Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Λέων Τολστόι και το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας που αρνήθηκε…

Γρά­φει η Τασ­σώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια

Η ανα­κοί­νω­ση του Νομπέλ λογο­τε­χνί­ας 2022 στην Γαλ­λί­δα Ανί Ενρό έχει προ­κα­λέ­σει πολ­λά σχό­λια από ανα­γνώ­στες και κρι­τι­κούς αυτό όμως δεν συμ­βαί­νει για πρώ­τη φορά στην ιστο­ρία του βραβείου.

Πρώ­τη φορά που η απο­νο­μή βρα­βεί­ου Νομπέλ λογο­τε­χνί­ας προ­κά­λε­σε «τρι­κυ­μία» στους χώρους των γραμ­μά­των ήταν κι …η πρώ­τη χρο­νιά απο­νο­μής του τον Δεκέμ­βριο του 1901 τότε που απε­νε­μή­θη στον παντε­λώς έως σήμε­ρα άγνω­στο Γάλ­λο ποι­η­τή Rene Francois Armand Sully-Prudhomme κι όχι σε αυτόν πού όλοι περί­με­ναν ότι θα το κερ­δί­σει κι ήταν ποιος άλλος; Ο Λέων (Λεφ) Τολστόι …

Ο Λέων Τολ­στόι (ρωσ. Лев Никола́евич Толсто́й, Λεφ Νικο­λάιε­βιτς Τολ­στόι), 9 Σεπτεμ­βρί­ου 1828 – 20 Νοεμ­βρί­ου 1910, είναι ένας από τους μεγα­λύ­τε­ρους συγ­γρα­φείς όλων των εποχών.

Ο ιδυο­φι­ής συγ­γρα­φέ­ας το 1906 κι έχο­ντας ήδη συγ­γρά­ψει το «Πόλε­μος και Ειρή­νη» και το «Ανά­στα­ση» αρνή­θη­κε να λάβει το βρα­βείο Νόμπελλ. Ας θυμη­θού­με την ιστο­ρία αυτή γυρ­νώ­ντας τον χρό­νο πολύ πίσω και με τόπο την αυτο­κρα­το­ρι­κή τότε Ρωσία.

1905 και η Ρωσι­κή Αυτο­κρα­το­ρι­κή Ακα­δη­μία εξέ­φρα­σε την επι­θυ­μία να προ­τα­θεί ο Λέων Τολ­στόι για το βρα­βείο Νόμπελ στέλ­νο­ντας στην Σου­η­δι­κή Ακα­δη­μία τον αντί­στοι­χο φάκε­λο του συγγραφέα.

Μόλις το έμα­θε ο Τολ­στόι απέ­στει­λε επει­γό­ντως επι­στο­λή στον καλό του φίλο Φιν­λαν­δό συγ­γρα­φέα και μετα­φρα­στή Arvid Ernefeld ζητώ­ντας του να βεβαιω­θεί ότι δεν θα του δώσουν το βρα­βείο γρά­φο­ντας του μετα­ξύ άλλων:

«Αν συνέ­βαι­νε αυτό , θα ήταν πολύ δύσκο­λο για εμέ­να να αρνη­θώ, κι επο­μέ­νως σας παρα­κα­λώ, εάν έχε­τε –όπως νομί­ζω- συν­δέ­σεις στη Σου­η­δία, προ­σπα­θή­στε να μην μου δώσε­τε αυτό το βρα­βείο. Ίσως γνω­ρί­ζε­τε κάποιο από τα μέλη, ίσως μπο­ρεί­τε να γρά­ψε­τε στον πρό­ε­δρο, ζητώ­ντας του να μην το απο­κα­λύ­ψει, για να μην το απο­κα­λύ­ψει. Παρα­κα­λώ κάντε ότι μπο­ρεί­τε, έτσι δεν θα με φέρουν στην δυσά­ρε­στη θέση να το αρνηθώ».

O Arvid Ernefeld πραγ­μα­το­ποί­η­σε αυτή τη «λεπτή» απο­στο­λή και το βρα­βείο Νόμπελ λογο­τε­χνί­ας 1906 δόθη­κε στον Ιτα­λό ποι­η­τή Josue Carducci , που ίσως σήμε­ρα το όνο­μα του να είναι γνω­στό απο­κλει­στι­κά και μόνο στους Ιτα­λούς λογοτέχνες.

Ο Λέων Τολ­στόι χάρη­κε που δεν του απο­νε­μή­θη­κε το βραβείο.

«Με έσω­σε από τη μεγά­λη δυσκο­λία διά­θε­σης αυτών των χρη­μά­των — εννο­εί το χρη­μα­τι­κό ποσό του βρα­βεί­ου- , τα οποία , όπως κάθε άλλο χρή­μα, πιστεύω, μόνο κακό μπο­ρούν να φέρουν και δεύ­τε­ρον, μου έδω­σε την τιμή και τη μεγά­λη ευχα­ρί­στη­ση να λάβω άνο­δο της συμπά­θειας από τόσους πολ­λούς ανθρώ­πους που αν και δεν τους γνω­ρί­ζω τους σέβο­μαι βαθιά».

«Το χρή­μα είναι κακό» άπο­ψη μιας ιδιο­φυ­ΐ­ας , του Λ.Τολστόι. Καθό­λου περί­ερ­γη η στά­ση του ένα­ντι του Νόμπελ εφό­σον όλοι γνω­ρί­ζου­με την αρνη­τι­κή στά­ση του αρι­στο­κρά­τη συγ­γρα­φέα απέ­να­ντι σε διά­φο­ρες χρη­μα­τι­κές αντα­μοι­βές. Αλλά μόνο το χρή­μα υπήρ­ξε η αιτία άρνη­σης του συγ­γρα­φέα να δεχτεί το Νόμπελ;

Σήμε­ρα όλοι μας γνω­ρί­ζου­με ότι το Νόμπελ λογο­τε­χνί­ας απο­τε­λεί έναν «εκλε­πτει­σμέ­νο» τρό­πο επιρ­ρο­ής των λογο­τε­χνι­κών και πολι­τι­κών προ­τι­μή­σε­ων της κοι­νω­νί­ας και γενι­κά την δια­μόρ­φω­ση των γού­στων και της κοσμο­θε­ω­ρί­ας θα λέγα­με του κόσμου. Μήπως ο ιδιο­φυ­ής λογο­τέ­χνης Λέων Τολ­στόι το γνώ­ρι­ζε από τότε;

Μερι­κά ακό­μη ονό­μα­τα αθά­να­των συγ­γρα­φέ­ων που δεν ‘έτυ­χαν’ της τιμής βρά­βευ­σης με το Νομπέλ Λογο­τε­χνί­ας. Μάρκ Του­έιν, Μαξίμ Γκόρ­γκι, Αντόν Τσέ­χωφ, Εμίλ Ζολά, Ίψεν, Όσκαρ Ουάιλντ κλπ, κλπ…

Στη φωτο­γρα­φία τρείς κορυ­φαί­οι –άνευ Nobel‑,της παγκό­σμιας λογο­τε­χνί­ας: Λέων Τολ­στόι, Αντόν Τσέ­χωφ, Μαξίμ Γκόργκι.

Βασι­κή πηγή: λογο­τε­χνι­κή σελί­δα Rosia, Russia. Φωτο­γρα­φία : διαδίκτυο.

Κώστας Καρυω­τά­κης ΑΠΑΝΤΑ μια άλλη ανάγνωση

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο