Οι συνεργάτες του Ατέχνως προτείνουν 30 βιβλία για το καλοκαίρι

Καλο­καί­ρι και για κάποιες ημέ­ρες ο ελεύ­θε­ρος χρό­νος λίγο ή αρκε­τά περισ­σό­τε­ρος, είτε εντός των τει­χών είτε με κάποια από­δρα­ση. Σ’ ένα μπαλ­κό­νι, μια βερά­ντα, μια αυλή, στην παρα­λία, για τους πιο τυχε­ρούς, συντρο­φιά με ένα βιβλίο. Γι’ αυτό και ζητή­σου­με από τους συνερ­γά­τες του Ατέ­χνως να προ­τεί­νουν κάποιους τίτλους βιβλίων.

***

1. Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο

Τζον Ριντ (John Reed), Σύγ­χρο­νη Επο­χή, 2013.

Επί­και­ρο λόγω της επε­τεί­ου των 100 χρό­νων από τη Μεγά­λη Οχτω­βρια­νή Σοσια­λι­στι­κή Επα­νά­στα­ση. Το βιβλίο είναι το ζωντα­νό χρο­νι­κό της πιο μεγά­λης, της πιο κοσμο­γο­νι­κής κοι­νω­νι­κής επα­νά­στα­σης όλων των επο­χών: της Οχτω­βρια­νής Σοσια­λι­στι­κής Επα­νά­στα­σης του ρωσι­κού προ­λε­τα­ριά­του. Ο Τζον Ριντ ‑ο συγ­γρα­φέ­ας αυτού του βιβλί­ου- δεν είναι απλά αυτό­πτης μάρ­τυ­ρας και χρο­νι­κο­γρά­φος της προ­λε­τα­ρια­κής επο­ποι­ί­ας μα πάνω απ’ όλα αυτά, ένας πνευ­μα­τι­κός άνθρω­πος, ιδε­ο­λό­γος, αγω­νι­στής που, μέσα στην πύρι­νη ροή των ημε­ρών εκεί­νων που συγκλό­νι­σαν κυριο­λε­κτι­κά τη Ρωσία κι ολό­κλη­ρο τον κόσμο, είχε τόση δύνα­μη διο­ρα­τι­κό­τη­τας και προ­ο­πτι­κής, ώστε να δια­κρί­νει καθα­ρά τη νέα χαραυ­γή που ανέ­τει­λε στην ιστο­ρία της ανθρω­πό­τη­τας. Τη χαραυ­γή των προ­λε­τα­ρια­κών και εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κών επα­να­στά­σε­ων, τη χαραυ­γή του σοσιαλισμού.

2.  ΕΣΣΔ. Με το χέρι στην καρδιά, 1968–1993

Μπά­μπης Ιωάν­νου,  Σύγ­χρο­νη Επο­χή, 2011 

Το πόνη­μα του Μπ.Ιωάννου προ­έ­κυ­ψε από την ανά­γκη που δια­πί­στω­νε ο ίδιος ότι οι απλοί άνθρω­ποι παρα­πλη­ρο­φο­ρη­μέ­νοι από την αντι­σο­βιε­τι­κή προ­πα­γάν­δα είχαν ανά­γκη να πλη­ρο­φο­ρη­θούν από πρώ­το χέρι ποια ήταν η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στην ΕΣΣΔ. Ποια ήταν η καθη­με­ρι­νό­τη­τα στη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση; ποια χώρα ήταν αυτή; πώς ζού­σαν άρα­γε οι απλοί άνθρω­ποι; Τέτοια ερω­τή­μα­τα, με ορι­σμέ­νη δυσπι­στία, έθε­τε και ο ίδιος ο συγ­γρα­φέ­ας όταν βρέ­θη­κε στη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση το 1968. Περισ­σό­τε­ρο από 25 χρό­νια μετά τις αντε­πα­να­στα­τι­κές ανα­τρο­πές στην ΕΣΣΔ, το βιβλίο «Με το χέρι στην καρ­διά» δίνει ολο­ζώ­ντα­νες πολ­λές πλευ­ρές και απα­ντή­σεις για την καθη­με­ρι­νό­τη­τα στη Σοβιε­τι­κή Ένωση.

3. Η σιδερένια φτέρνα

Τζακ Λόντον (Jack London), Σύγ­χρο­νη Επο­χή, 1996

«Η σιδε­ρέ­νια φτέρ­να», εμβλη­μα­τι­κό έργο του Αμε­ρι­κα­νού συγ­γρα­φέα Τζακ Λόντον, παρα­μέ­νει ένα από τα πιο συγκλο­νι­στι­κά έργα καταγ­γε­λί­ας του καπι­τα­λι­σμού, αλλά και έκκλη­σης σε επα­να­στα­τι­κή δρά­ση της παγκό­σμιας λογο­τε­χνί­ας που πρέ­πει να δια­βά­ζε­ται και να ξανα­δια­βά­ζε­ται και τώρα, 108 χρό­νια μετά από την πρώ­τη κυκλο­φο­ρία του.

4. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ

Τζακ Λόντον, Εκδό­σεις Εντύποις

Όταν ήμουν μικρός, με κοι­τού­σαν και με αντι­με­τώ­πι­ζαν σαν να ήμουν ένα παρά­ξε­νο πλά­σμα, επει­δή ακρι­βώς ήμουν ένας σοσια­λι­στής. Δημο­σιο­γρά­φοι από τοπι­κές εφη­με­ρί­δες μου έπαιρ­ναν συνε­ντεύ­ξεις και εκεί­νες οι συνε­ντεύ­ξεις όταν δημο­σιεύ­ο­νταν, είχαν την μορ­φή παθο­λο­γι­κών μελε­τών ενός αλλό­κο­του και παρά­δο­ξου είδους ανθρώ­που. Εκεί­νη την περί­ο­δο (πριν από εννιά ή δέκα χρό­νια), επει­δή πήρα θέση στη γενέ­τει­ρά μου για τη δημο­τι­κή ιδιο­κτη­σία των υπη­ρε­σιών κοι­νής ωφε­λεί­ας, στιγ­μα­τί­στη­κα ως ένας “ερυ­θρο­χι­τών”, ένας “δυνα­μι­τι­στής” και ένας “αναρ­χι­κός”· και πραγ­μα­τι­κά έντι­μοι άνθρω­ποι, που με συμπα­θού­σαν πάρα πολύ, έθε­σαν όρια στο να εμφα­νί­ζο­μαι δημό­σια μαζί με τις αδερ­φές τους.

Και τότε ήρθε η μέρα που ο σοσια­λι­σμός μου έγι­νε σεβα­στός — μια ιδιο­τρο­πία της νιό­της που κρα­τού­σε ακό­μα, αλλά που ήταν ρομα­ντι­κά σεβα­στή. Ο ρομα­ντι­σμός, στο μυα­λό του αστού, ήταν σεβα­στός επει­δή ήταν ακίν­δυ­νος. Εγώ, ως ένας “ερυ­θρο­χι­τών” με βόμ­βες στις τσέ­πες του, ήμουν επι­κίν­δυ­νος. Ως ένας νεα­ρός με τίπο­τα πιο απει­λη­τι­κό από μερι­κές φιλο­σο­φι­κές ιδέ­ες, Γερ­μα­νι­κές στην προ­έ­λευ­σή τους, ήμουν μια ενδια­φέ­ρου­σα και ευχά­ρι­στη προ­σω­πι­κό­τη­τα. Μέσα από όλη αυτή την εμπει­ρία παρα­τή­ρη­σα ένα πράγ­μα. Δεν ήμουν εγώ αυτός που άλλα­ξε, αλλά η κοι­νό­τη­τα. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, οι σοσια­λι­στι­κές μου από­ψεις έγι­ναν στα­θε­ρές και πιο σαφείς. Επα­να­λαμ­βά­νω, ήταν η κοι­νό­τη­τα που άλλα­ξε και με πικρία ανα­κά­λυ­ψα ότι η κοι­νό­τη­τα άλλα­ξε με τέτοια πρό­θε­ση που δεν ήταν περισ­σό­τε­ρο από το να με επι­σκιά­σει. Η κοι­νό­τη­τα με είχε στιγ­μα­τί­σει ως έναν “ερυ­θρο­χι­τώ­να” επει­δή πήρα θέση για την δημο­τι­κή ιδιο­κτη­σία· λίγο αργό­τε­ρα χει­ρο­κρο­τού­σε τον δήμαρ­χό της όταν εκεί­νος δήλω­νε για την δημο­τι­κή ιδιο­κτη­σία ότι ήταν μια στη­μέ­νη Αμε­ρι­κα­νι­κή πολι­τι­κή. Εκεί­νος οικειο­ποι­ή­θη­κε την άπο­ψή μου και η κοι­νό­τη­τα χει­ρο­κρό­τη­σε την κλο­πή. Και σήμε­ρα η κοι­νό­τη­τα είναι σε θέση να ανα­θε­ω­ρή­σει και να με παρα­δε­χτεί για την δημο­τι­κή ιδιοκτησία.

Ότι συνέ­βη σε μένα δεν ήταν καθό­λου δια­φο­ρε­τι­κό απ’ αυτό που είχε συμ­βεί συνο­λι­κά στο σοσια­λι­στι­κό κίνη­μα στις Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες. […] (Από τον πρόλογο)

5. Το παρελθόν κρατά πολύ

Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας, Εντύ­ποις, 2016

Ένα τρα­γι­κό δυστύ­χη­μα με θύμα οικο­νο­μι­κό παρά­γο­ντα και κομ­μα­τάρ­χη παλιάς κοπής. Περιου­σί­ες που
απο­χτή­θη­καν κατά τη διάρ­κεια της κατο­χής και μεγά­λω­σαν στη μετεμ­φυ­λια­κή Ελλάδα.
Οι εφη­με­ρί­δες στο κυνή­γι της είδη­σης και του εντυ­πω­σια­σμού και ένας δημο­σιο­γρά­φος που ανα­ζη­τά την αλή­θεια και τη χαμέ­νη του αξιο­πρέ­πεια. Ένας μεγά­λος έρω­τας που ξεπη­δά από τα συντρίμ­μια ενός παλιό­τε­ρου και οικο­δο­μεί­ται βήμα — βήμα μαζί με την ανα­ζή­τη­ση των πραγ­μα­τι­κών γεγονότων.
Στην Ελλά­δα των μνη­μο­νί­ων και της κρί­σης που ανα­ζη­τά την ελπί­δα της στην κυβέρ­νη­ση “της πρώ­της φοράς αρι­στε­ρά”. Όταν τα φαι­νό­με­να συχνά απα­τούν αλλά και η αλή­θεια δεν μπο­ρεί να ειπωθεί.
Μία ιστο­ρία που έχει τις ρίζες της στην Κατο­χή ‚τον διωγ­μό των Εβραί­ων, την Αντί­στα­ση και τον Εμφύ­λιο και φτά­νει μέχρι τις μέρες μας.
Ένα μυθι­στό­ρη­μα που η αστυ­νο­μι­κή πλο­κή είναι αφορ­μή για γενι­κό­τε­ρους κοι­νω­νι­κούς — πολι­τι­κούς σχο­λια­σμούς για το σήμε­ρα και το χθες. Και όλα αυτά για­τί Το παρελ­θόν πάντα κρα­τά πολύ.

6. Perfidia Ο κύκλος της προδοσία

James Ellroy, Εκδό­σεις Κλειδάριθμος

Ένα συναρ­πα­στι­κό αστυ­νο­μι­κό μυθι­στό­ρη­μα από τον μετρ του είδους.

6 Δεκεμ­βρί­ου 1941. Ο B΄ Παγκό­σμιος Πόλε­μος μαί­νε­ται στην Ευρώ­πη και οι τελευ­ταί­ες ελπί­δες των Αμε­ρι­κα­νών για ειρή­νη εξα­νε­μί­ζο­νται –οι Ιάπω­νες μόλις βομ­βάρ­δι­σαν το Περλ Χάρ­μπορ. Το Λος Άντζε­λες, παρά­δει­σος έως τώρα για τους Αμε­ρι­κα­νοϊ­ά­πω­νες, ξαφ­νι­κά κυριεύ­ε­ται από πολε­μι­κό πυρε­τό και ρατσι­στι­κό μίσος.

Η σατα­νι­κή δολο­φο­νία μιας οικο­γέ­νειας Ιαπώ­νων φέρ­νει κοντά τέσ­σε­ρις δια­φο­ρε­τι­κούς ανθρώ­πους. Ο αστυ­νό­μος Γουί­λιαμ Πάρ­κερ είναι χαρι­σμα­τι­κός αλλά δια­πο­τι­σμέ­νος από αμφί­βο­λες ιδε­ο­λο­γί­ες. Συγκρού­ε­ται με τον διε­φθαρ­μέ­νο αρχι­φύ­λα­κα Ντά­ντλεϊ Σμιθ, Ιρλαν­δό μετα­νά­στη και πρώ­ην δολο­φό­νο του IRA. Ο Χιντέο Ασί­ντα είναι ο μόνος Ιάπω­νας στο Εγκλη­μα­το­λο­γι­κό της Αστυ­νο­μί­ας του Λος Άντζε­λες. Η Κέι Λέικ είναι μια νέα δια­νο­ού­με­νη που ανα­ζη­τά την περιπέτεια.

Θα εμπλα­κούν και οι τέσ­σε­ρις στην έρευ­να για την εξι­χνί­α­ση της υπό­θε­σης και θα βρε­θούν στο επί­κε­ντρο ενός πολι­τι­κού κυκλώ­να –σύντρο­φοι, αντί­πα­λοι, ερα­στές, πιό­νια της Ιστορίας.

Με το Perfidia, ο Ellroy εγκαι­νιά­ζει τη δεύ­τε­ρη Τετρα­λο­γία του Λος Άντζε­λες και απο­τυ­πώ­νει μια στιγ­μή της Ιστο­ρί­ας με συγκλο­νι­στι­κό τρό­πο. Μας καλεί να εξι­χνιά­σου­με ένα μεγά­λο έγκλη­μα που, με τη σει­ρά του, εξη­γεί το έγκλη­μα του ίδιου του πολέμου.

Ο James Ellroy γεν­νή­θη­κε το 1948 στο Λος Άντζε­λες, όπου και ζει. Είναι ο συγ­γρα­φέ­ας μετα­ξύ άλλων της Τετρα­λο­γί­ας του Λος Άντζε­λες –Η Μαύ­ρη Ντά­λια, Το Μεγά­λο Που­θε­νά, Λος  Άντζε­λες εμπι­στευ­τι­κό και Λευ­κή τζαζ. Τα έργα του έγι­ναν διε­θνή μπεστ σέλερ ενώ δύο από αυτά μεγά­λες κινη­μα­το­γρα­φι­κές επι­τυ­χί­ες (Μαύ­ρη Ντά­λια και Λος Άντζε­λες εμπι­στευ­τι­κό), και έχουν απο­σπά­σει πολ­λές τιμη­τι­κές δια­κρί­σεις από το περιο­δι­κό TIME (Καλύ­τε­ρο Μυθι­στό­ρη­μα της Χρο­νιάς για το Αμε­ρι­κα­νι­κό ταμπλόιντ και Καλύ­τε­ρο Βιβλίο της Χρο­νιάς για Τα σκο­τά­δια μου).

7. Λίγες και μία νύχτες

Ζού­γρος Ισί­δω­ρος, Εκδό­σεις Πατάκης

Την άνοι­ξη του 1909, ο έκπτω­τος σουλ­τά­νος Αβδούλ Χαµίτ ο Β΄ εξο­ρί­ζε­ται στη Θεσ­σα­λο­νί­κη και µένει έγκλει­στος σε µια εντυ­πω­σια­κή έπαυ­λη. Εκεί, σύµφω­να µε το µυθι­στό­ρη­µα, θα διη­γεί­ται για λίγες νύχτες.…

8. Από το Τρίτο Ράιχ στην Ευρωπαϊκή Ένωση

  Κώστας Λου­λου­δά­κης, Εκδό­σεις ΚΨΜ

Ένα απο­κα­λυ­πτι­κό πόνη­μα για την αλη­θι­νή ιστο­ρία δημιουρ­γί­ας της Ευρω­παϊ­κής Ένω­σης που δεί­χνει τη σχέ­ση του φασι­σμού, της αποι­κιο­κρα­τί­ας και των ιμπε­ρια­λι­στι­κών χωρών με τη σημε­ρι­νή Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση. Προ­λο­γί­ζει εξί­σου απο­κα­λυ­πτι­κά ο Νίκος Μπο­γιό­που­λος. Το επί­με­τρο είναι του Δημή­τρη Γκόβα.

9. Πάσα Αγγελίνα, “Άξιο τέκνο ενός καταξιωμένου λαού”
Εκδόσεις “Σύγχρονη Εποχή”

Την αλή­θεια μπο­ρού­με να τη μάθου­με. Φτά­νει να ανοί­ξου­με τα σωστά βιβλία. Η Πάσα Αγγε­λί­να είναι μία από τους χιλιά­δες Έλλη­νες που δού­λε­ψαν δρα­στή­ρια στην οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού στην ΕΣΣΔ. Από το βιβλίο φαί­νε­ται πόσο σκλη­ρή ήταν η ταξι­κή πάλη στην ύπαι­θρο όχι μόνο ανά­με­σα στους φτω­χούς και τους πλού­σιους, αλλά και ανά­με­σα στις διά­φο­ρες εθνό­τη­τες. Απά­ντη­ση δίνε­ται και στα τόσο συχνά δια­δε­δο­μέ­να ψέμα­τα σχε­τι­κά με τον ποντια­κό ελλη­νι­σμό. Η Πάσα Αγγε­λί­να ανέ­βη­κε από τη λάσπη του χωρα­φιού στο Ανώ­τα­το Σοβιέτ, έγι­νε νομο­θέ­της, αλλά ωστό­σο δεν άφη­σε ποτέ το τρα­κτέρ. Γυναί­κα σύμ­βο­λο λοι­πόν, που μιλά­ει για τους χιλιά­δες εργά­τριες και εργά­τες πρω­το­πό­ρους στην οικο­δό­μη­ση του σοσιαλισμού.

10 Οι φτωχοί είναι που υφίστανται την αγριότητα του συστήματος “δικαιοσύνης” των ΗΠΑ

   Οι Πέντε Κου­βα­νοί μιλούν για τη ζωή τους μέσα στην εργα­τι­κή τάξη των ΗΠΑ.

Εκδό­σεις “Διε­θνές Βήμα”

Πρό­κει­ται για μια συναρ­πα­στι­κή εξι­στό­ρη­ση των Πέντε Κου­βα­νών που πέρα­σαν 16 χρό­νια στις φυλα­κές των ΗΠΑ με ψεύ­τι­κές κατη­γο­ρί­ες και βαρύ­τα­τες ποι­νές. Ελεύ­θε­ροι πια από το Δεκέμ­βρη του 2014 γυρί­ζουν την Κού­βα και άλλες χώρες για να μιλή­σουν, για να μας δώσουν γλα­φυ­ρές εικό­νες για την κοι­νω­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στη χώρα των “απε­ριό­ρι­στων δυνα­το­τή­των”, των ΗΠΑ. Η ζωή τους μέσα στην εργα­τι­κή τάξη εκεί ήταν, βεβαί­ως, η ζωή με το φυλα­κι­σμέ­νο κομ­μά­τι της εργα­τι­κής τάξης. Στο εδώ­λιο του κατη­γο­ρού­με­νου αυτή τη φορά το σύστη­μα “δικαιο­σύ­νης” των Ηνω­μέ­νων Πολι­τειών της Αμερικής!

11 . Ιερές βλακείες

Στέ­λιος Κανά­κης, Εκδό­σεις Εντύποις

Οι παπά­δες παρε­λαύ­νουν καθη­με­ρι­νά από τα τηλε­ο­πτι­κά τρα­πέ­ζια με επι­στη­μο­νι­κά, κοι­νω­νι­κά, ψυχο­λο­γι­κά και άλλα θέμα­τα και αφή­νου­με τους επι­στή­μο­νες να ασχο­λού­νται με τον… και­ρό. Ανα­λο­γι­στή­κα­τε ποτέ για­τί παπά­δες και όχι επι­πλο­ποιοί, υδραυ­λι­κοί, ακό­μη και που­τά­νες, με δεδο­μέ­νη την περισ­σό­τε­ρη εμπει­ρία τους; Μετρή­στε τις εκκλη­σί­ες και αντι­πα­ρα­βά­λε­τε με τα ολι­γά­ριθ­μα νοσο­κο­μεία. Επεν­δύ­ου­με περισ­σό­τε­ρο στη μετα­θα­νά­τιο ανυ­παρ­ξία μας παρά στην υγεία της παρου­σί­ας μας. Κι αν κρί­νο­νται τόσο απο­τε­λε­σμα­τι­κές οι εκκλη­σί­ες και οι κάθε λογής ναοί, για­τί δεν καταρ­γού­με τα νοσο­κο­μεία; Κάπο­τε πρέ­πει να δια­λέ­ξου­με: Για­τρούς ή παπά­δες; Επι­στή­μο­νες ή απα­τε­ώ­νες; Γνώ­ση ή αποχαύνωση;

12. Τα χρόνια ανάμεσα

Βασί­λης Τσι­ρά­κης, Τόπος, 2016

Από την πολυ­ε­θνι­κή Σελα­νίκ της Οθω­μα­νι­κής Αυτο­κρα­το­ρί­ας, στη Σαλο­νί­κη του Μεσο­πο­λέ­μου και των πρώ­των χρό­νων της Κατοχής.

Ένα μυθι­στο­ρη­μα­τι­κό πανό­ρα­μα της Θεσ­σα­λο­νί­κης από τον ερχο­μό των προ­σφύ­γων το 1922 ως τον διωγ­μό των εβραί­ων το 1943.

Μια τοι­χο­γρα­φία που ανα­κα­λώ­ντας τα μεγά­λα γεγο­νό­τα της επο­χής, όπως την ανταλ­λα­γή πλη­θυ­σμών, την κρί­ση του ’29-’30, τον εμπρη­σμό του Κάμπελ, τον Μάη του ’36, την επι­στρά­τευ­ση και τα τρέ­να για το Άου­σβιτς, μας ταξι­δεύ­ει ως το Βερο­λί­νο του Μεσο­πο­λέ­μου, τη Μόσχα των μετε­πα­να­στα­τι­κών χρό­νων και τη Βαρ­κε­λώ­νη του ισπα­νι­κού εμφυλίου.

Η Δάφ­νη, η Σμα­ρώ, ο Στέ­φα­νος, ο Ελιάν και ο Αλέ­ξαν­δρος δένο­νται, συνει­δη­τά ή όχι, με την ιστο­ρία του και­ρού τους, υφί­στα­νται τις συνέ­πειές της και προ­σπα­θούν να επι­δρά­σουν στην εξέ­λι­ξή της.

Η γυναι­κεία χει­ρα­φέ­τη­ση συνα­ντά το ρεμπέ­τι­κο του Μεσο­πο­λέ­μου μέσα από προσ­δο­κί­ες, συγκρού­σεις και ανα­τρο­πές, σε επο­χές σκλη­ρές από τις οποί­ες περ­νούν δια­κρι­τι­κά οι φιγού­ρες του Γλη­νού και του Καζαν­τζά­κη, του Πασα­λί­δη και του Ζαχα­ριά­δη, αλλά και του Ναζίμ Χικ­μέτ και του Έρνεστ Χέμινγουεϊ.

13. Η κλέφτρα των βιβλίων

ZUSAK MARKUS, Εκδό­σεις Ψυχο­γιός (Δι-ηλι­κια­κό)

Όταν η νεα­ρή Λίζελ φτά­νει στο σπί­τι των θετών γονιών της, έχο­ντας χάσει την οικο­γέ­νειά της, το μόνο που κρα­τά­ει στα χέρια της είναι το κλεμ­μέ­νο εγχει­ρί­διο ενός νεκρο­θά­φτη, το οποίο δεν μπο­ρεί καν να δια­βά­σει, αφού δεν ξέρει γρα­φή και ανά­γνω­ση. Αυτή θα είναι και η αρχή της καριέ­ρας της ως… κλέφτρας.

Η Λίζελ αρχί­ζει να κλέ­βει βιβλία ‑βιβλία που πετά­νε οι ναζί στη φωτιά για να τα κάψουν, βιβλία από τη βιβλιο­θή­κη του δημάρ­χου, βιβλία που τη συντρο­φεύ­ουν στις περι­πέ­τειές της παρέα με το φίλο της, Ρού­ντι, στους δρό­μους της πόλης, βιβλία που θα γεμί­σουν τις ώρες του άλλου φίλου της, του κυνη­γη­μέ­νου Μαξ.

Κι ενώ οι βόμ­βες των συμ­μά­χων πέφτουν συνε­χώς και οι σει­ρή­νες ουρ­λιά­ζουν, η Λίζελ μοι­ρά­ζε­ται τα βιβλία της με τους γεί­το­νές της στα κατα­φύ­για και βρί­σκει σ’ αυτά παρη­γο­ριά. Μέχρι που κάποια μέρα η σει­ρή­να θα αργή­σει να σφυρίξει…

Μια αξέ­χα­στη ιστο­ρία για τη δύνα­μη της ανθρω­πιάς, για τις ανα­τρο­πές της ζωής, αλλά και για την αστεί­ρευ­τη γοη­τεία των βιβλί­ων! (Από την παρου­σί­α­ση στο οπι­σθό­φυλ­λο του βιβλίου)

14. ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΚΙΜ Δύο χρόνια στη Βόρεια Κορέα

Φρα­γκί­σκα Μεγα­λού­δη, Εκδό­σεις Εντύποις

Ανα­χώ­ρη­σα, από την Πιονγκ Γιανγκ, στις 28 Φεβρουα­ρί­ου του 2014. Είχα φτά­σει στη χώρα ένα ζεστό πρω­ι­νό του Ιου­νί­ου του 2012 και έφευ­γα, σχε­δόν δύο χρό­νια μετά, μέσα στον χειμώνα.

Θυμά­μαι έντο­να εκεί­νη την ημέ­ρα. Το χιό­νι έπε­φτε πυκνό και, όσην ώρα το αυτο­κί­νη­το με πήγαι­νε προς το αερο­δρό­μιο, δεν μπο­ρού­σα να στα­μα­τή­σω να κλαίω. Η Βόρεια Κορέα μου άλλα­ξε τον τρό­πο που αντι­λαμ­βα­νό­μουν την κοι­νω­νία. Μου άνοι­ξε ένα παρά­θυ­ρο σε μια πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που αγνο­ού­σα και που μέχρι σήμε­ρα παρα­μέ­νει άγνω­στη και παρε­ξη­γη­μέ­νη. Στο βιβλίο αυτό κατέ­θε­σα την δική μου αλή­θεια για την χώρα στην οποία έζη­σα περί­που δύο χρό­νια και την οποία αγά­πη­σα σαν να ήταν πατρί­δα μου. Αυτή την αλή­θεια, μακριά από πολι­τι­κές σκο­πι­μό­τη­τες και παι­χνί­δια εντυ­πώ­σε­ων, θέλη­σα να μοι­ρα­στώ μαζί σας. Ελπί­ζω να το κατά­φε­ρα. (Από την παρου­σί­α­ση στο οπι­σθό­φυλ­λο του βιβλίου)

15. Κώστας Βάρναλης, Αϊ-Στράτης Θυμήματα εξορίας

 Έρευ­να — Επι­μέ­λεια — Εισα­γω­γή Ηρα­κλής Κακα­βά­νης, Εκδό­σεις Καστανιώτη

Ο Κώστας Βάρ­να­λης εξαι­τί­ας των αρι­στε­ρών του φρο­νη­μά­των υπέ­στη διώ­ξεις· παύ­τη­κε από το λει­τούρ­γη­μα του εκπαι­δευ­τι­κού και εξο­ρί­στη­κε. Τις εμπει­ρί­ες του από τη δίμη­νη εκτό­πι­ση στον Αϊ-Στρά­τη (20 Οκτώ­βρη 1935 έως 25 Δεκέμ­βρη 1935) κατέ­γρα­ψε, αμέ­σως μετά την από­λυ­σή του, σε δημο­σιεύ­μα­τα στην εφη­με­ρί­δα Ανε­ξάρ­τη­τος και λίγο αργό­τε­ρα στον Ριζο­σπά­στη. Τα κεί­με­νά του, όπως και η αλλη­λο­γρα­φία με τη σύζυ­γό του, Δώρα Μοά­τσου, περι­γρά­φουν τις συν­θή­κες δια­βί­ω­σης στο νησί, σκια­γρα­φούν την προ­σω­πι­κό­τη­τά του αλλά και το πώς επέ­δρα­σε στον ποι­η­τή το γεγο­νός της εξορίας.

Τα ντο­κου­μέ­ντα αυτά, οι σχε­τι­κές μαρ­τυ­ρί­ες συνε­ξο­ρί­στων του και οι επι­στο­λές παρου­σιά­ζο­νται στα δύο πρώ­τα κεφά­λαια του βιβλί­ου. Στο τρί­το κεφά­λαιο διε­ρευ­νά­ται το πότε γρά­φτη­κε το ποί­η­μα «Εξο­ρία», ενώ με τη βοή­θεια άλλων μαρ­τυ­ριών εξε­τά­ζο­νται οι συν­θή­κες υπό τις οποί­ες γρά­φτη­κε στον Αϊ-Στρά­τη το αθη­σαύ­ρι­στο ποί­η­μά του «Η ώρα φτάνει».

Η έκδο­ση συμπλη­ρώ­νε­ται με εκτε­νέ­στα­τη εργο­βιο­γρα­φία του Κώστα Βάρ­να­λη, ενώ ιδιαί­τε­ρο ενδια­φέ­ρον έχει το φωτο­γρα­φι­κό και εικα­στι­κό υλι­κό που συνο­δεύ­ει και τεκ­μη­ριώ­νει τα κείμενα.

16. ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΗΣ ΓΚΟΓΚΟΛΙΑΣ

Μπο­σταν­τζό­γλου Γιάν­νης, Εκδό­σεις Εντύποις

ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΚΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΑΛΛΟ…

Θα μπο­ρού­σε κανείς να το πει, το χρο­νι­κό του Ερέ­βους, κόντρα στην ευλα­βι­κή λογο­τε­χνία. Ή την πιο εξευ­τε­λι­στι­κή και ανυ­πό­φο­ρη ιστο­ρία του ξεπε­σμού της ανθρω­πό­τη­τας. Έστω… ενός μέρους της.

Απο­μυ­θο­ποι­η­μέ­νο, εκλαϊ­κευ­μέ­νο, μου­σι­κο­φτιαγ­μέ­νο, εικο­νο­γρα­φη­μέ­νο, που θα σας το δίνα­με και με κανέ­να κέικ μέσα, αλλά δεν προ­λά­βα­με να ζυμώ­σου­με, όπως κάνουν πολ­λά περιο­δι­κά στον και­ρό μας. Έχει όμως ο και­ρός γυρίσματα!

Ένα μονα­δι­κό βιβλίο λοι­πόν, θαυ­μά­σια ευτε­λές, που συνι­στά­ται ανε­πι­φυ­λά­κτως προς ανά­γνω­ση στα σχο­λεία (Ιδιω­τι­κά και Δημό­σια.), στις Κρα­τι­κές Υπη­ρε­σί­ες και τους Οργα­νι­σμούς, στους αδη­μο­νού­ντες εργο­λά­βους και άπα­ντα τα Ιδρύ­μα­τα της Επικράτειας.

Το παρόν πόνη­μα επι­δέ­χε­ται αένα­ων διορ­θώ­σε­ων και συμπλη­ρώ­σε­ων, χωρίς την άδεια του συγ­γρα­φέ­ως. (Από την παρου­σί­α­ση στο οπι­σθό­φυλ­λο του βιβλίου)

17. Μελοποιημένος λόγος Είκοσι μελετήματα

Σπύ­ρος Αρα­βα­νής, Μετρο­νό­μος, 2017

Τι είναι αυτό που μπο­ρεί να ενώ­σει έναν κατε­ξο­χήν ποι­η­τή, όπως ο Τάσος Λει­βα­δί­της, με έναν καθα­ρό­αι­μο φύσει και θέσει ροκ δημιουρ­γό, όπως ο Παύ­λος Σιδη­ρό­που­λος; Τι κοι­νό μπο­ρεί να έχουν ένας ανα­γνω­ρι­σμέ­νος θεα­τρι­κός συγ­γρα­φέ­ας, όπως ο Ιάκω­βος Καμπα­νέλ­λης, με μια λαο­φι­λή λαϊ­κή τρα­γου­δί­στρια, όπως η Ελέ­νη Βιτά­λη; Πάνω σε ποιον κοι­νό κώδι­κα “συνο­μι­λούν” ένας εμπνευ­σμέ­νος γελοιο­γρά­φος, όπως ο Μποστ, και ένας ανα­γεν­νη­σια­κός καλ­λι­τέ­χνης, όπως ο Μάνος Χατζι­δά­κις; Πού μπο­ρούν να δια­σταυ­ρω­θούν συν­θέ­τες δια­φο­ρε­τι­κής γενιάς, αισθη­τι­κής και τεχνο­τρο­πί­ας και να μελο­ποι­ή­σουν λογο­τέ­χνες και ποι­η­τές, επί­σης δια­φο­ρε­τι­κής επο­χής και σχο­λής, όπως ο Όμη­ρος, ο Βιτσέν­τζος Κορ­νά­ρος, ο Αλέ­ξαν­δρος Παπα­δια­μά­ντης, ο Νικη­φό­ρος Βρετ­τά­κος, ο Γιάν­νης Ρίτσος, ο Κώστας Βάρ­να­λης και ο Μπέρ­τολτ Μπρεχτ; Κάτω από ποια μου­σι­κο­λο­γι­κή σκέ­πη μπο­ρούν να συνυ­πάρ­ξουν ετε­ρο­γε­νείς δημιουρ­γοί, όπως ο Μάνος Ελευ­θε­ρί­ου, ο Παύ­λος Μάτε­σις, ο Θωμάς Γκόρ­πας, ο Άλκης Αλκαί­ος, η Χάρις Αλε­ξί­ου και ο Στα­μά­της Κρα­ου­νά­κης; H απά­ντη­ση είναι μία. Ο Λόγος. Αυτή η δημιουρ­γι­κή ιδιο­φω­νία, η οποία προί­κι­σε και συνε­χί­ζει να προι­κί­ζει το ελλη­νι­κό τρα­γού­δι συνει­σφέ­ρο­ντας τα μέγι­στα στο νεο­ελ­λη­νι­κό πολι­τι­σμό με αυτή την αξιο­ση­μεί­ω­τη ομοιο­μορ­φία μέσα από τη δια­φο­ρε­τι­κό­τη­τά της.

18. Το οδοιπορικό ενός κωμωδού — 50 χρόνια στο σανίδι

Μανώ­λης Δεστού­νης, Εκδό­σεις Εντύποις

…Το “οδοι­πο­ρι­κό ενός κωμω­δού” και όχι μόνο, για­τί στην πορεία τη θεα­τρι­κή του απέ­δει­ξε πως μπο­ρεί να παί­ξει σε μια τερά­στια γκά­μα θεα­τρι­κών έργων — και κλα­σι­κό ρεπερ­τό­ριο, τρα­γω­δία — και έργα για την τρυ­φε­ρή παι­δι­κή ηλι­κία και σε ό,τι άλλο που έχει σχέ­ση με τον κινη­μα­το­γρά­φο — 150 ελλη­νι­κές ται­νί­ες στο ενερ­γη­τι­κό του — και με το θέα­τρο σε όποια του “φόρ­μα” κι αν κατα­πια­στεί ο ηθο­ποιός αυτός.

“Ο κάθε άνθρω­πος φιλο­δο­ξεί να τελειο­ποι­ή­σει αυτό που είναι. Ο ηθο­ποιός φιλο­δο­ξεί να τελειο­ποι­ή­σει αυτό που δεν είναι”, γρά­φει ο Ιάσων Ευαγ­γέ­λου. Κι ο Μανώ­λης Δεστού­νης κατέ­χει αυτό το θείο δώρο, το χάρι­σμα που ονο­μά­ζε­ται “ταλέ­ντο” και του δίνει την ικα­νό­τη­τα να μπο­ρεί να ταυ­τί­ζε­ται σαν (προ­σω­ρι­νή) προ­σω­πι­κό­της με την ανθρώ­πι­νη υπό­στα­ση όποιου άλλου ανθρώ­πι­νου πλάσματος…

(από­σπα­σμα από τον πρό­λο­γο της Τού­λας Μπούτου)

19. Η Αγρία Γραφή

Στέ­λιος Κανά­κης, Εκδό­σεις ΚΨΜ

Ένα ανα­τρε­πτι­κό και άκρως σαρ­κα­στι­κό βιβλίο για τις θρη­σκεί­ες, τις “από­λυ­τες αλή­θειες” των γρα­φών, τους ιδεαλισμούς

Βιβλία τέτοιου είδους μπο­ρούν να επι­φέ­ρουν, σε ορι­σμέ­νους ανθρώ­πους, ανε­πι­θύ­μη­τες ενέρ­γειες και παθο­λο­γι­κές διαταραχές.

Περι­γρά­φει και σχο­λιά­ζει απί­θα­νες και ακα­τα­νό­μα­στες κατα­στά­σεις γραμ­μέ­νες από ανθρώ­πους που θεω­ρού­σαν την γη τετρά­γω­νη, τον ουρά­νιο θόλο βυθό μιας τερά­στιας δεξα­με­νής ύδα­τος και αφό­δευαν οπου­δή­πο­τε. Προει­δο­ποιεί­στε πως περιε­χό­με­νά του ενδε­χο­μέ­νως να παρα­κι­νούν σε αυτο­κτο­νία, αιμο­μι­ξί­ες, κτη­νο­βα­σί­ες, σαδο­μα­ζο­χι­στι­κές κατα­στά­σεις, βίαιη σεξουα­λι­κή συμπε­ρι­φο­ρά ή παρε­κτρο­πές, δολο­φο­νί­ες, θηριωδίες.

Πρό­κει­ται για βιβλίο φαντα­σί­ας ημιά­γριων βοσκών. Αν και είναι γραμ­μέ­νο με χιού­μορ δεν είναι σίγου­ρο πως θα γελά­σε­τε. Μπο­ρεί να εκπλα­γεί­τε, να δυσα­ρε­στη­θεί­τε, να θυμώ­σε­τε. Εάν δεν δύνα­σθε να το αντι­με­τω­πί­σε­τε κρι­τι­κά απο­φύ­γε­τε την παρα­τε­τα­μέ­νη χρή­ση και την έκθε­ση παι­διών σ’ αυτό ειδι­κά κατά τις ευαί­σθη­τες ηλι­κί­ες. Η ασυλ­λό­γι­στη επα­φή με το περιε­χό­με­νο μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει ελάτ­τω­ση των δια­νοη­τι­κών ικα­νο­τή­των, δυσχέ­ρεια στην σκέ­ψη καθώς και ακραία συμπεριφορά.

Αν νιώ­σε­τε ζάλη, έντο­νες κεφα­λαλ­γί­ες, θυμό (ειδι­κά για τον συγ­γρα­φέα), μισαλ­λο­δο­ξία, φανα­τι­σμό, τάσεις για βίαιη συμπε­ρι­φο­ρά, δολο­φο­νι­κές ή γενο­κτο­νι­κές δια­θέ­σεις, αν δια­πι­στώ­σε­τε ελάτ­τω­ση οπτι­κής οξύ­τη­τας, στύ­σης, δυσπα­ρευ­νία ή σεξουα­λι­κό απο­προ­σα­να­το­λι­σμό, δια­κόψ­τε την ανά­γνω­ση και απευ­θυν­θεί­τε στον πλη­σιέ­στε­ρο βιβλιοπώλη.

Αν αντέ­ξε­τε και το δια­βά­σε­τε όλο θα έχε­τε επι­τε­λέ­σει έναν άθλο. Σε οποια­δή­πο­τε άλλη περί­πτω­ση αφή­στε το στη βιβλιο­θή­κη σας ή χρη­σι­μο­ποιεί­στε το για… σουπλά.

20. Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου

Θέμου Κορ­νά­ρου, Εκδό­σεις Σύγ­χρο­νη Εποχή

Έχω υπο­χρέ­ω­ση να ξεκα­θα­ρί­σω από την αρχή μερι­κά πράγ­μα­τα σχε­τι­κά με τού­το το βιβλίο:

1. Τα βασα­νι­στή­ρια κι οι κατα­τρεγ­μοί είναι γεγονότα.

2. Δεν έχει τηρη­θεί αυστη­ρή χρο­νο­λο­γι­κή τάξη στα γεγο­νό­τα. Μόνο η οικο­νο­μία του έργου μ ενδιέφερε.

3. Προ­σπά­θη­σα να δώσω την ατμό­σφαι­ρα της “Μέρ­λιν” όσο μπο­ρού­σα λιτό­τε­ρα. Σκό­πι­μα δεν παρα­φόρ­τω­σα το σχε­τι­κό κεφά­λαιο με όλα τα φρι­χτά βασα­νι­στή­ρια που γίνο­νταν πίσω από τους τοί­χους του μεγά­ρου αυτού. Η συγκέ­ντρω­ση όλων των φοβε­ρών αυτών γεγο­νό­των έχει γίνει. Θ απο­τε­λέ­σει το υλι­κό χωρι­στής εργα­σί­ας, που θ αγκα­λιά­ζει όλη τη βάρ­βα­ρη τρο­μο­κρα­τία στον τόπο μας. Το βιβλίο αυτό μπο­ρεί να μη γρα­φεί κι από μένα.

4. Η περί­πτω­ση των ηρω­ι­κών γυναι­κών του Χαϊ­δα­ρί­ου έκρι­να πως δεν ήτα­νε για τού­το το βιβλίο.

5. Σκό­πι­μα δεν ανα­φέ­ρω τα πραγ­μα­τι­κά ονό­μα­τα των τύπων που κινού­νται στο βιβλίο. Σέβο­μαι το σπα­ραγ­μό των ανθρώ­πων που τα παι­διά τους δεν εγύ­ρι­σαν πίσω. Τα ονό­μα­τα, όμως, των Γερ­μα­νών είναι πραγματικά.

Θ.Κ.

20. ΒΑΡΝΑΛΗΣ ΚΩΣΤΑΣ 39+1 ΑΓΝΩΣΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 

Έρευ­να — Επι­μέ­λεια — Εισα­γω­γή Ηρα­κλής Κακα­βά­νης, Εκδό­σεις Εντύποις

40 ποι­ή­μα­τα του Κώστα Βάρ­να­λη για παι­διά έρχο­νται στο φως, 90 περί­που χρό­νια από τότε που πρω­το­εκ­δό­θη­καν. Όπως επι­βε­βαί­ω­σε και η προ­σω­πι­κή έρευ­να του Ηρα­κλή Κακα­βά­νη, είχαν δημο­σιευ­τεί “κατά παραγ­γε­λία” και με την υπο­γρα­φή του Νώντα Έλα­του (ψευ­δώ­νυ­μο του εκπαι­δευ­τι­κού Επα­μει­νών­δα Γ. Παπα­μι­χα­ήλ) στην ποι­η­τι­κή συλ­λο­γή “Ο κορυ­δαλ­λός”, καθώς η μετα­ξι­κή δικτα­το­ρία δεν επέ­τρε­πε στο μεγά­λο μας ποι­η­τή να δημο­σιεύ­σει τίπο­τε με το δικό του όνο­μα. Τα ποι­ή­μα­τα αυτά θα έμε­ναν ίσως στην τυπι­κή ανα­φο­ρά της επι­με­λή­τριας του “Αρχεί­ου Βάρ­να­λη” Θεα­νώς Μιχαη­λί­δου, που τα συμπε­ριέ­λα­βε στην εργο­γρα­φία του Κ. Βάρ­να­λη, αν το κρι­τι­κό πνεύ­μα του Ηρα­κλή Κακα­βά­νη δεν τα εκτι­μού­σε όπως τους έπρε­πε, ώστε να τα παρου­σιά­σει, για πρώ­τη φορά, στο περιο­δι­κό Θέμα­τα Παι­δεί­ας (τεύχ. 51–52) προ­α­ναγ­γέλ­λο­ντας την τωρι­νή έκδο­σή τους.

Περιο­ρι­σμέ­να σ’ ένα βαθ­μό απ’ τον κανό­να της λογο­κρι­σί­ας και της κυρί­αρ­χης αγω­γής ‑ανα­γκαίο κακό της επι­διω­κό­με­νης κυκλο­φο­ρί­ας τους‑, φέρ­νουν ωστό­σο τη σφρα­γί­δα της τεχνι­κής δεξιο­τε­χνί­ας και του κοφτε­ρού πνεύ­μα­τος ενός αξε­πέ­ρα­στου δημιουρ­γού. Διδα­κτι­κά στο κύριό τους περιε­χό­με­νο, δια­κρί­νο­νται από το σατι­ρι­κό και λυρι­κό στοι­χείο της Βαρ­να­λι­κής τέχνης. Κι ό, τι δεν απο­δέ­χε­ται η συνεί­δη­ση του μεγά­λου ποι­η­τή γνω­ρί­ζει εξί­σου έντε­χνα να το υπονομεύει.

Παι­χνι­διά­ρι­κα και συνά­μα τρυ­φε­ρά, αλλά πάντα ρεα­λι­στι­κά, ο Βάρ­να­λης μας παρου­σιά­ζει, ακό­μα και κατ’ αντι­πα­ρά­θε­ση, χαρα­χτή­ρες παι­διών που μαθαί­νουν, μεγα­λώ­νουν και δια­πλά­θο­νται μέσα στις λαϊ­κές οικο­γέ­νειές τους, με τις δυσκο­λί­ες της ζωής και τις συγκρού­σεις της επο­χής να εκδη­λώ­νο­νται του­λά­χι­στον στο επί­πε­δο των ηθι­κών αξιών. Και, στις περισ­σό­τε­ρες περι­πτώ­σεις, φέρ­νει σε πέρας μιαν ολό­τε­λα απο­λαυ­στι­κή δημιουρ­γία. (Ρίτα Νικο­λα­ΐ­δου, φιλό­λο­γος, διευθ. “Θέμα­τα Παι­δεί­ας”, από την παρου­σί­α­ση στο οπι­σθό­φυλ­λο του βιβλίου)

21 . ΜΕ ΛΕΝΕ ΔΩΔΕΚΑ

Λιλή Γάτη, Εικο­νο­γρά­φη­ση Κυλερ­τζή Σίσυ, Εκδό­σεις Εντύ­ποις (Για παιδιά)

Ο Δώδε­κα είναι ένα μικρό μυρ­μή­γκι με μεγά­λα όνει­ρα που η φωλιά του είναι πολύ περιο­ρι­σμέ­νη για να τα χωρέ­σει. Θέλει να είναι ξεχω­ρι­στός κι όχι ένας ακό­μα αριθ­μός ανά­με­σα στους χιλιά­δες αριθ­μούς της παγκό­σμιας μυρ­μη­γκι­κής ιστο­ρί­ας. Έτσι, ονει­ρεύ­ε­ται να γίνει κατα­κτη­τής Λεγε­ω­νά­ριος, για να κρο­τα­λί­ζει τις δαγκά­νες του, και ταυ­τό­χρο­να κάνει ό, τι μπο­ρεί για να γλι­τώ­νει τις τιμω­ρί­ες, που όλοι του προ­σφέ­ρουν απλό­χε­ρα. Τι θα γίνει, όμως, όταν αρχί­σουν τα πραγ­μα­τι­κά κρο­τα­λί­σμα­τα απ’ τις δαγκά­νες να πλη­σιά­ζουν; Θ’ αντέ­ξουν οι κεραί­ες του τη φρί­κη του πολέμου;

Ο Δώδε­κα έρχε­ται και θα τον αγα­πή­σε­τε… (Από την παρου­σί­α­ση στο οπι­σθό­φυλ­λο του βιβλίου)

22. Δέκα Μαύρες Γάτες Σ’ Ένα Βιβλίο, Ομάδα ‘’Σακαράκα’’

Συλ­λο­γι­κό, Εκδό­σεις Εντύ­ποις (Για παιδιά)

Συγ­γρα­φείς: Χρι­στί­να Αβδί­κου, Μυρ­τώ Αντω­νο­πού­λου, Λιλή Γάτη, Ανα­στα­σία Καρα­νά­σιου, Δήμη­τρα Κίτσου, Μαρία Κλί­νη, Έρη Παπα­μι­χα­λο­πού­λου, Νατα­λία Ρεντί­να, Μαρία Ρου­με­λιώ­του, Φίλιπ­πος Τσαουσέλης

Εικο­νο­γρά­φοι: Χρι­στί­να Αβδί­κου, Χρι­στί­να Χρονοπούλου

Επι­στη­μο­νι­κή επι­μέ­λεια βιβλί­ου: Αμά­ντα Μπι­κά­κη, Ψυχο­λό­γος (ΒSc, MSc)-Ψυχοθεραπεύτρια Παι­διού, Εφή­βου & Ενήλικα

Αλή­θεια, χωρά­νε δέκα μαύ­ρες γάτες σ’ ένα βιβλίο;

Μπο­ρεί ένας μαύ­ρος γάτος υπο­χόν­δριος, να χωρέ­σει σ’ ένα βιβλίο μ’ έναν μαύ­ρο γάτο ιδιό­τρο­πο; Κι αν γίνε­ται, πώς μπο­ρεί δίπλα τους να στρι­μω­χτεί ένας τσι­γκού­νης μαυ­ρό­γα­τος με μια αλλο­παρ­μέ­νη μαύ­ρη γάτα; Κι όλα αυτά μαζί, γίνε­ται ν’ αγκα­λια­στούν με μια από­μα­κρη μαύ­ρη γάτα και με μια αλτρουί­στρια; Κι αν τώρα βρε­θεί ένας δει­λός μαύ­ρος γάτος, είναι δυνα­τόν να κάνει παρέα με μια απαι­σιό­δο­ξη μαυ­ρό­γα­τα; Και μια γάτα καλό­βου­λη μπο­ρεί στ’ αλή­θεια να συγκα­τοι­κή­σει με μια γάτα φαντασμένη;
Τελι­κά, χωρά­νε δέκα δια­φο­ρε­τι­κές προ­σω­πι­κό­τη­τες σ’ ένα βιβλίο;

Μέσα από δέκα δια­φο­ρε­τι­κές ιστο­ρί­ες που νια­ου­ρί­ζουν, απο­δί­δο­νται παρα­μυ­θέ­νια δέκα δια­φο­ρε­τι­κές προσωπικότητες.

Το βιβλίο περιέ­χει προ­τά­σεις για εκπαι­δευ­τι­κούς και γονείς για τη ενί­σχυ­ση της εικό­να εαυ­τού του παι­διού και συμ­βου­λές της Αμά­ντας Μπι­κά­κη, Ψυχο­λό­γου Παι­διού & Εφή­βου-Ψυχο­θε­ρα­πεύ­τριας, ΒSc, MSc, για τις συμπε­ρι­φο­ρές των παιδιών.

23. ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

Λιλή Γάτη, Εκδό­σεις Εντύ­ποις (Για παιδιά)

Στη ζωή της Ζωής συμ­βαί­νει κάτι μαγι­κό. Μέσα σε μια πολύ μικρή γωνιά της ψυχού­λας της υπάρ­χει μια παρά­ξε­νη χώρα που ζουν κάθε άλλο παρά αρμο­νι­κά, πολ­λά μικρο­σκο­πι­κά πλά­σμα­τα που κάποιοι τα λένε συναι­σθή­μα­τα. Μπο­ρείς να δεις την Κακία να ξεμαλ­λιά­ζει την Καλο­σύ­νη, το Θάρ­ρος να σώζει τον Φόβο από βέβαιο πνιγ­μό και τον Εγω­ι­σμό να συνω­μο­τεί με τη Ζήλια.

Όμως κάθε φορά που συμ­βαί­νουν όλα αυτά, ο κατα­κόκ­κι­νος ήλιος στα­μα­τά­ει να χαμο­γε­λά και το χλω­μό μισο­φέγ­γα­ρο που έχει ένα δάκρυ κοι­μι­σμέ­νο στην άκρη του, με τον τρό­πο του ανα­στα­τώ­νει όλη τη χώρα. Θα κατα­φέ­ρει η Ζωή να ταξι­δέ­ψει σ’ αυτό το παρά­ξε­νο μέρος; Κι αν βρε­θεί εκεί, θα μπο­ρέ­σει να βάλει τάξη σε αυτή την κατά­στα­ση που ανα­στα­τώ­νει και τη δική της ζωή; (Από την παρου­σί­α­ση στο οπι­σθό­φυλ­λο του βιβλίου)

24. Μπαμπά γιατί; οι κομμουνιστές δεν συμμετέχουν στις αστικές κυβερνήσεις

Γιάν­νης Βεντού­ρας, , Αθή­να 2016 — Ιδιω­τι­κή Έκδοση

Το 2012 ήχη­σε πολύ παρά­ξε­να, στον Ελλη­νι­κό λαό, η από­φα­ση του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος Ελλά­δας να μην απο­δε­χθεί τη συμ­με­το­χή του σε κυβέρ­νη­ση εντός του αστι­κού συστή­μα­τος. Η στά­ση του θεω­ρή­θη­κε ακα­τα­νό­η­τη. Ερω­τη­μα­τι­κά δημιουρ­γή­θη­καν, τόσο στους οπα­δούς του όσο και στους αντι­πά­λους του, αλλά και σε μένα τον ίδιο. Το ίδιο με ρώτη­σε και η κόρη μου: “Μπα­μπά για­τί οι κομ­μου­νι­στές δεν θέλουν να μπουν στην κυβέρ­νη­ση”: Έψα­ξα λοι­πόν, μελέ­τη­σα επι­χει­ρή­μα­τα, ξανα­διά­βα­σα για την παγκό­σμια εμπει­ρία πάνω σε θέμα­τα εξου­σί­ας, δια­χεί­ρι­σης και συμ­με­το­χής σε κυβερ­νή­σεις και κατέ­λη­ξα σε ενδια­φέ­ρο­ντα συμπε­ρά­σμα­τα, που θέλη­σα να τα μοι­ρα­στώ με τους συναν­θρώ­πους μου και να τα πω όσο πιο απλά μπο­ρού­σα, σαν να μιλού­σα στην κόρη μου. Χρη­σι­μο­ποιώ­ντας την κοι­νή λογι­κή, με λόγια απλά και παρα­δείγ­μα­τα κατα­νοη­τά, λέξεις όπως: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΕΞΟΥΣΙΑ, ΚΡΑΤΟΣ, ΥΠΕΡΑΞΙΑ, ΤΑΞΙΚΗ ΠΑΛΗ, ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ, παύ­ουν να είναι μέρος ενός «Ξύλι­νου» λόγου. Μέσα σε λίγες σελί­δες ο ανα­γνώ­στης έχει τη δυνα­τό­τη­τα να προ­σεγ­γί­σει έννοιες που μέχρι τώρα του φάντα­ζαν δυσ­νό­η­τες και ακαταλαβίστικες.

25. Ιστορία της δραματουργίας για παιδιά στην Ελλάδα (1871–1949) και την Κύπρο (1932–1949)

Θανά­σης Ν. Καρα­γιάν­νης, Στα­μού­λης Αντ., 2013

Το παρόν βιβλίο είναι προ­ϊ­όν ιστο­ρι­κής έρευ­νας και μελέ­της. Ο συγ­γρα­φέ­ας επι­χει­ρεί να ενη­με­ρώ­σει τους ανα­γνώ­στες για την πορεία και την εξέ­λι­ξη του θεά­τρου για παι­διά στην Ελλά­δα (1871–1949), και ιδιαί­τε­ρα της δρα­μα­τουρ­γί­ας για παι­διά, κυρί­ως γαι το σχο­λι­κό θέατρο.

Την περί­ο­δο που ερευνα΄στην Ελλά­δα δεν έχει ακό­μη εμφα­νι­στεί συστη­μα­τι­κό το ελεύ­θε­ρο — επαγ­γελ­μα­τι­κό θέα­τρο, το οποίο θα μελε­τη­θεί σε επό­με­νη εργα­σία του και αρχι­κά για την περί­ο­δο 1950–1966.

Εδώ, όσον αφο­ρά την έρευ­να και τη μελέ­τη, το συγ­γρα­φέα απα­σχο­λεί ιδιαί­τε­ρα η θεμα­το­λο­γία, η ιδε­ο­λο­γία και η παι­δα­γω­γι­κή προ­σέγ­γι­ση των θεα­τρι­κών κει­μέ­νων, αλλά και ως ένα βαθ­μό η παρα­στα­σιο­γρα­φία τους.

26. Φωτογραφίζοντας τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας

Από­στο­λος Μου­σού­ρης, Εκδό­σεις Σύγ­χρο­νη Εποχή

«Εμείς παίρ­να­με εντο­λές από τη στρα­τιω­τι­κή διοί­κη­ση να πάμε στην τάδε μονά­δα, για­τί “κάτι θα γίνει”, στην άλλη να γυρί­σου­με τους βομ­βαρ­δι­σμούς των αερο­πλά­νων, να επι­σκε­φθού­με το νοσο­κο­μείο που λει­τουρ­γού­σε μέσα σε σπη­λιές, κάπου θα γινό­ταν μια σύσκε­ψη και έτσι τρι­γυρ­νά­γα­με τις βου­νο­κορ­φές του Γράμ­μου κατα­γρά­φο­ντας το ιστο­ρι­κό του παρά­ξε­νου αυτού πολέμου.

Μετα­κι­νού­μα­στε τις περισ­σό­τε­ρες φορές με σύν­δε­σμο, για­τί δεν γνω­ρί­ζα­με τα μέρη και μπο­ρού­σα­με να χαθού­με. Συχνά περ­πα­τά­γα­με νύχτες. Άλλες φορές δια­νυ­κτε­ρεύ­α­με στο δάσος, σε καλύ­βες φτιαγ­μέ­νες από φτέ­ρη. Μάθα­με την τεχνι­κή, αργό­τε­ρα τις φτιά­χνα­με και μόνοι μας» (μαρ­τυ­ρία του σκη­νο­θέ­τη Μάνου Ζαχα­ρία, μέλους του κινη­μα­το­γρα­φι­κού συνερ­γεί­ου του ΔΣΕ).

Σε αυτές περί­που τις συν­θή­κες κινή­θη­κε το κινη­μα­το­γρα­φι­κό συνερ­γείο του ΔΣΕ, του οποί­ου μέλος και οπε­ρα­τέρ ήταν ο Από­στο­λος Μου­σού­ρης, ο οποί­ος ταυ­τό­χρο­να φωτο­γρά­φι­ζε και όλες τις πλευ­ρές της δρά­σης του ΔΣΕ στο Γράμ­μο και το Βίτσι.

Σε αυτές τις συν­θή­κες, σε αυτά τα περή­φα­να βου­νά, στα μέρη που πορεύ­τη­καν, πολέ­μη­σαν, τρα­γού­δη­σαν και χόρε­ψαν οι μαχη­τές και οι μαχή­τριες του Δημο­κρα­τι­κού Στρα­τού Ελλά­δας, μας «ταξι­δεύ­ει» η έκδο­ση — λεύ­κω­μα της «Σύγ­χρο­νης Επο­χής», Από­στο­λος Μου­σού­ρης, Φωτο­γρα­φί­ζο­ντας τον Δημο­κρα­τι­κό Στρα­τό Ελλά­δας, η οποία μόλις κυκλο­φό­ρη­σε και περι­λαμ­βά­νει 1.000 περί­που εικό­νες, από τον πλού­το των χιλιά­δων φωτο­γρα­φιών που συν­θέ­τουν το αρχείο του Από­στο­λου Μου­σού­ρη, οι οποί­ες βλέ­πουν για πρώ­τη φορά το «φως της δημο­σιό­τη­τας», όπως για παρά­δειγ­μα εκεί­νες από τις λαϊ­κές συνε­λεύ­σεις και την παρα­γω­γι­κή δια­δι­κα­σία στις ελεύ­θε­ρες περιοχές.

27. Louis d’est, Δύο συν ένα ποιήματα και ένα αφήγημα για τον Λούη,

Κώστας Ευαγ­γε­λά­τος Αιγια­λός, 2017

Είναι η πρώ­τη φορά που ο Κώστας Ευαγ­γε­λά­τος μας παρου­σιά­ζει πεζο­γρα­φι­κό του έργο, μετά από μακρό­χρο­νη ενα­σχό­λη­ση με τον ποι­η­τι­κό λόγο, απο­κα­λύ­πτο­ντας μια ιδιαί­τε­ρη πτυ­χή της προ­σω­πι­κής του ευαισθησίας.

Μέσα από την ιστο­ρία του Λούη, αγα­πη­μέ­νου σκύ­λου του συγ­γρα­φέα, παρα­κο­λου­θού­με ενδια­φέ­ρου­σες στιγ­μές από την καλ­λι­τε­χνι­κή πορεία του Κώστα Ευαγ­γε­λά­του, αλλά και νοσταλ­γι­κές εικό­νες από τη ζωή του στην Κεφα­λο­νιά. Ανθρώ­πι­νες, μικρές αλλά ανε­πα­νά­λη­πτες στα­γό­νες της πορεί­ας μιας ζωής, με συνο­δό έναν τετρά­πο­δο αγα­πη­μέ­νο φίλο.

Όλες αυτές οι σκη­νές και οι στιγ­μές χρω­μα­τί­ζο­νται από την αμέ­ρι­στη αγά­πη του συγ­γρα­φέα για τον καλύ­τε­ρο φίλο του ανθρώ­που. Πέρα από τη συγκι­νη­τι­κή προ­σω­πι­κή αφή­γη­ση, που απο­κα­λύ­πτει τρυ­φε­ρές αλλά και δυνα­τές στιγ­μές, το βιβλίο έρχε­ται να μας υπεν­θυ­μί­σει πως η αγά­πη για τα ζώα λει­τουρ­γεί λυτρω­τι­κά και για τη δική μας ανθρωπιά.

Το πεζο­γρά­φη­μα του Κώστα Ευαγ­γε­λά­του κοσμεί­ται με σκί­τσα του ιδί­ου και πλαι­σιώ­νε­ται από τρία ποι­ή­μα­τα (δύο του συγ­γρα­φέα και ένα της Felicity Elliott) που γρά­φτη­καν για τον Λούη.

28. Μια θρησκεία χωρίς απίστους: Ποδόσφαιρο

Νίκος Μπο­γιό­που­λος, Δημή­τρης Μηλά­κας, ΚΨΜ, 2016

Τότε, πριν από ένδε­κα χρό­νια, ήταν ο Ροναλ­ντί­νιο και ο Ζιντάν. Σήμε­ρα είναι ο Μέσι και ο Ρονάλντο.

Τότε, στην πρώ­τη έκδο­ση αυτού του βιβλί­ου, γρά­φα­με: “Τις δικές μας από­ψεις για το ποδό­σφαι­ρο τις κάνα­με δύο σε μια. Κι όσο κι αν θέλου­με να λέμε ότι αφε­τη­ρία μας είναι η αγά­πη μας για την μπά­λα και η ελπί­δα μας ότι η εξέ­δρα θα βγά­λει τελι­κά τους ποδο­σφαι­ρο­κά­πη­λους στη σέντρα… στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, οι σελί­δες που ακο­λου­θούν είναι το μόνο που απέ­μει­νε από το ασί­γα­στο πόθο δύο τύπων που έφτα­σαν στα σαρά­ντα, αλλά αρνού­νται να συμ­φι­λιω­θούν με το απραγ­μα­το­ποί­η­το πια του ονεί­ρου τους ότι όταν θα μεγα­λώ­σουν θα γίνουν ποδοσφαιριστές”.

Τώρα, με μια ακό­μα δεκα­ε­τία στην πλά­τη, είναι ίσως πιο εύκο­λη η δια­χεί­ρι­ση “ανεκ­πλή­ρω­των πόθων”. Είναι, ωστό­σο, αδύ­να­τη η συμ­φι­λί­ω­ση με την ιδέα ότι έχου­με τελε­σί­δι­κα “χάσει την μπά­λα” και ότι το παι­χνί­δι μας παρα­μέ­νει στα χέρια των ποδο­σφαι­ρο­κά­πη­λων, χυδαίο εμπό­ρευ­μα και πλυ­ντή­ριο ξεπλύ­μα­τος για ευυ­πό­λη­πτους επι­χει­ρη­μα­τί­ες και για σκο­τει­νές δρα­στη­ριό­τη­τες. Μια τέτοιου είδους συμ­φι­λί­ω­ση ισο­δυ­να­μεί με την παρα­δο­χή ότι η ιστο­ρία τέλειωσε…

Προ­φα­νώς η ιστο­ρία δεν έχει τελειώ­σει. “Απλώς” ζού­με το παρα­τε­τα­μέ­νο κεφά­λαιο της σαπί­λας, που σε σχέ­ση με την δια­χεί­ρι­ση του ποδο­σφαί­ρου ως εμπό­ρευ­μα, όλα μοιά­ζουν ακί­νη­τα και ολόι­δια και εντός και εκτός συνόρων.

(από τον πρό­λο­γο των συγγραφέων)

29. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΟΫΝΕΡ Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΣΑΝ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

BRECHT BERTOLT, Εκδό­της: ΘΕΜΕΛΙΟ

[…] Δεν είναι λοι­πόν συμ­πτω­μα­τι­κό ότι ο Μπρεχτ αρχί­ζει να γρά­φει τις “Ιστο­ρί­ες του κ. Κόυ­νερ” αμέ­σως μετά την ανα­κά­λυ­ψη που κάνει για τη σύν­δε­ση του μαρ­ξι­σμού με τα καθη­με­ρι­νά γεγο­νό­τα. Για­τί οι ιστο­ρί­ες αυτές έχουν έναν κοι­νό άξο­να: δεί­χνουν τη συμπε­ρι­φο­ρά του ατό­μου, του κ. Κόυ­νερ, απέ­να­ντι σε φαι­νό­με­να της καθη­με­ρι­νής ζωής, και τις αντι­δρά­σεις του απέ­να­ντι σε καθιε­ρω­μέ­νες αντι­λή­ψεις κα κατα­στά­σεις. Καθώς μάλι­στα ο κ. Κόυ­νερ τοπο­θε­τεί­ται, από τη μια ιστο­ρία στην άλλη μέσα σε μια δια­φο­ρε­τι­κή κατά­στα­ση, όλες οι ιστο­ρί­ες μαζί συν­θέ­τουν έναν κόσμο “εν κινή­σει”. […] (Από την εισα­γω­γή του Πέτρου Μάρκαρη)

30. Ο πύργος του Ακροποτάμου

Κώστας Χατζό­που­λος, Σύγ­χρο­νη Επο­χή, 2013

Ο Κώστας Χατζό­που­λος ανή­κει στις κορυ­φαί­ες μορ­φές των Ελλη­νι­κών Γραμ­μά­των και στους πρω­το­πό­ρους αγω­νι­στές της σοσια­λι­στι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας στη χώρα μας. Με το λογο­τε­χνι­κό έργο του
‑έμμε­τρο και πεζό- έφε­ρε και­νούρ­γιους τόνους στη νεο­ελ­λη­νι­κή λογοτεχνία.

Το ηθο­γρα­φι­κό του αφή­γη­μα “Ο Πύρ­γος του Ακρο­πό­τα­μου” κυκλο­φό­ρη­σε το 1915. Χαρα­κτη­ρί­ζε­ται από το βαθύ κοι­νω­νι­κό στοι­χείο και τη ρεα­λι­στι­κή απει­κό­νι­ση της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας. Δια­δρα­μα­τί­ζε­ται σε μια επαρ­χια­κή πόλη της Δυτι­κής Στε­ρε­άς. Αγκα­λιά­ζει μικρο­α­στι­κά και αστι­κά κοι­νω­νι­κά στρώ­μα­τα, δια­γρά­φει αδρά την εικό­να της ζωής στην επαρ­χία, αλλά και το γενι­κό­τε­ρο κοι­νω­νι­κό κλί­μα της χώρας στην επο­χή της βασι­λεί­ας του Γεωρ­γί­ου Α΄. Αφο­ρά τη διά­λυ­ση της οικο­γέ­νειας ενός έπαρ­χου, η οποία συντε­λεί­ται στο φόντο μιας πρω­τό­γο­νης ζωής του πλη­θυ­σμού που βολο­δέρ­νει στην
απε­ρί­γρα­πτη φτώ­χεια και στην απάν­θρω­πη εγκα­τά­λει­ψη, όπου το ρου­σφέ­τι και η συναλ­λα­γή καθο­ρί­ζουν τα πάντα. Ο ίδιος ο έπαρ­χος και η μοί­ρα του είναι ένα ζωντα­νό σύμ­βο­λο της εξα­χρεί­ω­σης των πολι­τι­κών ηθών. Ο Κ. Χατζό­που­λος μας υπο­βάλ­λει ακό­μα, σε δεύ­τε­ρο πλά­νο, το δρά­μα της ελλη­νι­κής επαρ­χί­ας που ρημά­ζε­ται από τη ληστεία, αλλά και από τ’ απο­σπά­σμα­τα των στρα­το­χω­ρο­φυ­λά­κων που γυρί­ζουν στην ύπαι­θρο, πλια­τσι­κο­λο­γούν το φτω­χό λαό και προ­σπα­θούν να σκο­τώ­σουν κανέ­να φυγό­δι­κο για ν’ απο­κτή­σουν γαλόνια…

Μέσα σ’ αυτήν την ατμό­σφαι­ρα και μ’ επί­κε­ντρο τη διά­λυ­ση μιας μικρο­α­στι­κής οικο­γέ­νειας, ο Κ. Χατζό­που­λος ζωντα­νεύ­ει το δρά­μα της ζωής των φτω­χών κορι­τσιών του λαού. Οι τρεις κοπέ­λες του
έπαρ­χου Κρα­νιά, με μονα­δι­κό υλι­κό εφό­διο την αμφί­βο­λη στα­θε­ρό­τη­τα της υπαλ­λη­λι­κής θέσης του πατέ­ρα, αρχί­ζουν τα όνει­ρα και τις φιλο­δο­ξί­ες της οικο­γε­νεια­κής τους απο­κα­τά­στα­σης από τα πλου­σιό­παι­δα και τους αξιω­μα­τι­κούς των στρα­τιω­τι­κών αποσπασμάτων.

Ο γάμος όμως είναι εμπο­ρι­κή επι­χεί­ρη­ση και ο θάνα­τος των γονιών τους, που τις οδη­γεί στην έσχα­τη φτώ­χεια, τις ανα­γκά­ζει να περιο­ρί­ζουν τις απαι­τή­σεις τους στους επι­λο­χί­ες και τους λοχί­ες, για να
κατα­λή­ξουν να γαν­τζω­θούν κάπου ‑ακό­μα και στο μονό­χνω­το χαζο­δά­σκα­λο… για να μη μεί­νουν γερο­ντο­κό­ρες στο “ράφι”.