Κούβα: Tέλος εμπάργκο, τέλος εποχής;

Γρά­φει ο Βαγ­γέ­λης Γονα­τάς //

Έχουν περά­σει τρείς ολό­κλη­ροι μήνες από τα ιστο­ρι­κά διαγ­γέλ­μα­τα του κου­βα­νού και του βορειο­α­με­ρι­κα­νού Προ­έ­δρου, με τα οποία εξαγ­γέλ­θη­κε η έναρ­ξη της δια­δι­κα­σί­ας βελ­τί­ω­σης των σχέ­σε­ων των δύο χωρών. Σε αυτό το διά­στη­μα πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν και συνε­χί­ζο­νται διμε­ρείς επα­φές και συνο­μι­λί­ες σε Αβά­να και Ουά­σινγ­κτον και αξιο­λο­γού­νται κάποια αποτελέσματα.

Σε κάθε περί­πτω­ση όμως, επι­βε­βαιώ­νο­νται αυτοί που έλε­γαν ότι τα όποια βήμα­τα θα είναι αργά και μικρά και δια­ψεύ­δο­νται αυτοί (κυρί­ως εκτός Κού­βας) που θεώ­ρη­σαν ότι “ο πόλε­μος τελείωσε”.

Ειδι­κό­τε­ρα η εντύ­πω­ση που έντε­χνα καλ­λιερ­γή­θη­κε ότι “εμπάρ­γκο τέλος”, απο­δεί­χτη­κε πολύ γρή­γο­ρα πόσο εκτός πραγ­μα­τι­κό­τη­τας ήταν. Ο εμπο­ρι­κός, οικο­νο­μι­κός και χρη­μα­το­πι­στω­τι­κός απο­κλει­σμός (εμπάρ­γκο) συνε­χί­ζε­ται κανο­νι­κά, τα νομι­κά μέτρα που απαι­τού­νται για το στα­δια­κό λασκά­ρι­σμα του πολύ­πλευ­ρου νομο­θε­τι­κού πλαι­σί­ου στις ΗΠΑ, προ­χω­ρά πολύ αργά και με την ανα­με­νό­με­νη σφο­δρή αντί­δρα­ση της βορειο­α­με­ρι­κά­νι­κης άκρας δεξιάς, ειδι­κό­τε­ρα της κου­βα­νι­κής κατα­γω­γής άκρας δεξιάς.

• Στις 12 Μαρ­τί­ου επι­βλή­θη­κε στη γερ­μα­νι­κή τρά­πε­ζα Commerzbank, το τερά­στιο πρό­στι­μο 1,7 δις δολά­ρια , που είναι το δεύ­τε­ρο μεγα­λύ­τε­ρο πρό­στι­μο που έχει επι­βλη­θεί από τις ΗΠΑ για παρα­βί­α­ση των κυρώ­σε­ων κατά της Κούβας.

• Πριν λίγες μέρες το Υπουρ­γείο Οικο­νο­μι­κών των ΗΠΑ ανα­κοί­νω­σε ότι σβή­νει από την “μαύ­ρη λίστα” 45 επι­χει­ρή­σεις κου­βα­νι­κών συμ­φε­ρό­ντων, γεγο­νός που προ­βλή­θη­κε με τυμπα­νο­κρου­σί­ες από τα βορειο­α­με­ρι­κα­νι­κά ΜΜΕ και χαι­ρε­τί­στη­κε σαν θετι­κό βήμα ακό­μα και από κάποια κου­βα­νι­κά μέσα. Χρειά­στη­καν μόλις λίγες ώρες για να απο­δει­χθεί, όπως δήλω­σε αρμο­δί­ως αλλά ανω­νύ­μως υπάλ­λη­λος του Υπουρ­γεί­ου, ότι αυτή η δια­δι­κα­σία γίνε­ται κάθε χρό­νο και αφο­ρά την επι­και­ρο­ποί­η­ση της λίστας. Σβή­νουν δηλ., εται­ρεί­ες που δεν υπάρ­χουν πια και φυσι­κά πρό­σω­πα που έχουν πεθά­νει, και δεν έχει καμιά σχέ­ση με τη δια­δι­κα­σία εξο­μά­λυν­σης των σχέ­σε­ων Κού­βας – ΗΠΑ.

Αυτά λοι­πόν προ­χω­ρά­νε όπως προ­χω­ρά­νε. Οι βορειο­α­με­ρι­κά­νοι θέτουν στο διά­λο­γο θέμα “δημο­κρα­τι­κών δικαιω­μά­των” στην Κού­βα, οι κου­βα­νοί αντα­πα­ντούν θέτο­ντας θέμα δημο­κρα­τι­κών δικαιω­μά­των στις ΗΠΑ, και δέχο­νται κάθε συζή­τη­ση, στη βάση του αμοι­βαί­ου σεβα­σμού και μη επέμ­βα­σης. Ο Ομπά­μα χαρα­κτη­ρί­ζει τη Βενε­ζου­έ­λα απει­λή για τις ΗΠΑ και πέφτει να τον φάει όλη η Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή, μαζί και η Κού­βα. Η οποία Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή, ζητά επι­πλέ­ον, να τερ­μα­τι­στεί το εμπάρ­γκο κατά της Κού­βας πριν τη Σύνο­δο Κορυ­φής στον Πανα­μά τον Απρί­λιο. Ο δε Εβο Μορά­λες απαι­τεί από τον Ομπά­μα να ζητή­σει συγνώ­μη από τη Βενε­ζου­έ­λα και τη Λατι­νι­κή Αμερική.

Όμως στην Κού­βα, κάποια απο­τε­λέ­σμα­τα ορα­τά έχουν υπάρ­ξει ήδη και έχουν τη σημα­σία τους. Ο αέρας αισιο­δο­ξί­ας και δικαί­ω­σης είναι το σοβα­ρό­τε­ρο από αυτά. Μόνο το γεγο­νός ότι οι Πέντε κου­βα­νοί γυρί­ζουν στις συγκε­ντρώ­σεις στο νησί και δηλώ­νουν δια­θέ­σι­μοι για νέες μάχες, γεμί­ζει επα­να­στα­τι­κή αισιο­δο­ξία λαό και νεολαία.

Επι­πρό­σθε­τα κάποιες αλλα­γές ορα­τές στην καθη­με­ρι­νό­τη­τα ανε­βά­ζουν κι άλλο το κλί­μα. Όπως το ότι, απο­κα­τα­στά­θη­κε μετά από τόσα χρό­νια η ταχυ­δρο­μι­κή σύν­δε­ση Κού­βα – ΗΠΑ, η τηλε­φω­νι­κή επι­κοι­νω­νία, βελ­τιώ­θη­κε η σύν­δε­ση στο ιντερ­νέτ δίνο­ντας τη δυνα­τό­τη­τα ανά­πτυ­ξης ασύρ­μα­των δικτύ­ων. Ιδρύ­θη­κε το πρώ­το ανοι­κτό HI-WI σε ένα πολι­τι­στι­κό κέντρο, άσχε­τα με το ότι το μηνιαίο κόστος του ισο­δυ­να­μεί με μισθούς 3 χρόνων.

Ιδιαί­τε­ρης σημα­σί­ας είναι η αύξη­ση κατά 16% το πρώ­το τρί­μη­νο του 2015, που παρου­σί­α­σε η άφι­ξη του­ρι­στών στο νησί. Κάποια του­ρι­στι­κά γρα­φεία στο εξω­τε­ρι­κό, δια­φη­μί­ζουν τα πακέ­τα τους για Κού­βα με το γνω­στό δια­φη­μι­στι­κό σπoτ “τρε­χά­τε να προ­λά­βε­τε πριν αλλά­ξουν όλα”. Είναι σαν το παλιό­τε­ρο αντί­στοι­χο σποτ επα­να­στα­τι­κού του­ρι­σμού ‚“πάμε να προ­λά­βου­με πριν πεθά­νει ο Φιντέλ”!

Η αλή­θεια είναι ότι υπάρ­χει μια διά­χυ­τη ανη­συ­χία στο εξω­τε­ρι­κό: Θα αντέ­ξει η Κού­βα τον του­ρι­σμό; Θα αντέ­ξει η Κού­βα το δολάριο;

Η Κού­βα έδω­σε τις εξε­τά­σεις της, τόσο στις αντο­χές της όσο και στον του­ρι­σμό και στο δολά­ριο, τη δεκα­ε­τία του 90, στην Ειδι­κή Περί­ο­δο. Και τις πέρα­σε με επι­τυ­χία στις τότε πολύ πιο δύσκο­λες συνθήκες.

Το χαρ­τί της διά­βρω­σης μέσω του­ρι­σμού, δολά­ριου και βορειο­α­με­ρι­κά­νι­κου τρό­που ζωής, παί­χτη­κε κι αυτό πει­ρα­μα­τι­κά στο παρελ­θόν. Κάποια στιγ­μή επέ­τρε­ψαν σε κάποιες πολι­τεί­ες των ΗΠΑ τα ταξί­δια στην Κού­βα, αλλά γρή­γο­ρα τα απα­γό­ρευ­σαν πάλι. Οι βορειο­α­με­ρι­κά­νοι του­ρί­στες επέ­στρε­φαν γοη­τευ­μέ­νοι και γεμά­τοι ζήλια για τον τρό­πο ζωής στην Κού­βα, και σε κάθε περί­πτω­ση, με άλλη εικό­να για τη χώρα από αυτήν που είχαν πριν πάνε.

Βέβαια, θα ήταν εγκλη­μα­τι­κά μετα­φυ­σι­κό να αισθα­νό­μα­στε τόσο νικη­τές και καβα­λά­ρη­δες σε αυτό το νησά­κι, σε αυτήν την Ήπει­ρο, μέσα σε ένα κόσμο που ο ιμπε­ρια­λι­σμός και η αντί­δρα­ση μας έχει πάρει τα σώβρα­κα και ο φασι­σμός μας χτυ­πά την πόρ­τα, όπως σε κάθε κρίση.

Πραγ­μα­τι­κά οι προ­κλή­σεις είναι μεγά­λες, δεν είναι όμως αυτές που μας λένε. Όπως είπε χαρα­κτη­ρι­στι­κά ένας κου­βα­νός σύντρο­φος, “αυτοί μας πέτα­ξαν το γάντι και εμείς το σηκώ­σα­με όπως κάνα­με πάντα”.