Λεγεώνα των Ξένων: Μία ιστορία κάθε άλλο παρά γοητευτική…

 Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Ιδρύ­θη­κε στις 9 Μαρ­τί­ου 1831, με διά­ταγ­μα του Γάλ­λου βασι­λιά Λου­δο­βί­κου-Φίλιπ­που, κατό­πιν παρό­τρυν­σης του τότε υπουρ­γού των Στρα­τιω­τι­κών Ζαν Σουλτ. Στο διά­ταγ­μα ανα­φε­ρό­ταν ότι η Λεγε­ώ­να θα πολε­μού­σε έξω από το έδα­φος της Γαλλίας.

Παρά τη προ­σπά­θεια – μέσω των δια­φό­ρων κινη­μα­το­γρα­φι­κών ται­νιών- να παρου­σια­στεί ως κάτι το ηρω­ι­κό, ιππο­τι­κό κ.α – η πραγ­μα­τι­κή ιστο­ρία κάνει λόγω για έναν αποι­κιο­κρα­τι­κό – μισθο­φο­ρι­κό στρα­τό με πολ­λές ανε­ξί­τη­λες «αμαρ­τί­ες» στην πλά­τη του. (Να σημειώ­σου­με εδώ ότι αντί­στοι­χη Λεγε­ώ­να των Ξένων δημιουρ­γή­θη­κε και το 1920 στη Ισπα­νία και συμ­με­τεί­χε στη κατά­πνι­ξη της απε­λευ­θε­ρω­τι­κής κίνη­σης στο Μαρό­κο, ενώ το 1934 συμ­με­τεί­χε στις εκκα­θα­ρι­στι­κές επι­χει­ρή­σεις ενα­ντί­ον της αντι­φα­σι­στι­κής εξέ­γερ­σης των ανθρα­κω­ρύ­χων της Αστού­ριας. Στην περί­ο­δο του 1936–39 έδρα­σε στο πλευ­ρό των στα­σια­στών ενα­ντί­ον της Ισπα­νι­κής Δημοκρατίας).

Τα αίτια της δημιουρ­γί­ας της θα πρέ­πει να ανα­ζη­τη­θούν στις εξε­λί­ξεις στη Γαλ­λία μετά την επα­νά­στα­ση αλλά και την ανά­γκη επεμ­βά­σε­ων στις αποι­κί­ες που σήκω­ναν κεφά­λι. Άλλω­στε η χρη­σι­μο­ποί­η­ση μισθο­φο­ρι­κών πολυ­ε­θνι­κών δυνά­με­ων δεν ήταν κάτι άγνω­στη μέχρι τότε όπως π.χ ήταν η σκω­τσέ­ζι­κη φρου­ρά του Καρό­λου Ζ΄ ή το σώμα των Ελβε­τών του Φρα­γκί­σκου Α.

Ο υπουρ­γός Στρα­τιω­τι­κών Σουλτς, παλιός στρα­τάρ­χης του Ναπο­λέ­ο­ντα (Εξάλ­λου και ο Ναπο­λέ­ων Βονα­πάρ­της είχε στις δια­τα­γές του ξένες μονά­δες Πολω­νών, Γερ­μα­νών και Ιτα­λών φυγά­δων από Κ. Ευρώ­πη) έπει­σε τον Βασι­λιά και εξέ­δω­σε διά­ταγ­μα για την ίδρυ­ση της Λεγε­ώ­νας των Ξένων, στις 9 Μαρ­τί­ου 1831. Το διά­ταγ­μα δημιουρ­γί­ας της υπο­γρά­φη­κε, στην προ­σπά­θεια του να βρει φαντά­ρους που θα πολε­μού­σαν στην Αλγε­ρία και την Μαυ­ρι­τα­νία, σ’ έναν πόλε­μο διό­λου δημο­φι­λή στους ίδιους τους Γάλ­λους.  Άνοι­ξαν αμέ­σως τέσ­σε­ρα στρα­το­λο­γι­κά κέντρα που υπο­δέ­χο­νταν κυρί­ως φυγά­δες από την Κεντρι­κή Ευρώ­πη),. Άνοι­ξαν αμέ­σως τέσ­σε­ρα στρα­το­λο­γι­κά κέντρα που υπο­δέ­χο­νταν τυχο­διώ­κτες από την Ευρώπη.Οι νεο­σύλ­λε­κτοι έπρε­πε να είναι κάτω από 40 χρό­νων και όποιος ήθε­λε, αρκού­σε να δώσει ψεύ­τι­κο όνο­μα αν ήθε­λε να κρύ­ψει την αλη­θι­νή του ταυτότητα.

«Λεγε­ω­νά­ριοι, είστε στρα­τιώ­τες φτιαγ­μέ­νοι για να πεθά­νε­τε. Εμείς θα σας στεί­λου­με εκεί που οι άνδρες πεθαί­νουν». Αυτά ήταν τα λόγια και η μόνη υπό­σχε­ση του στρα­τη­γού Νεγκριέ το 1884.…

Κάποια από τα «κατορθώματα»

Το βάπτι­σμα του πυρός της λεγε­ώ­νας ήταν στις 27 Απρι­λί­ου του 1832. Ο πρό­ξε­νος της Δανί­ας έγρα­φε σε μια επι­στο­λή του για την ωμό­τη­τα των λεγε­ω­νά­ριων: «Μετά τη μάχη του Μεζόν Καρέ που­λή­θη­καν στο παζά­ρι του χωριού βρα­χιό­λια και σκου­λα­ρί­κια από τα οποία κρέ­μο­νταν μικρά κομ­μά­τια κρέ­ας»! Τις ίδιες αγριό­τη­τες διέ­πρα­ξαν και στην Ισπα­νία, όπου εστά­λη­σαν για να ενι­σχύ­σουν τη Βασί­λισ­σα Ισα­βέλ­λα να κατα­πνί­ξει μια εξέ­γερ­ση. Δεν συνε­λάμ­βα­ναν αιχ­μα­λώ­τους. Για κάθε νεκρό λεγε­ω­νά­ριο προ­χω­ρού­σαν σε απάν­θρω­πα αντί­ποι­να. Επει­δή η Ισα­βέλ­λα δεν ήταν συνε­πής στις πλη­ρω­μές για να συντη­ρη­θούν, λήστευαν και λεη­λα­τού­σαν εχθρούς και φίλους. Αυτή τη συνή­θεια δεν την απο­χω­ρί­στη­καν ποτέ.…

Το 1854 η Γαλ­λία έστει­λε τη λεγε­ώ­να στον Πόλε­μο της Κρι­μαί­ας και πέντε χρό­νια μετά στην Ιτα­λία. Ακο­λού­θη­σε το Μεξι­κό και ο πόλε­μος στο πλευ­ρό του Ναπο­λέ­ο­ντος Γ’ ενα­ντί­ον των Πρώσσων

Η μάχη του Καμε­ρό­νε 30 Απρι­λί­ου 1863. (Περιο­χή Καμε­ρό­νε, Μεξι­κό). Ένας λόχος της λεγε­ώ­νας με 62 άνδρες έπε­σε σε ενέ­δρα έφιπ­πων Μεξι­κα­νών, ενώ συνό­δευε απο­στο­λή τρο­φί­μων και πολε­μο­φο­δί­ων. Ο λοχα­γός Νταν­ζού είχε ήδη χάσει το αρι­στε­ρό χέρι του και οι λεγε­ω­νά­ριοι είχαν περι­κυ­κλω­θεί από τον εχθρό. Επί 10 ώρες πολε­μού­σαν με λύσ­σα αρνού­με­νοι να παρα­δο­θούν. Στο τέλος έμει­ναν μόλις πέντε μισθο­φό­ροι ζωντα­νοί. Αφού εξά­ντλη­σαν και την τελευ­ταία σφαί­ρα όρμη­σαν ενα­ντί­ον των Μεξι­κα­νών με ξιφο­λόγ­χες στα χέρια. «Ο λεγε­ω­νά­ριος δεν αφή­νει ποτέ και για κανέ­να λόγο, τον πλη­γω­μέ­νο σύντρο­φό του στο πεδίο της Μάχης. Ο λεγε­ω­νά­ριος μπαί­νει πρώ­τος στη μάχη και φεύ­γει τελευ­ταί­ος», λέει ακό­μη μια από τις αρχές του μισθο­φο­ρι­κού σώμα­τος. Έκτο­τε, η επέ­τειος της μάχης του Καμε­ρό­νε απο­τε­λεί σύμ­βο­λο για την Λεγε­ώ­να των Ξένων και εορ­τά­ζε­ται κάθε χρό­νο σε όλους τους στρατώνες.

Στον Α΄ Παγκό­σμιο Πόλε­μο επι­στρα­τεύ­τη­καν για την υπε­ρά­σπι­ση της Γαλ­λί­ας. Μετά τη λήξη του πολέ­μου μετα­φέρ­θη­καν εσπευ­σμέ­να στο Μαρό­κο για να κατα­πνί­ξουν την εξέ­γερ­ση στο Αμπντ Ελ Κριμ.

Ο Β΄ Παγκό­σμιος Πόλε­μος τους βρή­κε πιο δυνα­τούς, καθώς χιλιά­δες εθε­λο­ντές έσπευ­σαν να κατα­τα­γούν. Τσε­χο­σλο­βά­κοι, Εβραί­οι, Γιου­γκο­σλά­βοι, Ισπα­νοί, , Ελβε­τοί και Βέλ­γοι δημιούρ­γη­σαν δύο νέα συντάγ­μα­τα που πήραν μέρος σε πολ­λές μάχες. Το 1941, με τον Ντε Γκωλ πολέ­μη­σαν στη Συρία και ένα χρό­νο αργό­τε­ρα προ­κά­λε­σαν τερά­στια φθο­ρά στον Ρόμελ, στις μάχες που έδω­σαν στις ερή­μους της Λιβύ­ης και της Αιγύ­πτου. Πήγαν στην Τύνι­δα, διέ­λυ­σαν τις γερ­μα­νοϊ­τα­λι­κές φρου­ρές και παρέ­λα­σαν μαζί με τους συμ­μά­χους τους τελευ­ταί­ους μήνες του πολέμου. …
Μετά τον πόλε­μο η Λεγε­ώ­να των Ξένων ανα­συ­ντά­χθη­κε. Η δύνα­μή της ήταν 20 χιλιά­δες αλλά τα στρα­το­λο­γι­κά της γρα­φεία πλημ­μύ­ρι­ζαν από αιτή­σεις εθε­λο­ντών. Οι περισ­σό­τε­ροι ήταν Γερ­μα­νοί στρα­τιώ­τες των Ες Ες και φασί­στες άλλων χωρών, που δεν μπο­ρού­σαν να προ­σαρ­μο­στούν στην νέα πολι­τι­κή κατά­στα­ση. Τους δέχθη­καν όλους, καθώς οι λαοί των αποι­κιών ξεση­κώ­νο­νταν και η Γαλ­λία χρειά­ζο­νταν στρα­τιω­τι­κό προ­σω­πι­κό. Το 1945 διέ­πρα­ξαν στην Αλγε­ρία ένα από τα μεγα­λύ­τε­ρα εγκλή­μα­τα, όταν εξο­λό­θρευ­σαν 40 χιλιά­δες Αλγε­ρι­νούς στην περιο­χή της Κων­στα­ντί­νης. Οι βιαιό­τη­τες συνε­χί­στη­καν στη Μαδα­γα­σκά­ρη και την Ινδοκίνα.…

Παρά το γεγο­νός ότι απέ­σπα­σαν από τους απο­δε­κα­τι­σμέ­νους Ιάπω­νες εδά­φη, μετά την εισβο­λή τους στη Σαϊ­γκόν, κλή­θη­καν να αντι­με­τω­πί­σουν τους Βιετ­να­μέ­ζους που είχαν σχη­μα­τί­σει αντάρ­τι­κες μονά­δες. Εκεί υπέ­στη­σαν σημα­ντι­κές ήττες και οι Βιετ­να­μέ­ζοι  τσά­κι­σαν τους στρα­τιώ­τες της λεγε­ώ­νας βάζο­ντας τέλος στην κυριαρ­χία τους.

Η τελευ­ταία αποι­κιο­κρα­τι­κή απο­στο­λή της Λεγε­ώ­νας ήταν στην Αλγε­ρία, η οποία είχε εξε­γερ­θεί ενα­ντί­ον του γαλ­λι­κού ζυγού. Οι λεγε­ω­νά­ριοι πολέ­μη­σαν τους Αλγε­ρι­νούς με τρο­μα­κτι­κή βιαιό­τη­τα, δολο­φο­νί­ες και φρι­κτά βασα­νι­στή­ρια άμα­χων πολι­τών. Το 1961 τάχθη­καν στο πλευ­ρό των στρα­τη­γών Σαλάν Ζουώ, Σαλ και Ζελέρ που οργά­νω­σαν πρα­ξι­κό­πη­μα ενα­ντί­ον του Ντε Γκωλ, ο οποί­ος είχε υπο­στη­ρί­ξει τη δια­πραγ­μά­τευ­σης με τους Αλγε­ρι­νούς. Το πρα­ξι­κό­πη­μα απέ­τυ­χε και η Λεγε­ώ­να των Ξένων υπέ­στει­λε τη σημαία της και μετα­φέρ­θη­κε στην Κορσική.…

Η λεγε­ώ­να δέχτη­κε ισχυ­ρό πλήγ­μα το 1965, όταν ο Γερ­μα­νός ταγ­μα­τάρ­χης της Σίγ­κφριντ Μίλερ διη­γή­θη­κε πιω­μέ­νος μπρο­στά σε μια κινη­μα­το­γρα­φι­κή κάμε­ρα τον τρό­πο που γάζω­νε τους άμα­χους νέγρους στο Κον­γκό και πόσο του άρε­σε να τους κόβει τα κεφά­λια και να τα καρ­φώ­νει ως τρό­παια στο τζιπ του. Το ντο­κι­μα­ντέρ αυτό έκα­νε πάτα­γο, ενώ έχουν υπάρ­ξει και άλλες σοκα­ρι­στι­κές δημό­σιες μαρ­τυ­ρί­ες λιπο­τα­χτών της λεγε­ώ­νας που κατά­φε­ραν να γλυ­τώ­σουν. Παρά ταύ­τα, το μισθο­φο­ρι­κό σώμα συνε­χί­ζει να δρα ως σήμε­ρα σε διά­φο­ρα σημεία του πλα­νή­τη, γρά­φο­ντας στις αιμα­το­βαμ­μέ­νες αρβύ­λες του το διε­θνές δίκαιο και τα ανθρώ­πι­να δικαιώματα.

Από την λεγε­ώ­να πέρα­σαν συνο­λι­κά πάνω από 600.000 άνδρες. Απ’ αυτούς, οι 35.000 έπε­σαν νεκροί στα πεδία των μαχών και σχε­δόν άλλοι τόσοι δηλώ­θη­καν αγνο­ού­με­νοι, αν και αυτά τα στα­τι­στι­κά στοι­χεία είναι λίαν αμφι­σβη­τή­σι­μα. Το ενδια­φέ­ρον είναι ότι μετά από πέντε χρό­νια θητεί­ας οι λεγε­ω­νά­ριοι δικαιού­νται να πάρουν γαλ­λι­κή υπη­κο­ό­τη­τα, ενώ την παίρ­νουν αυτό­μα­τα μόλις τραυματιστούν.

Σήμε­ρα η έδρα της Λεγε­ώ­νας βρί­σκε­ται στην Ωμπα­νι της Γαλ­λί­ας, στις εκβο­λές του Ροδα­νού. Ο κύριος όγκος των δυνά­με­ών της στρα­το­πε­δεύ­ει στην Κορι­σι­κή. Μπο­ρεί να κατα­τα­γεί στη Λεγε­ώ­να οποιοσ­δή­πο­τε, για περί­ο­δο του­λά­χι­στον 5 χρό­νων. Οι αξιω­μα­τι­κοί είναι συνή­θως Γάλ­λοι. Σήμε­ρα, με την πλειο­ψη­φία των μισθο­φό­ρων της να είναι ανα­το­λι­κο­ευ­ρω­παί­οι και λατι­νο­α­με­ρι­κά­νοι, η λεγε­ώ­να συμ­με­τέ­χει σε όλο και περισ­σό­τε­ρες πολε­μι­κές επι­χει­ρή­σεις και «ειρη­νευ­τι­κές απο­στο­λές», υπό την αιγί­δα του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ.

Αλέκος Χατζηκώστας

Δημο­σιο­γρά­φος και εκδό­της της εφη­με­ρί­δας «Η Άλλη Άπο­ψη της Ημα­θί­ας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημο­σιευ­τεί σε εφη­με­ρί­δες, περιο­δι­κά και site εδώ και δεκα­ε­τί­ες, ενώ έχει συμ­με­τά­σχει με ειση­γή­σεις σε μια σει­ρά ιστο­ρι­κά συνέ­δρια και ημε­ρί­δες. Έχει εκδώ­σει 9 βιβλία και συμ­με­τέ­χει σε συλ­λο­γι­κούς τόμους.