Μια απάντηση σε δημοσιεύματα που αμφισβητούν ότι η μουσική του Ζορμπά είναι του Μίκη Θεοδωράκη

Ανα­δη­μο­σιεύ­ου­με την απά­ντη­ση του theodorakism.blogspot.gr σε δημο­σιεύ­μα­τα που αμφι­σβη­τούν την πατρό­τη­τα έργων του Μίκη Θεο­δω­ρά­κη (μου­σι­κό θέμα της ται­νί­ας «Ζορ­μπάς» και  τη μου­σι­κή του τρα­γου­διού «Στρώ­σε το στρώ­μα σου για δυο»).

***

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΨΕΥΤΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΕΣ
ΚΑΜΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΩΣΕ ΤΟΝ κ. ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ Ή ΟΠΟΙΟΝ ΑΛΛΟΝ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΖΟΡΜΠΑ

Με αφορ­μή διά­φο­ρα ψευ­δή δημο­σιεύ­μα­τα που ξαφ­νι­κά άρχι­σαν να ανα­πα­ρά­γο­νται και πάλι μέσω του δια­δι­κτύ­ου σύμ­φω­να με τα οποία το διά­ση­μο μου­σι­κό θέμα του Ζορ­μπά (το συρ­τά­κι του Ζορ­μπά) δεν το συνέ­θε­σε ο Μίκης Θεο­δω­ρά­κης, αλλά ο Γιώρ­γος Κου­τσου­ρέ­λης, ανα­φέ­ρου­με τα εξής:

Ο Μίκης Θεο­δω­ρά­κης βρέ­θη­κε στην Κρή­τη μετά την εξο­ρία του στην Μακρό­νη­σο. Εκεί άκου­σε για πρώ­τη φορά τον Κρη­τι­κό παρα­δο­σια­κό Συρ­τό στα πανη­γύ­ρια των Χανιω­τών που κρα­τού­σαν δυο και τρεις μέρες, που όπως περι­γρά­φει στην αυτο­βιο­γρα­φία του «Οι δρό­μοι του Αρχάγ­γε­λου» του άρε­σε και τον επη­ρέ­α­σε τόσο, ώστε συνέ­θε­σε ένα δικό του έργο έχο­ντας ως πηγή έμπνευ­σης αυτόν τον Κρη­τι­κό Δημο­τι­κό σκο­πό και το ονό­μα­σε «Συρ­τό Χανιώ­τι­κο», μια που ΠΟΤΕ ο Θεο­δω­ρά­κης δεν απέ­κρυ­ψε τις πηγές έμπνευ­σής του ή τις οποιεσ­δή­πο­τε επιρ­ρο­ές που κατά και­ρούς δέχθηκε.

Το έργο αυτό παρου­σιά­στη­κε σε πρώ­τη εκτέ­λε­ση στις 21 Σεπτεμ­βρί­ου του 1951 στα Χανιά, από την Μικρή Συμ­φω­νι­κή Ορχή­στρα Χανί­ων, και την Αλί­κη Βατι­κιώ­τη (πιά­νο), ενώ διηύ­θυ­νε ο ίδιος ο Μίκης Θεο­δω­ρά­κης. Το συγκε­κρι­μέ­νο μοτί­βο το περιέ­λα­βε ο Θεο­δω­ρά­κης και στο μπα­λέ­το του «Ορφέ­ας και Ευρυ­δί­κη» που συνέ­θε­σε και παρου­σί­α­σε το 1952 με την Ορχή­στρα Εγχόρ­δων της ΚΟΑ και διεύ­θυν­ση του Τάτση Απο­στο­λί­δη. Το γνω­στό σε όλους μας πλέ­ον θέμα χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε το 1964 στην ται­νία του Μιχά­λη Κακο­γιάν­νη «Zorba the Greek» που όπως όλοι γνω­ρί­ζου­με έκα­νε και την ται­νία και όλους τους συντε­λε­στές της διά­ση­μους σε ολό­κλη­ρο τον πλανήτη.

Ο φερό­με­νος από τα εν λόγω δημο­σιεύ­μα­τα του δια­δι­κτύ­ου ως «πραγ­μα­τι­κός συν­θέ­της του Ζορ­μπά» πράγ­μα­τι διεκ­δί­κη­σε δικα­στι­κά την πατρό­τη­τα της μου­σι­κής αυτής, πότε νομί­ζε­τε; ΕΠΙ ΧΟΥΝΤΑΣ, ΔΕΚΑΕΞΙ ολό­κλη­ρα χρό­νια μετά την πρώ­τη εκτέ­λε­ση του έργου «Συρ­τός Χανιώ­τι­κος» και ΤΡΙΑ ολό­κλη­ρα χρό­νια μετά τη διε­θνή επι­τυ­χία του φιλμ του Κακο­γιάν­νη, όταν ο Μίκης Θεο­δω­ρά­κης ήταν φυλα­κι­σμέ­νος από την Χού­ντα. Ας βγά­λουν οι ανα­γνώ­στες τα συμπε­ρά­σμα­τά τους για την επι­λο­γή της χρο­νι­κής στιγμής…

Ακό­μα ένα τερά­στιο ψέμα είναι ότι εκδό­θη­κε δικα­στι­κή από­φα­ση που δικαί­ω­σε τον κ. Γ. Κου­τσου­ρέ­λη. Όπως δια­βε­βαιώ­νει ο δικη­γό­ρος του Μίκη Θεο­δω­ρά­κη κ. Χρι­στό­φο­ρος Αργυ­ρό­που­λος που είχε ανα­λά­βει τότε την υπε­ρά­σπι­σή του, η δίκη ΜΑΤΑΙΩΘΗΚΕ για­τί ο ενά­γων κ. Γ. Κου­τσου­ρέ­λης εγκα­τέ­λει­ψε. Είναι γνω­στό ότι μια αστι­κή δίκη προ­χω­ρεί με πρω­το­βου­λία του ενά­γο­ντος, δηλ. στην περί­πτω­σή μας του κ. Κου­τσου­ρέ­λη, ο οποί­ος όμως εγκα­τέ­λει­ψε, ενώ η υπό­θε­ση βρι­σκό­ταν στο στά­διο της εξέ­τα­σης μαρτύρων.

Δική μας εξή­γη­ση: Προ­φα­νώς ο «ενά­γων» είδε ότι ακό­μα και σε συν­θή­κες Χού­ντας και διωγ­μών του Θεο­δω­ρά­κη, θα ήταν πολύ δύσκο­λο να κάνει το «άσπρο μαύ­ρο» και να κερ­δί­σει τη δίκη.

Η αλή­θεια λοι­πόν είναι ακό­μα χει­ρό­τε­ρη για όσους υπο­στη­ρί­ζουν τις περί­ερ­γες αυτές θεω­ρί­ες. Ακό­μα και επί χού­ντας η υπό­θε­ση ήταν τόσο εξό­φθαλ­μα στη­μέ­νη ενα­ντί­ον του Μίκη Θεο­δω­ρά­κη που δεν υπήρ­χε καμία περί­πτω­ση να μην δικαιωθεί.

Καμία δικα­στι­κή από­φα­ση λοι­πόν δεν δικαί­ω­σε ΠΟΤΕ κανέ­ναν που αμφι­σβή­τη­σε την πατρό­τη­τα του έργου του Μίκη Θεο­δω­ρά­κη, όπως ψευ­δώς και με κακή πίστη δια­τεί­νο­νται τις τελευ­ταί­ες ημέ­ρες και ώρες κάποια blogs του διαδικτύου.

Δυστυ­χώς όμως, όσο μεγα­λύ­τε­ρο είναι το ψέμα, τόσο ευκο­λό­τε­ρα πιστευ­τό μπο­ρεί να γίνει, γι’ αυτό και με λύπη μας ανα­γκα­ζό­μα­στε να ασχο­λη­θού­με για να στη­ρί­ξου­με τα αυτονόητα…

Βλέ­πε­τε ο Μίκης Θεο­δω­ρά­κης δεν είναι γνω­στός διε­θνώς μόνο με τον Ζορμπά…

Οι:
Edith Piaf, Beatles, Perry Como, Dulce Pontes, Dalida, Milva, Iva Zanicci, Al Βano, Joan Baez, Liesbeth List, Konstantin Wecker, Georges Moustaki, The Walkabouts, Francesco Diaz, Henry Mancini, Shirley Bassey, Maria del Mar Bonet, Gisela May και τόσοι άλλοι που τρα­γού­δη­σαν όλα αυτά τα χρό­νια Θεο­δω­ρά­κη, ΔΕΝ τρα­γού­δη­σαν Ζορμπά.

Οι διε­θνούς φήμης Cyprien Katsaris και John Williams ΔΕΝ έπαι­ξαν Ζορμπά.

Ο ίδιος ο Μίκης Θεο­δω­ρά­κης που γύρι­σε επα­νει­λημ­μέ­να όλο τον κόσμο με την Μαρία Φαρα­ντού­ρη, τον Πέτρο Παν­δή, τον Αντώ­νη Καλο­γιάν­νη, την Μαρία Δημη­τριά­δη και τόσους άλλους, δεν έκα­νε τις παγκό­σμιες αυτές περιο­δεί­ες του με τον Ζορμπά.

Oι διε­θνούς φήμης μαέ­στροι Sir Thomas Beecham, Dmitri Kitaenko, Zubin Mehta, Sir Colin Davis κλπ. που διηύ­θυ­ναν Θεο­δω­ρά­κη, ΔΕΝ διηύ­θυ­ναν Ζορμπά.

Ο Rudolf Nureyev που απέ­δω­σε χορευ­τι­κά τον Ετε­ο­κλή στο μπα­λέ­το του Μίκη Θεο­δω­ρά­κη «Αντι­γό­νη» στο Covent Garden, ΔΕΝ χόρε­ψε Ζορμπά.

Οι γνω­στοί σ’όλο τον κόσμο χορο­γρά­φοι Leonide Massine, Maurice Bejart, ο Vassiliev κ.ά. που χορο­γρά­φη­σαν έργα Θεο­δω­ρά­κη, ΔΕΝ χορο­γρά­φη­σαν Ζορ­μπά. Για­τί και το συμ­φω­νι­κό έργο του Θεο­δω­ρά­κη κάνει τη δική του διε­θνή καριέρα.

Από το βρα­βείο του καλύ­τε­ρου νέου συν­θέ­τη που του απο­νε­μή­θη­κε το 1957 από διε­θνή Επι­τρο­πή στην οποία συμ­με­τεί­χαν μετα­ξύ άλλων ο Σοστα­κό­βιτς (που του παρέ­δω­σε και το βρα­βείο) ως Πρό­ε­δρος και ο Χανς Άισλερ ως μέλος και το βρα­βείο Copley λίγο μετά από Επι­τρο­πή με τον Ντά­ριους Μιλώ, τον Πάμπλο Καζάλς κλπ. μέχρι πρό­σφα­τα που το έγκρι­το μου­σι­κό Γερ­μα­νι­κό περιο­δι­κό «Dresdner Neueste Nachrichten» μετά την εκτέ­λε­ση του έργου του «Λει­τουρ­γία Νο 2» στην Martin Luther Kirche έγρα­ψε ότι «απο­δεί­χθη­κε για άλλη μια φορά ότι το ρεπερ­τό­ριο μιας συμ­φω­νι­κής ορχή­στρας έχει κενό αν δεν περιέ­χει συμ­φω­νι­κά έργα του Θεο­δω­ρά­κη», τα συμ­φω­νι­κά έργα του Μίκη Θεο­δω­ρά­κη δεν λεί­πουν ποτέ από τις μεγά­λες μου­σι­κές σκη­νές του κόσμου.

Ποιες άρα­γε διε­θνούς φήμης συν­θέ­σεις έχουν να επι­δεί­ξουν αυτοί που διεκ­δι­κούν την πατρό­τη­τα του «Ζορ­μπά»; Ένας τόσο σπου­δαί­ος συν­θέ­της που μπο­ρεί να γρά­ψει ένα τόσο διά­ση­μο κομ­μά­τι, πώς είναι δυνα­τόν να μην έγρα­ψε τίπο­τα άλλο ικα­νό να περά­σει τα σύνο­ρα της ιδιαί­τε­ρης πατρί­δας του;

Και πάλι υπε­ρα­σπί­ζου­με το αυτο­νό­η­το: Είναι ολο­φά­νε­ρο ποιος ήταν άξιος να ξεπε­ρά­σει όχι μόνο τα σύνο­ρα της Κρή­της αλλά και της Ελλά­δας και της Ευρώ­πης και να γίνει γνω­στός με το ΟΛΟ έργο του σε ολό­κλη­ρο τον κόσμο.

Δια­βά­σα­με και άλλη μια περί­ερ­γη «άπο­ψη» ότι δήθεν και η εισα­γω­γή του τρα­γου­διού «Στρώ­σε το στρώ­μα σου για δυο», με το σόλο μπου­ζού­κι, δεν είναι του Θεο­δω­ρά­κη αλλά του Γιώρ­γου Ζαμπέ­τα. Άλλο ένα μέγι­στο ψεύ­δος. Ο Γιώρ­γος Ζαμπέ­τας συμ­με­τεί­χε στην ηχο­γρά­φη­ση του έργου παί­ζο­ντας μπου­ζού­κι με τον γνω­στό κατα­πλη­κτι­κό του τρό­πο και συνέ­βα­λε έτσι στην εκτέ­λε­ση της συγκε­κρι­μέ­νης μου­σι­κής. Στην ΕΚΤΕΛΕΣΗ όμως, ως σολίστ και ΣΕ ΚΑΜΙΑ περί­πτω­ση στη σύν­θε­ση του τρα­γου­διού, που ανή­κει εξ ολο­κλή­ρου στον Μίκη Θεο­δω­ρά­κη, όπως και η σύν­θε­ση όλης τη μου­σι­κής του θεα­τρι­κού έργου του Ιάκω­βου Καμπα­νέλ­λη “Γει­το­νιά των Αγγέ­λων” (1963), όπου ακου­γό­ταν και το συγκε­κρι­μέ­νο τραγούδι.

Μετά από όλα αυτά είναι φυσι­κό να μας απα­σχο­λεί το απλό ερώ­τη­μα: αν το θρά­σος κάποιων περισ­σεύ­ει σε τέτοιο βαθ­μό τώρα που ο Θεο­δω­ρά­κης είναι ζωντα­νός και μπο­ρεί να τους βάλει στη θέση τους, τι θα γίνει στο μέλ­λον; Θα βρε­θεί άρα­γε κάποιος άλλος να ισχυ­ρι­στεί ότι και το … «Άξιον Εστί» ή το «Canto General» είναι δικά του και θα βρε­θούν μάλι­στα κάποιοι να τον πιστέψουν;;;