Λιβύη: Απόλυτη απελπισία για τους πρόσφυγες

Εκτι­μή­σεις κάνουν λόγο για ένα εκα­τομ­μύ­ριο πρό­σφυ­γες στη Λιβύη. Τα βασα­νι­στή­ρια και οι σύγ­χρο­νες μορ­φές δου­λεί­ας που βιώ­νουν εκεί κάνουν την προ­σπά­θεια δια­φυ­γής προς την Ευρώ­πη συχνά ανα­πό­δρα­στη επιλογή.

Εικό­νες απελ­πι­σί­ας από πρό­σφυ­γες στα κέντρα κρά­τη­σης της Λιβύ­ης κάνουν κάθε τόσο τον γύρο του κόσμου. Η ακτο­φυ­λα­κή της χώρας φέρ­νει διαρ­κώς πίσω ανθρώ­πους που επι­χεί­ρη­σαν να δια­φύ­γουν μέσω θαλάσ­σης στην Ιταλία.

Ένας πρό­σφυ­γας από το Σου­δάν περι­γρά­φει την κοι­νή μοί­ρα που ενώ­νει τόσους και τόσους ανθρώ­πους. «Φυσι­κά και θέλα­με να πάμε στην Ιτα­λία για μια καλύ­τε­ρη ζωή με αξιο­πρέ­πεια. Οι συν­θή­κες όταν φτά­σα­με εδώ ήταν τόσο φρι­κτές ώστε δεν είχα­με άλλη επι­λο­γή παρά να πάρου­με το ρίσκο να περά­σου­με απέ­να­ντι προ­σευ­χό­με­νοι ότι δεν θα σκο­τω­θού­με πριν φτά­σου­με τις ακτές της Ιτα­λί­ας», εξομολογείται.

Πολ­λοί πρό­σφυ­γες εξα­να­γκά­ζο­νται μάλι­στα από συμ­μο­ρί­ες δια­κι­νη­τών να επι­βι­βα­στούν σε υπερ­φορ­τω­μέ­να σκά­φη με προ­ο­ρι­σμό την Ιτα­λία. Κι αυτό ενώ, σύμ­φω­να με μελέ­τη της ανθρω­πι­στι­κής πρω­το­βου­λί­ας Reach για λογα­ρια­σμό της Unicef, μόνο λίγοι πρό­σφυ­γες που επι­βι­βά­ζο­νται σε αυτά τα σκά­φη είχαν εγκα­τα­λεί­ψει τις πατρί­δες τους στην Αφρι­κή έχο­ντας εξ αρχής ως στό­χο να δια­σχί­σουν τη Μεσό­γειο. Οι περισ­σό­τε­ροι ήθε­λαν απλά σε πρώ­τη φάση να δια­φύ­γουν από τις κατα­στρο­φι­κές συν­θή­κες στη χώρα τους, ανα­ζη­τώ­ντας καλύ­τε­ρη τύχη εντός της αφρι­κα­νι­κής ηπείρου.

Βιασμοί και σύγχρονη δουλεία

Ωστό­σο, στη Λιβύη επι­κρα­τούν χαο­τι­κές συν­θή­κες από το τέλος της επο­χής Καντά­φι και μετά. Η λεγό­με­νη κυβέρ­νη­ση εθνι­κής ενό­τη­τας αντα­γω­νί­ζε­ται με άλλους πυρή­νες εξου­σί­ας. Η αιμα­τη­ρή βία μετα­ξύ δια­φό­ρων παρα­στρα­τιω­τι­κών ομά­δων είναι διαρ­κές φαι­νό­με­νο. Ο έλεγ­χος στα νότια σύνο­ρα της χώρας είναι σχε­δόν ανύ­παρ­κτος. Αυτό και μόνο απο­τε­λεί πηγή πλου­τι­σμού για τους δια­κι­νη­τές των προ­σφύ­γων, που φθά­νουν κατά χιλιά­δες στη Λιβύη. Εκεί η βία είναι καθη­με­ρι­νό φαι­νό­με­νο, γυναί­κες πέφτουν θύμα­τα βια­σμού, οικο­γέ­νειες χωρί­ζο­νται, παι­διά και άνδρες κρα­τού­νται σε συν­θή­κες σύγ­χρο­νης δου­λεί­ας. Σύμ­φω­να με εκτι­μή­σεις, στη χώρα βρί­σκο­νται αυτή την ώρα παρά­τυ­πα περί το ένα εκα­τομ­μύ­ριο πρό­σφυ­γες. Εγκλη­μα­τι­κές ομά­δες έχουν εξει­δι­κευ­θεί στο μετα­ξύ στην εκμε­τάλ­λευ­ση των αβο­ή­θη­των ατό­μων. Στα υπό κρα­τι­κή αλλά και ιδιω­τι­κή δια­χεί­ρι­ση κέντρα κρά­τη­σης στη χώρα ‑ακό­μη και στα αξιο­πρε­πέ­στε­ρα εξ αυτών- οι συν­θή­κες είναι άθλιες, τονί­ζει στο γερ­μα­νι­κό ραδιό­φω­νο DLF ο Μάρ­τιν Κόμπλερ, πρώ­ην ειδι­κός απε­σταλ­μέ­νος των Ηνω­μέ­νων Εθνών για τη Λιβύη. «Οι άνθρω­ποι κοι­μού­νται με βάρ­διες, κάποιοι είναι άρρω­στοι, ορι­σμέ­νοι πεθαί­νουν, δεν έχουν αρκε­τή τρο­φή. Οι συν­θή­κες είναι αφό­ρη­τες», υπογραμμίζει.

Στο πλαί­σιο της πρό­σφα­της συμ­φω­νί­ας μετα­ξύ Λιβύ­ης και Ιτα­λί­ας η λιβυ­κή ακτο­φυ­λα­κή περι­συλ­λέ­γει όσους επι­χει­ρούν να δια­σχί­σουν τη θάλασ­σα, κρα­τώ­ντας τους στη Λιβύη ένα­ντι οικο­νο­μι­κής και υλι­κής ενί­σχυ­σης. Υπό αυτές τις απάν­θρω­πες συν­θή­κες πολ­λοί δέχο­νται μετά χαράς να επι­στρέ­ψουν στις πατρί­δες τους, όπως λέει μια πρό­σφυ­γας από τη Νιγη­ρία: «Χαί­ρο­μαι που επι­στρέ­φω επει­δή στη Νιγη­ρία μπο­ρώ να λέω τη γνώ­μη μου, κανείς δεν θα με φυλα­κί­σει ούτε θα με τιμωρήσει».

Deutsche Welle / Άννα Όσιους (ARD) / Άρης Καλτιριμτζής