Οι ανθρώπινες δραστηριότητες φταίνε για τα κοπάδια μεδουσών στις παραλίες

Κοπά­δια μεδου­σών στον Πατραϊ­κό και στον Κοριν­θια­κό Κόλ­πο και όχι μόνο έχουν κατα­τρο­μά­ξει τους λουό­με­νους. Το φαι­νό­με­νο, που ήταν ιδιαί­τε­ρα έντο­νο στις αρχές Ιου­νί­ου, τις τελευ­ταί­ες ημέ­ρες παρου­σιά­ζει μια σχε­τι­κή ύφε­ση, αλλά είναι βέβαιο ότι θα επα­νέλ­θει στο τέλος του καλο­και­ριού όπως εκτι­μούν οι ειδικοί.

Με κανέ­να τρό­πο ο Κοριν­θια­κός και ο Πατραϊ­κός κόλ­πος δεν απο­τε­λούν κάποια εξαί­ρε­ση, απλώς έτυ­χε φέτος αυτοί να έχουν μέχρι στιγ­μής υπο­στεί το κύριο βάρος της επι­δρο­μής στη χώρα μας. Είναι πλέ­ον τόσο μεγά­λο το πρό­βλη­μα των μεδου­σών και των συγ­γε­νι­κών ειδών τους στις θάλασ­σες του πλα­νή­τη, κοντά στις κατοι­κη­μέ­νες παρά­κτιες περιο­χές, που οι ειδι­κοί κάνουν λόγο για ένα πραγ­μα­τι­κό μεδου­σο-αρμα­γε­δώ­να. Αιτία, οι ανθρώ­πι­νες δραστηριότητες

Μια νέα σλο­βε­νι­κή επι­στη­μο­νι­κή έρευ­να, που εστιά­σθη­κε στην Αδρια­τι­κή, όπου το πρό­βλη­μα είναι συχνό, δίνει μια άλλη διά­στα­ση, υπο­στη­ρί­ζο­ντας ότι οι τσού­χτρες (η λαϊ­κή ονο­μα­σία για ένα κοι­νό είδος μέδου­σας) και τα άλλα συγ­γε­νι­κά ζελα­τι­νώ­δη θαλάσ­σια πλά­σμα­τα μπο­ρεί να έχουν γίνει μεγά­λος μπε­λάς εξαι­τί­ας των ίδιων των ανθρώ­πων και των δρα­στη­ριο­τή­των τους.

Οι ερευ­νη­τές, με επι­κε­φα­λής τον Μάρ­τιν Βοντό­πι­βετς του σλο­βε­νι­κού Εθνι­κού Ινστι­τού­του Βιο­λο­γί­ας, που έκα­ναν τη σχε­τι­κή δημο­σί­ευ­ση στο περιο­δι­κό περι­βαλ­λο­ντι­κών ερευ­νών “Environment Research Letters”, σύμ­φω­να με το “New Scientist”, εκτι­μούν ότι οι διά­φο­ρες εγκα­τα­στά­σεις μέσα στη θάλασ­σα, όπως οι πλατ­φόρ­μες άντλη­σης πετρε­λαί­ου και φυσι­κού αερί­ου, οι πλω­τές ανε­μο­γεν­νή­τριες κ.α, μπο­ρεί να βοη­θούν στις μεδουσο-επιδρομές.

Οι μέδου­σες απο­τε­λούν σημα­ντι­κό στοι­χείο του θαλάσ­σιου οικο­συ­στή­μα­τος, αλλά μετα­τρέ­πο­νται σε πρό­βλη­μα, όταν συνα­θροί­ζο­νται σε μεγά­λους αριθ­μούς, καθι­στώ­ντας απα­γο­ρευ­τι­κό το κολύ­μπι, μπλο­κά­ρο­ντας τα δίχτυα των ψαρά­δων, ακό­μη και τους αγω­γούς των μονά­δων ηλε­κτρο­πα­ρα­γω­γής, βιο­λο­γι­κού καθα­ρι­σμού ή αφα­λά­τω­σης που κατα­λή­γουν στη θάλασ­σα. Επι­πλέ­ον, κατα­βρο­χθί­ζο­ντας μαζι­κά τα νεο­γέν­νη­τα ψαρά­κια και το πλαγ­κτόν, αλλοιώ­νουν τη θαλάσ­σια τρο­φι­κή αλυσίδα.

Πολ­λές μέδου­σες ξεκι­νούν τη ζωή τους ως «πολύ­πο­δες» που πρέ­πει να προ­σκολ­λη­θούν σε κάποια επι­φά­νεια, ιδί­ως σε κάποια που προ­ε­ξέ­χει. Στη φύση σπά­νια υπάρ­χουν τέτοιες επι­φά­νειες, αλλά οι άνθρω­ποι κατα­σκευά­ζουν ουκ ολί­γες μέσα στη θάλασ­σα, διευ­κο­λύ­νο­ντας έτσι τις μέδου­σες να πολλαπλασιασθούν.

Είναι ενδει­κτι­κό ότι στην Αδρια­τι­κή οι πρώ­τες μέδου­σες παρα­τη­ρή­θη­καν το 1834, αλλά έως τα μέσα του προη­γού­με­νου αιώ­να ήσαν σπά­νιο φαι­νό­με­νο. Στις δεκα­ε­τί­ες του 1950, 1960 και 1970 εμφα­νί­ζο­νταν μόνο μία ή δύο φορές ανά δεκα­ε­τία, στις δεκα­ε­τί­ες του 1980 και του 1990 έκα­ναν πια αισθη­τή την παρου­σία τους περί­που στα οκτώ χρό­νια κάθε δεκα­ε­τί­ας, ενώ από το 2000 έως σήμε­ρα είναι παντα­χού παρού­σες κάθε χρό­νο (ας το έχουν υπό­ψη αυτό όσοι επι­σκέ­πτο­νται τις δαλ­μα­τι­κές ακτές…).

Σύμ­φω­να με τους ερευ­νη­τές, η από­το­μη αύξη­ση στη συχνό­τη­τα των μεδου­σών συνέ­πε­σε με τον πολ­λα­πλα­σια­σμό στις υπε­ρά­κτιες πλατ­φόρ­μες άντλη­σης φυσι­κού αερί­ου στην Αδρια­τι­κή, από μόνο μία το 1968 σε περί­που 140 σήμε­ρα. Χρη­σι­μο­ποιώ­ντας υπο­λο­γι­στι­κές προ­σο­μοιώ­σεις, οι ερευ­νη­τές συμπέ­ρα­ναν ότι υπάρ­χει σχέ­ση ανά­με­σα στις μέδου­σες και στις ανθρω­πο­γε­νείς κατα­σκευ­ές, καθώς οι τελευ­ταί­ες βοη­θά­νε τις πρώ­τες να επι­βιώ­νουν ακό­μη και όταν αντι­με­τω­πί­ζουν δυσκο­λί­ες στο περι­βάλ­λον τους, όπως η θαλάσ­σια ρύπανση.

Όσο πιο κοντά στα θαλάσ­σια ρεύ­μα­τα βρί­σκε­ται μια ανθρώ­πι­νη υπε­ρά­κτια κατα­σκευή, τόσο περισ­σό­τε­ρο διευ­κο­λύ­νει τις μέδου­σες να ανα­πτυ­χθούν. Σημειω­τέ­ον ότι, εκμε­ταλ­λευό­με­νες ένα ισχυ­ρό ρεύ­μα, οι μέδου­σες μπο­ρούν να ταξι­δέ­ψουν έως 1.000 χιλιόμετρα.

‘Αλλοι παρά­γο­ντες, σύμ­φω­να με τους επι­στή­μο­νες, που ευνο­ούν την εξά­πλω­ση των μεδου­σών, είναι η υπε­ρα­λί­ευ­ση των θαλάσ­σιων ειδών που τρώ­νε τις μέδου­σες, η αυξη­μέ­νη απορ­ροή στις θάλασ­σες θρε­πτι­κών χημι­κών ουσιών κ.α.

Πάντως, για να μετρια­σθεί κάπως ο εκνευ­ρι­σμός των κατα­στη­μα­ταρ­χών, ξενο­δό­χων και λουο­μέ­νων στον Κοριν­θια­κό και στον Πατραϊ­κό κόλ­πο, ας λάβουν υπό­ψη τους ότι οι μέδου­σες που αντι­με­τω­πί­ζουν, δεν είναι τίπο­τε μπρο­στά στις μέδου­σες-τέρα­τα (Nemopilema nomurai), πλά­τους δύο μέτρων και βάρους 200 κιλών, που έχουν κατα­κλύ­σει τις θάλασ­σες της νότιας και ανα­το­λι­κής Κίνας και τη θάλασ­σα της Ιαπω­νί­ας. Στην τελευ­ταία, κυκλο­φο­ρούν κάθε μέρα του­λά­χι­στον μισό δισε­κα­τομ­μύ­ριο από αυτές τις θηριώ­δεις μέδουσες…