«ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ» Κυκλοφόρησε το 6ο τεύχος, Νοε-Δεκ 2019

το Σημεί­ω­μα της Σύνταξης

«Tο βασι­κό πλαί­σιο, το θεσμι­κό, σε ό,τι αφο­ρά το ανα­πτυ­ξια­κό μέρος, το νόμο για τις στρα­τη­γι­κές επεν­δύ­σεις, την ανα­πτυ­ξια­κή τρά­πε­ζα (…) αλλά και το νομο­σχέ­διο που είχα­με ετοι­μά­σει εμείς για τα εθνι­κά προ­γράμ­μα­τα ανά­πτυ­ξης, αυτή είναι η βάση του νομο­σχε­δί­ου (…) Θέλω να εκφρά­σω την ικα­νο­ποί­η­σή μου δημό­σια, διό­τι ο κ. Γεωρ­γιά­δης τήρη­σε το λόγο του, σεβά­στη­κε το έργο το οποίο αφήσαμε.»

Ξεκι­νώ­ντας από το «ανα­πτυ­ξια­κό» νομο­σχέ­διο, σημειώ­νου­με καταρ­χάς ότι απο­τε­λεί «συμπα­ρα­γω­γή» της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ τόσο επει­δή αυτό το νομο­σχέ­διο της ΝΔ ενσω­μα­τώ­νει αυτού­σια προη­γού­με­να σχέ­δια νόμου του ΣΥΡΙΖΑ όσο και επει­δή απο­τε­λεί συνέ­χεια παρό­μοιων νομο­θε­τι­κών πρω­το­βου­λιών της προη­γού­με­νης κυβέρ­νη­σης. Η σημα­σία αυτού του γεγο­νό­τος αυξά­νε­ται αν συνυ­πο­λο­γι­στεί ότι δεν πρό­κει­ται για ένα επι­μέ­ρους νομο­σχέ­διο, αλλά για το νομο­σχέ­διο που οριο­θε­τεί το βασι­κό πλαί­σιο πολι­τι­κής υπο­βο­ή­θη­σης της καπι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας, το οποίο μπο­ρεί να κωδι­κο­ποι­η­θεί σε τρεις άξο­νες. Ο πρώ­τος αφο­ρά την άμε­ση κρα­τι­κή στή­ρι­ξη των καπι­τα­λι­στι­κών επεν­δύ­σε­ων με τη διεύ­ρυν­ση των επεν­δυ­τι­κών «κινή­τρων και προ­νο­μί­ων». Ο δεύ­τε­ρος αφο­ρά τις άμε­σες παρεμ­βά­σεις σε βάρος της εργα­τι­κής τάξης και περι­λαμ­βά­νει τόσο το χτύ­πη­μα στις κλα­δι­κές συμ­βά­σεις όσο και την περαι­τέ­ρω επί­θε­ση στα συν­δι­κα­λι­στι­κά δικαιώ­μα­τα των εργα­ζό­με­νων. Ο τρί­τος αφο­ρά τη σχε­τι­κή προ­σαρ­μο­γή όλων των βαθ­μί­δων του αστι­κού κρα­τι­κού μηχα­νι­σμού, η οποία περι­λαμ­βά­νει μέτρα όπως η άρση ή παρά­καμ­ψη πολ­λών από τους ελά­χι­στους δια­τη­ρη­μέ­νους –περι­βαλ­λο­ντι­κούς, χωρο­τα­ξι­κούς, υγειο­νο­μι­κούς, αρχαιο­λο­γι­κούς κλπ.– περιο­ρι­σμούς στην κερ­δο­σκο­πι­κή κίνη­ση του κεφα­λαί­ου, η «μεί­ω­ση της γρα­φειο­κρα­τί­ας» για την έγκρι­ση επεν­δύ­σε­ων, η θέσπι­ση ποι­νών σε δημό­σιους υπαλ­λή­λους που ευθύ­νο­νται για την καθυ­στέ­ρη­ση κάποιας επέν­δυ­σης, η διευ­κό­λυν­ση της δια­δι­κα­σί­ας εκχώ­ρη­σης από τα δημο­τι­κά συμ­βού­λια μιας σει­ράς αρμο­διο­τή­των τους σε ιδιώτες.

Το κόκ­κι­νο νήμα που δια­περ­νά όλα τα παρα­πά­νω μέτρα και απο­τε­λεί τη βάση της ουσια­στι­κής συμ­φω­νί­ας των αστι­κών κομ­μά­των στην «καρ­διά» του νομο­σχε­δί­ου είναι η κρα­τι­κή στή­ρι­ξη της καπι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας και ανά­πτυ­ξης, η διά­νοι­ξη νέων πεδί­ων δρά­σης για το υπερ­συσ­σω­ρευ­μέ­νο κεφά­λαιο. Αυτό το κόκ­κι­νο νήμα είναι που ενώ­νει σε μια γρο­θιά όλα τα αστι­κά κόμ­μα­τα με τις όποιες –δευ­τε­ρεύ­ου­σες ή τρι­τεύ­ου­σες– δια­φο­ρές μετα­ξύ τους να περιο­ρί­ζο­νται στα επι­μέ­ρους και να συμ­βάλ­λουν κι αυτές με τον τρό­πο τους στην προ­σπά­θεια στοί­χι­σης του λαού πίσω από τις επι­διώ­ξεις της αστι­κής τάξης. Όπως ανέ­φε­ρε και σε μια απο­στρο­φή του λόγου του προς την Έ. Αχτσιό­γλου ο Άδ. Γεωρ­γιά­δης –ανα­δει­κνύ­ο­ντας εμμέ­σως και το… εύρος των δια­φο­ρών τους– «ίσως να είμα­στε λίγο πιο φιλε­λεύ­θε­ροι στα εργα­σια­κά. Άλλω­στε, άμα συμ­φω­νού­με σε όλα, τι είδους δια­φω­νί­ες θα είχα­με;». Στο ίδιο μήκος κύμα­τος και η Ντ. Μπα­κο­γιάν­νη, η οποία δήλω­σε: «Έχου­με ενδε­χο­μέ­νως (…) δια­φο­ρε­τι­κές προ­σεγ­γί­σεις σε επι­μέ­ρους θέμα­τα, συμ­φω­νού­με όμως όλοι στον κεντρι­κό στόχο.»

Με βάση τα παρα­πά­νω, το νομο­σχέ­διο ήταν πολύ φυσι­κό να βρει την ένθερ­μη στή­ρι­ξη των φορέ­ων της καπι­τα­λι­στι­κής εργο­δο­σί­ας, με τα στε­λέ­χη του ΣΕΒ να δηλώ­νουν ότι «συμ­βάλ­λει θετι­κά στη δια­μόρ­φω­ση ενός φιλι­κό­τε­ρου επεν­δυ­τι­κού περι­βάλ­λο­ντος» (Μ. Μητσό­που­λος) και ότι «προ­βλέ­πει πρα­κτι­κές λύσεις σε μια σει­ρά από ζητή­μα­τα τα οποία για χρό­νια εμπό­δι­ζαν τις επεν­δύ­σεις και την ανά­πτυ­ξη» (Κ. Δασκαλάκη).

Όσον αφο­ρά τη συζή­τη­ση για τα μεγέ­θη του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού, η Κομι­σιόν φαί­νε­ται να εκτι­μά ότι αυτά είναι συμ­βα­τά με το στό­χο της «μετα­μνη­μο­νια­κής συμ­φω­νί­ας» για πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα πάνω από 3,5% του ΑΕΠ για το 2020. Σε κάθε περί­πτω­ση, η Κομι­σιόν θα ανα­κοι­νώ­σει στις 20 Νοέμ­βρη –στο πλαί­σιο της δια­δι­κα­σί­ας του Ευρω­παϊ­κού Εξα­μή­νου– τις συστά­σεις της προς όλα τα κρά­τη-μέλη για την τελι­κή δια­μόρ­φω­ση των κρα­τι­κών προ­ϋ­πο­λο­γι­σμών της επό­με­νης χρο­νιάς. Την ίδια μέρα, η Κομι­σιόν ανα­μέ­νε­ται να δημο­σιο­ποι­ή­σει και την έκθε­ση αξιο­λό­γη­σης στην οποία, σύμ­φω­να με αρμό­διες πηγές, θα περι­λαμ­βά­νε­ται και η νέα ανά­λυ­ση βιω­σι­μό­τη­τας του ελλη­νι­κού κρα­τι­κού χρέ­ους με ορί­ζο­ντα το έτος 2060, στη βάση της οποί­ας θα λάβουν χώρα τα παζά­ρια για το ύψος των «πλε­ο­να­σμά­των» από τη μεθε­πό­με­νη χρο­νιά (2021).

Το αστι­κό κρά­τος δε μένει όμως στα παρα­πά­νω. Ήδη έχει ανοί­ξει τη συζή­τη­ση για το επό­με­νο μεγά­λο χτύ­πη­μα το οποίο αφο­ρά την Κοι­νω­νι­κή Ασφά­λι­ση. Το περιε­χό­με­νο του «Πορί­σμα­τος» για το νέο σύστη­μα επι­κου­ρι­κών συντά­ξε­ων στο οποίο κατέ­λη­ξε η –διο­ρι­σμέ­νη από το υπουρ­γείο Εργα­σί­ας– «Επι­τρο­πή Σοφών» (στην οποία συμ­με­τέ­χουν εκπρό­σω­ποι της Ένω­σης Ασφα­λι­στι­κών Εται­ριών, της Επι­τρο­πής Κεφα­λαια­γο­ράς, των Επαγ­γελ­μα­τι­κών Ταμεί­ων και της Τρά­πε­ζας της Ελλά­δος) δεί­χνει ξεκά­θα­ρα τις κυβερ­νη­τι­κές προθέσεις.

Σε αυτήν τη φάση στο επί­κε­ντρο της επί­θε­σης μπαί­νει ο δεύ­τε­ρος από τους τρεις «πυλώ­νες» του –συμ­φω­νη­μέ­νου απ’ όλες τις αστι­κές κυβερ­νή­σεις– αντερ­γα­τι­κού «συστή­μα­τος των τριών πυλώ­νων κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης», δηλα­δή οι επι­κου­ρι­κές συντά­ξεις (ο πρώ­τος πυλώ­νας είναι η κύρια σύντα­ξη και ο τρί­τος πυλώ­νας είναι η αμι­γώς ιδιω­τι­κή ασφά­λι­ση). Βασι­κός άξο­νας του «Πορί­σμα­τος» είναι η ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση της επι­κου­ρι­κής ασφά­λι­σης (η μετα­φο­ρά σε ένα σύστη­μα «κεφα­λαιο­ποι­η­τι­κής επι­κου­ρι­κής ασφά­λι­σης»), με το ύψος της τελευ­ταί­ας να μην είναι εξα­σφα­λι­σμέ­νο από το κρά­τος, αλλά να εξαρ­τά­ται από την «από­δο­ση» του «επεν­δυ­τι­κού πακέ­του» («χαμη­λού, μεσαί­ου ή υψη­λού επεν­δυ­τι­κού κιν­δύ­νου») που ατο­μι­κά επι­λέ­γει ο ασφα­λι­σμέ­νος προ­σφέ­ρο­ντας, στην ουσία, τις εισφο­ρές των επι­κου­ρι­κών στις ασφα­λι­στι­κές εται­ρί­ες. Επί­σης, η ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση της επι­κου­ρι­κής ασφά­λι­σης επι­χει­ρεί­ται να αξιο­ποι­η­θεί ως όχη­μα για την αύξη­ση των ορί­ων ηλι­κί­ας συντα­ξιο­δό­τη­σης ως τα 70 χρό­νια, αφού εξε­τά­ζε­ται η συμπε­ρί­λη­ψη ανα­φο­ράς ότι το εύρος ηλι­κί­ας από­δο­σης της νέας επι­κου­ρι­κής σύντα­ξης θα ορι­στεί από το 62ο έως το 70ό έτος.

Όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ στο παρελ­θόν, έτσι και η ΝΔ δια­φη­μί­ζει στους «επεν­δυ­τές» εντός κι εκτός χώρας το νομο­θε­τι­κό έργο τόσο της δικής της όσο και των προη­γού­με­νων κυβερ­νή­σε­ων, υπο­σχό­με­νή τους τρε­λά κέρ­δη. Ο ίδιος ο πρω­θυ­πουρ­γός απο­τε­λεί το πρώ­το «βιο­λί» σε αυτήν την εκστρα­τεία, αφού η «προ­σέλ­κυ­ση ξένων επεν­δύ­σε­ων» απο­τέ­λε­σε το πρώ­τι­στο ζήτη­μα των περιο­δειών του Κ. Μητσο­τά­κη σε Παρί­σι, Βερο­λί­νο και Χάγη το Σεπτέμ­βρη, αλλά και της πρό­σφα­της επί­σκε­ψής του στην Κίνα και την COSCO. Σε αυτήν την προ­σπά­θεια συνέ­δρα­με και ο υπουρ­γός Οικο­νο­μι­κών Χρ. Σταϊ­κού­ρας, ο οποί­ος δήλω­σε σε εκδή­λω­ση που διορ­γά­νω­σε στο Λον­δί­νο το Χρη­μα­τι­στή­ριο της Αθή­νας: «Η ύπαρ­ξη εξαι­ρε­τι­κών ευκαι­ριών, αντα­γω­νι­στι­κών πλε­ο­νε­κτη­μά­των και η σημα­ντι­κή γεω­πο­λι­τι­κή θέση της κατα­στούν την Ελλά­δα στο επί­κε­ντρο του επεν­δυ­τι­κού ενδια­φέ­ρο­ντος.» Σε πρό­σφα­το άρθρο, μάλι­στα, Της Καθη­με­ρι­νής αξιο­ποιεί­ται ο αστι­κός κυνι­σμός για να αντι­πα­ρα­βλη­θούν οι κρα­τι­κές παρεμ­βά­σεις υπέρ του κεφα­λαί­ου και για τη δια­σφά­λι­ση φθη­νής εργα­τι­κής δύνα­μης στην Ελλά­δα με τις ενδεί­ξεις επι­βρά­δυν­σης της παγκό­σμιας καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μί­ας: «Η Ελλά­δα είναι φθη­νή και προ­σφέ­ρει μεγά­λες απο­δό­σεις σε μια περί­ο­δο ισχνών αγε­λά­δων για τους επενδυτές.»

Πέρα από την οικο­νο­μι­κή πολι­τι­κή, η σύμπνοια του αστι­κού κόσμου εκφρά­ζε­ται και στη γενι­κή κατεύ­θυν­ση της ασκού­με­νης εξω­τε­ρι­κής πολι­τι­κής. Χαρα­κτη­ρι­στι­κό είναι ότι με πρό­σφα­τη δήλω­σή του ο Γ. Κατρού­γκα­λος ανέ­φε­ρε απευ­θυ­νό­με­νος στον υπουρ­γό Εξω­τε­ρι­κών της κυβέρ­νη­σης της ΝΔ, Ν. Δέν­δια: «Να συνε­χί­σε­τε να αξιο­ποιεί­τε το διπλω­μα­τι­κό κεφά­λαιο που συσ­σω­ρεύ­σα­με το προη­γού­με­νο διά­στη­μα υπέρ της χώρας. Ξέρω ότι και εσείς συμ­με­ρί­ζε­στε την άπο­ψη ότι μπο­ρεί να υπάρ­χουν ιδε­ο­λο­γι­κές δια­φο­ρές, αλλά στα εθνι­κά ζητή­μα­τα, κατά το δυνα­τόν, πρέ­πει να έχου­με μια ενιαία άπο­ψη.» Το ίδιο στέ­λε­χος του ΣΥΡΙΖΑ σημεί­ω­σε για την επί­σκε­ψη Πομπέο πως «η επί­σκε­ψη ήταν θετι­κή στο βαθ­μό που συνέ­χι­σε την πορεία ανα­βάθ­μι­σης των διμε­ρών σχέ­σε­ων που είχε ξεκι­νή­σει η κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ τα προη­γού­με­να χρό­νια, με την έναρ­ξη του Στρα­τη­γι­κού Δια­λό­γου, την πετυ­χη­μέ­νη ΔΕΘ με παρου­σία πολ­λών επεν­δυ­τών και άλλες σημα­ντι­κές πρω­το­βου­λί­ες»!

Και εδώ, λοι­πόν, είναι φανε­ρό ότι οι όποιες επι­μέ­ρους δια­φο­ρές ούτε κατά διά­νοια δεν αγγί­ζουν «τα ιερά και όσια» της εξω­τε­ρι­κής πολι­τι­κής του ελλη­νι­κού αστι­κού κρά­τους. Έτσι, σχε­δόν θρη­σκευ­τι­κή είναι η προ­σή­λω­ση που επι­δει­κνύ­ουν όλες οι αστι­κές κυβερ­νή­σεις στην ολο­έ­να και μεγα­λύ­τε­ρη πρόσ­δε­ση της χώρας στους αμε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟϊ­κούς σχε­δια­σμούς, εκτι­μώ­ντας ότι αυτή η επι­λο­γή συμ­βάλ­λει στην επι­δί­ω­ξη του στρα­τη­γι­κού στό­χου της αστι­κής τάξης για μετα­τρο­πή της Ελλά­δας σε ενερ­γεια­κό κι εμπο­ρι­κό κόμ­βο, αλλά και για την καπι­τα­λι­στι­κή αξιο­ποί­η­ση των υπο­θα­λάσ­σιων πλου­το­πα­ρα­γω­γι­κών πηγών της χώρας. Παράλ­λη­λα, αυξά­νε­ται η προ­σπά­θεια ιδε­ο­λο­γι­κής στή­ρι­ξης αυτής της επι­λο­γής της αστι­κής τάξης με αμε­ρι­κα­νι­κά προ­γράμ­μα­τα στα σχο­λεία (βλ. πρό­γραμ­μα FLEX), δια­φη­μι­στι­κό σποτ της αμε­ρι­κα­νι­κής πρε­σβεί­ας στην Ελλά­δα με κύριο μήνυ­μα: «Σε κάθε επό­με­νο βήμα, μαζί», στο­χευ­μέ­να άρθρα εφη­με­ρί­δων κλπ.

Τον Οκτώ­βρη, μάλι­στα, είχα­με πραγ­μα­τι­κή «παρέ­λα­ση» κορυ­φαί­ων αξιω­μα­τού­χων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στη χώρα μας. Η αρχή έγι­νε με την επί­σκε­ψη του υπουρ­γού Εξω­τε­ρι­κών των ΗΠΑ Μ. Πομπέο, η οποία κατέ­λη­ξε στην υπο­γρα­φή της νέας συμ­φω­νί­ας για τις αμε­ρι­κα­νι­κές βάσεις. Βασι­κοί πυλώ­νες της νέας συμ­φω­νί­ας είναι η περαι­τέ­ρω ενί­σχυ­ση των επι­χει­ρη­σια­κών (αερο­πο­ρι­κών και ναυ­τι­κών) δυνα­το­τή­των και του ρόλου της Σού­δας (σε όλο το τόξο από τη Μαύ­ρη Θάλασ­σα έως τη Μέση Ανα­το­λή και τη Βόρεια Αφρι­κή), καθώς και το «σφρά­γι­σμα» της αξιο­ποί­η­σης από τις ΗΠΑ των υπο­δο­μών που παρα­χώ­ρη­σε τα προη­γού­με­να χρό­νια η κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ σε Λάρι­σα, Στε­φα­νο­βί­κειο, Αλε­ξαν­δρού­πο­λη. Η «παρέ­λα­ση» συνε­χί­στη­κε με τον υφυ­πουρ­γό Εξω­τε­ρι­κών των ΗΠΑ, αρμό­διο για θέμα­τα Ευρώ­πης και Ασί­ας, Φ. Ρίκερ, ο οποί­ος ήρθε στη χώρα μας για το β΄ γύρο του «Στρα­τη­γι­κού Δια­λό­γου» Ελλά­δας-ΗΠΑ (τον οποίο είχε εγκαι­νιά­σει ο ΣΥΡΙΖΑ), ο οποί­ος διευ­ρύ­νει σε μια σει­ρά πεδία κι εμβα­θύ­νει την εμπλο­κή της Ελλά­δας στο σχε­δια­σμό των ΗΠΑ στην περιο­χή, και στη δια­κή­ρυ­ξη του οποί­ου ξεχω­ρί­ζει ο πρω­τα­γω­νι­στι­κός ρόλος που ανα­θέ­τουν οι ΗΠΑ στην Ελλά­δα για την «ευρω­α­τλα­ντι­κή ολο­κλή­ρω­ση» στα Βαλ­κά­νια. Λίγες μέρες μετά ακο­λού­θη­σε ο γγ του ΝΑΤΟ Γ. Στόλ­τεν­μπεργκ, ο οποί­ος τήρη­σε σιγή ιχθύ­ος για την τουρ­κι­κή εισβο­λή στη Συρία και την ανοι­χτή τουρ­κι­κή παρα­βί­α­ση της κυπρια­κής ΑΟΖ.

Σε αυτό το πλαί­σιο, ανα­θερ­μαί­νε­ται και πάλι το τελευ­ταίο διά­στη­μα η συζή­τη­ση για το ενδε­χό­με­νο της εκ νέου μετα­φο­ράς και απο­θή­κευ­σης αμε­ρι­κα­νι­κών πυρη­νι­κών όπλων στον Άρα­ξο, όπου συνε­χί­ζουν να υπάρ­χουν σχε­τι­κές «θέσεις». Πρό­σφα­το δημο­σί­ευ­μα των New York Times ανέ­φε­ρε ότι πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε σύσκε­ψη αξιω­μα­τού­χων των υπουρ­γεί­ων Εξω­τε­ρι­κών και Ενέρ­γειας στην Ουά­σιγ­κτον σχε­τι­κά με το πού μπο­ρούν να πάνε τα πυρη­νι­κά του Ιντσιρ­λίκ αν επι­δει­νω­θούν περαι­τέ­ρω οι σχέ­σεις ΗΠΑ-Τουρ­κί­ας. Σε σχε­τι­κό γρά­φη­μα, μάλι­στα, της Ομο­σπον­δί­ας Αμε­ρι­κα­νών Επι­στη­μό­νων, ο Άρα­ξος περι­λαμ­βά­νε­ται στις βάσεις που μπο­ρούν να απο­θη­κεύ­σουν πυρη­νι­κά όπλα. Υπεν­θυ­μί­ζε­ται ότι το Σεπτέμ­βρη του 2017 είχε γίνει σύσκε­ψη του ΝΑΤΟ στις Βρυ­ξέλ­λες με αντι­κεί­με­νο την πρό­ο­δο των εργα­σιών για τον «εκσυγ­χρο­νι­σμό» της βάσης του Άρα­ξου, ενώ το Μάη του 2018 τη βάση επι­σκέ­φτη­κε ο ίδιος ο Φ. Φρέ­ντρικ­σον, επι­κε­φα­λής Πυρη­νι­κής Πολι­τι­κής του ΝΑΤΟ και στα­θε­ρός υπέρ­μα­χος του δια­βό­η­του ΝΑΤΟϊ­κού δόγ­μα­τος του «πρώ­του πυρη­νι­κού πλήγματος».

Χαρα­κτη­ρι­στι­κή των κιν­δύ­νων στους οποί­ους τρα­βά­ει η αστι­κή τάξη το λαό της Ελλά­δας προς όφε­λος των συμ­φε­ρό­ντων της είναι η αντί­δρα­ση της Ρωσί­ας στους παρα­πά­νω σχε­δια­σμούς στη χώρα μας. Πρώ­τον, αξιω­μα­τού­χοι του υπουρ­γεί­ου Άμυ­νας της Ρωσί­ας πραγ­μα­το­ποί­η­σαν πρό­σφα­τα επί­σκε­ψη στη βάση του Άρα­ξου «με σκο­πό την επα­λή­θευ­ση πλη­ρο­φο­ριών σχε­τι­κά με τις στρα­τιω­τι­κές δυνά­μεις και πλη­ρο­φο­ριών σχε­τι­κά με τα σχέ­δια για την εγκα­τά­στα­ση μεί­ζο­νων συστη­μά­των όπλων και εξο­πλι­σμού». Δεύ­τε­ρον, ως απά­ντη­ση στη ΝΑΤΟϊ­κή «αντι­πυ­ραυ­λι­κή ασπί­δα», η Ρωσία ανα­κοί­νω­σε τις λεγό­με­νες περιο­χές «αερά­μυ­νας» και «άρνη­σης πτή­σε­ων» –που συν­δέ­ο­νται με την εμβέ­λεια των ρωσι­κών πυραυ­λι­κών συστη­μά­των– στις οποί­ες περι­λαμ­βά­νε­ται και μεγά­λο μέρος της Ελλά­δας. Τρί­τον, η Ρωσία απο­φά­σι­σε τη λει­τουρ­γία μετά από 100 χρό­νια προ­ξε­νεί­ου της χώρας στην Αλε­ξαν­δρού­πο­λη. Τα παρα­πά­νω απο­τε­λούν, όπως θα δού­με στη συνέ­χεια, «κρί­κο» της «απά­ντη­σης» της Ρωσί­ας στους αμε­ρι­κα­νι­κούς σχε­δια­σμούς στα Βαλ­κά­νια και συνο­λι­κά στη Ν/Α Μεσόγειο.

Από τα παρα­πά­νω γίνε­ται φανε­ρό ότι προς όφε­λος των επι­διώ­ξε­ων της αστι­κής τάξης η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ συνε­χί­ζει –στα βήμα­τα της κυβέρ­νη­σης ΣΥΡΙΖΑ– να βαθαί­νει την εμπλο­κή της χώρας στους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς αντα­γω­νι­σμούς σε μια περί­ο­δο, μάλι­στα, όπου οι τελευ­ταί­οι γνω­ρί­ζουν ιδιαί­τε­ρη όξυν­ση στην περιο­χή μας. Τα αστι­κά κόμ­μα­τα απο­κρύ­πτουν τους κιν­δύ­νους που απορ­ρέ­ουν από τη μετα­τρο­πή της χώρας σε «κρά­τος πρώ­της γραμ­μής» για τις ΗΠΑ στην περιο­χή, καθώς και το υπαρ­κτό ενδε­χό­με­νο, σε περί­πτω­ση περαι­τέ­ρω επι­δεί­νω­σης των σχέ­σε­ων ΗΠΑ-Τουρ­κί­ας, μετα­τρο­πής της σε «μετω­πι­κό» κρά­τος του αμε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟϊ­κού στρατοπέδου.

Τα αστι­κά ιδε­ο­λο­γι­κά επι­τε­λεία, μάλι­στα, προ­σπα­θούν να αντι­στρέ­ψουν πλή­ρως την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, προ­βάλ­λο­ντας την όξυν­ση των κιν­δύ­νων από την εμβά­θυν­ση της εμπλο­κής της χώρας στους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς σχε­δια­σμούς ως ασπί­δα προ­στα­σί­ας για τα κυριαρ­χι­κά δικαιώ­μα­τα και την ασφά­λεια της Ελλά­δας και της Κύπρου. Κάνουν πως δε βλέ­πουν το πρά­σι­νο φως της κυβέρ­νη­σης των ΗΠΑ στην τουρ­κι­κή εισβο­λή στη Συρία, την έμμε­ση στή­ρι­ξη του γγ του ΝΑΤΟ τόσο στην τουρ­κι­κή εισβο­λή όσο και στις συνε­χείς τουρ­κι­κές παρα­βιά­σεις των θαλάσ­σιων κι ενα­έ­ριων συνό­ρων της Ελλά­δας, την ανοι­χτή παρα­βί­α­ση της κυπρια­κής ΑΟΖ και τις τουρ­κι­κές γεω­τρή­σεις σε αυτήν κλπ.

Από την άλλη απο­κρύ­πτουν ότι οι ΗΠΑ –όπως και κάθε καπι­τα­λι­στι­κό κρά­τος– κινεί­ται με κρι­τή­ριο το συμ­φέ­ρον της δικής του αστι­κής τάξης και σε αυτήν τη βάση προ­χω­ρά­ει και σε αλλα­γές στις τακτι­κές επι­λο­γές του ανά­λο­γα με τις εξε­λί­ξεις, με χαρα­κτη­ρι­στι­κή την πρό­σφα­τη διάρ­ρη­ξη της μακρό­χρο­νης συμ­μα­χί­ας τους με τους Κούρ­δους της Συρί­ας. Σχο­λιά­ζο­ντας, μάλι­στα, αυτό το γεγο­νός, ο μόνι­μος αντι­πρό­σω­πος της Ρωσί­ας στην ΕΕ, Βλα­ντι­μίρ Τσί­ζοφ, δήλω­σε υπαι­νι­κτι­κά από τη Ρόδο: «Και εδώ, στη Ρόδο, μπο­ρώ να προει­δο­ποι­ή­σω τους Έλλη­νες γι’ αυτό, να σκε­φτούν αν τους περι­μέ­νει παρό­μοια μοίρα.» 

Το τελευ­ταίο διά­στη­μα, οι αντα­γω­νι­σμοί στη Ν/Α Μεσό­γειο οξύν­θη­καν με επί­κε­ντρο την τουρ­κι­κή εισβο­λή –με τις πλά­τες των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και την ανο­χή της Ρωσί­ας– στη Συρία, ενώ την ίδια περί­ο­δο ανα­κοι­νώ­θη­κε από τις ΗΠΑ η εξο­λό­θρευ­ση του (στη­ρι­ζό­με­νου στο παρελ­θόν από τις ΗΠΑ) αρχη­γού του «Ισλα­μι­κού Κρά­τους». Στις 9 Οκτώ­βρη και αφό­του ο κύριος όγκος των αμε­ρι­κα­νι­κών δυνά­με­ων είχε απο­χω­ρή­σει από την περιο­χή, η Τουρ­κία ξεκί­νη­σε την τρί­τη και μεγα­λύ­τε­ρη χερ­σαία επί­θε­ση στη Συρία. Στη συνέ­χεια, την Τουρ­κία επι­σκέ­φτη­καν ο Αμε­ρι­κα­νός αντι­πρό­ε­δρος Μ. Πενς και ο υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών Μ. Πομπέο, κατα­λή­γο­ντας σε συμ­φω­νία για πεν­θή­με­ρη παύ­ση πυρός από τον τουρ­κι­κό στρα­τό, ενώ την τελευ­ταία μέρα αυτής της εκε­χει­ρί­ας ο Ερντο­γάν συνά­ντη­σε στο Σότσι της Ρωσί­ας τον Βλ. Πού­τιν και μετά από δια­πραγ­μα­τεύ­σεις 6,5 ωρών κατέ­λη­ξαν σε ρωσο­τουρ­κι­κό μνη­μό­νιο κατα­νό­η­σης που, μετα­ξύ άλλων, προ­έ­βλε­πε εκε­χει­ρία άλλων 150 ωρών. Παρά την εκε­χει­ρία, δε λεί­πουν οι αιμα­τη­ρές επι­θέ­σεις του τουρ­κι­κού στρα­τού και των μισθο­φό­ρων του σε βάρος δυνά­με­ων του συρια­κού στρα­τού και των Κούρ­δων μαχη­τών των SDF, παρά την απο­χώ­ρη­ση των τελευ­ταί­ων από την προ­βλε­πό­με­νη ζώνη του ρωσο­τουρ­κι­κού μνη­μο­νί­ου που ανα­κοι­νώ­θη­κε στο Σότσι.

Σε κάθε περί­πτω­ση, οι εξε­λί­ξεις με την τουρ­κι­κή εισβο­λή θα καθο­ρι­στούν σε μεγά­λο βαθ­μό από το πολύ­πλευ­ρο παζά­ρι του επό­με­νου δια­στή­μα­τος. Στις 30 Οκτώ­βρη έλα­βε χώρα στη Γενεύη, χωρίς απτά απο­τε­λέ­σμα­τα, η πρώ­τη σύγκλη­ση της Συρια­κής Συνταγ­μα­τι­κής Επι­τρο­πής που έχει ως στό­χο την τρο­πο­ποί­η­ση ή κατάρ­τι­ση νέου συρια­κού Συντάγ­μα­τος και απαρ­τί­ζε­ται από 150 μέλη που εκπρο­σω­πούν τη συρια­κή κυβέρ­νη­ση, πολι­τι­κά κόμ­μα­τα και οργα­νώ­σεις της αντι­πο­λί­τευ­σης. Επί­σης, στις 13 Νοέμ­βρη ο Ερντο­γάν επι­σκέ­πτε­ται τον Τραμπ στην Ουά­σιγ­κτον, ενώ για το Νοέμ­βρη σχε­διά­ζε­ται σύνο­δος στο Λον­δί­νο μετα­ξύ Τουρ­κί­ας, Γερ­μα­νί­ας, Βρε­τα­νί­ας και Γαλ­λί­ας για την κατά­στα­ση στη Β/Α Συρία, ενώ οι εξε­λί­ξεις στην περιο­χή θα συζη­τη­θούν και στη Σύνο­δο Κορυ­φής του ΝΑΤΟ στις 4 Δεκέμ­βρη στο Λονδίνο.

Οι παρα­πά­νω εξε­λί­ξεις ανα­δει­κνύ­ουν τους συγκρουό­με­νους σχε­δια­σμούς στην περιο­χή, με κάθε καπι­τα­λι­στι­κό κρά­τος να εντάσ­σει τις εξε­λί­ξεις στην περιο­χή στο δικό του στρα­τη­γι­κό σχε­δια­σμό, ενώ αξί­ζει να ανα­φέ­ρου­με ότι η ενδο­α­στι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση δια­περ­νά και το εσω­τε­ρι­κό πολ­λών καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών. Αυτές οι αντι­θέ­σεις εκφρά­στη­καν και στην πρό­σφα­τη Σύνο­δο των υπουρ­γών Άμυ­νας του ΝΑΤΟ στις Βρυ­ξέλ­λες, μετά από την οποία ο γγ του ΝΑΤΟ σημεί­ω­σε στους δημο­σιο­γρά­φους ότι «οι σύμ­μα­χοι εκφρά­ζουν δια­φο­ρε­τι­κές από­ψεις για το θέμα».

Χαρα­κτη­ρι­στι­κή είναι η περί­πτω­ση των σχέ­σε­ων ΗΠΑ-Τουρ­κί­ας. Μετά από τη συμ­φω­νία Ερντο­γάν-Πού­τιν, οι ΗΠΑ ήραν τις κυρώ­σεις σε βάρος της κι έδω­σαν το «πρά­σι­νο φως» για την τουρ­κι­κή εισβο­λή στη Συρία, ενώ, όταν αυτή η εισβο­λή έλα­βε χώρα, η αμε­ρι­κα­νι­κή Βου­λή επι­κύ­ρω­σε δια­κομ­μα­τι­κό ψήφι­σμα που ζητά την επι­βο­λή ευρέ­ων κυρώ­σε­ων ενα­ντί­ον της Τουρ­κί­ας. Αντί­στοι­χα, ενώ οι ΗΠΑ διέρ­ρη­ξαν –μέσω της απο­χώ­ρη­σης σημα­ντι­κού μέρους των στρα­τευ­μά­των τους από τη Συρία– τη σχέ­ση τους με τους Κούρ­δους των SDF, την ίδια στιγ­μή δια­τη­ρούν στρα­τιω­τι­κές δυνά­μεις στις πετρε­λαιο­πη­γές της Β/Α Συρί­ας και δια­μη­νύ­ουν προς τους Κούρ­δους των SDF που πλήτ­το­νται από τους Τούρ­κους ότι θα δια­τη­ρή­σουν για πολύ και­ρό την «εται­ρι­κή σχέ­ση» μαζί τους. Είναι φανε­ρό ότι πίσω από αυτές τις φαι­νο­με­νι­κά αντι­φα­τι­κές κινή­σεις κρύ­βο­νται οξυ­μέ­νες αντι­θέ­σεις εντός της αστι­κής τάξης και του πολι­τι­κού συστή­μα­τος των ΗΠΑ σχε­τι­κά με τους χει­ρι­σμούς στην περιοχή.

Η Γερ­μα­νία, με τη σει­ρά της, πρό­τει­νε τη δημιουρ­γία μιας «διε­θνώς ελεγ­χό­με­νης ζώνης ασφα­λεί­ας με την Τουρ­κία και τη Ρωσία», με τη συμ­με­το­χή γερ­μα­νι­κών ενό­πλων δυνά­με­ων σε συν­δυα­σμό με την απο­χώ­ρη­ση των τουρ­κι­κών δυνά­με­ων από τη Συρία, με τη Ρωσία να αντι­δρά αρνη­τι­κά στη γερ­μα­νι­κή πρό­τα­ση σημειώ­νο­ντας ότι δε βλέ­πει την ανά­γκη «διε­θνούς παρέμ­βα­σης» μετά από την εκε­χει­ρία που προ­βλέ­πει η συμ­φω­νία Πού­τιν-Ερντο­γάν. Λίγες βδο­μά­δες πριν, η Μέρ­κελ είχε προ­χω­ρή­σει σε μια εμβλη­μα­τι­κή παρέμ­βα­ση στο γερ­μα­νι­κό κοι­νο­βού­λιο για το σύνο­λο της στά­σης της ΕΕ στη διε­θνή «σκα­κιέ­ρα» στην οποία, μετα­ξύ άλλων, δήλω­σε –ανα­φε­ρό­με­νη στο Ιράν, τη Συρία, την Ουκρα­νία και τη Λιβύη– ότι «η Ευρώ­πη πρέ­πει να αφή­σει ένα απο­τύ­πω­μα στην επί­λυ­ση των συγκρού­σε­ων ανά τον κόσμο». Ο Γάλ­λος Πρό­ε­δρος, Ε. Μακρόν, εξέ­φρα­σε με τη σει­ρά του τη δυσα­ρέ­σκειά του για το γεγο­νός ότι η συμ­φω­νία γίνε­ται με συνο­μι­λί­ες της Τουρ­κί­ας με τις ΗΠΑ-Ρωσία, αμφι­σβη­τώ­ντας έμπρα­κτα το συμ­μα­χι­κό χαρα­κτή­ρα του ΝΑΤΟ.

Όπως ακρι­βώς στη Συρία, έτσι και στην κυπρια­κή ΑΟΖ, η Τουρ­κία προ­σπα­θεί να δημιουρ­γή­σει τετε­λε­σμέ­να που θα την φέρουν σε πλε­ο­νε­κτι­κή θέση για τα παζά­ρια γύρω από το μελ­λο­ντι­κό καθε­στώς στην περιο­χή. Η Τουρ­κία κινεί­ται στην περιο­χή με βασι­κό στό­χο την άσκη­ση πολύ­πλευ­ρης πίε­σης για συνεκ­με­τάλ­λευ­ση των κοι­τα­σμά­των της κυπρια­κής ΑΟΖ. Υπεν­θυ­μί­ζε­ται ότι η Τουρ­κία δια­τη­ρεί μέσα στην κυπρια­κή ΑΟΖ το γεω­τρύ­πα­νο «Για­βούζ», εξαγ­γέλ­λο­ντας μάλι­στα γεω­τρή­σεις στο «οικό­πε­δο» 7, για την αξιο­ποί­η­ση του οποί­ου η Κυπρια­κή Δημο­κρα­τία υπέ­γρα­ψε το Σεπτέμ­βρη συμ­βό­λαιο με κοι­νο­πρα­ξία της γαλ­λι­κής «Total» (η οποία θα είναι επί­σης μέτο­χος και στα «οικό­πε­δα» 2, 3, 8 και 9) και της ιτα­λι­κής «Eni». Απ’ ό,τι φαί­νε­ται, μάλι­στα, η τουρ­κι­κή πίε­ση απο­δί­δει, αφού η συγκε­κρι­μέ­νη κοι­νο­πρα­ξία ανέ­βα­λε στις αρχές Νοέμ­βρη την έναρ­ξη γεω­τρή­σε­ων στο «οικό­πε­δο» 7.

Όσον αφο­ρά το Κυπρια­κό, μετά από τις ξεχω­ρι­στές επα­φές του γγ του ΟΗΕ Α. Γκου­τέ­ρες στη Νέα Υόρ­κη με τον Πρό­ε­δρο Ανα­στα­σιά­δη και τον ηγέ­τη των Τουρ­κο­κυ­πρί­ων Ακιν­τζί, δρο­μο­λο­γεί­ται η συνά­ντη­ση των τριών στα μέσα Νοέμ­βρη, ενώ ισχυ­ρό είναι το ενδε­χό­με­νο να ακο­λου­θή­σει και μια άτυ­πη πεντα­με­ρής, με τη συμ­με­το­χή δηλα­δή και των «εγγυ­η­τριών δυνά­με­ων», Ελλά­δας-Τουρ­κί­ας-Βρε­τα­νί­ας. Αυτός ο νέος γύρος συζη­τή­σε­ων γίνε­ται σε ένα δυσμε­νές περι­βάλ­λον που σημα­δεύ­ε­ται από τη στά­ση ανο­χής των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ απέ­να­ντι στις τουρ­κι­κές αμφι­σβη­τή­σεις σε βάρος της Κύπρου, αλλά και από τις παρα­δο­χές της προη­γού­με­νης φάσης των συνο­μι­λιών στην Ελβε­τία περί «δύο συνι­στώ­ντων κρατών».

Στο μέτω­πο του Περ­σι­κού Κόλ­που, τώρα, το τελευ­ταίο δίμη­νο είχα­με άλλα δύο γεγο­νό­τα που απο­τε­λούν ενδεί­ξεις της κλι­μά­κω­σης της έντα­σης. Στα μέσα Σεπτέμ­βρη, σημειώ­θη­κε διπλή επί­θε­ση με τηλε­κα­τευ­θυ­νό­με­να αερο­σκά­φη και ενδε­χο­μέ­νως με πυραύ­λους τύπου «Κρουζ» στα μεγα­λύ­τε­ρα διυ­λι­στή­ρια της σαου­δα­ρα­βι­κής εται­ρί­ας πετρε­λαί­ου «Αramco» (την ευθύ­νη της οποί­ας ανέ­λα­βαν άμε­σα Υεμε­νί­τες Σιί­τες Χού­τι της οργά­νω­σης «Ansar Allah»), ενώ στις αρχές Οκτώ­βρη το ιρα­νι­κό τάν­κερ «Sabiti» δέχτη­κε επί­θε­ση με δύο πυραύ­λους ενώ έπλεε ανοι­χτά των ακτών της Σαου­δι­κής Αρα­βί­ας στην Ερυ­θρά Θάλασ­σα. Η αύξη­ση της έντα­σης στην περιο­χή συν­δέ­ε­ται με την όξυν­ση των σχέ­σε­ων ανά­με­σα στις ΗΠΑ και το Ιράν μετά την απο­χώ­ρη­ση των πρώ­των από τη συμ­φω­νία για το ιρα­νι­κό πυρη­νι­κό πρό­γραμ­μα του 2015. Γενι­κά, οι ΗΠΑ προ­σπα­θούν σε συνερ­γα­σία με τη Σαου­δι­κή Αρα­βία και τα ΗΑΕ να στρι­μώ­ξουν όσο περισ­σό­τε­ρο γίνε­ται το Ιράν, αξιο­ποιώ­ντας γι’ αυτόν το σκο­πό και το σχη­μα­τι­σμό της «ναυ­τι­κής απο­στο­λής» σε Περ­σι­κό Κόλ­πο, Στε­νά του Ορμούζ και Κόλ­πο του Ομάν δήθεν για την ασφά­λεια της διε­θνούς ναυ­σι­πλο­ΐ­ας. Το Ιράν, από την πλευ­ρά του, αντι­δρά έντο­να στην πίε­ση, με τον Ιρα­νό υπουρ­γό Εξω­τε­ρι­κών να δηλώ­νει πρό­σφα­τα ότι πιθα­νό χτύ­πη­μα στη χώρα του από ΗΠΑ ή Σαου­δι­κή Αρα­βία θα προ­κα­λέ­σει «γενι­κευ­μέ­νο πόλε­μο». Ταυ­τό­χρο­να, κρά­τη όπως η Γαλ­λία, η Γερ­μα­νία, η Ρωσία και η Κίνα –με σημα­ντι­κά οικο­νο­μι­κά συμ­φέ­ρο­ντα στο Ιράν– επι­μέ­νουν στην άσκη­ση πίε­σης για τήρη­ση της συμ­φω­νί­ας του 2015.

Στα Βαλ­κά­νια, τώρα, το προη­γού­με­νο διά­στη­μα σημα­δεύ­τη­κε από το βέτο Γαλ­λί­ας, Ολλαν­δί­ας και Δανί­ας στη Σύνο­δο Κορυ­φής στην από­δο­ση ημε­ρο­μη­νί­ας έναρ­ξης εντα­ξια­κών δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων της ΕΕ με Αλβα­νία και Βόρεια Μακε­δο­νία. Στη συνέ­χεια πυρο­δο­τή­θη­καν εξε­λί­ξεις στο εσω­τε­ρι­κό της Βόρειας Μακε­δο­νί­ας οι οποί­ες κατέ­λη­ξαν στην προ­κή­ρυ­ξη πρό­ω­ρων εκλο­γών στις 12 Απρί­λη και στο σχη­μα­τι­σμό υπη­ρε­σια­κής κυβέρ­νη­σης από τις 3 Γενά­ρη 2020, ενώ ο Ζάεφ ανέ­φε­ρε ότι «η ομό­φω­νη θέση όλων των πολι­τι­κών αρχη­γών είναι ότι η ευρω­α­τλα­ντι­κή ολο­κλή­ρω­ση είναι η προ­τε­ραιό­τη­τά μας». Στη συνέ­χεια, σε μια προ­σπά­θειά του να καθη­συ­χά­σει τις ηγε­σί­ες των δύο χωρών, ο Ε. Μακρόν επι­σκέ­φτη­κε τις δύο χώρες.

Σημα­ντι­κό στοι­χείο που πρέ­πει να συνυ­πο­λο­γι­στεί στην κατα­νό­η­ση του γαλ­λι­κού βέτο απο­τε­λεί και το γεγο­νός ότι μέχρι τώρα η Γαλ­λία έχει μεί­νει σχε­τι­κά πίσω –σε σχέ­ση με Γερ­μα­νία, ΗΠΑ, Κίνα– στην παρέμ­βα­ση στην περιο­χή κι επι­διώ­κει με αυτόν τον τρό­πο να κερ­δί­σει χρό­νο. Επί­σης, η από­φα­ση αυτή συν­δέ­ε­ται ενδε­χο­μέ­νως και με την οξύ­τα­τη αντί­δρα­ση της Γαλ­λί­ας στο «πρά­σι­νο φως» που έδω­σαν οι ΗΠΑ στην τουρ­κι­κή εισβο­λή στη Συρία. Παράλ­λη­λα, το τελευ­ταίο διά­στη­μα οξύ­νε­ται και ο «πόλε­μος δασμών» ανά­με­σα σε Γαλ­λία και ΗΠΑ, με την πρώ­τη να φορο­λο­γεί τις αμε­ρι­κα­νι­κές εται­ρί­ες πλη­ρο­φο­ρι­κής και τις ΗΠΑ να φορο­λο­γούν –πέραν των άλλων δασμών σε προ­ϊ­ό­ντα της ΕΕ– τα σημα­ντι­κά γαλ­λι­κά προ­ϊ­ό­ντα των τυριών και των κρα­σιών. Πάντως, η Γερ­μα­νία αντι­τά­χτη­κε –αν και μετρια­σμέ­να λόγω και των δικών της αντι­θέ­σε­ων με τις ΗΠΑ– στη γαλ­λι­κή επι­λο­γή, σημειώ­νο­ντας ότι ωφε­λεί αντι­κει­με­νι­κά τις επι­διώ­ξεις των αντα­γω­νι­στών της ΕΕ στην περιο­χή, της Κίνας, της Ρωσί­ας και της Τουρκίας.

Σε ολο­έ­να και πιο σημα­ντι­κό πεδίο αντα­γω­νι­σμού εξε­λίσ­σε­ται και η Σερ­βία. Στα τέλη Οκτώ­βρη έλα­βε χώρα λίγο έξω από το Βελι­γρά­δι η ρωσο­σερ­βι­κή άσκη­ση «Slavic Shield 2019», με αφορ­μή την οποία είχα­με για πρώ­τη φορά μετα­φο­ρά σε ξένο έδα­φος των ρωσι­κών πυραύ­λων S‑400 και των αντια­ε­ρο­πο­ρι­κών εκτο­ξευ­τών πυραύ­λων «Pantsyr‑S», με προ­ο­πτι­κή την αγο­ρά τους από τη Σερ­βία και την αξιο­ποί­η­σή τους στο ρωσι­κό σύστη­μα «άρνη­σης πτή­σε­ων». Χωρίς να αφή­νει κανέ­να περι­θώ­ριο παρερ­μη­νειών, ο επι­κε­φα­λής του ρωσι­κού προ­ε­δρεί­ου αξιω­μα­τι­κών, αρχι­στρά­τη­γος Σερ­γκέι Λιπο­βόι, δήλω­σε ότι «είναι σημα­ντι­κό να κατα­στή­σου­με σαφές ότι η Σερ­βία είναι υπό την προ­στα­σία της Ρωσί­ας, που σημαί­νει ότι δε θα απο­φα­σι­στεί κανέ­να θέμα στα Βαλ­κά­νια χωρίς εμάς»… Την ίδια περί­ο­δο, η Σερ­βία υπέ­γρα­ψε συμ­φω­νία ελεύ­θε­ρου εμπο­ρί­ου με την Ευρα­σια­τι­κή Οικο­νο­μι­κή Ένω­ση (EAEU), η οποία από την ίδρυ­σή της το 2015 απο­τε­λεί τελω­νεια­κή ένω­ση και Κοι­νό Οικο­νο­μι­κό Χώρο με βασι­κό μέλος τη Ρωσία. Υπεν­θυ­μί­ζε­ται ότι αυτά συμ­βαί­νουν σε μια χώρα η οποία είναι μέλος του ΝΑΤΟϊ­κού «Συνε­ται­ρι­σμού για την Ειρή­νη», συμ­με­τέ­χει σε ΝΑΤΟϊ­κές ασκή­σεις και θεω­ρεί­ται χώρα προς έντα­ξη στην ΕΕ.

Την ίδια περί­ο­δο, ο Ερντο­γάν επι­σκέ­φτη­κε τη Σερ­βία και τη Βοσ­νία-Ερζε­γο­βί­νη υπο­γρά­φο­ντας σημα­ντι­κές οικο­νο­μι­κές και στρα­τιω­τι­κές συμ­φω­νί­ες. Επί­σης, αξί­ζει να σημειω­θεί ότι η Σύνο­δος Κορυ­φής Σερ­βί­ας, Τουρ­κί­ας, Βοσ­νί­ας-Ερζε­γο­βί­νης στο Βελι­γρά­δι έγι­νε παράλ­λη­λα με την τρι­με­ρή Σύνο­δο Ελλά­δας, Κύπρου, Αιγύ­πτου στο Κάιρο.

Οι αντι­θέ­σεις όμως στο εσω­τε­ρι­κό της ΕΕ δεν περιο­ρί­ζο­νται στο ζήτη­μα της έντα­ξης των δύο χωρών στην ΕΕ. Αντι­θέ­σεις εκφρά­στη­καν και στη συζή­τη­ση για τον προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό και το νέο Πολυ­ε­τές Δημο­σιο­νο­μι­κό Πλαί­σιο έως το 2027, όπου η Γαλ­λία αντι­τί­θε­ται έντο­να σε προ­τά­σεις σαν αυτές της Φιν­λαν­δί­ας και της Γερ­μα­νί­ας για σχε­τι­κά χαμη­λό ύψος του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού της τάξης του 1% του ευρω­παϊ­κού ΑΕΠ. Μόνι­μο σημείο τρι­βής, άλλω­στε, ανά­με­σα σε Γαλ­λία και Γερ­μα­νία απο­τε­λούν οι πιέ­σεις της πρώ­της προς τη δεύ­τε­ρη για αύξη­ση των κρα­τι­κών επεν­δύ­σε­ων στην Τεχνη­τή Νοη­μο­σύ­νη μέσω της αξιο­ποί­η­σης των τερά­στιων πλε­ο­να­σμά­των της γι’ αυτόν το σκοπό.

Επί­σης, μία μέρα πριν την παρα­πά­νω Σύνο­δο Κορυ­φής της ΕΕ, συνε­δρί­α­σε το κοι­νό Γαλ­λο­γερ­μα­νι­κό Συμ­βού­λιο με στό­χο την κατά­κτη­ση γαλ­λο­γερ­μα­νι­κής συνεν­νό­η­σης για τις θέσεις που θα κλη­θεί να υιο­θε­τή­σει η Σύνο­δος. Πέραν της δια­πί­στω­σης ότι τελι­κά εκ του απο­τε­λέ­σμα­τος δια­πι­στώ­νου­με ότι αυτή η συνεν­νό­η­ση δεν επι­τεύ­χθη­κε, στα διε­θνή ΜΜΕ ανα­φέ­ρε­ται ότι «κύκλοι» του Γάλ­λου Προ­έ­δρου σημειώ­νουν ότι μια σει­ρά θέμα­τα –όπως το Brexit, τα νέα δεδο­μέ­να στον πόλε­μο της Συρί­ας μετά από την τουρ­κι­κή εισβο­λή, ο «προ­στα­τευ­τι­σμός», ο τρό­πος ενί­σχυ­σης της θέσης της ΕΕ στον αντα­γω­νι­σμό γύρω από τις νέες τεχνο­λο­γί­ες ένα­ντι κρα­τών όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα– προ­κα­λούν «κρα­δα­σμούς» τόσο στις γαλ­λο­γερ­μα­νι­κές σχέ­σεις όσο και συνο­λι­κά στην ΕΕ.

Πάντως, τα σημεία στα οποία εκφρά­στη­κε σύγκλι­ση είναι η ανά­γκη ταχεί­ας υιο­θέ­τη­σης της «Ευρω­παϊ­κής Πρά­σι­νης Συμ­φω­νί­ας», η «πιο ενερ­γή εμπο­ρι­κή πολι­τι­κή» της ΕΕ ένα­ντι τρί­των, η αύξη­ση της συνερ­γα­σί­ας «για την ευρω­παϊ­κή ασφά­λεια και άμυ­να» και η από κοι­νού ανη­συ­χία για τους προ­ο­πτι­κούς κιν­δύ­νους που απορ­ρέ­ουν από το γεγο­νός ότι σήμε­ρα οι περισ­σό­τε­ρες ευρω­παϊ­κές επι­χει­ρή­σεις απο­θη­κεύ­ουν τα δεδο­μέ­να τους σε αμε­ρι­κα­νι­κούς παρό­χους, όπως η «Amazon» και η «Microsoft».

Όσον αφο­ρά το Brexit, τον Οκτώ­βρη είχα­με σημα­ντι­κές εξε­λί­ξεις. Καταρ­χάς, Βρε­τα­νία και ΕΕ έφτα­σαν σε νέα Συμ­φω­νία Απο­χώ­ρη­σης η οποία εγκρί­θη­κε επί της αρχής από τη Βου­λή των Κοι­νο­τή­των. Στη συνέ­χεια, η ΕΕ έδω­σε νέα τρί­μη­νη παρά­τα­ση για το Brexit μέχρι τις 31 Γενά­ρη 2020, ενώ η βρε­τα­νι­κή Βου­λή των Κοι­νο­τή­των ενέ­κρι­νε με μεγά­λη πλειο­ψη­φία την κυβερ­νη­τι­κή πρό­τα­ση για διε­ξα­γω­γή πρό­ω­ρων εκλο­γών στις 12 Δεκέμ­βρη. Το μόνο σίγου­ρο είναι ότι το επό­με­νο διά­στη­μα θα κλι­μα­κω­θούν τα παζά­ρια, τα οποία εκφρά­ζουν –τόσο δια­κρα­τι­κούς όσο και ενδο­κρα­τι­κούς– αστι­κούς ανταγωνισμούς.

Το σύνο­λο των προ­α­να­φε­ρό­με­νων εξε­λί­ξε­ων απο­κα­λύ­πτει και δια­ψεύ­δει τις αστι­κές υπο­σχέ­σεις για μια στα­θε­ρή βιώ­σι­μη «ειρη­νι­κή» ανά­πτυ­ξη που θα ωφε­λεί τόσο τους θύτες όσο και τα θύμα­τα της καπι­τα­λι­στι­κής εκμετάλλευσης.

Στο παρόν τεύ­χος περι­λαμ­βά­νε­ται η Από­φα­ση της ΚΕ με θέμα «Οι εξε­λί­ξεις μετά τις εκλο­γές της 7ης Ιού­λη 2019. Εκτι­μή­σεις και βασι­κά συμπε­ρά­σμα­τα από τη δρά­ση μας. Νέος προ­γραμ­μα­τι­σμός και καθή­κο­ντα για το επό­με­νο διάστημα».

Περι­λαμ­βά­νε­ται επί­σης η Εισή­γη­ση της ΚΕ στην Πανελ­λα­δι­κή Συν­διά­σκε­ψη για την παρέμ­βα­ση του Κόμ­μα­τος στους αυτο­α­πα­σχο­λού­με­νους της πόλης, που θα πραγ­μα­το­ποι­η­θεί το Φλε­βά­ρη του 2020. Η συγκε­κρι­μέ­νη Συν­διά­σκε­ψη, όπως και οι άλλες δύο που έχουν προ­γραμ­μα­τι­στεί για τη δου­λειά του Κόμ­μα­τος στους αγρό­τες και στην εργα­τι­κή τάξη και στο κίνη­μά της, θα συμ­βά­λουν στην κατεύ­θυν­ση της τελευ­ταί­ας Από­φα­σης της ΚΕ, προ­κει­μέ­νου να ανα­πτυ­χθεί η ικα­νό­τη­τα των Οργα­νώ­σε­ων για ολο­κλη­ρω­μέ­νη και απο­τε­λε­σμα­τι­κή παρέμ­βα­ση στον κοι­νω­νι­κό χώρο ευθύ­νης τους.

Το κεί­με­νο με τίτλο «Για την Πολι­τι­κή Δια­κή­ρυ­ξη του ΣΥΡΙΖΑ» σχο­λιά­ζει το περιε­χό­με­νο της συγκε­κρι­μέ­νης Δια­κή­ρυ­ξης ξεχω­ρί­ζο­ντας τις επι­διώ­ξεις που αυτή υπη­ρε­τεί. Παρου­σιά­ζο­νται οι δύο βασι­κές από­ψεις σχε­τι­κά με το χαρα­κτή­ρα που πρέ­πει να έχει σήμε­ρα ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ταυ­τό­χρο­να ανα­δει­κνύ­ε­ται ο κοι­νός «παρο­νο­μα­στής» τους που δεν είναι άλλος από τη δια­χεί­ρι­ση του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος και την ανά­πλα­ση του σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού χώρου στην Ελλά­δα. Μέσα από συγκε­κρι­μέ­νες ανα­φο­ρές στο κεί­με­νο, απο­κα­λύ­πτε­ται η προ­κλη­τι­κή προ­σπά­θεια καπη­λεί­ας των αγω­νι­στι­κών παρα­δό­σε­ων του εργα­τι­κού-λαϊ­κού κινή­μα­τος, ο απα­τη­λός χαρα­κτή­ρας των δια­κη­ρύ­ξε­ων για «ισό­τη­τα, δημο­κρα­τία και αλλη­λεγ­γύη» στην κοι­νω­νία της δικτα­το­ρί­ας του κεφα­λαί­ου, ο μύθος της φιλο­λαϊ­κής ΕΕ, αλλά και της δυνα­τό­τη­τας «προ­ο­δευ­τι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης» του καπιταλισμού.

Στην ενό­τη­τα «Ιστο­ρία», η ομι­λία με τίτλο: «Τα συμπε­ρά­σμα­τα του Δοκι­μί­ου Ιστο­ρί­ας του ΚΚΕ, με έμφα­ση στη δεκα­ε­τία του 1940, πηγή έμπνευ­σης για τους κομ­μου­νι­στές καλ­λι­τέ­χνες» παρου­σιά­ζει βασι­κά συμπε­ρά­σμα­τα του Δοκι­μί­ου συν­δέ­ο­ντάς τα με την ανά­γκη να ενσω­μα­τω­θούν αυτά τα συμπε­ρά­σμα­τα στο πολύ­μορ­φο έργο των κομ­μου­νι­στών καλ­λι­τε­χνών, συμ­βάλ­λο­ντας έτσι στη σημε­ρι­νή επα­να­στα­τι­κή πάλη.

Στην ενό­τη­τα «Φιλο­σο­φία» περι­λαμ­βά­νο­νται κεί­με­να που συν­δέ­ο­νται με ένα βασι­κό θέμα συζή­τη­σης της δια­λε­κτι­κής λογι­κής, το ζήτη­μα της σχέ­σης ανά­με­σα στην ιστο­ρι­κή και τη λογι­κή μέθο­δο της έρευ­νας. Η ενό­τη­τα αρχί­ζει με ένα εισα­γω­γι­κό σημεί­ω­μα της Σ.Ε. της ΚΟΜΕΠ, που μας εισά­γει τόσο στο ζήτη­μα όσο και στα τρία κεί­με­να που ακο­λου­θούν. Στη συνέ­χεια, ακο­λου­θεί το κεί­με­νο του Σοβιε­τι­κού φιλο­σό­φου Β. Α. Βαζιού­λιν με τίτλο: «Υπέρ της ιστο­ρι­κής προ­σέγ­γι­σης στο πρό­βλη­μα του ιστο­ρι­κού και του λογι­κού» και τα δύο λήμ­μα­τα πάνω στο ίδιο ζήτη­μα, τα οποία έχουν επι­με­λη­θεί αντί­στοι­χα οι Ε. Β. Ιλιέν­κοφ και Β. Σ. Σβιριόφ.

Σε αυτό το τεύ­χος της ΚΟΜΕΠ περι­λαμ­βά­νο­νται τα Κομ­μα­τι­κά Ντο­κου­μέ­ντα της περιό­δου από 2.9.2019 μέχρι  8.11.2019.