Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1952 διεξήχθησαν στο Ελσίνκι από τις 19 Ιουλίου μέχρι τις 3 Αυγούστου. Ηταν η πρώτη φορά που συμμετείχε η ΕΣΣΔ και μάλιστα βγήκε –ως ένα ακόμη δείγμα της ανωτερότητας του σοσιαλισμού -
δεύτερη στη συγκομιδή μεταλλίων μετά τις ΗΠΑ με συνολικά 71 μετάλλια (22 χρυσά, 30 αργυρά, 19 χάλκινα) έναντι 76 των ΗΠΑ. Επίσης για πρώτη φορά πήρε μέρος για πρώτη φορά το Ισραήλ ενώ επανεμφανίσθηκαν η Γερμανία, ως Δυτική Γερμανία και η Ιαπωνία.
Πήραν μέρος 4.955 αθλητές (4.436 άνδρες και 519 γυναίκες) από 69 χώρες.
Η πρωτεύουσα της Φιλανδίας κέρδισε τους Αγώνες στις 21/6/147 κατά τη διάρκεια της 40ης συνόδου της ΔΟΕ που έγινε στη Στοκχόλμη, αφού υπερίσχυσε των υποψηφιοτήτων πέντε αμερικανικών πόλεων (Λος Άντζελες, Μινεάπολη, Φιλαδέλφεια, Σικάγο, Ντιτρόιτ) και του Άμστερνταμ.
Ο θρυλικός δρομέας Πάαβο Νούρμι μετέφερε τη φλόγα (από Ελλάδα μεταφέρθηκε αεροπορικώς σε Δανία και από εκεί σε Σουηδία και Φιλανδία)
στο Ολυμπιακό Στάδιο του Ελσίνκι και την παρέδωσε στον Χάνες Κολεμάινεν, νικητή τριών δρομικών αγωνισμάτων το 1912, ο οποίος έδωσε φως στον κεντρικό βωμό.
Η τελετή έναρξης
Γράφει για την τελετή έναρξης σε ανταπόκριση της η εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» (20/7): « Υπό ραγδαίαν βροχήν – η οποία ευτυχώς σταμάτησε την ώραν της μεγαλοπρεπούς παρελάσεως – εγένετο η επίσημος έναρξις της 15ης Ολμπιάδας, κατά την οποίαν η ελληνική ομάς παρήλασε τιμητικώς πρώτη επικεφαλής των5.810 αθλητών.
Η ελληνική ομάς με σημαιοφόρον τον δισκοβόλον Ν.Σύλλαν, εισήλθεν εις το Ολυμπακόν Στάδιον την 1.10 μ.μ (τοπική ώρα υπό τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα 70.000 θεατών, οι οποίοι είχον συρρεύσει δια να παρακολουθήσουν την Ιστορικήν τελετήν. Οι αθληταί της εθνικής ομάδος έφεραν μπλε σακκάκια και γκρίζα παντελόνια, όπισθεν δε ηκολούθουν κατά σειράν του λατινικού αλφαβήτου οι αθληταί 69 χωρών, οι οποίαι μετέχουν των Ολυμπιακών.
Καθ’ ην στιγμήν εψάλετο υπό χορωδίας ο ολυμπιακός ύμνος,ο παλαίμαχος ολυμπιονίκης τωνδρόμων αντοχής Πάαβο Νούρμι, εισήρχετο με σταθερόν διασκελισμόν εις το Στάδιον, κομίζων την ολυμπιακήν δάδα, η φλόγα της οποίας θα καίη από σήμερον μέχρι πέρατος των αγώνων εις το πανύψηλον ολυμπιακόν πύργον του Σταδίου.
Η τελετή διεκόπη προς στιγμήν, όταν μία ωραιοτάτη ξανθή νέα αθλήτρια,ανήκουσα εις την ομάδα της Δυτικής Γερμανίας,ανήλθεν απρόσκλητος εις την εξέδραν τωνεπισήμων και επεχείρησε να μεταδώση μήνυμα.Η νέα αθλήτρια απεμακρύνθη υπό προσδρακόντων εφόρων της τάξεως, χωρίς να γνωσθή τι ακριβώς ήθελε να είπη.
Η ΕΝΑΡΞΙΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
Την επίσημον έναρξιν της 15ης Ολυμπιάδος εκήρυξεν ο πρόεδρος Της Φιλλανδίας κ. Πρασικίβι την 1ην μεταμεσημβρινήν (τοπική ώρα) ενώ έπιπτε ραγδαία βροχή, η οποία είχε δημιουργήσει καταφανή δυσθυμίαν μεταξύ των αθλητών , διότι θα εδυσχέραινε τας προσπάθείας των προς επίτευξιν νέων
ολυμπιακών επιδόσεων. Εξ’άλλου εις τας κερκίδας ‚αδιάβροχα και ομβρέλλαι, είχον αντικαταστήσει τα ελαφρά και πολύχρωμα φορέματα, τα οποία επιστεύετο ότι θα έφερον οι θεαταί λόγω του λαμπρού ηλίου των τελευταίων ημερών.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναφορά στην παρέλαση της ομάδας της ΕΣΣΔ: «Προ της εξέδρας των επισήμων παρελαύνει τώρα η σοβιετική αντιπροσωπεία με τους 420 αθλητάς της ενδεδυμένους όλους λευκά.
Αι αθλήτριαι φέρουν επίσης και μικράν μπλε ζακέτταν. Αι σοβιετικαί αθλήτριαι κινούν και μικράς σημαίας. Η σοβιετική ομάς λαμβάνει θέσιν εις το κέντρον του στίβου και έναντι ακριβώς της εξέδρας των επισήμων…»
Ορισμένα χαρακτηριστικά των αγώνων
Μορφή των αγώνων αναδείχθηκε ο τσεχοσλοβάκος δρομέας Εμίλ Ζάτοπεκ ο «ναθρωποςς — ατμομηχανή», όπως ήταν το παρατσούκλι του. Ο Ζάτοπεκ πέτυχε ένα μοναδικό ρεκόρ στον στίβο, με την κατάκτηση των χρυσών μεταλλίων στα 5.000 μ., 10.000 μ. και τον μαραθώνιο. Την ημέρα που κατέκτησε την πρωτιά στα 5.000 μ., η σύζυγός του Ντάνα Ζατοπέκοβα κατακτούσε το χρυσό μετάλλιο στον ακοντισμό. Έτσι, οι Ζάτοπεκ έγιναν το πρώτο ανδρόγυνο που κατέκτησε χρυσά μετάλλια στην ίδια ολυμπιακή διοργάνωση. Πολυνίκης, όμως, της διοργάνωσης αναδείχθηκε ο αμερικανός σκοπευτής Γουίλι Σμιθ με 7 μετάλλια (5–1‑1).
Για πρώτη φορά συμμετείχαν οι γυναίκες και στο ατομικό της ενόργανης γυμναστικής, ενώ οι καλλιτεχνικοί διαγωνισμοί αντικαταστάθηκαν από αθλήματα επίδειξης.
Και κάτι σημαντικό. Στην Ολυμπιάδα αυτή δημιουργήθηκε η παράδοση να κόβονται αναμνηστικά νομίσματα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τα οποία στη συνέχεια απέκτησαν συλλεκτική αξία.
Για πρώτη μάλιστα φορά δημιουργήθηκε ένα ολοκληρωμένο διεθνές εμπορικό πρόγραμμα, με τη συμμετοχή εταιρειών από ένδεκα χώρες.
Η Ελληνική Συμμετοχή
Η Ελλάδα συμμετείχε στη διοργάνωση με 48 αθλητές κι έμεινε χωρίς μετάλλιο. Τις καλύτερες διακρίσεις πέτυχαν ο Ιωάννης Κιούσης στο τραπ της σκοποβολής (6ος) και ο Νίκος Σύλλας στη δισκοβολία (9ος).
Η χώρα μας είχε συμμετοχή και σε ομαδικά αθλήματα. Στο ποδόσφαιρο
η ελληνική ομάδα έδωσε ένα αγώνα με τη Δανία και ηττήθηκε με 2 – 1. Στο
μπάσκετ, η ολυμπιακή ομάδα νίκησε το Ισραήλ με 54–52 και ηττήθηκε δύο φορές από την Ουγγαρία (38–75, 44–47), με αποτέλεσμα να αποκλειστεί από τη συνέχεια του Ολυμπιακού τουρνουά.