Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, από τους κορυφαίους δημιουργούς του παγκόσμιου Σινεμά

Στις 26 Νοεμ­βρί­ου 2018, σε ηλι­κία 77 ετών, πέθα­νε ο μεγά­λος Ιτα­λός σκη­νο­θέ­της Μπερ­νάρ­ντο Μπερ­το­λού­τσι. Ο Μπερ­το­λού­τσι γεν­νή­θη­κε στις 16 Μάρ­τη 1941 στην Πάρ­μα της Ιτα­λί­ας, σε μια οικο­γέ­νεια μέσα στα Γράμ­μα­τα και τις Τέχνες. Πατέ­ρας του ήταν ο γνω­στός Ιτα­λός ποι­η­τής Ατί­λιο Μπερ­το­λού­τσι . Ο ίδιος ο Μπερ­νάρ­ντο θέλει να ακο­λου­θή­σει τα βήμα­τά του και γρά­φει από την ηλι­κία των 15 ετών, κερ­δί­ζο­ντας μάλι­στα και δια­κρί­σεις. Γεί­το­νάς του και οικο­γε­νεια­κός φίλος του υπήρ­ξε ο Πιερ Πάο­λο Παζο­λί­νι, ο οποί­ος το 1961, που γύρι­ζε την ται­νία «Accatone», πήρε τον Μπερ­το­λού­τσι για βοη­θό του. Ο Παζο­λί­νι ήταν εκεί­νος που τον παρό­τρυ­νε να γίνει σκη­νο­θέ­της. Του έγρα­ψε, μάλι­στα, και το σενά­ριο της πρώ­της του ται­νί­ας («Βίαιος Θάνα­τος», 1962). Ήταν μια ται­νία μυστή­ριου με θέμα την αυτο­κτο­νία μιας πόρ­νης σε σενά­ριο του Παζο­λί­νι. Ο Μπερ­το­λού­τσι συνε­χί­ζει τη δεκα­ε­τία του ’60 να σκη­νο­θε­τεί, ενώ υπήρ­ξε και μέλος του Ιτα­λι­κού Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμματος.

Ο Μπερ­το­λού­τσι , στην πρώ­τη φάση της δημιουρ­γι­κής του στα­διο­δρο­μί­ας, υπήρ­ξε άξιος συνε­χι­στής των λαμπρών παρα­δό­σε­ων του ιτα­λι­κού πολι­τι­κού κινη­μα­το­γρά­φου και του ρεύ­μα­τος του νεο­ρε­α­λι­σμού. Στη συνέ­χεια όμως έδει­ξε να απορ­ρο­φά­ται από τα χολι­γου­ντια­νά πρό­τυ­πα, τα οποία χαρα­κτη­ρί­ζουν τις τελευ­ταί­ες του ταινίες.

Σταθ­μό στα έργα του απο­τέ­λε­σε το 1970 η ται­νία «Ο Κομ­φορ­μί­στας», που θεω­ρεί­ται από τα σημα­ντι­κό­τε­ρα έργα του μετα­πο­λε­μι­κού ευρω­παϊ­κού σινε­μά, με εξαι­ρε­τι­κή ερμη­νεία του Ζαν Λουί Τρε­ντι­νιάν, μια ξεκά­θα­ρα πολι­τι­κή, αντι­φα­σι­στι­κή ται­νία, που επη­ρέ­α­σε και τη νέα γενιά Αμε­ρι­κα­νών σκη­νο­θε­τών των αρχών της δεκα­ε­τί­ας του ’70 (Κόπο­λα, Σκορ­σέ­ζε, Ντε Πάλ­μα κ.ά.). Ακο­λου­θούν «Το τελευ­ταίο ταγκό στο Παρί­σι» (1972), με πρω­τα­γω­νι­στές τον Μάρ­λον Μπρά­ντο και τη Μαρία Σνάι­ντερ προ­κά­λε­σε μεγά­λη συζή­τη­ση ειδι­κά για τη σκη­νή του βια­σμού της Σνάι­ντερ από τον Μπρά­ντο. Για την επί­μα­χη σκη­νή ο Μπερ­το­λού­τσι είχε δηλώ­σει αρχι­κά το 2013 ότι η πρω­τα­γω­νί­στρια δεν γνώ­ρι­ζε για το βια­σμό για να ανα­σκευά­σει μερι­κά χρό­νια αργό­τε­ρα, το 2016, λέγο­ντας ότι η Σνάι­ντερ γνώ­ρι­ζε για την σκη­νή αλλά δεν γνώ­ρι­ζε ότι θα χρη­σι­μο­ποι­η­θεί βού­τυ­ρο σε αυτήν. Ο Μπερ­το­λού­τσι είχε, μάλι­στα, μπλε­ξί­μα­τα και με τη δικαιο­σύ­νη για τη σκη­νή αυτή με δικα­στή­ριο να του ανα­κα­λεί για πέντε χρό­νια τα πολι­τι­κά του δικαιώ­μα­τα και να του επι­βά­λει ποι­νή φυλά­κι­σης τεσ­σά­ρων μηνών με αναστολή.

Το επι­κό «1900» (1976) και το 1987 «Ο Τελευ­ταί­ος Αυτο­κρά­το­ρας» φέρ­νει στον Μπερ­το­λού­τσι δυο βρα­βεία Οσκαρ, σκη­νο­θε­σί­ας και καλύ­τε­ρου δια­σκευα­σμέ­νου σενα­ρί­ου (η ται­νία συνο­λι­κά κέρ­δι­σε εννιά Οσκαρ). Ο Τελευ­ταί­ος Αυτο­κρά­το­ρας» μια ται­νία βασι­σμέ­νη στην πραγ­μα­τι­κή ιστο­ρία του τελευ­ταί­ου αυτο­κρά­το­ρα της Κίνας, Που-Γι, ο οποί­ος ανέ­βη­κε στον θρό­νο σε ηλι­κία μόλις 3 ετών για να κυβερ­νή­σει τον κινέ­ζι­κο λαό. Στη συγκε­κρι­μέ­νη ται­νία, που απο­τέ­λε­σε την πρώ­τη στην οποία δόθη­κε άδεια για γυρί­σμα­τα στην Απα­γο­ρευ­μέ­νη Πόλη, ο Μπερ­το­λού­τσι συνυ­πέ­γρα­ψε και το σενάριο. 

Αλλες γνω­στές ται­νί­ες του είναι «Τσάι στη Σαχά­ρα» (1990), «Ο μικρός Βού­δας» (1993), «Κλεμ­μέ­νη ομορ­φιά» (1996), «Οι ονει­ρο­πό­λοι» (2003) και το κύκνειο άσμα του ήταν η ται­νία «Εγώ κι εσύ» (2012), που τη γύρι­σε σε ένα υπό­γειο, καθη­λω­μέ­νος σε ανα­πη­ρι­κό καροτσάκι.

Το 2007 στο Φεστι­βάλ Βενε­τί­ας του είχε απο­νε­μη­θεί ο Χρυ­σός Λέο­ντας για το έργο του ενώ το 2011 στην έναρ­ξη του Φεστι­βάλ των Καν­νών του είχε απο­νε­μη­θεί ο τιμη­τι­κός Χρυ­σός Φοίνικας.

1900 tainia

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο