Λυδία Λίτβιακ – Πιλότος, Ηρωΐδα του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου.

Γρά­φει η Τασ­σώ Γαΐλα*

Πολ­λοί γνω­ρί­ζουν την Ρόζα Σάνι­να την ηρω­ΐ­δα του Μεγά­λου Πατριω­τι­κού Πολέ­μου — την είχα παρου­σιά­σει κι εγώ εδώ στο Ατέ­χνως παλιότερα‑, ελά­χι­στοι –κυριολεκτικά‑, όμως  γνω­ρί­ζουν την Λυδία Βλα­δι­μί­ροβ­να Λίτ­βιακ (Lydia Litvyak) την πιο επι­τυ­χη­μέ­νη γυναί­κα πιλό­το του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέμου.

Η Litvyak γεν­νή­θη­κε στις 28-Αυγ-1921 στη Μόσχα και χάθη­κε στο μέτω­πο την 1^η Αυγού­στου 1943 στη μάχη για το μέτω­πο Mius σε ηλι­κία μόλις 22 ετών.

Η Λυδία ‑Λίλυ για τους φίλους της‑, στα 14 της χρό­νια μπή­κε στην air club και στα 15 έκα­νε την πρώ­τη της σόλο πτή­ση. Στη συνέ­χεια σπού­δα­σε Γεω­λο­γία και κατό­πιν στην Σχο­λή Πιλό­των Kherson για να εξε­λι­χθεί μετά την απο­φοί­τη­ση της από τη Σχο­λή Πιλό­των σε μία από τις καλύ­τε­ρες  εκπαι­δεύ­τριες της Air Club Kalininsky. Μέχρι την έναρ­ξη του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου η Λυδία είχε εκπαι­δεύ­σει 45 δόκι­μους- μελ­λο­ντι­κούς αερομαχητές.

Λυδία, ο Λευκός Κρίνος του Στάλινγκραντ.

Η Λυδία –η πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κή γυναί­κα μαχή­τρια του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου, σύμ­φω­να με τις μαρ­τυ­ρί­ες των συνα­δέλ­φων της‑, ήταν πρό­τυ­πο θηλυ­κό­τη­τας και γοη­τεί­ας. Ένα κοντό λευ­κό­χρω­μο κορί­τσι πολύ συγκρα­τη­μέ­νο στα ενθου­σιώ­δη βλέμ­μα­τα και λόγια των συντρό­φων της πιλό­των που όμως δεν έδει­χνε προ­τί­μη­ση σε κανέ­ναν  τους. Το κύριο επί­κε­ντρο της ήταν ο αγώ­νας κατά του φασι­σμού και έδω­σε όλη της τη δύνα­μη σε αυτό.

Με την έναρ­ξη του πολέ­μου οι Λιθουα­νοί προ­σπά­θη­σαν να φτά­σουν στο μέτω­πο κι η ηρω­ΐ­δα της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης, η γνω­στή μας Μαρί­να Ράσκο­βα άρχι­σε αμέ­σως για να τους αντι­με­τω­πί­σει να σχη­μα­τί­ζει γυναι­κεία Αερο­πο­ρι­κά Συντάγ­μα­τα. Από τις πρώ­τες που κάλε­σε ήταν η Λυδία Λ., πιλό­το μαχη­τι­κού, διοι­κη­τή μονά­δας Αερο­πο­ρί­ας, υπο­λο­χα­γό των φρου­ρών που με την συμ­με­το­χή της στον πατριω­τι­κό πόλε­μο η νεα­ρή σοβιε­τι­κή πιλό­τος θα ανα­δει­χθεί ως η πιο επι­τυ­χη­μέ­νη γυναί­κα πιλό­τος του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέμου.

Σύμ­φω­να με το τελευ­ταίο έγγρα­φο ανα­φο­ράς της 8^ης Αυγού­στου 1943 η ηρω­ΐ­δα της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης , μέλος του VLKSM Λυδία Λίτ­βιακ πραγ­μα­το­ποί­η­σε 150 πτή­σεις μάχης. Στις αερο­μα­χί­ες κατέρ­ρι­ψε 6 εχθρι­κά αερο­πλά­να (1 Ju-87, 3 Ju-88, 2 Me-109) χτύ­πη­σε άλλα 6 κι αιχ­μα­λώ­τι­σε 2.

Στη γεν­ναία πιλό­το για τη δρά­ση της η Κυβέρ­νη­ση της απέ­νει­με τα παρά­ση­μα  των Κόκ­κι­νου Πανό, Πατριω­τι­κού Πολέ­μου 1^ου Βαθ­μού, Ερυ­θρού Αστέρα.

Διοι­κη­τής της μονά­δας της 3^ης μοί­ρας του 73^ου Συντάγ­μα­τος Φρου­ράς η νεα­ρή Λυδία κάποια στιγ­μή θα πει στη φίλη της και μηχα­νι­κό του μαχη­τι­κού της: “Αυτό που φοβά­μαι περισ­σό­τε­ρο από όλα είναι να μην χαθώ και δεν με βρούν. Αυτό και τίπο­τα άλλο”.

1^η Αυγού­στου 1943. Μάχη στο Μέτω­πο Mius. Το μαχη­τι­κό της 22χρονης Λυδί­ας θα χτυ­πη­θεί από εχθρι­κό αερο­πλά­νο και θα χαθεί κάπου στα χιό­νια. Η μοί­ρα έπαι­ξε ένα άσχη­μο παι­χνί­δι με τη νεα­ρή πιλό­το. Κι ήταν μόλις 22 ετών.

Παρά τις τότε έρευ­νες ναι μεν τα συντρίμ­μια του μαχη­τι­κού της Λυδί­ας βρέ­θη­κε αλλά ο πιλό­τος του όχι..  Η υπό­θε­ση ξεχά­στη­κε έως το 1968 όταν την ανέ­συ­ρε στην δημο­σιό­τη­τα η έγκρι­τη εφη­με­ρί­δα  «Komsomolskaya Pravda» για να απο­κα­τα­στα­θεί επι­τέ­λους το όνο­μα της μαχη­τι­κής πιλότου.

Το 1971 νεα­ροί ερευ­νη­τές μαθη­τές σχο­λεί­ων της περιο­χής της Άπω Ανα­το­λής όπου έπε­σε το μαχη­τι­κό της Λυδί­ας αρχί­ζουν την ανα­ζή­τη­ση της Λυδίας.΄Οι έρευ­νες θα διαρ­κέ­σουν έως το 1978 . Τότε είναι που μαθαί­νουν ότι πράγ­μα­τι στην περιο­χή της φάρ­μας Κοζέ­μνι το καλο­καί­ρι του 1943 είχε πέσει σοβιε­τι­κός μαχη­τής στα περί­χω­ρα της κι ότι ο πιλό­τος με τραύ­μα στο κεφά­λι ήταν γυναί­κα που την έθα­ψαν οι χωρι­κοί στο χωριό Dmitrievka της περιο­χής Shakhtersky.

Και, ναι, ήταν η Λυδία όπως  επι­βε­βαιώ­θη­κε από τις περαι­τέ­ρω έρευ­νες των αρχών.Ακολούθησαν λαμπρές εκδη­λώ­σεις –τον Ιού­λιο του 1988‑, στον μνη­μείο που έφτια­ξαν οι αρχές στον τόπο της ταφής της και τότε οι βετε­ρά­νοι του Συντάγ­μα­τος που πολέ­μη­σαν μαζί με την Λυδία έκα­ναν αίτη­ση για μετα­θα­νά­τια απο­νο­μή του τίτλου του Ήρωα της Σοβιε­τι­κής Ένωσης.

Στις 5 Μαΐ­ου του 1990 –σχε­δόν μισό αιώ­να μετά‑, η Σοβιε­τι­κή πιλό­τος Λυδία Βλα­ντι­μί­ροβ­να Λίτ­βιακ με Διά­ταγ­μα του Προ­έ­δρου της ΕΣΣΔ της 5^ης Μαΐ­ου 1990 έλα­βε τον τίτλο αυτό, τον τίτλο της Ηρω­ΐ­δας της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης. Παρά­ση­μο του Λένιν αριθ. 460056 και μετάλ­λιο «Χρυ­σό Αστέ­ρι» Νο 11616 μετα­φέρ­θη­καν στους συγ­γε­νείς της εκλι­πού­σης ηρωίδας.

Πηγή του βιο­γρα­φι­κού της Σοβιε­τι­κής πιλό­του, Λυδί­ας Β. Λίτ­βιακ, του “Λευ­κού Κρί­νου του Στά­λιν­γκραντ” και οι φωτο­γρα­φί­ες η ιστο­ρι­κή ενη­με­ρω­τι­κή σελί­δα: Iosif Vissariovits Stalin-Evgenii Ivanof.

Αρθρο­γρά­φος-Ερευ­νή­τρια