Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Μιχαήλ Βασίλιεβιτς Φρούνζε, Σοβιετικός στρατηλάτης, συνέτριψε την αντεπανάσταση των λευκοφρουρών

Στις 31 Οκτω­βρί­ου 1925 πεθαί­νει ο Μιχα­ήλ Βασί­λιε­βιτς Φρούν­ζε. Γεν­νή­θη­κε στο Βέρ­να της Άλμα Ατα το 1885 . Στέ­λε­χος του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος της Σοβιε­τι­κής Ενω­σης και του σοβιε­τι­κού κρά­τους, στρα­τιω­τι­κός ηγέ­της του Σοβιε­τι­κού Στρα­τού και στρα­τιω­τι­κός θεω­ρη­τι­κός. Ο Φρούν­ζε, επι­κε­φα­λής ενό­πλου τμή­μα­τος εργα­τών, πήρε μέρος στην Οχτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση και στη συνέ­χεια υπό την ηγε­σία του ο σοβιε­τι­κός στρα­τός συνέ­τρι­ψε την αντε­πα­νά­στα­ση των λευ­κο­φρου­ρών. Η κυριό­τε­ρη συνει­σφο­ρά του στη σοβιε­τι­κή στρα­τιω­τι­κή θεω­ρία ήταν η ολό­πλευ­ρη χρη­σι­μο­ποί­η­ση των θέσε­ων του μαρ­ξι­σμού-λενι­νι­σμού στα προ­βλή­μα­τα της προ­ε­τοι­μα­σί­ας και της διε­ξα­γω­γής του πολέ­μου και της υπε­ρά­σπι­σης του σοσιαλισμού.

«Όχι και τόσο επι­βλη­τι­κός εξω­τε­ρι­κά, όμως αρκε­τά γοη­τευ­τι­κός ήταν ο Μ.Β. Φρούν­ζε. Ο Στά­λιν, που στο παρελ­θόν είχε κάνει μαζί του σε φυλα­κές και εξο­ρί­ες, συμπε­ρι­φε­ρό­ταν με ιδιαί­τε­ρο σεβα­σμό απέ­να­ντι στον Αρσέ­νι, όπως ονό­μα­ζαν μερι­κές φορές και μετά την Επα­νά­στα­ση τον Φρούν­ζε οι παλιοί του σύντρο­φοι. Όλοι γνώ­ρι­ζαν ότι το 1907 ο Μιχα­ήλ Βασί­λιε­βιτς είχε κατα­δι­κα­στεί δύο φορές σε θάνα­το, περ­νώ­ντας πολ­λές βδο­μά­δες στο κελί των μελ­λο­θα­νά­των και μετά κάμπο­σα χρό­νια στα κάτεργα.

Λίγοι γνώ­ρι­ζαν, όμως, τότε τη μεγά­λη συνει­σφο­ρά του Φρούν­ζε στην κατά­κτη­ση της νίκης στο Ανα­το­λι­κό και το Νότιο μέτω­πο, καθώς και στο μέτω­πο του Τουρ­κε­στάν. Ο Στά­λιν, που δια­κρι­νό­ταν κι αυτός για την ασυ­γκρά­τη­τη απο­φα­σι­στι­κό­τη­τά του, έμε­νε κατά­πλη­κτος από τον ήρε­μο τρό­πο καθο­δή­γη­σης αυτού του προ­λε­τα­ρια­κού στρα­τη­λά­τη, ικα­νού να επι­δεί­ξει ανώ­τα­τη πολι­τι­κή και στρα­τιω­τι­κή βού­λη­ση. Στο σύντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα που κατεί­χε το αξί­ω­μα του επι­τρό­που Πολε­μι­κού Ναυ­τι­κού, ο Φρούν­ζε κατεν­θου­σί­α­σε τους πάντες με τη βαθύ­τη­τα της διά­νοιάς του, με το νεο­τε­ρι­σμό των προ­σεγ­γί­σε­ών του στα ζητή­μα­τα του στρα­τιω­τι­κού δόγ­μα­τος, των μεταρ­ρυθ­μί­σε­ων στις ένο­πλες δυνά­μεις και της επι­χει­ρη­σια­κής τέχνης στο σύγ­χρο­νο πόλεμο.

Ο Φρούν­ζε υπέ­φε­ρε από έλκος του στο­μά­χου, αλλά προ­τι­μού­σε τη συντη­ρη­τι­κή θερα­πεία. Η πρό­σκαι­ρη επι­δεί­νω­ση της ασθέ­νειάς του πέρα­σε. Ωστό­σο, το ιατρι­κό συμ­βού­λιο κατέ­λη­ξε στο ίδιο συμπέ­ρα­σμα: «Πρέ­πει να χει­ρουρ­γη­θεί». Από μια σει­ρά μαρ­τυ­ρί­ες (από τα βιβλία του Ι.Κ. Γκά­μπουργκ Έτσι έγι­ναν τα πράγ­μα­τα, του Μπ.Α. Πιλ­νιάκ Η ιστο­ρία της ανέ­σπε­ρης Σελή­νης κ.ά.), ο Στά­λιν με τον Μικο­γιάν πήγαν στο νοσο­κο­μείο, μίλη­σαν με τον καθη­γη­τή Ροζά­νοφ και επέ­με­ναν για εγχεί­ρη­ση. Λίγο πριν από την εγχεί­ρη­ση, ο Φρούν­ζε έγρα­ψε το εξής σημεί­ω­μα στη γυναί­κα του:

«Τώρα αισθά­νο­μαι από­λυ­τα υγι­ής και μάλι­στα μου φαί­νε­ται κάπως γελοίο όχι μόνο να πάω, αλλά ούτε καν να σκε­φτώ για εγχεί­ρη­ση. Παρ’ όλα αυτά, και τα δύο ιατρι­κά συμ­βού­λια απο­φά­σι­σαν να την κάνουν».

Είναι δύσκο­λο να κρί­νει κανείς όλες τις υπο­ψί­ες που προ­κά­λε­σε ο ξαφ­νι­κός θάνα­τος του Φρούν­ζε: έβα­λε άρα­γε κάποιος «το χερά­κι του», ή το μοι­ραίο τέλος ήταν της μοί­ρας γρα­φτό; Μετά το θάνα­το του Φρούν­ζε, πολ­λοί για­τροί δια­τύ­πω­σαν την άπο­ψη ότι η εγχεί­ρη­ση, που δεν παρου­σί­α­ζε καμιά δυσκο­λία ακό­μα και για εκεί­να τα χρό­νια, δεν ήταν απα­ραί­τη­τη. Ο Στά­λιν θα πει στην κηδεία του Μ.Β. Φρούνζε:

«Ίσως, έτσι ακρι­βώς και να αρμό­ζει: οι παλιοί σύντρο­φοι, να κατε­βαί­νουν στον τάφο τόσο εύκο­λα και τόσο απλά. Δυστυ­χώς, όχι τόσο εύκο­λα και τόσο απλά ανε­βαί­νουν οι νεα­ροί μας σύντρο­φοι προς αντι­κα­τά­στα­ση των παλιών». 

Ποια ενδό­μυ­χη σκέ­ψη του Στά­λιν κρύ­βουν άρα­γε αυτά του τα λόγια; Είναι αδύ­να­το να το μαντέ­ψου­με. Λεν έχου­με απο­δεί­ξεις για κάποια κατη­γο­ρη­μα­τι­κά συμπε­ρά­σμα­τα. Ένα είναι πάντως βέβαιο: αν δεν παρα­μό­νευε τον Φρούν­ζε αυτός ο παρά­λο­γος (ή μυστη­ριώ­δης;) θάνα­τος, τότε αυτή η χαρι­σμα­τι­κή προ­σω­πι­κό­τη­τα θα μπο­ρού­σε να παί­ξει σπου­δαίο ρόλο στην πολι­τι­κή σκη­νή. Ο Στά­λιν το διαι­σθάν­θη­κε αυτό αρκε­τά νωρίς από τη στά­ση του Λένιν απέ­να­ντι στον Φρούν­ζε. Ό λ α τα έργα του Φρούν­ζε έφε­ραν τη σφρα­γί­δα της ρηξι­κέ­λευ­θης, της πρω­τό­τυ­πης σκέ­ψης του».

Από το βιβλίο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΚΑΙ ΤΡΑΓΩΔΙΑ Πολι­τι­κό πορ­τρέ­το του I. Β. Στά­λιν, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ» ΑΘΗΝΑ 1989

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο