«Ορεστειακά»: Στο αίμα η Αθήνα για τη μετάφραση της «Ορέστειας» του Αισχύλου

Γρά­φει ο Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Στις 8 Νοέμ­βρη του 1903 κόντε­ψε να ξανα­κυ­λή­σει στο αίμα η Αθή­να με τα “Ορε­στεια­κά”. Μια παρά­στα­ση στο Βασι­λι­κό Θέα­τρο της “Ορέ­στειας” του Αισχύ­λου  σε μετά­φρα­ση σε μια γλώσ­σα που σήμε­ρα θα χαρα­κτη­ρί­ζα­με μει­χτή από το Γεώρ­γιο Σωτηριάδη.

Πέραν των υπο­λοί­πων, «αφορ­μή για τα Ορε­στεια­κά έδω­σε η απαγ­γε­λία από τη Μαρί­κα Κοτο­πού­λη του ποι­ή­μα­τος του Κ. Παλα­μά “Το χαί­ρε της Τρα­γω­δί­ας”, λίγο πριν την έναρ­ξη της παρά­στα­σης. Το ποί­η­μα προ­κά­λε­σε τους αντι­φρο­νού­ντες για τη γλωσ­σι­κή του μορ­φή. Γι’ αυτό και το πλή­θος που επι­τέ­θη­κε στο θέα­τρο και οι φοι­τη­τές στις δια­δη­λώ­σεις τους ανά­με­σα στα άλλα φώνα­ζαν «κάτω ο Παλα­μάς». Οι φοι­τη­τές κάλε­σαν το λαό σε δια­δή­λω­ση και απαί­τη­σαν να απα­γο­ρευ­τεί η παρά­στα­ση, για­τί το μετα­φρα­σμέ­νο κεί­με­νο απο­τε­λού­σε παρω­δία των εθνι­κών κει­μη­λί­ων. Ενώ δινό­ταν η  παρά­στα­ση, πολ­λοί δια­δη­λω­τές, φωνά­ζο­ντας συν­θή­μα­τα «Κάτω οι χυδαϊ­στές!, κάτω οι μαλ­λια­ροί!, κάτω οι πρη­σκο­πό­δη­δες! «κάτω οι προ­δό­τες!», «κάτω οι Σλά­βοι!» «φωτιά στο Βασι­λι­κό Θέα­τρο» σχί­ζο­ντας και πυρ­πο­λώ­ντας τα προ­γράμ­μα­τα της Ορέ­στειας επί της οδού Στα­δί­ου, προ­σπά­θη­σαν να παρε­μπο­δί­σουν την παρά­στα­ση. Στη συμπλο­κή που ακο­λού­θη­σε έπε­σε 1 νεκρός και υπήρ­ξαν 6 τραυματίες.

Οι βίαιες αντι­δρά­σεις των καθα­ρο­λό­γων οφεί­λο­νται: σε λόγους γλωσ­σι­κού και κοι­νω­νι­κού συντη­ρη­τι­σμού αλλά και σε ταπει­νά ελα­τή­ρια ιδιο­τέ­λειας (ερα­σι­τε­χνι­κής ποιό­τη­τας Εται­ρία υπέρ της διδα­σκα­λί­ας των αρχαί­ων δρα­μά­των του Μιστριώ­τη)  αλλά και στην επί­ση­μη ανα­γνώ­ρι­ση της λογο­τε­χνι­κής αξί­ας του Παλα­μά, που ενό­χλη­σε τους αρχαϊ­ζο­ντες καθηγητές.

Ο Μιστριώ­της, δηλω­μέ­νος αντί­πα­λος του Παλα­μά, ξεσή­κω­σε φοι­τη­τές και προ­σκεί­με­νες εφη­με­ρί­δες ώστε να συμ­με­τά­σχει και ο αθη­ναϊ­κός λαός σε συλ­λα­λη­τή­ρια Εκεί­νες τις ημέ­ρες είπε στο μάθη­μα του «Εάν το έθνος νομί­ζει ότι οι υπάλ­λη­λοι καλώς μισθο­δο­τού­νται εγώ παραι­τού­με και ας έλθει ο Παλα­μάς να διδάξει».

Την ευθύ­νη του Μιστριώ­τη στα «Ορε­στεια­κά» επι­βε­βαιώ­νει και το βού­λευ­μα των εν Αθή­ναις πλημ­με­λειο­δι­κών που δια­πί­στω­σε «χάριν ιδιο­τε­λών λόγων ως πρό­ε­δρος της εται­ρεί­ας προς παρά­στα­σιν αρχαί­ων δρα­μά­των προ­κα­λέ­σαν ερε­θι­σμόν και ατα­ξί­αν εις τους κύκλους των φοιτητών».

Τα Ορε­στεια­κά κλό­νι­σαν την κυβέρ­νη­ση του Δ. Ράλ­λη που δε απο­δέ­χτη­κε το αίτη­μα του Γ. Μιστριώ­τη που πρέ­σβευε οι παρα­στά­σεις των αρχαί­ων δρα­μά­των να γίνε­ται στη γλώσ­σα που γρά­φτη­καν ακο­λού­θη­σαν συμπλοκές.

___________________________________________________________________________________________________________

Ηρακλής Κακαβάνης —  Δημοσιογράφος — Συγγραφέας. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Από το 1991 έως το 2013 εργάστηκε στον Ριζοσπάστη. Από το 2013 αρθρογραφεί σε διαδικτυακά Μέσα. Από το 2010 συνεργάτης του περιοδικού «Θέματα Παιδείας».
Facebook