Νικολάι Ιβάνοβιτς Λομπατσέφσκι, κορυφαίος Ρώσος μαθηματικός

Την 1 Δεκεμ­βρί­ου 1792 γεν­νιέ­ται ο Νικο­λάι Ιβά­νο­βιτς Λομπα­τσέφ­σκι. Κορυ­φαί­ος Ρώσος μαθη­μα­τι­κός, θεμε­λιω­τής τη νεό­τε­ρης (υπερ­βο­λι­κής) γεω­με­τρί­ας. Το μεγά­λο έργο του Λομπα­τσέφ­σκι, το οποίο ανέ­τρε­ψε αντι­λή­ψεις εδραιω­μέ­νες επί δύο χιλιά­δες χρό­νια, ήταν ότι εμπνεύ­στη­κε και καλ­λιέρ­γη­σε μια γεω­με­τρία μη ευκλεί­δεια. Προ­σπα­θώ­ντας να απο­δεί­ξει το «πέμ­πτο αίτη­μα» του Ευκλεί­δη, ότι από ένα σημείο εκτός ευθεί­ας είναι δυνα­τόν να αχθεί μια και μόνο παράλ­λη­λη σ’ αυτή, έφθα­σε στο αντί­θε­το συμπέ­ρα­σμα, ότι δηλα­δή από το συγκε­κρι­μέ­νο σημείο περ­νά­νε περισ­σό­τε­ρες παράλ­λη­λες. Ετσι άρχι­σαν όλα.

Στην όλη γεω­με­τρι­κή θεω­ρία του Λομπα­τσέφ­σκι ενυ­πάρ­χει έμμε­σα η έννοια της καμπυ­λό­τη­τας του χώρου, γι’ αυτό μπο­ρεί να θεω­ρη­θεί ως πρω­το­πό­ρος και στη μη ευκλεί­δεια κοσμο­λο­γία. Εξάλ­λου, χάρη στη «σχε­τι­κό­τη­τα» της έννοιας του χώρου που ενστερ­νί­στη­κε, ο Λομπα­τσέφ­σκι συγκα­τα­λέ­γε­ται στους προ­δρό­μους της θεω­ρί­ας της σχε­τι­κό­τη­τας που πολύ αργό­τε­ρα δια­τύ­πω­σε ο Αϊνστάιν.

Ο Λομπα­τσέφ­σκι δεν ασχο­λή­θη­κε μόνο με τη γεω­με­τρία. Αξιό­λο­γες υπήρ­ξαν και οι έρευ­νές του στις σει­ρές, στα ορι­σμέ­να ολο­κλη­ρώ­μα­τα και σε διά­φο­ρα αλγε­βρι­κά θέματα.