Κρήτη, το «αμερικανικό» αεροπλανοφόρο του θανάτου

Γρά­φει η Φαίη Λιά­ρα //

Η στρα­τιω­τι­κή βάση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην Κρή­τη, γνω­στή ως Βάση της Σού­δας, βρί­σκε­ται στο νομό Χανί­ων και εκτεί­νε­ται στον κόλ­πο της Σού­δας, όπου και βρί­σκο­νται δύο εγκα­τα­στά­σεις διευ­κό­λυν­σης λει­τουρ­γί­ας. Η πρώ­τη εγκα­τά­στα­ση είναι η αερο­πο­ρι­κή βάση που βρί­σκε­ται στο χωριό Μου­ζου­ράς, βορειο­α­να­το­λι­κά του αερο­δρο­μί­ου Χανί­ων ενώ η δεύ­τε­ρη βάση είναι η ναυ­τι­κή βάση στο Μαρά­θι που βρί­σκο­νται όλα τα πολε­μι­κά πλοία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.[ 1]

Η βάση της Σού­δας απο­τε­λεί όνει­δος για την ελλη­νι­κή κοι­νω­νία και οι λόγοι ποι­κί­λουν. Από τη μία, συνι­στά προ­φα­νή κατά­λυ­ση της κυριαρ­χί­ας του ελλη­νι­κού κρά­τους, το οποίο ‑με τις ευλο­γί­ες της ντό­πιας αστι­κής τάξης και του κεφα­λαί­ου- δια­τη­ρεί μία διε­θνή υπό τη σκέ­πη των ΗΠΑ στρα­τιω­τι­κο­ποι­η­μέ­νη ζώνη στην επι­κρά­τειά του.

Από την άλλη, εμμέ­σως πλην σαφώς, το ελλη­νι­κό κρά­τος υπο­στη­ρί­ζει και εξυ­πη­ρε­τεί με τον τρό­πο αυτό όλους τους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς σχε­δια­σμούς των γερα­κιών των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στον χώρο της νοτιο­α­να­το­λι­κής Μεσο­γεί­ου, προ­σφέ­ρο­ντας όποιες διευ­κο­λύν­σεις του ζητη­θούν, ως ανα­πό­σπα­στο μέλος του βορεια­τλα­ντι­κού συμφώνου.

Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, άλλω­στε, είναι αδιά­ψευ­στος μάρ­τυ­ρας, είτε πρό­σφα­τα είτε όχι, με την άμε­ση στρα­τιω­τι­κή εμπλο­κή της συγκε­κρι­μέ­νης βάσης στον πόλε­μο του Κόλ­που (1991),τον πόλε­μο στο Αφγα­νι­στάν (2001), τον δεύ­τε­ρο πόλε­μο στο Ιράκ (2003), πρό­σφα­τα στον πόλε­μο της Συρί­ας, ενώ ελέγ­χε­ται και ο ρόλος και η χρή­ση της βάσης ακό­μη και στον Πόλε­μο του Γιομ­Κι­πούρ (1973).

Η βάση της Σού­δας έχει απα­σχο­λή­σει και εξα­κο­λου­θεί να απα­σχο­λεί την κοι­νή γνώ­μη και σημα­ντι­κό μέρος της τοπι­κής κοι­νω­νί­ας. Και κατά και­ρούς, έχει απο­τε­λέ­σει και συγκε­κρι­μέ­να η παύ­ση λει­τουρ­γί­ας της μέρος προ­ε­κλο­γι­κών εξαγ­γε­λιών πολι­τι­κών κομ­μά­των που στη συνέ­χεια, βρέ­θη­καν στο τιμό­νι της χώρας με τον σχη­μα­τι­σμό κυβέρ­νη­σης. Χαρα­κτη­ρι­στι­κό­τε­ρο παρά­δειγ­μα, ο Ανδρέ­ας Παπαν­δρέ­ου με το ΠΑΣΟΚ, που έκλει­ναν τις βάσεις, δια­τη­ρώ­ντας τις βάσεις και δη της Σού­δας σε πλή­ρη λει­τουρ­γία και φυσι­κά την Ελλά­δα υπο­χεί­ριο των αμε­ρι­κα­νι­κών σχεδιασμών.

Εκεί­νο, ωστό­σο, που δεν έχει ανα­δει­χθεί στον βαθ­μό που ίσως θα όφει­λε, παρά τις απε­γνω­σμέ­νες προ­σπά­θειες δημο­σιο­γρά­φων και της τοπι­κής κοι­νω­νί­ας, είναι οι επι­πτώ­σεις της λει­τουρ­γί­ας της βάσης της Σού­δας στην υγεία των ανθρώ­πων της τοπι­κής κοι­νω­νί­ας, αλλά και οι περι­βαλ­λο­ντι­κές επι­πτώ­σεις στην ευρύ­τε­ρη περιο­χή της Κρήτης.

Το 2003, αίσθη­ση προ­κά­λε­σε η έρευ­να ιατρού του ΕΣΥ για τα αυξη­μέ­να κρού­σμα­τα καρ­κί­νου στις Καλύ­βες και τα γύρω χωριά, περιο­χή κοντά στις αμε­ρι­κα­νο­ΝΑ­ΤΟϊ­κές βάσεις. [2]

Συγκε­κρι­μέ­να, ο για­τρός Κυριά­κος Κατρι­τζι­δά­κης, υπο­στή­ρι­ξε πως ο καρ­κί­νος σκό­τω­νε ολο­έ­να κι μικρό­τε­ρες ηλι­κί­ες και γυναί­κες από 45 ως 64 χρο­νών, καθώς σύμ­φω­να με τη μελέ­τη στην περιο­χή ευθύ­νης του Περι­φε­ρεια­κού Ιατρεί­ου Καλυ­βών, τα τελευ­ταία 36 χρό­νια οι θάνα­τοι από καρ­κί­νο είχαν αυξη­θεί κατά 50%.

Όπως ανα­φέ­ρει ο «Ρ», αφορ­μή για την έρευ­να του για­τρού, ήταν η ανη­συ­χία των κατοί­κων που αντι­με­τώ­πι­ζαν αρκε­τά περι­στα­τι­κά συγ­χω­ρια­νών τους καρ­κι­νο­πα­θών και ανη­συ­χού­σαν μήπως αυτό οφει­λό­ταν στην ύπαρ­ξη των στρα­τιω­τι­κών βάσε­ων στην περιο­χή και ιδιαί­τε­ρα των αμερικανοΝΑΤΟϊκών.

Όμως, το ζήτη­μα αυτό είχε απα­σχο­λή­σει την τοπι­κή κοι­νω­νία και τη δημο­σιο­γρα­φι­κή έρευ­να, του­λά­χι­στον μία δεκα­ε­τία νωρί­τε­ρα. Ειδι­κό­τε­ρα, από το 1994, απο­κα­λυ­πτι­κή έρευ­να του δημο­σιο­γρά­φου Νίκου Βαφειά­δη για τον καρ­κί­νο και τις βάσεις στα Χανιά υπο­χρε­ώ­νουν την κυβέρ­νη­ση για «έρευ­νες» που δεν έγι­ναν φυσι­κά ποτέ και ως επι­στέ­γα­σμα, ήρθε η εγκύ­κλιος του τότε υπουρ­γού Υγεί­ας του ΠΑΣΟΚ, Δ. Κρε­μα­στι­νού, με την οποία «απα­γό­ρευ­σε στο εξής (τότε) την παρο­χή στοι­χεί­ων για την κατα­γρα­φή θανά­των από καρ­κί­νο “προς οποια­δή­πο­τε άλλη υπη­ρε­σία ή ερευ­νη­τι­κή ομά­δα εάν τού­το δεν προ­βλέ­πε­ται ρητά από τον Νόμο”, λόγω “της εμπι­στευ­τι­κό­τη­τας των προ­σω­πι­κών στοι­χεί­ων των καρ­κι­νο­πα­θών”». [3]

Τελι­κά, είκο­σι χρό­νια αργό­τε­ρα, το θέμα ακό­μη ερευ­νά­το [4] και ο τοπι­κός τύπος προ­σπα­θεί εις μάτην να δια­τη­ρεί αυτό το σοβα­ρό­τα­το ζήτη­μα στην επι­και­ρό­τη­τα [5].

Το 2003, οι τότε βου­λευ­τές του ΚΚΕ Λιά­να Κανέλ­λη και Αντώ­νης Σκυλ­λά­κος, ζητού­σαν με ερώ­τη­ση στο ελλη­νι­κό κοι­νο­βού­λιο επί­ση­μη διά­ψευ­ση για την πιθα­νό­τη­τα ύπαρ­ξης ραδιε­νερ­γών απο­βλή­των στην περιο­χή της Σού­δας. [6]

Από­λυ­τα εύλο­γη η ερώ­τη­ση των βου­λευ­τών του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος, αφού την ίδια μάλι­στα χρο­νιά, ο τότε διευ­θυ­ντής ερευ­νών στο ΕΚΕΦΕ «Δημό­κρι­τος» επι­βε­βαί­ω­νε την ύπαρ­ξη ραδιε­νερ­γών απο­βλή­των στη Σού­δα [7], ενώ σύμ­φω­να με τον «Αγώ­να της Κρή­της» [8], «τη δια­κί­νη­ση επι­κίν­δυ­νων απο­βλή­των είχε καταγ­γεί­λει και ο τότε νομάρ­χης Χανί­ων Γιώρ­γος Κατσα­νε­βά­κης. Σύμ­φω­να με έγγρα­φα, γινό­ταν παρά­νο­μη δια­κί­νη­ση και εισα­γω­γή στη βάση στο Μαρά­θι, τοξι­κών και επι­κίν­δυ­νων απο­βλή­των με πλοία του Αμε­ρι­κά­νι­κου Πολε­μι­κού Ναυ­τι­κού. Μάλι­στα, το Κλι­μά­κιο Ελέγ­χου Ποιό­τη­τας Περι­βάλ­λο­ντος είχε επι­βάλ­λει πρό­στι­μο 280.000 ευρώ το οποίο πάντως ποτέ δε συλ­λέ­χθη­κε. Στην προ­σπά­θειά του Κλι­μα­κί­ου να πραγ­μα­το­ποι­ή­σει αυτο­ψία στη βάση και να διε­νερ­γή­σει μετρή­σεις, κατό­πιν και σχε­τι­κής έγκρι­σης από το Γενι­κό Επι­τε­λείο Εθνι­κής Άμυ­νας, οι αρχές των Αμε­ρι­κά­νι­κων Βάσε­ων αρνή­θη­καν και απέ­τρε­ψαν τη διε­ξα­γω­γή έρευνας.

Λίγα χρό­νια αργό­τε­ρα, το 2011, ο βου­λευ­τής του ΣΥΡΙΖΑ και μετέ­πει­τα υπουρ­γός Ναυ­τι­λί­ας Θοδο­ρής Δρί­τσας και ο τότε βου­λευ­τής του ΣΥΡΙΖΑ και απο­χω­ρή­σας με την υπο­γρα­φή του 3ου μνη­μο­νί­ου, το καλο­καί­ρι του 2015, Μιχά­λης Κρι­τσω­τά­κης, με ερώ­τη­ση στο ελλη­νι­κό κοι­νο­βού­λιο ζητού­σαν να μάθουν για τον άγνω­στο οπλι­σμό στην αμε­ρι­κα­νο­να­τοϊ­κή βάση της Σού­δας και τι κίν­δυ­νοι υπάρ­χουν για τη δημό­σια υγεία. Ένα ερώ­τη­μα σε διαρ­κή ανα­ζή­τη­ση, χωρίς απά­ντη­ση και το οποίο φυσι­κά «ξέχα­σε» ο Θοδω­ρής Δρί­τσας όταν έγι­νε ξανά βου­λευ­τής πρώ­της γραμ­μής και υπουρ­γός της κυβέρ­νη­σης ΣΥΡΙΖΑ, συνο­λι­κά επί τεσ­σε­ρά­μι­σι χρόνια.

Λίγα χρό­νια αργό­τε­ρα και συγκε­κρι­μέ­να στο 2014, στη βάση της Σού­δας προ­σά­ρα­ξε και παρέ­μει­νε μάλι­στα περισ­σό­τε­ρες ώρες στη Σού­δα από ότι ήταν προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νο λόγω βλά­βλης που προ­έ­κυ­ψε, το πλοίο CapeRay, που συμ­με­τεί­χε στο «πεί­ρα­μα» της εν πλω υδρό­λυ­σης των χημι­κών της Συρί­ας Δυτι­κά της Κρή­της.[9]

Από τις 12 Οκτω­βρί­ου του 1953 από όταν οι κυβερ­νή­σεις Ελλά­δας και ΗΠΑ υπέ­γρα­φαν από κοι­νού τη συμ­φω­νία για τη χρή­ση των βάσε­ων [10]και το 1990, όπο­τε ο Αντώ­νης Σαμα­ράς [11] υπέ­γρα­φε ως υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών το ΜutualDefence Cooperation Αgreement, με το οποίο επι­ση­μο­ποι­ή­θη­κε η παρα­χώ­ρη­ση ναυ­τι­κών και αερο­πο­ρι­κών διευ­κο­λύν­σε­ων προς τις Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες, έχουν περά­σει πολ­λά χρόνια.

Πολ­λά χρό­νια, όμως, στα οποία δεν άλλα­ξε τίπο­τα. Και η Σού­δα παρα­μέ­νει μία στρα­τιω­τι­κο­ποι­η­μέ­νη ζώνη ειδι­κά σχε­δια­σμέ­νη για την παγκό­σμια ιμπε­ρια­λι­στι­κή σκα­κιέ­ρα, μια βάση που από ότι φαί­νε­ται σκορ­πά τον θάνα­το στους κατοί­κους της περιο­χής, μια περι­βαλ­λο­ντι­κή βόμ­βα με ανυ­πο­λό­γι­στες για την ώρα περι­βαλ­λο­ντι­κές επι­πτώ­σεις που πρέ­πει, χθες, να ερευ­νη­θούν και να αντι­με­τω­πι­στούν και να φύγει από την απλή κατα­γρα­φή ανα­φο­ρών ψαρά­δων για νεκρά και παρα­μορ­φω­μέ­να ψάρια…[3]

Παρα­φρά­ζο­ντας ελα­φρά αλλά μάλ­λον εύστο­χα τον αστι­κό μύθο για τη φρά­ση του Αμε­ρι­κα­νού αξιω­μα­τού­χου πως «η Κρή­τη απο­τε­λεί το αερο­πλα­νο­φό­ρο των ΗΠΑ στη Μεσό­γειο», θα μπο­ρού­σε κανείς να πει πως πράγ­μα­τι η Κρή­τη έχει κατα­στεί το αερο­πλα­νο­φό­ρο των ΗΠΑ στη Μεσόγειο.

Ένα αερο­πλα­νο­φό­ρο θανά­του για τους λαούς εξυ­πη­ρε­τώ­ντας τους αμε­ρι­κα­νο­να­τοϊ­κούς σχε­δια­σμούς στη ΝΑ Μεσό­γειο, ένα αερο­πλα­νο­φό­ρο θανά­του με καρ­κί­νο για τους κατοί­κους, ένα αερο­πλα­νο­φό­ρο θανά­του για το περι­βάλ­λον της ευρύ­τε­ρης περιοχής.