Νικόλαος Γύζης, Ελληνας ζωγράφος, που ανήκε στη λεγόμενη «Σχολή του Μονάχου». Γεννήθηκε 1 Μάρτη 1842 και πέθανε στις 4 Γενάρη 1901.
Από τους γνωστότερους πίνακές του αυτός με τίτλο «Ελληνικό Σχολείο εν καιρώ δουλείας», ο οποίος παριστάνει έναν καλόγερο να διδάσκει παιδιά. Ο πίνακας μαζί με ένα ποίημα του Πολέμη εμπνευσμένο από αυτόν, χρησιμοποιήθηκαν για να συντηρείται ακόμα ένα ιστορικό ψέμα. Ο τίτλος αυτού του ποιήματος αντικατέστησε τον αρχικό τίτλο του πίνακα ο οποίος έμεινε γνωστός πια με τον τίτλο «Το Κρυφό Σχολειό».
ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ.
Απ’ έξω μαυροφόρα απελπισιά
πικρής σκλαβιάς χειροπιαστό σκοτάδι
και μέσα στη θολόκτιστη εκκλησιά
(στην εκκλησιά που παίρνει κάθε βράδυ
την όψη του σχολειού)
το φοβισμένο φως του καντηλιού
τρεμάμενο τα ονείρατα αναδεύει
και γύρω τα σκλαβόπουλα μαζεύει.
Επιμέλεια: Ηρακλής Κακαβάνης