Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Κ. Βάρναλης: Ο Κολοκοτρώνης

Τώρα που διαρ­ρυθ­μί­ζε­ται ο κήπος της παλαιάς , ο Κολο­κο­τρώ­νης που χρό­νια πολ­λά στέ­κει ακί­νη­τος καβά­λα στ’ άλο­γό του, πρό­κει­ται να κου­νη­θεί κι αυτός. Για πού; Το σωστό­τε­ρο θα είτα­νε να τον βάλου­νε σε κανέ­να υπό­γειο και να τον ξεχά­σουν εκεί. Τι θέση έχει πια αυτός ο πρω­τα­γω­νι­στής της εθνι­κής ελευ­θε­ρί­ας μέσα στους σημε­ρι­νούς πρω­τα­γω­νι­στές της εθνι­κής υπο­τέ­λειας! Τι θέση έχει ο απρο­σκύ­νη­τος μέσα στους προσκυνημένους.

Και τώρα θυμά­μαι τα παλιά εκεί­να χρό­νια (κοντεύ­ουν πενή­ντα), που επρό­κει­το να στη­θεί το άγαλ­μα του Κολο­κο­τρώ­νη. Πού έπρε­πε να στη­θεί; Καυ­γάς μεγά­λος στον τύπο. Ο Μιστριώ­της ο αρχη­γός της «πατρί­ου ημών γλώσ­σης» ξεσή­κω­σε τους φοι­τη­τές υπέρ της πλα­τεί­ας του Συντάγματος.

Ο Μιστριώ­της μίλη­σε και στο μάθη­μα γι’ αυτό το ζήτη­μα και μάλι­στα μια μέρα μας έφε­ρε και μας παρου­σί­α­σε και το γλύ­πτη το Σώχο.

Κι αργό­τε­ρα, μετά την ορι­στι­κή τοπο­θέ­τη­ση του αγάλ­μα­τος ομο­λό­γη­σε στους φοι­τη­τές, πως αυτός είχε συν­θέ­σει την επι­γρα­φή του βάθρου, που λέγει «Έφιπ­πος χώρει, Στρα­τη­γέ, ανά τους αιώ­νας διδά­σκων τους λαούς πώς οι δού­λοι γίνο­νται ελεύθεροι».

– Μμ! είπε. Εγώ έγρα­ψα την επι­γρα­φή, αλλά δεν το έλε­γα, για να μην το μάθουν οι… μαλ­λια­ροί και την καταστρέψουν!..

Τέτιαν ιδέα είχε για τους δημο­τι­κι­στές ο πρώ­τος διώ­χτης των. Τι ιδέα λοι­πόν να είχαν οι άλλοι, οι χει­ρό­τε­ροί του για τους «μητρα­λοί­ες» και τα μίσθαρ­να όργα­να του πανσλαυισμού».

Φυσι­κά κανέ­νας δε σκέ­φτη­κε να κατα­στρέ­ψει αυτά τα σωστά λόγια του Καθη­γη­τή. Κι ούτε ο ίδιος θα το φαντα­ζό­τα­νε ποτέ πως την επι­γρα­φήν αυτή θα την χαλού­σα­νε οι «δικοί» του, οι συνε­χι­στές της Αντί­δρα­σης. Για­τί σήμε­ρα αυτή η επι­γρα­φή μπο­ρεί να μένει η ίδια αλλά δια­βά­ζε­ται αλλιώ­τι­κα: «Έφιπ­πος χώρει, Στρα­τη­γέ ανά τους αιώ­νας και μην… ξανα­γυ­ρί­σεις πίσω, διδά­σκων τους λαούς πώς οι ελεύ­θε­ροι γίνο­νται δούλοι».

Αλλά καλού κακού ας μη χαθεί η ευκαι­ρία. Ας τον θάψουν όπως είπα­με σε κανέ­να υπό­γειο, όσο να φωτί­σει και μια μέρα καλή, για να τον ανα­στή­σουν όχι οι κυβερ­νή­τες παρά το έθνος το ίδιο σε ψηλό­τε­ρο βάθρο.

(Χρο­νο­γρά­φη­μα του Κώστα Βάρ­να­λη στην Αυγή)

______________________________________________________

Λάζαρος Σώχος: Γεννήθηκε το 1862, στα Ιστέρνια. Σπουδάζει στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και το Παρίσι. Το 1908 γίνεται καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Με θέματα εμπνευσμένα από τη φύση και την αρχαιότητα, μεγαλουργεί στη γλυπτική. Στα σημαντικότερα δημιουργήματά του συγκαταλέγονται: ο Κολοκοτρώνης, που βραβεύτηκε από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Ρώμης, τα μνημεία του Παύλου Μελά και του Ανδρέα Συγγρού, η προτομή του Αδαμάντιου Κοραή η οποία βρίσκεται στη Γαλλία κ.ά. Ο Λάζαρος Σώχος αφήνει την τελευταία του πνοή το 1911
Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο