Λες και ήταν χτες…(Ένα άρθρο για τη Δημόσια Υγεία το 1930)

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

«Ο Χέγκελ κάνει κάπου την παρα­τή­ρη­ση ότι όλα τα μεγά­λα κοσμοϊ­στο­ρι­κά γεγο­νό­τα και πρό­σω­πα παρου­σιά­ζο­νται σα να λέμε, δύο φορές. Ξέχα­σε όμως να προ­σθέ­σει: τη μια φορά σαν τρα­γω­δία, την άλλη σαν φάρ­σα» (Καρλ Μαρξ: «Η 18η Μπρυ­μαίρ του Λου­δο­βί­κου Βοναπάρτη)

Η συζή­τη­ση σχε­τι­κά με την Δημό­σια Υγεία και την κατά­στα­ση που βρί­σκε­ται σήμε­ρα με αφορ­μή την παν­δη­μία του κορο­νοϊ­ου δεν είναι και­νούρ­για. Μάλι­στα ζητή­μα­τα που μπαί­νουν και σήμε­ρα (τηρου­μέ­νων των τότε κιν­δύ­νων) συζη­τή­θη­καν όπως απο­κα­λύ­πτει και το ντο­κου­μέ­ντο που παρου­σιά­ζου­με 90 (!) χρό­νια πριν.

Τότε ήταν η ελο­νο­σία που «θέρι­ζε» κυριο­λε­κτι­κά τον λαό, όμως η ουσία της ακο­λου­θού­με­νης πολι­τι­κής ήταν η ίδια και γι’αυτό και οι σημα­ντι­κές παρα­τη­ρή­σεις της συγκε­κρι­μέ­νης εφη­με­ρί­δας (που φυσι­κά δεν ήταν …φιλο­κομ­μου­νι­στι­κή)…

Πρό­κει­ται για πρω­το­σέ­λι­δο άρθρο της εφη­με­ρί­δα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στις 1/5/1930 με άρθρο «Η ΕΘΝΙΚΗ ΥΓΕΙΑ» (Οι υπο­γραμ­μί­σεις δικές μας).

Ανα­φέ­ρει χαρακτηριστικά:

«Το πρώ­τον Πανελ­λα­δι­κόν Συνέ­δριον υγιει­νής, από­το­κον και αυτό της κυβερ­νη­τι­κής μερί­μνης διά την υγεί­αν του λαού, παρέ­σχε την ευκαι­ρί­αν, ώστε ν’ ανα­δι­πλω­θή η γενι­κά υγειο­νο­μι­κή κατά­στα­σις της χώρας.

Η εικών ήτις προ­ε­βλή­θη δια των στα­τι­στι­κών, είνε ζοφε­ρά εκτά­κτως. Την Ελλά­δα μαστί­ζουν ποι­κι­λώ­νυ­μοι νόσοι, τον χορόν των οποί­ων σύρουν η φθί­σις και η ελο­νο­σία, κατα­σκά­πτου­σαι την Εθνι­κήν υγεί­αν εις βαθ­μόν που προ­α­κλει τον ίλιγγον.

Ποία είναι τα αίτια της τοιαύ­της κατα­πτώ­σε­ως της Εθνι­κής Υγεί­ας, δεν είνε δύσκο­λον να καθο­ρι­σθούν. Η υμνη­θεί­σα λιτό­της που έφθει­ρε τους οργα­νι­σμούς, οι πόλε­μοι με τας κακου­χί­ας των, η προ­σφυ­γιά με τις φρι­κώ­δεις στε­ρή­σεις αυτής, ο κακός στρα­τω­νι­σμός των τέκνων του λαού, τα ανθυ­γιει­νά σχο­λεία, η χεί­ρι­στη στέ­γα­σις των λαϊ­κών τάξε­ων-ιδού οι κυριώ­τε­ροι συντε­λε­σταί της κολοσ­σιαί­ας φθο­ράς της Εθνι­κής Υγεί­ας, εν αγα­στή αμμί­λη με την έλλει­ψιν πάσης κρα­τι­κης προ­σπά­θεί­ας, είτε προς εξά­λει­ψιν των ελών, είτε προς καθο­δή­γι­σιν του Λαού, είτε προς βελ­τί­ω­σιν των στε­γα­στι­κών όρων των λαϊ­κών ιδία τάξε­ων.

Η παρού­σα κυβέρ­νη­σις, είνε αλη­θές, κατεί­δε τον κίν­δυ­νον, τον οποί­ον δια­τρέ­χει η Ελλάς από υγιει­νής από­ψε­ως. Και ενθυ­μού­νται οι πάντες ότι ο Ελευ­θέ­ριος Βενι­ζέ­λος όταν εζή­τη­σε την ψήφον του Ελλη­νι­κού Λαού, εμνη­μό­νευ­σεν ευρύ­τα­τα το κεφά­λαιον της Εθνι­κής Υγεί­ας, απο­σπά­σας τα σκώμ­μα­τα των πολι­τι­κών αυτού αντι­πά­λων, διό­τι οι άνθρω­ποι δεν είχον σκε­φθή, απλού­στα­τα, ότι υπάρ­χει παρό­μοιον ζήτη­μα και ότι υφί­στα­τια παρό­μοιος μέγας κίνδυνος..»

Στη συνέ­χεια αφού στέ­κε­ται σε ενέρ­γειες της κυβέρ­νη­σης υποστηρίζει:

«Πλην το κακόν είνε τόσον μέγα, ώστε να ημπο­ρή κανείς να ισχυ­ρι­σθή, ότι εση­μειώ­θη­σαν γεν­ναία βήμα­τα δια την ανύ­ψω­σιν της Εθνι­κής Υγεί­ας. Γεν­ναία τω όντι βήμα­τα θα έχουν γίνη, όταν περα­τω­θούν τα μεγά­λα έργα της Μακε­δο­νί­ας, όταν αρχί­ση την εντα­τι­κήν αυτής δρά­σιν η νέα υπη­ρε­σία του Υπουρ­γεί­ου της Γεωρ­γί­ας δια τα μικρά έργα. Τότε, θα έχουν εξα­λει­φθή αι νοσο­γό­ναι εστί­αι των τελ­μά­των και των ελών, διό­τι τότε θα ημπο­ρεί κανείς να ισχυ­ρι­σθή ότι εκτυ­πή­θη απο­τε­λε­σμα­τι­κά, κατά το πλεί­στον αυτής, η πρά­σι­νη ελο­νο­σία που γονα­τί­ζει την Υπαι­θρον- το Εθνος.

Αλλά έως τότε, πολ­λά πρέ­πει να γίνουν, δια να μη βαδί­σω­μεν εκ του κακού εις το χεί­ρον, δια ν΄ ανα­στεί­λω­μεν του­λά­χι­στον την εξά­πλω­σιν του κακού. Κι αν απο­τε­λή παρή­γο­ρον σημεί­ον, υπό την έπο­ψιν ταύ­την, ο ανα­λη­φθείς αντιε­λο­νο­σια­κός αγών, όμως δεν υπάρ­χουν ενδεί­ξεις ότι αντι­με­τω­πί­ζε­ται επαρ­κώς ο κίν­δυ­νος εκ της φθί­σε­ως. Τα ινστι­τού­τα και τα ιατρεία και αι αντι­φθι­σι­καί ετα­ρεί­αι, με την περιω­ρι­σμέ­νη αυτών δρά­σιν, δεν ημπο­ρούν να θεω­ρη­θούν ικα­νο­ποι­η­τι­κά μέτρα. Αλλά ούτε και τα προ­μνη­σθέ­ντα μέτρα, ως προς τα σανα­τό­ρια, είνε επαρ­κή. (σ.σ θα μπο­ρού­σα­με σήμε­ρα να μιλή­σου­με αντί­στοι­χα για ελλεί­ψεις σε κρε­βά­τια ΜΕΘ, μέτρα προ­στα­σία κ.α). Θα έπρε­πεν όχι έν, αλλά του­λά­χι­στον 5 μεγά­λα μεγά­λα σανα­τό­ρια να ιδρυ­θούν, δια να κατα­στα­θή δυνα­τή η περι­συλ­λο­γή των φυμα­τι­κών που μολύ­νουν τας οικο­γε­νεί­ας των, όπως θα έπρε­πε να κατα­βλη­θή γεν­ναιο­τέ­ρα ακό­μη προ­σπά­θεια δια την ανέ­γερ­σιν των νέων σχολείων.

Η κατε­δά­φι­σις των τρω­γλών, εντός των οποί­ων μαραί­νο­νται τα τέκνα του λαού, απο­τε­λεί βασι­κήν προ­ϋ­πό­θε­σιν ανυ­ψώ­σε­ως της Εθνι­κής Υγεί­ας. Εις πάσαν θυσί­αν πρέ­πει να υπο­βλη­θή το Κρά­τος δια τον σκο­πόν τού­τον, όπως και δια την λαϊ­κη στέ­γην. Καλά σχο­λεία, βελ­τί­ω­σις των στε­γα­στι­κών όρων, κοι­νω­νι­καί ασφα­λί­σεις, αλλά και επί­μο­νος και συστη­μα­τι­κή διδα­σκα­λία του Λαού- μόνον έτσι θα απο­δό­σουν καρ­πούς αι προ­σπά­θειαι της Κυβερ­νή­σε­ως δια την Εθνι­κήν Υγεί­αν. Και θα έπρε­πεν ίσως, χάριν του σκο­πού τού­του να περιο­ρι­σθούν πολ­λαί άλλαι επι­διώ­ξεις, διό­τι η Εθνι­κή Υγεία είνε η βάσις της υπάρ­ξε­ως της Ελλά­δος»