Οικογενειακή ιατρική στην Κούβα, ένα επίτευγμα της επανάστασης

  Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Το 2017 τα 10.851 ιατρεία οικο­γε­νεια­κής ιατρι­κής δέχτη­καν 83.534.085 επι­σκέ­ψεις ή δια­βου­λεύ­σεις, όπως θέλουν να τις ονο­μά­ζουν οι Κου­βα­νοί. 50 χρό­νια κλεί­νουν φέτος από την θέσπι­ση του συστή­μα­τος δημό­σιας υγεί­ας στην Κού­βα. Στό­χος του συστή­μα­τος εξα­κο­λου­θεί να είναι η παρο­χή ιατρι­κής φρο­ντί­δας σε όλον τον πλη­θυ­σμό και ιδιαί­τε­ρα η αντι­με­τώ­πι­ση λοι­μω­δών και μολυ­σμα­τι­κών νόσων, του υπο­σι­τι­σμού, της αναι­μί­ας και άλλων ασθε­νειών. Συνέ­χεια, αλλά και σπου­δαίο επί­τευγ­μα της Επα­νά­στα­σης είναι η ίδρυ­ση των οικο­γε­νεια­κών ιατρεί­ων και ο θεσμός του οικο­γε­νεια­κού για­τρού το 1984 ως μέρος των ανα­γκαί­ων μετα­σχη­μα­τι­σμών σε μια κοι­νω­νία που αντι­με­τω­πί­ζει νέες προ­κλή­σεις. Στό­χος εξα­κο­λου­θεί να είναι “Ένας για­τρός για 120 οικο­γέ­νειες” και τα ιατρεία να γίνουν 12.000. Εξα­σφα­λί­ζε­ται η αμε­σό­τη­τα και λιγό­τε­ρη γρα­φειο­κρα­τία, απο­φεύ­γε­ται ο κατα­κερ­μα­τι­σμός σε πολ­λές ειδι­κό­τη­τες και μόνο σε περι­πτώ­σεις που χρειά­ζο­νται απο­λύ­τως ειδι­κές παρεμ­βά­σεις υπάρ­χει συντο­νι­σμός με τα 450 πολυ­ϊ­α­τρεία, τις πολυ­κλι­νι­κές και τα Νοσοκομεία. 

Ιατρείο γει­το­νιάς

Στα οικο­γε­νεια­κά ιατρεία δια­τη­ρού­νται οι φάκε­λοι όλων των ανθρώ­πων όλων των ηλι­κιών,  ανα­νε­ώ­νε­ται το ιστο­ρι­κό τους και όταν χρειά­ζε­ται ο οικο­γε­νεια­κός για­τρός ή κάποια νοσο­κό­μα επι­σκέ­πτε­ται τον ασθε­νή στο σπί­τι. Τα οικο­γε­νεια­κά ιατρεία ιδρύ­ο­νται και σε περιο­χές της υπαί­θρου με δύσκο­λη πρό­σβα­ση και επι­μέ­νουν στην πρό­λη­ψη, εφαρ­μο­γή μέτρων ευαι­σθη­το­ποί­η­σης και  σύν­δε­ση μετα­ξύ του ιατρεί­ου της γει­το­νιάς και των ιατρι­κών και ερευ­νη­τι­κών ιδρυμάτων. 

“Οι οικο­γε­νεια­κοί για­τροί είναι οι φύλα­κες της δημό­σιας υγεί­ας. Είναι το πρώ­το σημείο επα­φής του πλη­θυ­σμού με τις υπη­ρε­σί­ες υγειο­νο­μι­κής περί­θαλ­ψης. Κύριο καθή­κον είναι να προ­στα­τεύ­σει τον άνθρω­πο από το να αρρω­στή­σει. Στα γρα­φεία μας αντι­με­τω­πί­ζου­με δωρε­άν ενή­λι­κες, παι­διά, εγκύ­ους και ηλι­κιω­μέ­νους, με μια ολο­κλη­ρω­μέ­νη προ­σέγ­γι­ση και στή­ρι­ξη από διά­φο­ρους ειδι­κούς» δηλώ­νει η Δρ Galano, από τους υπεύ­θυ­νους για το πρόγραμμα.

Προς το σκο­πό αυτό, ο για­τρός αξιο­λο­γεί συνε­χώς παρά­γο­ντες κιν­δύ­νου ασθε­νών, βάσει κλη­ρο­νο­μι­κό­τη­τας, κοι­νω­νι­κών και άλλων παρα­γό­ντων, για να κατα­τά­ξει τους κατοί­κους της γει­το­νιάς σε τέσ­σε­ρις ομά­δες: υγιείς, εκεί­νους που δια­τρέ­χουν κίν­δυ­νο ασθε­νεί­ας, εκεί­νους που υπο­φέ­ρουν από μια χρό­νια ασθέ­νεια και τα άτο­μα με αναπηρία.

Ακο­λου­θεί ένα πρω­τό­κολ­λο θερα­πεί­ας, που εφαρ­μό­ζε­ται σε εθνι­κό επί­πε­δο και, ως εκ τού­του, οι περι­πτώ­σεις ασθε­νεί­ας απο­τε­λούν μέρος της ιατρι­κής έρευ­νας μέσα από την εισα­γω­γή των νέων φαρ­μά­κων, καθώς και την εφαρ­μο­γή 16 ειδι­κών προ­γραμ­μά­των υγεί­ας όπως πχ υγεία μητέ­ρας και παι­διού, ογκο­λο­γία, μετα­δο­τι­κές και μη μετα­δο­τι­κές χρό­νιες ασθέ­νειες και προ­γράμ­μα­τα φρο­ντί­δας για τον ιό HIV-AIDS.

Ο οικο­γε­νεια­κός για­τρός λαμ­βά­νει οδη­γί­ες και στή­ρι­ξη από βασι­κές ομά­δες εργα­σί­ας που περι­λαμ­βά­νουν ειδι­κούς στην παι­δια­τρι­κή, γυναι­κο­λο­γία, κοι­νω­νι­κούς λει­τουρ­γούς, κοι­νω­νιο­λό­γους και εκπρο­σώ­πους του φορέα ελέγ­χου των εργα­ζο­μέ­νων, και έχει συντο­νι­σμό με τα περισ­σό­τε­ρα από τα 450 πολυ­ϊ­α­τρεία στην χώρα.

“Παρό­μοια προ­γράμ­μα­τα έχουν ήδη εφαρ­μο­στεί στη Βενε­ζου­έ­λα και τη Βρα­ζι­λία, με την απο­στο­λή Κου­βα­νών για­τρών”. H Δρ Galano τονί­ζει επί­σης ότι θα ήταν πολύ ευκο­λό­τε­ρο να εφαρ­μο­στεί ένα τέτοιο πρό­γραμ­μα σε ανε­πτυγ­μέ­νες χώρες, με μεγα­λύ­τε­ρους οικο­νο­μι­κούς πόρους, αν και πάντα πρέ­πει να προ­σαρ­μο­στεί στο κοι­νω­νι­κό πλαίσιο.

«Χάρη σε αυτό το είδος του προ­γράμ­μα­τος, η χώρα μας έχει πετύ­χει απτά απο­τε­λέ­σμα­τα στη μεί­ω­ση της βρε­φι­κής και μητρι­κής θνη­σι­μό­τη­τας, με υπο­χρε­ω­τι­κά εμβό­λια για 9 ασθέ­νειες σε 98,7% των παι­διών που τώρα τα επε­κτεί­νου­με σε 13, έγκαι­ρη δια­πί­στω­ση εγκυ­μο­σύ­νης στο 95% πριν το τρί­μη­νο. Αύξη­ση του αριθ­μού των μητέ­ρων που θηλά­ζουν τα βρέ­φη τους το λιγό­τε­ρο έξι μήνες. Μεγα­λύ­τε­ρη πρό­σβα­ση στην Φυσι­κο­θε­ρα­πεία και απο­κα­τά­στα­ση. Ενο­ποί­η­ση της φυσι­κής και παρα­δο­σια­κής ιατρι­κής. Μεί­ω­ση χρό­νου παρα­μο­νής στο νοσο­κο­μείο από 6,4 ημέ­ρες το 1990, σε 4,7 το 2016. Αύξη­ση του οικο­γε­νεια­κού προ­γραμ­μα­τι­σμού και της σεξουα­λι­κής αγω­γής. Αύξη­ση του προσ­δό­κι­μου ζωής στα 78,45 έτη το 2017 (40η θέση) και άλλα κοι­νω­νι­κά επι­τεύγ­μα­τα. Δεν τελειώ­σα­με. Έχου­με ακό­μη πολ­λά να κάνου­με και να βελ­τιώ­σου­με» προ­σθέ­τει η ειδι­κός, που δηλώ­νει ότι ήταν και είναι ένας πιστός υπο­στη­ρι­κτής της οικο­γε­νεια­κής ιατρι­κής, μια περιο­χή που έχει ελά­χι­στα διε­ρευ­νη­θεί σε όλο τον κόσμο. 

Εμείς, τα “παι­διά” του καπι­τα­λι­σμού γνω­ρί­ζου­με τις αιτί­ες που δεν έχει ερευ­νη­θεί, μιας και ο άνθρω­πος στον καπι­τα­λι­σμό είναι ένα εμπό­ρευ­μα που μόνος του πρέ­πει να βρει τους πόρους για να απο­κτή­σει περί­θαλ­ψη και φρο­ντί­δα Υγεί­ας, παρά τις μεγα­λό­στο­μες υπο­σχέ­σεις των εκπρο­σώ­πων του συστή­μα­τος. Κάποιοι, αυτοί που μπο­ρούν, ταξι­δεύ­ουν με ίδιους πόρους για θερα­πεία στην Κού­βα ή παραγ­γέλ­νουν φάρ­μα­κα από εκεί, καθώς τα ιατρι­κά επι­τεύγ­μα­τα της χώρας είναι λίγο ως πολύ γνω­στά και στον καπι­τα­λι­στι­κό κόσμο, παρά το εμπάρ­γκο και την αντε­πα­να­στα­τι­κή προπαγάνδα.

Τί να πρω­το­γρά­ψει κανείς και τί να πρω­το­ζη­λέ­ψει για το σύστη­μα Υγεί­ας της Κού­βας! Δια­θέ­τει περί­που το 27% του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού της για την Υγεία. Εκπαι­δεύ­ει δωρε­άν για­τρούς από άλλες χώρες, ακό­μη και Αμε­ρι­κά­νους(!), στέλ­νει απο­στο­λές για οφθαλ­μο­λο­γι­κό έλεγ­χο στις χώρες της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής και της Αφρι­κής. Βρί­σκε­ται πρώ­τη στις ανθρω­πι­στι­κές απο­στο­λές, με πιο πρό­σφα­τη αυτήν για την κατα­πο­λέ­μη­ση του Έμπο­λα στην Αφρι­κή, και μας δηλώ­νει ότι ευκο­λό­τε­ρα οι πιο ανα­πτυγ­μέ­νες χώρες θα μπο­ρού­σαν να έχουν οικο­γε­νεια­κό για­τρό και ιατρείο γειτονιάς.

Το Κου­βα­νέ­ζι­κο μοντέ­λο της οικο­γε­νεια­κής ιατρι­κής και η γενι­κό­τε­ρη οργά­νω­ση της υγεί­ας, η προ­ώ­θη­ση μέτρων πρό­λη­ψης των ασθε­νειών, τα και­νούρ­για φάρ­μα­κα και θερα­πεί­ες που ανα­κα­λύ­πτει, έχουν κατα­στή­σει την Κού­βα από τις πρώ­τες, αν όχι την πρώ­τη, χώρες στην υγεία και την περί­θαλ­ψη. Ανα­κα­λύ­ψεις και επι­τεύγ­μα­τα που δεν στη­ρί­ζο­νται στο κυνή­γι του κέρ­δους, αλλά στην φρο­ντί­δα του ανθρώ­που. Η Κού­βα έχει απο­δεί­ξει πως μοι­ρά­ζε­ται τις ανα­κα­λύ­ψεις και τα επι­τεύγ­μα­τά της και με τους άλλους λαούς, οικειο­θε­λώς και με αλλη­λεγ­γύη. Στοι­χεία ενός ανώ­τε­ρου κοι­νω­νι­κού συστή­μα­τος, που φρο­ντί­ζει και ανα­πτύσ­σει τον άνθρωπο.

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία