Κράτος αποτελεσματικό μόνο για το κεφάλαιο…

Οι τελευ­ταί­ες κατα­στρο­φι­κές και πολύ­νε­κρες πυρ­κα­γιές στην Αττι­κή έγι­ναν αφορ­μή για διά­φο­ρα στε­λέ­χη και προ­πα­γαν­δι­στές της κυβέρ­νη­σης να επι­κα­λού­νται τις «ακραί­ες» συν­θή­κες και την «κλι­μα­τι­κή αλλα­γή που επη­ρε­ά­ζει ολό­κλη­ρο τον πλα­νή­τη», για να «θολώ­σουν τα νερά» και να κρύ­ψουν τις ευθύ­νες της. Προ­βάλ­λουν, για παρά­δειγ­μα, τα πύρι­να μέτω­πα που απο­τε­φρώ­νουν εδώ και μία βδο­μά­δα τερά­στιες περιο­χές της βόρειας Καλι­φόρ­νιας, τις φωτιές στη Σου­η­δία, τις υψη­λές θερ­μο­κρα­σί­ες στη Βόρεια Ευρώ­πη, τις περ­σι­νές φονι­κές φωτιές στην Πορ­το­γα­λία, τις πλημ­μύ­ρες σε άλλες περιο­χές. Το επι­χεί­ρη­μά τους είναι ότι η «κλι­μα­τι­κή αλλα­γή» φέρ­νει τον κρα­τι­κό μηχα­νι­σμό σε όλες τις χώρες αντι­μέ­τω­πο με πρω­τό­γνω­ρες κατα­στά­σεις, που δεν είναι εύκο­λο να προ­βλε­φθούν και να αντι­με­τω­πι­στούν, και εξαι­τί­ας αυτού συνέ­βη ό,τι συνέ­βη με την πρό­σφα­τη πυρ­κα­γιά στο Μάτι. Βέβαια, καθε­μιά από τις περι­πτώ­σεις που προ­βάλ­λο­νται αυτές τις μέρες, έχει τα δικά της ιδιαί­τε­ρα χαρα­κτη­ρι­στι­κά, τόσο σε ό,τι αφο­ρά τις αιτί­ες εκδή­λω­σης και την έντα­ση του φαι­νο­μέ­νου όσο και την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα επέμ­βα­σης του κρα­τι­κού μηχα­νι­σμού. Αυτό που δεν αλλά­ζει, είναι ότι σε κάθε καπι­τα­λι­στι­κή χώρα οι ανά­γκες των επι­χει­ρη­μα­τι­κών ομί­λων συν­θλί­βουν τα λαϊ­κά συμ­φέ­ρο­ντα και τις ανά­γκες, με απο­τέ­λε­σμα να μεγα­λώ­νει το χάσμα ανά­με­σα σε αυτά που μπο­ρούν αντι­κει­με­νι­κά να γίνουν, λόγω της εξέ­λι­ξης της τεχνο­λο­γί­ας και της τεχνι­κής, για την προ­στα­σία του περι­βάλ­λο­ντος, της λαϊ­κής περιου­σί­ας, ακό­μα και της ανθρώ­πι­νης ζωής από φυσι­κές κατα­στρο­φές και επι­κίν­δυ­να φαι­νό­με­να, και σε εκεί­να που τελι­κά γίνο­νται από τις αστι­κές κυβερ­νή­σεις. Ακρι­βώς αυτό το χάσμα και αυτή η αντι­λαϊ­κή πολι­τι­κή, που μετα­ξύ άλλων εκφρά­ζε­ται με μειω­μέ­νες κρα­τι­κές δαπά­νες, με τερά­στιες ελλεί­ψεις σε σχε­δια­σμό και υπο­δο­μές για τη δασο­προ­στα­σία και τη δασο­πυ­ρό­σβε­ση, είναι που οδη­γεί σε φονι­κά συμ­βά­ντα όπως αυτό στο Μάτι.

***
Ακό­μα κι αν τα φαι­νό­με­να που συμ­βαί­νουν αυτές τις μέρες σε άλλα κρά­τη δεν έχουν το ίδιο κατα­στρο­φι­κό απο­τέ­λε­σμα με αυτό στην Ελλά­δα, δεν πρέ­πει να ξεχνά­με ότι σε ανα­πτυγ­μέ­νες καπι­τα­λι­στι­κές χώρες είχα­με στο πρό­σφα­το παρελ­θόν ανά­λο­γα συμ­βά­ντα, που επι­βε­βαιώ­νουν όσα σημειώ­σα­με πιο πάνω. Πολύ χαρα­κτη­ρι­στι­κή και εμβλη­μα­τι­κή είναι η περί­πτω­ση του κυκλώ­να «Κατρί­να» το καλο­καί­ρι του 2005 στη Ν. Ορλε­ά­νη και τις νότιες Πολι­τεί­ες των ΗΠΑ, όπου επήλ­θε μια τερά­στια κατα­στρο­φή με του­λά­χι­στον 1.836 νεκρούς, άγνω­στο αριθ­μό αγνο­ου­μέ­νων και εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες ξεσπι­τω­μέ­νους. Αυτό συνέ­βη από την κατάρ­ρευ­ση των φραγ­μά­των, μολο­νό­τι υπήρ­χαν μελέ­τες επι­στη­μό­νων που προει­δο­ποιού­σαν για τους κιν­δύ­νους, αλλά δεν πάρ­θη­κε κανέ­να μέτρο, λόγω του κόστους που συνε­πα­γό­ταν για τον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό μια τέτοια παρέμ­βα­ση. Στη συνέ­χεια, βέβαια, η περιο­χή «ανα­πλά­στη­κε» και εκκα­θα­ρί­στη­κε κυρί­ως από τη φτω­χο­λο­γιά, για να αξιο­ποι­η­θεί από μεγά­λα επι­χει­ρη­μα­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα, που σήμε­ρα κάνουν μέχρι και του­ρι­στι­κές «ξενα­γή­σεις» στα σημεία που χτυ­πή­θη­καν ιδιαί­τε­ρα από την «Κατρί­να».

***
Αντί­στοι­χη και κραυ­γα­λέα περί­πτω­ση είναι η φωτιά στον πύρ­γο εργα­τι­κών πολυ­κα­τοι­κιών του Γκρέν­φελ στο Λον­δί­νο, που ξέσπα­σε τον Ιού­νη του 2016, κατα­καί­ο­ντας 80 ανθρώ­πους. Οπως απο­δεί­χτη­κε στη συνέ­χεια, ο πύρ­γος είχε ανα­και­νι­στεί πρό­σφα­τα με ακα­τάλ­λη­λα, εύφλε­κτα υλι­κά, για να μειω­θεί το κόστος των επι­σκευών, επι­τα­χύ­νο­ντας την εξά­πλω­ση της πυρ­κα­γιάς, ενώ όπως απο­δεί­χτη­κε, ούτε σχέ­διο ασφα­λούς εκκέ­νω­σης υπήρ­χε ούτε το σύστη­μα πυρό­σβε­σης ήταν επαρ­κές. Σημειω­τέ­ον ότι ο πύρ­γος ήταν ιδιο­κτη­σί­ας του δήμου και φιλο­ξε­νού­σε κατά βάση φτω­χές οικο­γέ­νειες ντό­πιων και μετα­να­στών, που δεν είχαν δυνα­τό­τη­τα να πλη­ρώ­σουν ακρι­βό­τε­ρο νοί­κι, μιας και στον καπι­τα­λι­σμό το ζήτη­μα της λαϊ­κής στέ­γης είναι ατο­μι­κή υπό­θε­ση, όπως και καθε­τί άλλο. Στην εξέ­λι­ξη της υπό­θε­σης, απο­δεί­χτη­κε ότι 600 ακό­μα τέτοιες εργα­τι­κές κατοι­κί­ες, που τη δια­χεί­ρι­σή τους είχε με τον έναν ή τον άλλο τρό­πο το κρά­τος, είχαν ανα­και­νι­στεί με παρό­μοια, ακα­τάλ­λη­λα υλι­κά και επο­μέ­νως απο­τε­λούν βρα­δυ­φλε­γείς βόμ­βες για τους κατοί­κους τους.

***
Με άλλα λόγια, το αστι­κό κρά­τος απο­δει­κνύ­ε­ται ικα­νό­τα­το και απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τα­το όταν πρό­κει­ται για τα συμ­φέ­ρο­ντα και τις ανά­γκες του κεφα­λαί­ου, ανή­μπο­ρο όμως να προ­στα­τέ­ψει ακό­μα και τη ζωή των λαϊ­κών στρω­μά­των σε περι­πτώ­σεις μικρών ή μεγά­λων κατα­στρο­φών. Το παρά­δειγ­μα της Ελλά­δας είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό: Η κυβέρ­νη­ση παίρ­νει τα εύση­μα από κεφά­λαιο, ΕΕ, ΝΑΤΟ για την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τά της στην προ­ώ­θη­ση της αντι­λαϊ­κής πολι­τι­κής και την ίδια ώρα οι μεγά­λες ελλεί­ψεις σε σχέ­διο, υπο­δο­μές και μέσα που συν­δέ­ο­νται με τις λαϊ­κές ανά­γκες, οδη­γούν στο να καούν δεκά­δες άνθρω­ποι. Τα «ανα­πτυ­ξια­κά» τους σχέ­δια δεν αφο­ρούν τη δημιουρ­γία προ­λη­πτι­κών μηχα­νι­σμών απέ­να­ντι σε τυφώ­νες, πλημ­μύ­ρες, σει­σμούς ή πυρ­κα­γιές. Είναι σχέ­δια για πολ­λα­πλα­σια­σμό του κέρ­δους των καπι­τα­λι­στών, είτε σε συν­θή­κες ιμπε­ρια­λι­στι­κής «ειρή­νης» είτε σε συν­θή­κες πολέ­μου. Επο­μέ­νως, οι δικαιο­λο­γί­ες που νομί­ζουν ότι βρή­καν οι απο­λο­γη­τές του συστή­μα­τος, ότι «κατα­στρο­φές συμ­βαί­νουν και αλλού», τους γυρί­ζει μπού­με­ρανγκ. Απο­δει­κνύ­ε­ται ότι δεν πρό­κει­ται για «ανι­κα­νό­τη­τα του κρά­τους», αλλά για συνει­δη­τή ταξι­κή επι­λο­γή υπη­ρέ­τη­σης των συμ­φε­ρό­ντων του κεφα­λαί­ου, που είναι ασύμ­βα­τα με τις λαϊ­κές ανά­γκες. Ακρι­βώς εκεί είναι που γίνο­νται πιο ευδιά­κρι­τα τα όρια του σάπιου συστή­μα­τος, που δεν παίρ­νει διορ­θώ­σεις και μερε­μέ­τια, παρά μόνο ανατροπή…
Δ. /Ριζοσπαστης