Αν και η θλι­βε­ρή είδη­ση δεν ήταν απρό­σμε­νη (εδώ και μήνες ο σύντρο­φος Μάκης έδι­νε σκλη­ρή παλι­κα­ρί­σια μάχη με την αρρώ­στια) φτε­ρού­γι­ζε η ελπί­δα να βγει ξανά νικη­τής –όπως τα είχε μέχρι χτες καταφέρει.

Μόλις πριν λίγες μέρες (το Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κο 9 — 10 Γενά­ρη) είχε εγκαι­νιά­σει τη νέα ενό­τη­τα του Ριζο­σπά­στη αφιε­ρω­μέ­νη στα 200 χρό­νια από την Επα­νά­στα­ση του 1821 (με αντι­κεί­με­νο την κομ­μα­τι­κή ιστο­ριο­γρα­φία για τον χαρα­κτή­ρα της και τις κοι­νω­νι­κές κινη­τή­ριες δυνά­μεις — η στρα­τη­γι­κή του ΚΚΕ), που είχα­με ανα­δη­μο­σιεύ­σει, δίνο­ντας ένα ακό­μη παρά­δειγ­μα του να είσαι μαχη­τι­κός, στην πρώ­τη γραμ­μή του ιδε­ο­λο­γι­κού αγώ­να, της δια­πά­λης με την αστι­κή πολι­τι­κή και ιδε­ο­λο­γία.

Στην τελευ­ταία του συνέ­ντευ­ξη στον «Οδη­γη­τή», τον Μάρ­τη του 2020, με αφορ­μή –δες σύμ­πτω­ση, την Επα­νά­στα­ση του 1821, ο σ. Μάκης Μαΐ­λης αναφέρει:

«Διδα­σκό­μα­στε για τον κατα­λυ­τι­κό ρόλο της επα­να­στα­τι­κής οργά­νω­σης στην προ­ε­τοι­μα­σία και διε­ξα­γω­γή μιας εξέ­γερ­σης. Δεν είναι πάντο­τε πολ­λοί εκεί­νοι που βλέ­πο­ντας μπρο­στά στην επο­χή τους γίνο­νται πρω­το­πό­ροι. Ομως ο ρόλος τους είναι ανα­ντι­κα­τά­στα­τος στην προ­ε­τοι­μα­σία και την κινη­το­ποί­η­ση ευρύ­τε­ρων δυνά­με­ων, ιδιαί­τε­ρα κατά την κρί­σι­μη εκεί­νη στιγ­μή της επα­να­στα­τι­κής ρήξης. Εμπνε­ό­μα­στε από τις αστεί­ρευ­τες δυνά­μεις του επα­να­στα­τη­μέ­νου λαού (…) Η Ιστο­ρία απο­τε­λεί ένα εξαι­ρε­τι­κά πολύ­τι­μο εργα­λείο και γι’ αυτό αξί­ζει — και πρέ­πει — να τη μελε­τά­με. Για­τί αντλού­με διδάγ­μα­τα χρή­σι­μα και απα­ραί­τη­τα στους σύγ­χρο­νους ταξι­κούς αγώνες».

Αγώνας ενάντια στον οπορτουνισμό.

Ανή­συ­χο και ερευ­νη­τι­κό πνεύ­μα, με οδη­γό τον μαρ­ξι­σμό — λενι­νι­σμό, ήταν στην πρώ­τη γραμ­μή της προ­σπά­θειας του Κόμ­μα­τος να μελε­τή­σει την Ιστο­ρία του, την Ιστο­ρία του Διε­θνούς Κομ­μου­νι­στι­κού Κινή­μα­τος, συμ­βάλ­λο­ντας απο­φα­σι­στι­κά στη συλ­λο­γι­κή επε­ξερ­γα­σία χρή­σι­μων συμπε­ρα­σμά­των που ενσω­μα­τώ­θη­καν στην επα­να­στα­τι­κή στρα­τη­γι­κή του.

Μια από τις πολ­λές «αφα­νείς» χρε­ώ­σεις που του ανα­τέ­θη­καν στα 50 χρό­νια της κομ­μα­τι­κής του ζωής και δρά­σης, ήταν όταν ανέ­λα­βε στο «Ρίζο», την κρί­σι­μη χρο­νι­κή περί­ο­δο, μετα­ξύ 13ου ‑14ου Συνε­δρί­ου, ευθύ­νη ως επι­κε­φα­λής του Πολι­τι­κού Τμή­μα­τος της εφη­με­ρί­δας (όντας και μέλος της ΚΕ του Κόμ­μα­τος), σε περί­ο­δο δύσκο­λη, με την εσω­κομ­μα­τι­κή δια­πά­λη σε εξέ­λι­ξη, κατά τη διάρ­κεια της οποί­ας ο σ. Μάκης έδω­σε ‑και από αυτό το μετε­ρί­ζι, απο­φα­σι­στι­κό αγώ­να για την υπε­ρά­σπι­ση του επα­να­στα­τι­κού χαρα­κτή­ρα του ΚΚΕ και τη μάχη ανα­συ­γκρό­τη­σης των εντύπων.

Πριν χρό­νια κατά την παρου­σί­α­ση της έκδο­σης «Δεκέμ­βρης του ’44, κρί­σι­μη ταξι­κή σύγκρου­ση», ανέ­φε­ρε, μετα­ξύ άλλων:

Η ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή δια­πά­λη για το Δεκέμ­βρη του ’44, όπως και για ολό­κλη­ρη τη δεκα­ε­τία 1940–1949, συνε­χί­ζε­ται και θα διαρ­κέ­σει πιο έντο­νη, όσο οι κοι­νω­νι­κές αντι­θέ­σεις θα οξύ­νο­νται. Επο­μέ­νως, το ζήτη­μα της αντι­κει­με­νι­κό­τη­τας στην Ιστο­ρία βρί­σκε­ται και θα βρί­σκε­ται στο επί­κε­ντρο. Η ανί­χνευ­ση και η προ­σέγ­γι­ση της αλή­θειας ήταν πάντα μια εξαι­ρε­τι­κά επί­πο­νη και περί­πλο­κη υπό­θε­ση και βεβαί­ως δεν κρί­νε­ται κατά κανό­να από κάποιον φωτι­σμέ­νο νου. Κρί­νε­ται συλ­λο­γι­κά με την πεί­ρα και τη γνώ­ση. Και σε ό,τι μας αφο­ρά, κρί­νε­ται από τον συλ­λο­γι­κό δια­νο­ού­με­νο, το ΚΚΕ. Αφο­ρά και την εκτί­μη­ση αν αυτό που προ­έ­κυ­ψε ως γεγο­νός αναμ­φι­σβή­τη­το ήταν θετι­κό ή αρνη­τι­κό, εννο­ώ­ντας για ποια τάξη ήταν θετι­κό ή αρνη­τι­κό. Δεν υπάρ­χει υπερ­τα­ξι­κή ιστο­ριο­γρα­φία, ακό­μα κι αν η θέλη­ση του ιστο­ριο­γρά­φου τεί­νει ισχυ­ρά να ανα­ζη­τά μια τέτοια κατεύθυνση.

Παρα­μέ­νει βαρυ­σή­μα­ντη η υπό­μνη­ση του Μαρξ:

«… οι προ­λε­τα­ρια­κές επα­να­στά­σεις (…) κάνουν αδιά­κο­πη κρι­τι­κή στον ίδιο τον εαυ­τό τους, δια­κό­πτουν κάθε τόσο την ίδια τους την πορεία, ξανα­γυ­ρί­ζουν σε κεί­νο που φαί­νε­ται ότι έχει πραγ­μα­το­ποι­η­θεί για να ξαναρ­χί­σουν από την αρχή, περι­γε­λά­νε με ωμή ακρί­βεια τις μισο­τε­λειω­μέ­νες δου­λειές (…) φαί­νο­νται να ξαπλώ­νουν χάμου τον αντί­πα­λό τους μόνο για να του δώσουν την ευκαι­ρία ν’ αντλή­σει και­νούρ­γιες δυνά­μεις από τη γη και να ορθω­θεί πάλι πιο γιγά­ντιος μπρο­στά τους, οπι­σθο­χω­ρούν μπρο­στά στην ακα­θό­ρι­στη απε­ρα­ντο­σύ­νη των σκο­πών τους, ώσπου να δημιουρ­γη­θεί η κατά­στα­ση που κάνει αδύ­να­το κάθε ξαναγύρισμα…».

Και έκλει­νε έτσι:
«Υπάρ­χει ένας πολύ σημα­ντι­κός και ανα­ντι­κα­τά­στα­τος παρά­γο­ντας που εγγυά­ται ότι μπο­ρού­με να τα κατα­φέ­ρου­με. Και αυτός ο παρά­γο­ντας είναι η ωρί­μαν­ση της συλ­λο­γι­κής σκέ­ψης και πολι­τι­κής αντί­λη­ψης του ΚΚΕ».

Μέχρι την τελευ­ταία περί­ο­δο υπήρ­ξε πολυ­γρα­φό­τα­τος. Μόνο στο «Ριζο­σπά­στη», με μια πρό­χει­ρη ανα­ζή­τη­ση βρή­κα­με γύρω στα 900 αφιε­ρώ­μα­τα άρθρα και σημειώ­μα­τα που υπο­γρά­φει ο ίδιος μια ευρεί­ας γκά­μας θεμά­των και ιδιαί­τε­ρα αρθρο­γρα­φία για ιδε­ο­λο­γι­κά και ιστο­ρι­κά θέμα­τα, όπως επί­σης και στην ΚΟΜΕΠ.

Εκ μέρους της Συντακτικής Επιτροπής του «Ατέχνως» εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας στην οικογένεια του Μάκη και στους δικούς του.

Θα τον θυμόμαστε πάντα ακούραστο, σεμνό με ανεξάντλητη την πίστη του στη δύναμη της εργατικής τάξης και στο δίκιο του λαού

▪️ Θυμί­ζου­με πως η κηδεία του συντρό­φου θα είναι πολι­τι­κή και θα γίνει αύριο Παρα­σκευή 22 Γενά­ρη, στις 16.00, στο χώρο της «Ελαιουρ­γι­κής», στην Ελευ­σί­να (Ιερά Οδός και Μουρίκη).