Κώστας Βίρβος: Αποτύπωσε στους στίχους του τις ανησυχίες, τα όνειρα και τους πόθους των αδικαίωτων ανθρώπων του λαού μας

Ο ποι­η­τής και στι­χουρ­γός Κώστας Βίρ­βος δε χρειά­ζε­ται ιδιαί­τε­ρες συστά­σεις. Για τη ζωή και τα έργα του μιλά­νε οι στί­χοι του και η στά­ση ζωής του.

Γεν­νή­θη­κε στα Τρί­κα­λα στις 29 Μαρ­τί­ου 1926, φοί­τη­σε στην Αναρ­γύ­ρειο και Κορ­για­λέ­νειο Σχο­λή Σπε­τσών μέχρι την έναρ­ξη του πολέ­μου και απο­φοί­τη­σε από το Γυμνά­σιο Τρι­κά­λων το 1943, οπό­τε ξεκί­νη­σε να φοι­τά στο Πάντειο Πανε­πι­στή­μιο. Τότε ήταν που πέρα­σε και στις γραμ­μές της ΕΑΜι­κής Αντί­στα­σης. Τον Μάρ­τιο του 1944 τον συνέλαβαν.

Κάτι που ίσως να μην είναι γνω­στό, ο Κώστας Βίρ­βος ήταν δημό­σιος υπάλ­λη­λος και μάλι­στα εφοριακός.

Πέθα­νε στις 6 Αυγού­στου 2015

***

Ο Κώστας Βίρ­βος απο­τύ­πω­σε ανά­γλυ­φα στο στί­χο του όλες τις ανη­συ­χί­ες, τα όνει­ρα και τους πόθους των αδι­καί­ω­των ανθρώ­πων του λαού μας. Σημά­δε­ψε ολό­κλη­ρη επο­χή. Η λυρι­κό­τη­τα που ανα­βλύ­ζει πηγαία δίνο­ντας έμφα­ση στις οδυ­νη­ρές εμπει­ρί­ες και τα βιώ­μα­τα της γενιάς του, ανα­νέ­ω­σε και εμπλού­τι­σε τη θεμα­το­λο­γία, το ύφος και το περιε­χό­με­νο του λαϊ­κού τραγουδιού.

Οι μεγά­λες στιγ­μές της πορεί­ας του, αλλά και της χώρας μας τον συγκλο­νί­ζουν. Η Κατο­χή, η Αντί­στα­ση, ο Εμφύ­λιος, αλλά και τα καθη­με­ρι­νά προ­βλή­μα­τα του λαού, το δρά­μα των πολι­τι­κών προ­σφύ­γων, η μετα­νά­στευ­ση, βρί­σκουν την έκφρα­σή τους στους λιτούς, αλη­θι­νούς, γεμά­τους αισθή­μα­τα στί­χους του. Δημο­κρά­της, αγω­νι­στής, με δυνα­τή γλωσ­σι­κή αρμα­τω­σιά, με ανή­συ­χο πνεύ­μα και πηγαία ευαι­σθη­σία, ο Κ. Βίρ­βος συλ­λαμ­βά­νει τους εσω­τε­ρι­κούς κρα­δα­σμούς του λαού μας και τους κάνει τραγούδι.

Η στι­χουρ­γι­κή του πορεία ξεκί­νη­σε το 1948 με τον «Φαντά­ρο», που μελο­ποί­η­σε ο Απ. Καλ­δά­ρας, αλλά δε δισκο­γρα­φή­θη­κε, καθώς η εται­ρεία φοβή­θη­κε να το στεί­λει στη «Λογο­κρι­σία». Το τρα­γού­δι του «Θα το βρεις από άλλη» (σε μου­σι­κή Απ. Καλ­δά­ρα) ανοί­γει τη δισκο­γρα­φι­κή πορεία του, το ’49, για ν’ ακο­λου­θή­σει μια δια­δρο­μή γεμά­τη επι­τυ­χί­ες. Το έργο του δεν περιο­ρί­ζε­ται στον έρω­τα, στη μάνα, στην κοι­νω­νι­κή αδι­κία. Είναι τρα­γού­δι πολι­τι­κό. Η «Κατα­χνιά» σε μου­σι­κή Χρ. Λεο­ντή, αν και κυκλο­φό­ρη­σε το 1964, περι­λαμ­βά­νει παλιό­τε­ρα τρα­γού­δια, ορι­σμέ­να από τα οποία εμπνεύ­στη­κε στα κρα­τη­τή­ρια της οδού Ελπί­δας 5, όπως το «Δεν θέλω να μου δέσε­τε τα μάτια», όταν σκό­τω­σαν τους δια­κό­σιους αγω­νι­στές στην Και­σα­ρια­νή και κάποια άλλα στο βου­νό. Την ίδια περί­ο­δο (1962) το τρα­γού­δι του … Κοι­μή­σου, περι­στέ­ρι μου, να γίνεις σαν ατσάλι/να γίνει κι η καρ­δού­λα σου σαν του Χρι­στού μεγάλη,/για να μην πεις μες στη ζωή σου «δεν μπορώ»,/και αν πρέ­πει ακό­μα να σηκώ­σεις και σταυρό/Κοιμήσου, αγγε­λού­δι μου, γλυ­κά με το τρα­γού­δι μου/ περι­λαμ­βά­νε­ται στο δίσκο του Μίκη Θεο­δω­ρά­κη «Του νεκρού αδελφού».

Και στη συνέ­χεια ήρθε το αξε­πέ­ρα­στο…  «Ούτε στρώ­μα να πλα­γιά­σω, ούτε φως για να δια­βά­σω, το γλυ­κό σου γράμ­μα, ωχ! μανού­λα μου, καλο­καί­ρι κι είναι κρύο, ένα μέτρο επί δύο, είναι το κελί μου, ωχ! μανού­λα μου. Μα εγώ δε ζω γονα­τι­στός, είμαι της γερα­κί­νας γιος, τι κι αν μ’ ανοί­γου­νε πλη­γές, εγώ αντέ­χω τις φωτιές. Μάνα μη λυπά­σαι, μάνα μη με κλαις…». Ο εμπνευ­σμέ­νος από τα βασα­νι­στή­ρια τόσων και τόσων αγω­νι­στών στο ΕΑΤ-ΕΣΑ λόγος του Κώστα Βίρ­βου , που έσμι­ξε με τη μου­σι­κή του Βασί­λη Τσι­τσά­νη, μας έδω­σε το τρα­γού­δι «Της γερα­κί­νας γιος», ένα από τα σημα­ντι­κό­τε­ρα κομ­μά­τια της σύγ­χρο­νης μου­σι­κής ιστο­ρί­ας μας. Είναι ένα από τα εκα­το­ντά­δες κομ­μά­τια που μας πρό­σφε­ρε η δημιουρ­γι­κή πένα του ευαί­σθη­του ποι­η­τή του λαϊ­κού μας τρα­γου­διού, του Κώστα Βίρ­βου . Περισ­σό­τε­ρα από 2.000 τρα­γού­δια έχει γρά­ψει ο σεμνός δημιουρ­γός με το σπά­νιο και ανε­ξά­ντλη­το ταλέ­ντο, στη διάρ­κεια της πολύ­χρο­νης πορεί­ας του. Τρα­γού­δια βιω­μα­τι­κά, κοι­νω­νι­κά, πολι­τι­κά, που ντύ­θη­καν με τη μου­σι­κή σπου­δαί­ων συν­θε­τών (Τσι­τσά­νη, Καλ­δά­ρα, Δερ­βε­νιώ­τη, Μπα­κά­λη, Λεο­ντή, Θεο­δω­ρά­κη, Τζουα­νά­κου κ.ά.) και ερμη­νεύ­τη­καν από μεγά­λες φωνές (Μπέλ­λου, Νίνου, Μπί­νης, Λίντα, Γκρέυ, Πάνου, Λύδια, Καζαν­τζί­δης, Μπι­θι­κώ­τσης, Αλε­ξί­ου, Μαρι­νέ­λα κ. ά.).

Πηγές: ΕΡΤ & Ριζοσπάστης