Λαϊκές δοξασίες στη Λατινική Αμερική: procesión de la Divina Pastora (η Παναγιά «θεϊκή ποιμήν»)

Ο Μαρξ πρώ­τος δια­τύ­πω­σε πως «η θρη­σκεία είναι το όπιο του λαού» και «απο­τε­λεί την καρ­διά ενός άκαρ­δου κόσμου», (Γερ­μα­νο­γαλ­λι­κά Χρο­νι­κά ‑1844) και αργό­τε­ρα ο Λένιν (1905 στο «Ο σοσια­λι­σμός και η θρη­σκεία») ότι «είναι μια μορ­φή πνευ­μα­τι­κής κατα­πί­ε­σης κατα­δυ­να­στεύ­ο­ντας τις λαϊ­κές μάζες, που τσα­κί­ζο­νται στη δου­λειά προς όφε­λος τρί­των — η αδυ­να­μία των τάξε­ων που υφί­στα­νται την εκμε­τάλ­λευ­ση στην πάλη τους ενά­ντια στους εκμε­ταλ­λευ­τές γεν­νά­ει την πίστη σε μια καλύ­τε­ρη ζωή μετά θάνα­το, το ίδιο ανα­πό­φευ­κτα όπως η αδυ­να­μία του άγριου, στην πάλη του με τη φύση, γεν­νά­ει την πίστη στους θεούς, τους σατα­νά­δες, στα θαύ­μα­τα, κλπ».
Παρηγο­ριά στον άρρω­στο μέχρι να βγει η ψυχή του ‑που λέει ο σοφός λαός, ανα­ζη­τώ­ντας τη μετά θάνα­τον δικαίωση.

Επί 164 συνα­πτά έτη στις 14 Γενά­ρη εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες …εκα­τομ­μύ­ρια (ναι! εκα­τομ­μύ­ρια!) κάτοι­κοι της Βενε­ζου­έ­λας συρ­ρέ­ουν στους δρό­μους Barquisimeto, στην πιο παλιά advocación mariana (στον Καθο­λι­κι­σμό , η «μαρια­νή» επί­κλη­ση είναι τρό­πος ανα­φο­ράς στα μυστή­ρια, τις εμφα­νί­σεις, τα δώρα ή τις ιδιό­τη­τες της Πανα­γί­ας ή σε ιστο­ρι­κές — γεω­γρα­φι­κές συν­θή­κες που περι­βάλ­λουν την αφο­σί­ω­ση σε μια  συγκε­κρι­μέ­νη εικό­να, που με τη μορ­φή της μητέ­ρας του Ιησού λατρεύ­ε­ται με διά­φο­ρους τρόπους).

ΣΣ |> λατρεύ­ε­ται με |>
▪️  Τα μυστή­ρια ή τη ζωή της (όπως ο Ευαγ­γε­λι­σμός ‑Anunciación, η «Κοί­μη­σή της» ‑Asunción, η εμφά­νι­σή της ‑Presentación κλπ.
▪️  Αφη­ρη­μέ­νες θεο­λο­γι­κές αλή­θειες, όπως η ελπί­δα, φιλαν­θρω­πία, παρη­γο­ριά , κλπ.
▪️  Τις φυσι­κές ή «ψυχο­λο­γι­κές» κατα­στά­σεις της, όπως  Dolores , Soledad , κλπ.
▪️  Την ιδιό­τη­τά της ως δια­με­σο­λα­βη­τή και προ­στά­τη της ανθρω­πό­τη­τας (Auxiliadora , Mercedes, Remedios κλα)
▪️  Φρού­τα, λου­λού­δια, που­λιά … που χρη­σι­μο­ποιού­νται ως σύμ­βο­λα των ιδιο­τή­των της, όπως το πεύ­κο, το ρόδι, το περι­στέ­ρι κλπ.
▪️  Ατυ­χή­μα­τα, που έτυ­χε να συμ­βούν σε τόπους όπου βρί­σκο­νται τα ιερά της (Carmen, el Mar, Fátima, Lourdes).
▪️  Στις μαριά­νι­κες υπο­θέ­σεις συνή­θως χρη­σι­μο­ποιούν φόρ­μου­λες τύπου “Santa María de”, “Virgen de” ή “Nuestra Señora de”, συχνό­τε­ρα με πρώ­το συν­θε­τι­κό το Μαρία και την αφο­σί­ω­σή της: María del Carmen, María de los Dolores, María de Lourdes κ.α.Μία από τις παλαιό­τε­ρες δοξα­σί­ες, λοι­πόν, στη Βενε­ζου­έ­λα η Πανα­γιά «θεϊ­κή ποι­μήν» της οποί­ας η μεγα­λύ­τε­ρη συγκέ­ντρω­ση λαμ­βά­νει χώρα κάθε 14 Γενά­ρη στο Barquisimeto, πρω­τεύ­ου­σα της επαρ­χί­ας Lara (και αριθ­μεί­ται με α/α 1…164 η φετινή)
▪️  Σ’ αυτήν οι θια­σώ­τες μετα­φέ­ρουν την εικό­να από τον ναό της Σάντα Ρόζα στον Μητρο­πο­λι­τι­κό καθε­δρι­κό ναό του Barquisimeto, περ­νώ­ντας από τις 52 ενο­ρί­ες της πόλης, τρία vicaria (επι­σκο­πά­τα) και δύο filiales -«υπο­στή­ρι­ξης» και επι­στρέ­φει το Sábado de Concilio, μια μέρα πριν την Domingo de Ramos (σαν τη δική μας Κυρια­κή των Βαΐων)
Η πορεία είναι συγκε­κρι­μέ­νη ‑κάτι παρα­πά­νω από 7,5 χλμ. και συνο­δεύ­ε­ται από δια­φο­ρε­τι­κά κάθε φορά πολι­τι­στι­κά και μου­σι­κά γεγονότα
ℹ️ Το 2011, μια άγνω­στη ομά­δα βαν­δά­λων έκα­νε αρκε­τές ζημιές στην εικό­να-τέμπλο -«απο­κε­φα­λί­ζο­ντας» τα πρό­βα­τα, πυρο­βο­λώ­ντας το πρό­σω­πο της Πανα­γί­ας, σκί­ζο­ντας ρού­χα κλπ. Από τότε παίρ­νο­νται δρα­κό­ντεια μέτρα, τόσο στο εσω­τε­ρι­κό της εκκλη­σία, όσο και κυρί­ως κατά τη διάρ­κεια των εκδη­λώ­σε­ων (φέτος πήραν μέρος ~10.000 αστυνομικοί)

Η εικό­να (του 1740 από πολύ­χρω­μο ξύλο) βρί­σκε­ται στο ιερό Santa Rosa (της ομώ­νυ­μης ενο­ρί­ας του Barquisimeto) και το εκεί μαζι­κό προ­σκύ­νη­μα, θεω­ρεί­ται το τρί­το σε μέγε­θος στον κόσμο, μετά την Πανα­γία της Γουα­δε­λού­πης (Μεξι­κό) και την Πανα­γία της Φατί­μα (Πορ­το­γα­λία), αλλά θεω­ρεί­ται η μεγα­λύ­τε­ρη μαρια­νή πομπή στον κόσμο όσον αφο­ρά το επί­πε­δο «θεί­ας χάριτος».
ℹ️ Το 2016 -«έκδο­ση 160», η συμ­με­το­χή ανήλ­θε σε πάνω από 4 εκα­τομ­μύ­ρια κόσμου!Παρό­λο που η εικό­να της Πανα­γί­ας ως πάστο­ρα χρο­νο­λο­γεί­ται του­λά­χι­στον από το 10ο αιώ­να, η συγκε­κρι­μέ­νη έχει να κάνει με τη Σεβίλ­λη της Ισπα­νί­ας. Το 1700, ο Fray Isidoro de Sevilla (καπου­τσί­νος) είδε ‑λένε, όρα­μα σε ένα από τα όνει­ρά του, όπου η Πανα­γιά εμφα­νί­στη­κε σε ένα χώρο περι­τρι­γυ­ρι­σμέ­νο από δέντρα και πρό­βα­τα, ντυ­μέ­νη με μοβ ρόμπα, μπλε μαντί­λα και έχο­ντας στο χέρι της ποι­μα­ντι­κή ράβδο, ενώ δίπλα της περι­διά­βα­ζε ένας απει­λη­τι­κός λύκος κρυμ­μέ­νος ανά­με­σα στους θάμνους (ο διά­βο­λος). Αμέ­σως ‑λένε ο αδελ­φος Isidoro, πήγε στο εργα­στή­ρι του διά­ση­μου ζωγρά­φου της επο­χής Alonso Miguel de Tovar, της Σεβίλ­λης, και του ζήτη­σε να ζωγρα­φί­σει την εικό­να που είδε στο όνει­ρό του.
✔️  Με την ενδυ­μα­σία της βοσκού, με πανό ανά­με­σα σε γιρ­λά­ντες και λου­λού­δια στις 8‑Σεπ-1703, η εικό­να ξεκί­νη­σε από την εκκλη­σία του San Gil σε πομπή που περιό­δευε στους δρό­μους της Σεβίλ­λης, με πλή­θος κόσμου και από εκεί ξεκί­νη­σε η νέα «επί­κλη­ση» στην Ευρώ­πη και στην Αμερική.
Χρό­νια αργό­τε­ρα, ο γλύ­πτης Francisco Ruiz Gijón, σμί­λε­ψε την Divina Pastora de Cantillana

ℹ️  Οι ρίζες στη Βενε­ζου­έ­λα εντο­πί­ζο­νται στο 1706, όταν εξα­πλώ­θη­κε στις πεδιά­δες του Καρά­κας με την άφι­ξη των Καπου­τσί­νων. Παρό­λο που δεν υπάρ­χουν ακρι­βή στοι­χεία για το έτος κατά το οποίο ξεκί­νη­σε αυτό το είδος λιτα­νεί­ας, λένε ότι το 1740 ο Vicario της εκκλη­σί­ας Inmaculada Concepción ‑που βρι­σκό­ταν στο κέντρο του Barquisimeto — ήθε­λε να βάλει μια εικό­να της Θεί­ας Πάστο­ρος, δεδο­μέ­νου ότι γνώ­ρι­ζε τη σχε­τι­κή επί­κλη­ση στο μητρο­πο­λι­τι­κό καθε­δρι­κό ναό του Καράκας
Οι δύο παπά­δες ζήτη­σαν τη βοή­θεια του ίδιου καλ­λι­τέ­χνη, αλλά από σύμ­πτω­ση οι συσκευα­σί­ες που είχαν τις εικό­νες μπερ­δεύ­τη­καν, η Divina Pastora πήγε στη Santa Rosa και η Inmaculada Concepción στην ενο­ρία της Concepción.
Όταν ο πάστο­ρας της Santa Rosa άνοι­ξε το κιβώ­τιο κατά­λα­βε αμέ­σως τι συνέ­βη και διέ­τα­ξε τους στην υπη­ρε­σία του ιθα­γε­νείς να το κλεί­σουν και να το πάνε στην άλλη ενο­ρία αλλά με έκπλη­ξη (θάμα πάνω στο θάμα…) η κού­τα έγι­νε βαριά και ασή­κω­τη …κόλ­λη­σε κυριο­λε­κτι­κά στο πάτω­μα της εκκλη­σί­ας και δεν το κού­να­γε ρού­πι. Αυτό ερμη­νεύ­τη­κε σαν σημά­δι από τον ουρα­νό ότι δηλα­δή η Θεία Πάστωρ δεν ήθε­λε να το κου­νή­σει ρού­πι από τη Σάντα Ρόζα και, έτσι ‑θέλο­ντας και μη, ο πατέ­ρας Bernal απο­φά­σι­σε ότι η εικό­να θα μεί­νει εκεί και φυσι­κά όλο το τοπι­κό κον­κλά­βιο συμ­φώ­νη­σε μαζί του και από τότε έμει­νε στη Santa Rosa del Cerrito
Και ακο­λού­θη­σε ο πατέ­ρας Sebastián, που όχι μόνο έβα­λε από την τσέ­πη του (;;) για την από­κτη­ση κοσμη­μά­των, πολύ­τι­μων λίθων και χρυ­σο­ποί­κιλ­των ενδυ­μά­των για το τέμπλο της εικό­νας ‑τονώ­νο­ντας έτσι την πίστη και αφο­σί­ω­ση των ενο­ρι­τών του, αλλά και της κλη­ρο­δό­τη­σε το μεγα­λύ­τε­ρο μέρος της περιου­σί­ας του.
Ένα άλλο γεγο­νός που την ανέ­βα­σε στο ζενίθ ήταν όταν κατά τη διάρ­κεια του τρο­με­ρού σει­σμού που κατέ­στρε­ψε τη Βενε­ζου­έ­λα στις 26-Μαρτ-1812 (ήταν και Μεγά­λη Πέμ­πτη ‑με ότι αυτό σημαί­νει για τους πιστεύ­ο­ντες), που ο ναός της Santa Rosa κατέρ­ρευ­σε εντε­λώς, αλλά η Πανα­γιά παρέ­μει­νε ανέ­πα­φη. Αυτό ‑σύμ­φω­να με τις γρα­φές της επο­χής ερμη­νεύ­τη­κε ως προ­νοη­τι­κό γεγο­νός της δύνα­μης του Θεού και της μεσο­λά­βη­σης της Παρ­θέ­νου για την προ­στα­σία των πιστών της και μάλι­στα στο επί­κε­ντρο του σει­σμού (πως το εντό­πι­σαν; ‑άγνω­στο) χτί­στη­κε το Μου­σείο της Santa Rosa. Αργό­τε­ρα ‑στα μέσα του 19ου αιώ­να, η θεϊ­κή ποι­μέ­να θα γίνει και πολιού­χος της πόλης

Το «θαύ­μα» της εξά­λει­ψης της χολέρας

Το 1856 η επι­δη­μία χολέ­ρας που έπλη­ξε τη χώρα έφτα­σε στο Barquisimeto και καθώς ο αριθ­μός των θανά­των αυξα­νό­ταν καθη­με­ρι­νά, ο πατέ­ρας José Macario Yépez απο­φά­σι­σε να το αντι­με­τω­πί­σει ζητώ­ντας στις 14 Ιανουα­ρί­ου να φέρουν σε μια αλά­να (Tierritas Blancas) την Πανα­γία από τη Santa Rosa και το σταυ­ρό με το Χρι­στό από την εκκλη­σία La Concepcion. Και μάλι­στα επι­δί­ω­ξε να ενι­σχύ­σει την ικε­σία του με τη συνά­ντη­ση και των δύο σε σημείο κλει­δί. Ο Ναζω­ραί­ος έφτα­σε πρώ­τος αλλά οι πιστοί, στα γόνα­τα, περί­με­ναν υπο­μο­νε­τι­κά για την άφι­ξη της Θεί­ας Πάστο­ρας, που όταν έφτα­σε οι προ­σευ­χές και τα παρα­κά­λια για την παύ­ση της επι­δη­μί­ας φτά­σα­νε στους ουρανούς.
Από τη στιγ­μή εκεί­νη και μετά το κύμα της χολέ­ρας κόπα­σε, τα θύμα­τα λιγό­στε­ψαν, κάποιοι μάλι­στα που είχαν αρρω­στή­σει ανέ­νη­ψαν. Και ο πατέ­ρας Yépez έκα­νε τις δεή­σεις του, ζητώ­ντας την ουρά­νια βοή­θεια και προ­τρέ­πο­ντας τους πιστούς να στρα­φούν με αυτο­πε­ποί­θη­ση στην Πανα­γία για να τους προ­στα­τεύ­σει, πέφτο­ντας στα γόνα­τα ανα­φώ­νη­σε ‑μετα­ξύ άλλων «Virgen Santísima, Divina Pastora, en aras de la Justicia Divina, …te suplico Madre Mía, que salves a este pueblo, ¡Que sea yo la última víctima del cólera” … «Πανα­γιά μου για χάρη της θεί­ας δίκης σώσε αυτό το λαό και ας είμαι εγώ το τελευ­ταίο θύμα»
Για την ιστο­ρία η επι­δη­μία έλα­βε τέλος στις 16-Ιουν-1856 και αυτός υπήρ­ξε το τελευ­ταίο θύμα

Με πλη­ρο­φο­ρί­ες από το telesurtv.net