Ορνιθολογική Εταιρεία: Υπουργική απόφαση παρωδία για τη θήρα για άλλη μια χρονιά

Η Ελλη­νι­κή ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εται­ρεία εκφρά­ζει για ακό­μη μία φορά την απο­δο­κι­μα­σία και την απο­γο­ή­τευ­σή της ανα­φο­ρι­κά με την από­φα­ση του Υπουρ­γού Περι­βάλ­λο­ντος Κων­στα­ντί­νου Χατζη­δά­κη με την οποία ρυθ­μί­ζε­ται η άσκη­ση της θήρας στην Ελλη­νι­κή Επι­κρά­τεια για την κυνη­γε­τι­κή περί­ο­δο 2019–2020, που ξεκι­νά­ει σήμε­ρα (βλ. ΦΕΚ 3137/τ. Β’/06.08.2019). Επι­πλέ­ον, εκφρά­ζει την απο­ρία της σχε­τι­κά με τη σπου­δή του Υπουρ­γεί­ου Περι­βάλ­λο­ντος να αυξή­σει την ετή­σια συν­δρο­μή των κυνη­γών, με την επί­κλη­ση της ανά­γκης χρη­μα­το­δό­τη­σης των ιδιω­τι­κών φυλά­κων Θήρας των κυνη­γε­τι­κών οργανώσεων.

Η Ρυθ­μι­στι­κή Από­φα­ση, εκδο­θεί­σα άλλη μια χρο­νιά δίχως την τήρη­ση των αρχών της καλής νομο­θέ­τη­σης και υπα­γο­ρευ­μέ­νη –και αυτή τη χρο­νιά– από το κυνη­γε­τι­κό λόμπι, χαρα­κτη­ρί­ζε­ται από την ατολ­μία του ΥΠΕΝ για την προ­στα­σία του Τρυ­γο­νιού. Με βάση το Διε­θνές Σχέ­διο Δρά­σης [1] για το είδος στο οποίο συμ­με­τεί­χαν δεκά­δες μέλη της ευρω­παϊ­κής επι­στη­μο­νι­κής κοι­νό­τη­τας και η Ευρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή, έχει προ­τα­θεί ήδη από το Μάιο του 2018 η προ­σω­ρι­νή απα­γό­ρευ­ση της θήρας του πανευ­ρω­παϊ­κά, έως ότου ανα­πτυ­χθεί και τεθεί σε λει­τουρ­γία το μοντέ­λο για την προ­σαρ­μο­στι­κή δια­χεί­ρι­ση της κάρ­πω­σης (adaptive harvest management). Το ΥΠΕΝ, αντί άμε­σα να ακο­λου­θή­σει το παρά­δειγ­μα των Ευρω­παϊ­κών χωρών , απο­φά­σι­σε να συνε­χί­σει την «πρω­το­τυ­πία» που εισή­γα­γε με τη Ρυθ­μι­στι­κή Από­φα­ση της περα­σμέ­νης χρο­νιάς, με το «πυρο­τέ­χνη­μα» της μεί­ω­σης της κάρ­πω­σης του Τρυ­γο­νιού από 12 άτο­μα ανά εξόρ­μη­ση σε 10 και φέτος πλέ­ον σε 8 άτο­μα. Απο­τε­λεί απο­ρί­ας άξιο βάσει ποιων δεδο­μέ­νων και υπο­λο­γι­σμών κατέ­λη­ξε στην εν λόγω απόφαση.

Η προ­σω­ρι­νή απα­γό­ρευ­ση της θήρας του Τρυ­γο­νιού προ­τά­θη­κε επει­δή οι πλη­θυ­σμοί του μειώ­νο­νται στη συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία των χωρών όπου ανα­πα­ρά­γε­ται [2]. Σύμ­φω­να με τη Διε­θνή Ένω­ση Προ­στα­σί­ας της Φύσης (IUCN), το Τρυ­γό­νι τόσο σε παγκό­σμιο επί­πε­δο, όσο και στην Ευρώ­πη, χαρα­κτη­ρί­ζε­ται πλέ­ον ως απει­λού­με­νο (Τρω­τό) και στην ΕΕ των 28 κατα­τάσ­σε­ται ως «Σχε­δόν Απει­λού­με­νο». Παρό­λα αυτά, το ΥΠΕΝ συνε­χί­ζει προ­φα­νώς να θεω­ρεί πως η Ελλά­δα δεν αντι­με­τω­πί­ζει κανέ­να πρό­βλη­μα με τη δια­τή­ρη­ση του είδους εντός συνό­ρων, καθώς και πως η θήρευ­ση των Τρυ­γο­νιών τα οποία διέρ­χο­νται από τη χώρα μας κάθε φθι­νό­πω­ρο, δεν είναι αρκε­τή για να επη­ρε­ά­σει τους πλη­θυ­σμούς τους στις χώρες από τις οποί­ες προ­έρ­χο­νται, αγνο­ώ­ντας ή παρα­βλέ­πο­ντας ακό­μη και την έννοια των σωρευ­τι­κών επιπτώσεων.

Υπεν­θυ­μί­ζε­ται ότι η Ευρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή έχει ήδη εκκι­νή­σει την προ­δι­κα­στι­κή δια­δι­κα­σία και έχει καλέ­σει τη Γαλ­λία και την Ισπα­νία να εντεί­νουν την προ­στα­σία του Τρυ­γο­νιού στον δυτι­κό διά­δρο­μο μετα­νά­στευ­σης του είδους, όπως απαι­τεί­ται από την ενω­σια­κή νομο­θε­σία για την προ­στα­σία των άγριων πτη­νών (Οδη­γία για τα Πτη­νά — οδη­γία 2009/147/ΕΚ). Είναι δεδο­μέ­νο ότι αν η Ελλά­δα συνε­χί­σει τον δρό­μο που έχει επι­λέ­ξει και δεν ανα­λά­βει μέτρα προ­στα­σί­ας του βιο­τό­που του είδους, θα κλη­θεί κι αυτή με τη σει­ρά της να δώσει εξη­γή­σεις στο πλαί­σιο προ­δι­κα­στι­κής δια­δι­κα­σί­ας. Η χώρα οφεί­λει να συγκε­ντρώ­σει αξιό­πι­στα δεδο­μέ­να για την κατά­στα­ση του είδους και να εφαρ­μό­σει την αρχή της προ­φύ­λα­ξης προ­βαί­νο­ντας σε προ­σω­ρι­νή απα­γό­ρευ­ση της θήρας του Τρυ­γο­νιού. Ελλεί­ψει τέτοιου μέτρου, τίθε­ται εν αμφι­βό­λω η συμ­μόρ­φω­ση προς τις απαι­τή­σεις του άρθρου 7 παρά­γρα­φος 1 της οδη­γί­ας για τα πτη­νά που απαι­τεί η θήρα να μην υπο­νο­μεύ­ει τις προ­σπά­θειες δια­τη­ρή­σε­ως που ανα­λαμ­βά­νο­νται στη ζώνη εξα­πλώ­σε­ως των ειδών. Όλα αυτά βέβαια τη στιγ­μή που η Κυνη­γε­τι­κή Συνο­μο­σπον­δία Ελλά­δας ισχυ­ρί­ζε­ται ότι το Τρυ­γό­νι βρί­σκε­ται σε ευνοϊ­κή κατά­στα­ση διατήρησης…

Πέρα από το Τρυ­γό­νι, συνε­χί­ζε­ται η θήρα ειδών όπως η Ψαλί­δα, παρό­λο που τα δια­θέ­σι­μα επι­στη­μο­νι­κά στοι­χεία [3], τεκ­μη­ριώ­νουν την έντο­νη πλη­θυ­σμια­κή κάμ­ψη του είδους στην Ελλά­δα. Σημειώ­νε­ται επι­πλέ­ον ότι όχι μόνο η Ψαλί­δα αλλά και άλλα είδη για τα οποία το ΥΠΕΝ επι­τρέ­πει τη θήρευ­ση, όπως η Σαρ­σέ­λα, το Γκι­σά­ρι, το Σφυ­ρι­χτά­ρι, η Καλη­μά­να και η Κοκ­κι­νό­τσι­χλα έχουν εντα­χθεί στον Κόκ­κι­νο Κατά­λο­γο των Απει­λού­με­νων Ειδών της ΕΕ με την ένδει­ξη «Τρω­τό». Για τα ως άνω είδη, και ειδι­κά για το Γκι­σά­ρι και την Καλη­μά­να, η θήρα θα πρέ­πει να απα­γο­ρευ­θεί προ­σω­ρι­νά έως ότου εγκρι­θούν σχέ­δια δια­χεί­ρι­σης γι’ αυτά τα είδη, όπως συζη­τή­θη­κε και στην Επι­τρο­πή NADEG (EU Expert Group on the Birds and Habitats Directive).

Για ακό­μη μια χρο­νιά όμως δεν υπήρ­ξε καμία έκπλη­ξη και ως προς το θέμα της δια­τή­ρη­σης του συστή­μα­τος των κλι­μα­κω­τών ημε­ρο­μη­νιών, κατά παρά­βα­ση της ευρω­παϊ­κής και εθνι­κής νομο­θε­σί­ας, όπως πολ­λές φορές έχει επι­ση­μαν­θεί και αγνοη­θεί. Για λόγους που δεν σχε­τί­ζο­νται με την περι­βαλ­λο­ντι­κή δια­χεί­ρι­ση (για την ακρί­βεια αντι­βαί­νουν κάθε σχε­τι­κή λογι­κή!), το κυνή­γι των που­λιών συνε­χί­ζει να μην έχει ενιαία λήξη, ενώ εξα­κο­λου­θεί να ασκεί­ται πέραν της 31ης Ιανουα­ρί­ου, κατά την περί­ο­δο που ορι­σμέ­να είδη έχουν ήδη ξεκι­νή­σει το μετα­να­στευ­τι­κό τους ταξί­δι προς τους τόπους ανα­πα­ρα­γω­γής. Ορι­σμέ­να είδη δε, όπως ο Κότσυ­φας, έχουν ήδη εισέλ­θει στην ανα­πα­ρα­γω­γι­κή περί­ο­δο. Εξί­σου αδιά­φο­ρο στους λαμ­βά­νο­ντες τις σχε­τι­κές απο­φά­σεις είναι και το γεγο­νός πως η άσκη­ση του κυνη­γιού τον Φεβρουά­ριο προ­κα­λεί σημα­ντι­κή όχλη­ση και σε πλή­θος άλλων, μη θηρεύ­σι­μων ειδών, που συνυ­πάρ­χουν στον ίδιο βιό­το­πο. Σύμ­φω­να με τις κατευ­θυ­ντή­ριες γραμ­μές της Ευρω­παϊ­κής Επι­τρο­πής η θήρα για είδη με παρεμ­φε­ρή εξω­τε­ρι­κά μορ­φο­λο­γι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά (π.χ. τσί­χλες, πάπιες) ενέ­χει σημα­ντι­κό κίν­δυ­νο σύγ­χυ­σης κατά την ανα­γνώ­ρι­ση και ως εκ τού­του πρέ­πει να λήγει ενιαία προς απο­φυ­γή θανα­τώ­σε­ων μη θηρεύ­σι­μων ειδών.

Δυστυ­χώς τα πρώ­τα δείγ­μα­τα γρα­φής της νέας πολι­τι­κής ηγε­σί­ας του ΥΠΕΝ είναι απο­λύ­τως απο­θαρ­ρυ­ντι­κά, καθώς σε συνέ­χεια των προη­γού­με­νων ετών, έτσι και φέτος επέ­λε­ξε να κωφεύ­σει στις τεκ­μη­ριω­μέ­νες προ­τά­σεις της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ. Επι­πλέ­ον, συνέ­χι­σε την επι­λο­γή της πλή­ρους αγνό­η­σης και της ευρω­παϊ­κής επι­στη­μο­νι­κής κοι­νό­τη­τας που παρέ­θε­σε τα δεδο­μέ­να τα οποία επι­τάσ­σουν την προ­σω­ρι­νή απα­γό­ρευ­ση της θήρας του Τρυ­γο­νιού, ώστε να μην οδη­γη­θεί το είδος σε πλη­θυ­σμια­κή κατάρ­ρευ­ση, επι­μέ­νο­ντας σε ημί­με­τρα που ομο­λο­γούν, αλλά δεν αντι­με­τω­πί­ζουν το πρόβλημα.

Σημειώ­σεις:

1. Στο Διε­θνές Σχέ­διο Δρά­σης για το Τρυ­γό­νι προ­τεί­νε­ται η ανά­πτυ­ξη ενός μοντέ­λου για την προ­σαρ­μο­στι­κή δια­χεί­ρι­ση της κάρ­πω­σης για τη θήρα του είδους σε κάθε μετα­να­στευ­τι­κή του οδό, με βάση πλη­θυ­σμια­κά δεδο­μέ­να και δεδο­μέ­να θήρας. Το μοντέ­λο αυτό θα προ­τεί­νει εθνι­κές και τοπι­κές καρ­πώ­σεις και περιό­δους άσκη­σης θήρας.
Το Διε­θνές Σχέ­διο Δρά­σης είναι δια­θέ­σι­μο εδώ:
http://www.trackingactionplans.org/SAPTT/downloadDocuments/openDocument?idDocument=49

2. Βάσει νεό­τε­ρων δεδο­μέ­νων από το Πρό­γραμ­μα Παρα­κο­λού­θη­σης των Κοι­νών Ειδών, τα οποία συμπε­ρι­λή­φθη­καν και χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­καν στην Εθνι­κή Ανα­φο­ρά του Εθνι­κού Κέντρου Περι­βάλ­λο­ντος & Αει­φό­ρου Ανά­πτυ­ξης με τίτλο «Ελλά­δα – Η κατά­στα­ση του περι­βάλ­λο­ντος 2015 – 2016: Φύση και Βιο­ποι­κι­λό­τη­τα», προ­κύ­πτει ότι για την περί­ο­δο 2007–2016, το Τρυ­γό­νι εμφα­νί­ζει στην Ελλά­δα μεί­ω­ση του πλη­θυ­σμού του (σελ. 3–27, Πίνα­κας Α3). Κατή Β. (Εκδ.) (2017). «Ελλά­δα – Η κατά­στα­ση του περι­βάλ­λο­ντος 2015 – 2016: Φύση και Βιο­ποι­κι­λό­τη­τα. Εθνι­κή ανα­φο­ρά». Εθνι­κό Κέντρο Περι­βάλ­λο­ντος και Αει­φό­ρου Ανά­πτυ­ξης, Αθή­να, 180 σελ. Προ­σβά­σι­μο από: http://ekpaa.ypeka.gr/

3. Τα δεδο­μέ­να για την Ψαλί­δα έχουν συγκε­ντρω­θεί στο πλαί­σιο των Μεσο­χει­μω­νιά­τι­κων Κατα­με­τρή­σε­ων Υδρό­βιων Που­λιών (ΜΕΚΥΠ), οι οποί­ες απο­τε­λούν μέρος ενός παγκό­σμιου προ­γράμ­μα­τος (International Waterbird Census) της Διε­θνούς Οργά­νω­σης Υγρο­τό­πων (Wetlands International) και σε εθνι­κό επί­πε­δο συντο­νί­ζει στην Ελλά­δα η Ελλη­νι­κή Ορνι­θο­λο­γι­κή Εται­ρεία. Πρό­κει­ται για το μακρο­βιό­τε­ρο και παγκο­σμί­ου εμβέ­λειας πρό­γραμ­μα παρα­κο­λού­θη­σης της βιο­ποι­κι­λό­τη­τας στον κόσμο. Κατα­γρά­φο­νται κυρί­ως υδρό­βια και παρυ­δά­τια είδη που­λιών που δια­χει­μά­ζουν στους υγρο­τό­πους, αλλά και άλλα είδη που έχουν σχέ­ση με αυτούς αν και ανή­κουν σε τελεί­ως δια­φο­ρε­τι­κές οικο­γέ­νειες όπως αρπα­κτι­κά και θαλασ­σο­πού­λια. Τα δεδο­μέ­να που συλ­λέ­γο­νται επι­τρέ­πουν την εκτί­μη­ση των τάσε­ων των πλη­θυ­σμών και των μετα­βο­λών που παρου­σιά­ζουν οι υγρότοποι.

Πηγή: Ορνι­θο­λο­γι­κή Εταιρεία