Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Νίκος Καζαντζάκης, αξιώθηκε παγκόσμια αναγνώριση

Στις 26 Οκτω­βρί­ου 1957 πεθαί­νει ο Νίκος Καζαν­τζά­κης. Μια πολυ­σύν­θε­τη πνευ­μα­τι­κή προ­σω­πι­κό­τη­τα: ποι­η­τής, μυθι­στο­ριο­γρά­φος, δρα­μα­τι­κός συγ­γρα­φέ­ας, δοκι­μιο­γρά­φος. Γεν­νή­θη­κε το 1883 στο Ηρά­κλειο της Κρήτης.Σπούδασε Νομι­κή στην Αθή­να (1902–1906), και μετα­πτυ­χια­κά στο Παρί­σι (1907–1909), όπου επη­ρε­ά­στη­κε βαθύ­τα­τα από τις φιλο­σο­φι­κές αρχές του Μπερ­ξόν και του Νίτσε. Την επο­χή αυτή αρχί­ζει η συστη­μα­τι­κή του ενα­σχό­λη­ση με τα γράμ­μα­τα.  Το 1912 κατα­τάσ­σε­ται εθε­λο­ντής στους Βαλ­κα­νι­κούς Πολέμους.

Πραγ­μα­το­ποί­η­σε πλή­θος ταξι­διών στο εξω­τε­ρι­κό, αρκε­τές φορές ως αντα­πο­κρι­τής εφη­με­ρί­δων. Το 1919 επι­σκέ­πτε­ται για πρώ­τη φορά τη Σοβιε­τι­κή Ενω­ση, όπου επι­στρέ­φει το 1925 και το 1927 ως απε­σταλ­μέ­νος αθη­ναϊ­κών εφη­με­ρί­δων. Μιλά με θερ­μά λόγια για την Οχτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση. Το 1936 ως αντα­πο­κρι­τής της «Καθη­με­ρι­νής» παρα­κο­λου­θεί τον εμφύ­λιο στην Ισπανία.

Υπη­ρέ­τη­σε ως γενι­κός διευ­θυ­ντής στο Υπουρ­γείο Περι­θάλ­ψε­ως (1919), διο­ρί­στη­κε Υπουρ­γός άνευ Χαρ­το­φυ­λα­κί­ου (1945) και εργά­στη­κε ως σύμ­βου­λος λογο­τε­χνί­ας στην UNESCO (1946). Διε­τέ­λε­σε πρό­ε­δρος της Εται­ρεί­ας Ελλή­νων Συγ­γρα­φέ­ων. Το 1956 τιμή­θη­κε με το Βρα­βείο Ειρή­νης και προ­τά­θη­κε ως υπο­ψή­φιος για το Νόμπελ Λογο­τε­χνί­ας πέντε φορές.

Ο ίδιος χαρα­κτή­ρι­ζε προ­σω­πι­κούς του «προ­φή­τες» τους Νίτσε, Χρι­στό, Βού­δα και Λένιν. Ωστό­σο, η σκέ­ψη του επη­ρε­ά­στη­κε βαθύ­τα­τα από τον πρώ­το. «Ο Καζαν­τζά­κης ήταν ένας ήρω­ας της δου­λιάς, της μάθη­σης, των ταξι­διών, της σκέ­ψης και της αυτο­κυ­ριαρ­χί­ας. Θα μεί­νει μονα­δι­κό παρά­δειγ­μα αδιά­κο­πης προ­σπά­θειας για την κατά­κτη­ση της κορυ­φής», έγρα­φε ο Κώστας Βάρναλης.

Ο ίδιος θεω­ρού­σε τον εαυ­τό του πρω­τί­στως ποι­η­τή, έχο­ντας γρά­ψει την Οδύσ­σεια, ένα μεγα­λό­πνοο έργο με 24 ραψω­δί­ες και 33.333 στί­χους. Δια­κρί­θη­κε στη δρα­μα­τουρ­γία (Προ­μη­θέ­ας, Καπο­δί­στριας, Κού­ρος, Νικη­φό­ρος Φωκάς, Κων­στα­ντί­νος Παλαιο­λό­γος, Χρι­στό­φο­ρος Κολόμ­βος, κ.ά.), στη συγ­γρα­φή ταξι­διω­τι­κών εντυ­πώ­σε­ων (Ισπα­νία, Ιτα­λία, Αίγυ­πτο, Σινά, Ιαπω­νία και Κίνα, Αγγλία, Ρωσία, Ιερου­σα­λήμ και Κύπρο), στα φιλο­σο­φι­κά δοκί­μια (Ασκη­τι­κή, Συμπό­σιο, κ.ά.). Ωστό­σο, ευρύ­τε­ρα γνω­στός έγι­νε από τα μυθι­στο­ρή­μα­τά του: Βίος και πολι­τεία του Αλέ­ξη Ζορ­μπά (1946), Ο Χρι­στός ξανα­σταυ­ρώ­νε­ται (1948), Ο καπε­τάν Μιχά­λης (1950), Ο τελευ­ταί­ος πει­ρα­σμός (1951), Ανα­φο­ρά στο Γκρέ­κο (1961), κ.ά. Το έργο του έχει μετα­φρα­στεί και εκδο­θεί σε περισ­σό­τε­ρες από 50 χώρες και έχει δια­σκευα­στεί για το θέα­τρο, τον κινη­μα­το­γρά­φο, το ραδιό­φω­νο και την τηλεόραση.

Ένας λογο­τέ­χνης που αξιώ­θη­κε παγκό­σμια ανα­γνώ­ρι­ση. Περισ­σό­τε­ρες από πεντα­κό­σιες ογδό­ντα εκδό­σεις έργων του Νίκου Καζαν­τζά­κη έχουν γίνει σε όλο τον κόσμο ενώ μόνο στη Γερ­μα­νία οι πωλή­σεις από τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του ’50 ξεπερ­νούν το ένα εκα­τομ­μύ­ριο αντί­τυ­πα, κυρί­ως του Αλέ­ξη Ζορμπά.

Νίκος Καζαν­τζά­κης: Η ορμη­τι­κή άνο­δος του πολι­τι­σμού στην ΕΣΣΔ

Νίκος Καζαν­τζά­κης: «Χρι­στός, Βού­δας, Λένιν είναι οι τρεις μεγά­λοι κουρ­σά­ροι της ζωής μου»

Τρί­λε­πτο από­σπα­σμα από την τελευ­ταία τηλε­ο­πτι­κή συνέ­ντευ­ξη του Καζαντζάκη

Σαν σήμε­ρα 26 Οκτω­βρί­ου 1957 πεθαί­νει ο Νίκος Καζαντζάκης

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο