ένα αντι­πο­λε­μι­κό αντι­να­ζι­στι­κό δρά­μα, που θα υπεν­θύ­μι­ζε τις φρι­κα­λε­ό­τη­τες του γερ­μα­νι­κού στρα­τού, βρί­σκο­ντας απέ­να­ντί τους την περή­φα­νη στά­ση ενός λαού.

   ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Η Καρο­λάιν Μάρ­τιν, δικη­γό­ρος και εκπρό­σω­πος της γερ­μα­νι­κής κυβέρ­νη­σης ενα­ντί­ον της ελλη­νι­κής αξί­ω­σης για πολε­μι­κές απο­ζη­μιώ­σεις για την περί­ο­δο της ναζι­στι­κής κατο­χής, επι­σκέ­πτε­ται την Ελλά­δα και συνα­ντά τον Νικό­λα Ανδρέ­ου, έναν από τους τελευ­ταί­ους εν ζωή επι­ζή­σα­ντες της Σφα­γής των Καλα­βρύ­των του 1943. Όσο ο Νικό­λας εξι­στο­ρεί τα γεγο­νό­τα του παρελ­θό­ντος, οι δυο τους θα αντι­πα­ρα­τε­θούν με τις προ­σω­πι­κές τους προ­κα­τα­λή­ψεις και πεποι­θή­σεις σε μια επί­πο­νη ανα­μέ­τρη­ση που θα τους φέρει πιο κοντά. Το καθαρ­τή­ριο αυτό ταξί­δι μέσα από ένα σκο­τει­νό κεφά­λαιο της ιστο­ρί­ας θα κατα­λή­ξει στην ανα­γνώ­ρι­ση μιας αμοι­βαί­ας ανά­γκης: την ανα­ζή­τη­ση της ελπίδας.

Πηγή: ΑΠΕ / Χάρης Αναγνωστάκης